2023 ΜΑΡΤΙΟΥ 5 – ΚΥΡΙΑΚΗ Α ΝΗΣΤΕΙΩΝ

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ (Ιω. 1, 44-52)

†ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΝΙΚΟΠΟΛΕΩΣ ΜΕΛΕΤΙΟΥ

(Διασκευή ομιλίας στα Ρόκκα, στις 19/3/2000

Σκέψου ποιός κρέμεται στο Σταυρό

Την Κυριακή της Ορθοδοξίας δοξάζουμε την ευσπλαγχνία του Κυρίου μας Ιησού Χριστού. Λέει το τροπάριο της εορτής: «Την άχραντον εικόνα σου προσκυνούμεν αγαθέ, αιτούμενοι συγχώρησιν των πταισμάτων ημών, Χριστέ ο Θεός. Βουλήσει γαρ ηυδόκησας σαρκί ανελθείν εν τω Σταυρώ». Κατέβηκες και σταυρώθηκες, αντί να σταυρώσεις εμάς, όπως μας άξιζε, σταυρώθηκες Εσύ, για να γλυτώσεις, να ελεήσεις, όλους εκείνους που θα πιστεύουν σε σένα. Εκείνους που θα το καταλάβουν τι έκανες για μας.

Γι’ αυτό τονίζει η Εκκλησία μας, ότι το μεγαλύτερο και το κυριότερο που πρέπει να έχει ένας άνθρωπος στον κόσμο είναι να έχει φωτισμό. Να διατηρεί δηλαδή το μυαλό του καθαρό. Να βλέπει. Τι να βλέπει;

Πρώτα απ’ όλα την δόξα και το έργο του Κυρίου μας Ιησού Χριστού. Να βλέπει τα δώρα Του. Τα δώρα που μας έκανε μέσα στην Εκκλησία Του. Να βλέπει το φως που μας δίνει μέσα από την διδασκαλία της Εκκλησίας, μέσα από το άγιο Ευαγγέλιο, μέσα από την Αγία Γραφή. Να βλέπουμε το φως που μας δίδει μέσα από τα καλά έργα των αγίων, των Πατέρων μας, των αδελφών μας, που κυκλοφορούν μαζί με εμάς στον κόσμο και έχουν περισσότερο φόβο Θεού, περισσότερη αγάπη Θεού και φροντίζουν να τηρούν περισσότερο το νόμο Του.

Όλα αυτά, πρέπει να τα προσέχουμε. Και προσέχοντάς τα, ερχόμαστε στην Εκκλησία και λαχταράμε να προσκυνήσουμε την εικόνα του Κυρίου μας Ιησού Χριστού. Όχι γιατί έτσι απαιτεί κάποιος θεσμός, που μας ταλαιπωρεί -όπως λένε μερικοί- αλλά για το καλό μας, για την σωτηρία μας. Γιατί;

Γιατί φιλώντας την εικόνα, προσκυνώντας την εικόνα του Χριστού, προσκυνάμε τον Ίδιο. Δεν προσκυνάμε το χαρτί, ούτε τη σανίδα, ούτε τα χρώματα. Όπως, βλέποντας την φωτογραφία του πατέρα μας, του παιδιού μας, λαχταράμε που την κοιτάζουμε, δακρύζουν τα μάτια μας, γιατί δεν βλέπουμε μια φωτογραφία, βλέπουμε και θυμόμαστε με λαχτάρα το πρόσωπο που εικονίζει.

Έτσι και στις ιερές εικόνες, δεν βλέπουμε ξύλο και χρώματα και ένα σκίτσο, αλλά βλέπουμε Εκείνον που εικονίζουν: τον Κύριό μας Ιησού Χριστό. Και ενώ φιλάμε ένα χαρτί, μερικά χρώματα, φιλάμε και αισθανόμαστε το χέρι του Κυρίου μας, που μας ευλογεί. Και όταν προσκυνάμε τον Χριστό πάνω στο Σταυρό, βλέπουμε στα πόδια Του, τις σταγόνες το αίμα, που έπεσε από τις πληγές Του για τη σωτηρία μας. Εκείνο ασπαζόμαστε αδελφοί, εκείνο τιμάμε. Εκείνον, τον Χριστό, τιμάμε. Γι’ αυτό στις εικόνες του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, γύρω από το κεφάλι Του γράφει: Ο ΩΝ. Και πάνω από το κεφάλι του Κυρίου μας, επάνω στο Σταυρό γράφονται τα λόγια: «Ο ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΗΣ ΔΟΞΗΣ».

Για να μας θυμίζει αυτή η επιγραφή: «Μη φαντάζεσαι άνθρωπε πως είσαι κάτι. Και μη φαντάζεσαι ότι Αυτός που είναι κρεμασμένος εδώ είναι ένας φτωχός άνθρωπος, ξεχασμένος, μισοπεθαμένος. Είναι Ο ΩΝ. Ο Θεός τον οποίο προσκυνούσε ο Αβραάμ, ο Θεός που μίλησε στο Μωυσή. Είναι ο Χριστός, που έγινε άνθρωπος για μας».

Και επάνω στο Σταυρό ταλαιπωρημένος, δεν ήταν ένα θύμα. Ένας άθλιος και αδύναμος άνθρωπος. Φτυσμένος και λαβωμένος, σκονισμένος, ταλαιπωρημένος, αξιολύπητος. Αλλά ήταν ο Βασιλεύς της δόξης. Ο οποίος στο Σταυρό δεν ανέβηκε επειδή δεν μπορούσε να κάνει διαφορετικά, δεν τον ανέβασαν ετσιθελικά οι εχθροί του, αλλά ανέβηκε γιατί ήθελε να γλυτώσει εμάς από τον θάνατο της ψυχής, από την αμαρτία, από τον αιώνιο θάνατο, από την αιώνια κόλαση και καταδίκη.

Γι’ αυτό, όσο πιο πολύ βλέπουμε σε μία εικόνα ή θυμόμαστε τα πάθη και την ταλαιπωρία του Κυρίου μας Ιησού Χριστού για μας, τόσο πιο πολύ λαχταράμε να είμαστε κοντά Του.

Ό,τι δόξασε ο Κύριος συ μη το καταφρονείς

Όταν έγινε η εικονομαχία, οι εικονομάχοι πάνω-κάτω έλεγαν: «Ο Θεός είναι Πνεύμα. Και Τον προσκυνούμε αοράτως μέσα στην καρδιά μας. Δεν χρειάζονται οι εικόνες».

Πήγε λοιπόν ο άγιος Γερμανός, Πατριάρχης της Κωνσταντινουπόλεως, και έκανε διάλογο με τον αυτοκράτορα Λέοντα, πολέμιο των εικόνων. Του λέει:

-Βασιλιά μου, γιατί ανακατεύεσαι σε δουλειές της αρμοδιότητάς μου; Αυτά είναι των παπάδων, είναι θέματα της πίστης. Όχι των αρχόντων, όχι του καθενός. Αυτοί είναι δούλοι Κυρίου, αυτοί θα μας διδάξουν τον νόμο του Θεού. Εξ ονόματός Του. Εμείς τους ακολουθούμε. Και του ανέφερε παραδείγματα τιμής και προσκυνήσεως των εικόνων από την παλαιά εποχή.

Θυμάστε την συγκύπτουσα για την οποία μιλά το Ευαγγέλιο;

Αυτή μόλις έγινε καλά, έφτειαξε ένα χάραγμα του Κυρίου. Μια εικόνα του Κυρίου. Και την έφερε μαζί της. Πήγαιναν οι άνθρωποι, ασπαζόντουσαν την εικόνα και γίνονταν καλά. Είχαν γίνει του κόσμου τα θαύματα.

Σήμερα, πόσα θαύματα έχει κάνει η Παναγία της Τήνου; Πόσα η Παναγία η Πορταΐτισσα; Πόσα θαύματα έχει κάνει η Παναγία η Οδηγήτρια; Εικόνες είναι. Για εικόνες μιλάμε.

Γιατί; Διότι ο Θεός δίδει χάρη και στις εικόνες.

Αλλά ο βασιλιάς, δεν ήθελε να το παραδεχθεί. «Άστα αυτά», του λέει.

Άλλοτε πάλι ο άγιος Θεοφάνης ο ομολογητής, προσπαθώντας να πείσει τον βασιλιά, έβγαλε από την τσέπη του ένα νόμισμα. Τότε τα νομίσματα είχαν πάνω τους χαραγμένη την μορφή του βασιλιά.

-Τι είναι αυτό; του λέει. Και έδειξε την εικόνα του βασιλιά.

-Εικόνα, απάντησε εκείνος.

Τότε ο άγιος πέταξε στη γη το νόμισμα και το πάτησε.

Έγινε θηρίο ο βασιλιάς.

-Γιατί θυμώνεις βασιλιά μου. Εσένα πάτησα; Την εικόνα σου πάτησα.

-Τι λες βρε παλιάνθρωπε. Την δική μου εικόνα πάτησες; Έτσι περιφρονούν τον βασιλιά;

-Α, του λέει ο άγιος Θεοφάνης. Το ίδιο λέω και εγώ. Τιμώντας την εικόνα του Χριστού, τιμάω τον Χριστό. Πατώντας και βρίζοντας την εικόνα του Χριστού, βρίζουμε τον ίδιο τον Χριστό. Να σου πω και άλλο ένα παράδειγμα βασιλιά μου. Ξέρεις την εντολή: «Ου λήψη το όνομα Κυρίου του Θεού σου επί ματαίω». Το όνομα μου εμένα είναι Θεοφάνης. Και σένα είναι Λέων. Το ίδιο πράγμα είσαι εσύ ο Βασιλιάς και το όνομα «Λέων», η κάτι άλλο;

Άμα είσαι κάτι άλλο, λέω: «Καταραμένο... Μαγαρισμένο το όνομα Λέων». Για το όνομα μόνο το λέω. Όχι για σένα.

Έγινε πάλι θηρίο ο βασιλιάς που άκουσε να βρίζουν το όνομά του.

-Το βλέπεις, του λέει ο άγιος, πως σου κακοφάνηκε που έβρισα όχι εσένα αλλά το όνομά σου; Πάμε τώρα παρακάτω. Άμα πει κανείς κάποια λέξη για το όνομα του Θεού αμαρτάνει; Αφού ο Θεός δεν είναι το ίδιο με το όνομά του;

Λέει η εντολή του Θεού. «Όποιος πιάσει στο στόμα του το όνομα του Θεού, επί ματαίω, δεν θα τον καθαρίσει ποτέ ο Θεός από αυτή την αμαρτία». Θα τον αφήσει ασυγχώρητο. Βαρειά αμαρτία. Έτσι λοιπόν, όπως το όνομα του Θεού είναι άλλο από το πρόσωπο του Θεού και από τον ίδιο τον Θεό, αλλά είναι άγιο, κατά τον ίδιο τρόπο και η εικόνα του Κυρίου μας, είναι άλλο από τον ίδιο τον Χριστό, αλλά επειδή αναφέρεται σ’ Αυτόν, είναι άγιο πράγμα. Γιατί κάθε τι που έχει σχέση με τον Χριστό είναι άγιο.

Θυμάστε τι έκανε ο Χριστός; Έναν τον φύσηξε. Άλλους τους ακούμπησε με το δάχτυλό Του, άλλους τους έβαλε λάσπη. Και με όλους αυτούς τους τρόπους τους θεράπευσε. Γιατί; Για να μας πει ότι οτιδήποτε άγγιξε, ήλθε σε επαφή μαζί Του, πήρε αγιασμό. Τόσο μεγάλος είναι ο Κύριος μας ο Ιησούς Χριστός.

Και οι άγιες εικόνες που Τον εικονίζουν, είναι μεγάλες, γιατί μιλάνε για την δόξα Του, για την χάρη Του, για το μεγαλείο Του, για την ευσπλαγχνία Του, για την φανέρωσή Του στον κόσμο. Ότι ήλθε εδώ στη γη και έγινε άνθρωπος για μας. Και Τον συναναστραφήκαμε. Και μας ευεργέτησε. Και έφτειαξε την Εκκλησία του για μας.

Τα θαυμάσια του Θεού οδηγοί σωτηρίας

Κάποια φορά, όταν έγινε η μεγάλη εικονομαχία, στην Κωνσταντινούπολη, ήταν μία εικόνα της Παναγίας, την οποία επικαλούνταν και την σέβονταν πολύ. Προκειμένου να την πάρουν οι εικονομάχοι και να την κάψουν, γιατί η αστυνομία έμπαινε στα σπίτια για έρευνα, και άρπαζε τις εικόνες και τις έκαιγε, την πέταξαν σ’ ένα ξεροπήγαδο. Και πέταξαν μαζί ένα κερί και το θυμιατό με το λιβάνι. Γιατί την λιβάνιζαν εκείνη τη στιγμή. Μετά σκέπασαν το πηγάδι, και το άφησαν έτσι.

Πέρασαν περίπου εκατόν είκοσι χρόνια και τελείωσε η εικονομαχία. Ήρθε η Κυριακή της Ορθοδοξίας και θυμήθηκαν οι κληρονόμοι εκείνου του σπιτιού ότι οι παππούδες τους έχουν πετάξει την εικόνα στο πηγάδι. Το άνοιξαν και τι βρήκαν;

Την εικόνα να στέκει όρθια. Μπροστά της να εξακολουθεί να καίει το κερί. Και το θυμιατό να είναι ακόμη αναμμένο και να βγάζει ευωδία. Το λιβάνι και το κερί έπρεπε να είχαν καεί. Και η εικόνα δεν μπορεί να στέκει όρθια. Έπρεπε να ‘χει πέσει.

Αλλά θέλοντας ο Θεός να μας δείξει, πόση ιερότητα έχουν και οι εικόνες που εικονίζουν τα άγια πρόσωπα, πρώτα του Χριστού και μετά της Παναγίας και μετά των αγίων, φανέρωσε αυτό το μεγάλο σημείο.

Εμείς αδελφοί, από όλα αυτά πρέπει να φωτιζόμαστε.

Γιατί φως δεν είναι εκείνα που μας λέει το μυαλό μας, όπως τα σκέπτεται. Το μυαλό μας κάνει λάθη. Και μάλιστα μερικές φορές, λάθη τραγικά. Τόσο μεγάλα λάθη, ώστε να πέφτει άνθρωπος στις χειρότερες αμαρτίες και να αρνείται τον Χριστό που είναι το χειρότερο λάθος του κόσμου. Και γι’ αυτό ο Θεός κάνει διάφορα θαύματα, για να μας πει: «Προσέξτε. Το μυαλό σας, δεν σκέπτεται καλά. Θέλει διόρθωση το μυαλό σας».

Όταν βλέπουμε τα θαυμάσια του Θεού, να παίρνουμε την απόφαση να το διορθώνουμε το μυαλό μας. Γιατί είναι του Θεού υπόδειξη. Του Θεού ευσπλαγχνία, του Θεού καλωσύνη και του Θεού φωτισμός για μας.

Να μας συνετίζει ο Κύριος, να καταλαβαίνουμε τα μηνύματα που μας δίνει για τη σωτηρία μας. Αμήν.

ΠΗΓΗ