Η Πρώτη Ανάσταση

Lev Gillet

Μέγα Σάββατο

Όπως έχουμε ήδη πει, το Μέγα Σάββατο μετέχει ταυτοχρόνως στο πένθος της Μεγάλης Εβδομάδας και στη χαρά του Πάσχα. Είναι εν μέρει στραμμένο προς τον τάφο του Κυρίου και εν μέρει προς τον Αναστάντα. Ο Όρθρος του Μεγάλου Σαββάτου, που τελέσαμε το βράδυ της Παρασκευής, περιγράφει την προσμονή και τη θλίψη των «φίλων του Ιησού» -των μαθητών και των αγίων γυναικών- των οποίων η προσοχή είναι τώρα συγκεντρωμένη στον τάφο, όπου ο από Αρειμαθαίας Ιωσήφ έχει εναποθέσει το Σώμα του Σωτήρος. Ήδη ο Εσπερινός και η Λειτουργία που τελούμε το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου «προλαμβάνουν» την Κυριακή και μας φέρνουν το πρώτο μήνυμα της Αναστάσεως.

«Σήμερον ὁ ᾍδης στένων βοᾷ· συνέφερέ μοι εἰ τὸν ἐκ Μαρίας γεννηθέντα, μὴ ὑπεδεξάμην· ἐλθὼν γὰρ ἐπ᾿ ἐμέ, τὸ κράτος μου ἔλυσε· πύλας χαλκᾶς συνέτριψε, ψυχὰς ἃς κατεῖχον τὸ πρίν, ὡς Θεὸς ἀνέστησε…»

Μετά το «Φῶς ἱλαρόν» διαβάζονται τρία αποσπάσματα από την Παλαιά Διαθήκη: Πρώτα-πρώτα η διήγηση περί της Δημιουργίας (Γέν.1:1-13), επειδή η Ανάσταση του Χριστού θα είναι κατά μία έννοια μια νέα Κτίση. Κατόπιν χωρία από το βιβλίο της Εξόδου (12:1-11) για την καθιέρωση του Μωσαϊκού Πάσχα, για τον αμνό, για το ράντισμα των θυρών με το αίμα του, και όλα εκείνα τα στοιχεία που προτύπωναν το Χριστιανικό Πάσχα. Τέλος, ο προφήτης Δανιήλ μάς διηγείται την ιστορία των τριών παίδων που ρίφθησαν στο καμίνι μετά την άρνησή τους να προσκυνήσουν την εικόνα του Βασιλιά (Δαν. 3: 1-88). Η θαυματουργή τους διάσωση από τον θάνατο συμβολίζει τη νίκη του Αναστημένου. Η ωδή των τριών παίδων παρακινεί ολόκληρη την Κτίση να δοξολογήσει τον Κύριο:

«Εὐλογεῖτε ἥλιος καὶ σελήνη, ἄστρα τοῦ οὐρανοῦ, τὸν Κύριον».

«Εὐλογεῖτε φῶς καὶ σκότος, νύκτες καὶ ἡμεραι, τὸν Κύριον».

«Εὐλογεῖτε, πᾶς ὄμβρος καὶ δρόσος, πάντα τὰ πνεύματα, τὸν Κύριον».

«Εὐλογεῖτε δρόσοι καὶ νιφετοί, πάγοι καὶ ψῦχος, τὸν Κύριον».

Περιλαμβάνεται έτσι όλο το σύμπαν στη χαρά της Αναστάσεως.

Το ανάγνωσμα της Θείας Λειτουργίας αναπτύσσει στους Ρωμαίους το αγαπημένο θέμα του αποστόλου Παύλου: «Ἀδελφοί, ὅσοι εἰς Χριστὸν ἐβαπτίσθημεν… ἵνα ὥσπερ ἡγέρθη Χριστὸς ἐκ νεκρῶν διὰ τῆς δόξης τοῦ Πατρός, οὕτω καὶ ἡμεῖς ἐν καινότητι ζωῆς περιπατήσωμεν… (6:3-11).

Το Ευαγγέλιο -η πρώτη αναγγελία της Αναστάσεως που μας κάνει η Εκκλησία για τη φετινή Πασχαλινή περίοδο- περιγράφει την επίσκεψη των γυναικών στον Τάφο, το αναστάσιμο μήνυμα του αγγέλου, την εμφάνιση του Χριστού στους μαθητές Του στη Γαλιλαία.

Ο Χερουβικός Ύμνος προ της Μεγάλης Εισόδου αντικαθίσταται από το «Σιγησάτω πᾶσα σὰρξ βροτεία καὶ στήτω μετὰ φόβου καὶ τρόμου καὶ μηδὲν γήινον ἐν ἑαυτῇ λογιζέσθω, ὁ γὰρ βασιλεὺς τῶν βασιλευόντων καὶ κύριος τῶν κυριευόντων προσέρχεται σφαγιασθῆναι, καὶ δοθῆναι εἰς βρῶσιν τοῖς πιστοῖς…».

Ωστόσο η τελική ευλογία κατά την απόλυση δεν αναφέρει ακόμη την Ανάσταση. Το Μέγα Σάββατο έχει ήδη αναγγείλει το Πάσχα, αλλά χαμηλόφωνα ακόμη. Το μήνυμα της Αναστάσεως, τούτο το πρωινό του Μεγάλου Σαββάτου, φυλάσσεται ακόμη σαν μυστικό. Οι ώρες όμως κυλούν και δεν αργεί η ώρα που η Εκκλησία με όλη τη δύναμη της φωνής της θα διακηρύξει την εκ νεκρών Ανάσταση του Χριστού.

Lev Gillet (ενός Μοναχού της Ανατολικής Εκκλησίας), Πασχαλινή κατάνυξη, 1η έκδοση, εκδ. Ακρίτας, Αθήνα, 2009