Κυριακή του Θωμά

Νικηφόρος Κάλλιστος Ξανθόπουλος

Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, Κυριακῇ δευτέρᾳ ἀπὸ τοῦ Πάσχα, τὰ ἐγκαίνια ἑορτάζομεν τῆς Χριστοῦ Ἀναστάσεως, καὶ τὴν τοῦ ἁγίου Ἀποστόλου Θωμᾶ ψηλάφησιν.

Οι Εβραίοι συνήθιζαν κάθε χρόνο να τελούν την εορτή των εγκαινίων. Τα εγκαίνια ήταν η ανάμνηση ορισμένων σπουδαίων και σημαντικών γεγονότων και τελούνταν κάθε χρόνο στην ίδια ακριβώς ημερομηνία μ’ εκείνη που συνέβησαν. Σκοπός των Εβραίων ήταν να μην ξεχνιούνται με το πέρασμα του χρόνου τέτοια επίσημα και μεγάλα γεγονότα. Η ενθύμησή τους μάλιστα γινόταν αφορμή διδασκαλίας και ωφελείας.

 Ο Θωμάς

Lev Gillet

Το βράδυ της Κυριακής του Πάσχα ο Κύριος εμφανίζεται στους συγκεντρωμένους μαθητές. «Τῶν θυρῶν κεκλεισμένων», βρίσκεται ξαφνικά ανάμεσα τους· έτσι ακριβώς εισέρχεται και στις ψυχές που φαινομενικά είναι οι πιο κλειστές γι’ Αυτόν. Δύο φορές λέει στους μαθητές: «Εἰρήνη ὑμῖν». Υπάρχει μια απόχρωση ανάμεσα στις δύο αυτές ευλογίες. Την πρώτη φορά ο Κύριος δίνει την ειρήνη στις αναστατωμένες ψυχές των ίδιων των μαθητών. Τη δεύτερη τούς τη δίνει για να τη μεταδίδουν στους άλλους, επειδή αμέσως προσθέτει: «Καθὼς ἀπέσταλκέ με ὁ πατήρ, κἀγὼ πέμπω ὑμᾶς». Κατόπιν φύσηξε στα πρόσωπα τους: «Λάβετε Πνεύμα Ἅγιον· ἄν τινων ἀφῆτε τὰς ἀμαρτίας, ἀφίενται αὐτοῖς, ἄν τινων κρατῆτε, κεκράτηνται».

 Η καλή απιστία

π. Φιλόθεος Φάρος

Τη στάση του Θωμά συνηθίσαμε να τη βλέπουμε σαν κάτι που θα πρέπει να προσπαθήσουμε να αποφύγουμε, αλλά αυτή η θεώρηση της στάσεως του Θωμά οφείλεται σε παρεξήγηση. O Θωμάς δεν θέλει να αρκεσθεί στις διαβεβαιώσεις των άλλων μαθητών «ἑωράκαμεν τὸν Κύριον», και ζητάει να Τον δει και εκείνος. Ο υμνωδός αποκαλεί αυτή την απιστία «καλή» γιατί οδηγεί τις καρδιές των ανθρώπων στην «επίγνωση». Πραγματικά, όταν αρκούμεθα στις διαβεβαιώσεις των άλλων δεχόμαστε κάτι που δεν το διαπιστώσαμε και δεν το γνωρίζουμε οι ίδιοι.

 Κυριακή του Θωμά

Άγιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος

(Πράξ. 5, 12-20, Ιω. 20, 19-31)

Ὁ Κύριός μου καὶ ὁ Θεός μου! (Ιω. 20, 28) αναφωνεί ο απόστολος Θωμάς. Μπορείς να φανταστείς με πόση δύναμη αρπάχτηκε από τον Κύριο και πόσο σφιχτά κρατήθηκε από Αυτόν; Όπως ένας ναυαγός αρπάζει τη σανίδα με την οποία ελπίζει να σωθεί. Ακριβώς έτσι. Εδώ ας προσθέσουμε ότι, όποιος δεν γαντζώνεται έτσι από τον Κύριο και δεν παραμένει σε μια παρόμοια σχέση μ’ Αυτόν, αυτός δεν έχει ακόμη πιστέψει όπως πρέπει.

 Ο άπιστος Θωμάς

π. Αλέξανδρος Σμέμαν

«Ἐὰν μὴ ἴδω… οὐ μὴ πιστεύσω» ( Ιωαν. 20, 25). Αυτά είπε ο Θωμάς, ένας από τους δώδεκα μαθητές του Χριστού, μόλις άκουσε τα ευχάριστα νέα αυτών που είχαν δει το σταυρωμένο και θαμμένο Διδάσκαλό τους να ανασταίνεται «ἐκ τῶν νεκρῶν». Οκτώ μέρες αργότερα, όπως αναγράφεται στα ευαγγέλια, όταν οι μαθητές ξαναβρέθηκαν όλοι μαζί, ο Χριστός εμφανίστηκε και είπε στο Θωμά: «φέρε τὸν δάκτυλόν σου ὦδε καὶ ἴδε τὰς χεῖρας μου,καὶ φέρε τὴν χεῖρά σου καὶ βάλε εἰς τὴν πλευράν μου,καὶ μὴ γίνου ἄπιστος ἀλλὰ πιστός».

 Κυριακή του Θωμά: Αντίπασχα

π. Θωμάς Χόπκο

Κάθε μέρα της εβδομάδας του Πάσχα, που καλείται από την Εκκλησία Διακαινήσιμος, οι πασχάλιες ακολουθίες τελούνται με όλη τη λαμπρότητα της πρώτης πασχαλινής ακολουθίας. Η πασχάλια βαπτισματική πομπή επαναλαμβάνεται καθημερινά. Η Ωραία Πύλη του Ιερού Βήματος παραμένει ανοιχτή. Η χαρά της Αναστάσεως και η δωρεά της Βασιλείας της αιωνίου ζωής συνεχίζουν να ξεχειλίζουν. Και στο τέλος της εβδομάδος, το Σάββατο το Εσπέρας, γιορτάζεται η δεύτερη Κυριακή από το Πάσχα εις ανάμνησιν της εμφανίσεως του Χριστού στον απόστολο Θωμά «μεθ᾿ ἡμέρας ὀκτώ» (Ιωάν. 20, 26).

 «Ὤ, καλὴ ἀπιστία τοῦ Θωμᾶ!»

Γεώργιος Δορμπαράκης

(Κυριακή του Θωμά)

Η πρώτη Κυριακή μετά την Ανάσταση του Κυρίου, η και Αντίπασχα ονομαζομένη, είναι αφιερωμένη στον μαθητή του Χριστού Θωμά, ο οποίος γίνεται πια το «μέσον» διά της απιστίας του, προκειμένου να καταστεί βέβαιο το γεγονός της νίκης κατά του θανάτου. «Ἀπιστία πίστιν βεβαίαν ἐγέννησε», κατά τον υμνογράφο. Και τούτο γιατί η απιστία αυτή «προκαλεί» τον Κύριον να του φανερώσει πιο έντονα τα σημάδια της παρουσίας Του και να τον οδηγήσει στη σωτήρια ομολογία: «ὁ Κύριός μου καὶ ὁ Θεός μου».

 Η απιστία του Θωμά και η απιστία η δική μας

π. Πινακούλας, Αντώνιος

Κυριακή του Θωμά

Ιωάν. 20,19-31

Αγαπητοί αδελφοί, σήμερα, πρώτη Κυριακή μετά το Πάσχα και όγδοη ημέρα απ’ την Ανάσταση του Χριστού, γιορτάζουμε την ψηλάφηση του αναστημένου Χριστού από τον απόστολο Θωμά. Όπως ακούσαμε στο ευαγγέλιο, και όπως ξέρουμε όλοι μας, ο Θωμάς χαρακτηρίζεται άπιστος. Ο ίδιος είπε στους άλλους Μαθητές, όταν άκουσε για την Ανάσταση του Χριστού: «Αν εγώ ο ίδιος δε δω με τα μάτια μου τις πληγές του και αν δεν ψηλαφήσω τα σημάδια του Σταυρού του, δε θα πιστέψω». Όταν είδε όμως το Χριστό, πίστεψε και ομολόγησε: «Ὁ Κύριός μου καὶ ὁ Θεός μου». Και ο Χριστός του είπε: «Μὴ γίνου ἄπιστος». Άρα λοιπόν, η απιστία του Θωμά υπάρχει και αναφέρεται μέσα στο Ευαγγέλιο, κι έτσι την ξέρουμε όλοι κι έτσι την ακούσαμε σήμερα στους ύμνους που ψάλλουμε από το πρωί.

῾Η δυσπιστία τοῦ Θωμᾶ καί οἱ ἀναλλοίωτοι μαθητές

METR. ΑΝΤΗΟΝΥ ΒLΟΟΜ

Σήμερα εἶναι ἡ Κυριακή τοῦ ᾿Αποστόλου Θωμᾶ. Πολύ συχνά τόν θεωροῦμε δύσπιστο καί ὄντως εἶναι ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος ἀμφισβήτησε τό μήνυμα τῶν ᾿Αποστόλων, ὅταν τοῦ εἶπαν: «῾Εωράκαμεν τόν Κύριον». Τόν εἴδαμε ζωντανό! ῾Ο Θωμᾶς ὅμως δέν παρέμεινε δύσπιστος σέ ὅλη του τή ζωή οὔτε ἄπιστος πρός τό πλήρωμα τῆς θείας ἀποκαλύψεως τοῦ Χριστοῦ.

Ἡ Πρώτη Κυριακή μετά τό Πάσχα

Ἁγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς

Η Ψηλάφησις του ΘωμάΤὸ σημερινὸ εὐαγγέλιο μᾶς προσφέρει μιὰ μεγαλειώδη ἀπόδειξη τῆς Ἀνάστασης τοῦ Χριστοῦ. Μιὰ ἀπόδειξη πού πιστοποιεῖται μὲ τὴν πίστη τοῦ ἀποστόλου Θωμᾶ, ἀλλά καὶ μὲ τὴν πίστη χιλιάδων ἄλλων χριστιανῶν ἀπὸ τὴν ἀρχή τῆς ἱστορίας τῆς σωτηρίας ἴσαμε σήμερα.

«Οὔσης οὖν ὀψίας τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ τῇ μιᾷ τῶν σαββάτων, καὶ τῶν θυρῶν κεκλεισμένων ὅπου ἦσαν οἱ μαθηταὶ συνηγμένοι διὰ τὸν φόβον τῶν ᾿Ιουδαίων, ἦλθεν ὁ ᾿Ιησοῦς καὶ ἔστη εἰς τὸ μέσον, καὶ λέγει αὐτοῖς· εἰρήνη ὑμῖν. (Ἰωάν. κ’19).

Κυριακή τοῦ Θωμᾶ

Ἀρχιμ. Αντώνιος Ρωμαῖος

Απ. ΘωμαςἩ σημερινὴ Κυριακή μᾶς παρουσιάζει μιὰ ἀπὸ τὶς πιὸ λαμπρές, τὶς πιὸ βαθειὲς καὶ τὶς πιὸ ἑλκυστικὲς θὰ λέγαμε εἰκόνες τὶς ὁποῖες μᾶς ἔχει χαρίσει ὁ Κύριός μας μέσα στὰ ἱερὰ Εὐαγγέλια καὶ κύρια πρόσωπα αὐτῆς τῆς σκηνῆς εἶναι ὁ τέλειος Θεὸς καὶ τέλειος Ἄνθρωπος, ὁ Ἰησοῦς Χριστός, ἀπὸ τὴ μιὰ πλευρὰ καὶ ὁ ἀπόστολος Θωμᾶς ἀπὸ τὴν ἄλλη.

Κυριακή τοῦ Θωμᾶ

Ἰωάννου Φουντούλη

Ὁ πανηγυρισμός τοῦ Πάσχα συνεχίζεται καθ᾽ ὅλην τήν ἑβδομάδα πού τό ἀκολουθεῖ, τήν Διακαινήσιμο, τήν νέα ἑβδομάδα. Ὅλη αὐτή λογίζεται ὡς μία πασχάλιος ἡμέρα, κατά τήν ὁποία «αὐτήν τήν ζωηφόρον ἀνάστασιν ἑορτάζομεν τοῦ Κυρίου καί Θεοῦ καί Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ», κατά τό συναξάριο. Καί ἡ ἑβδομάς κατακλείεται μέ τήν ὀγδόη ἡμέρα, τήν Νέα Κυριακή, τήν ἄλλως λεγομένη Κυριακή τοῦ Θωμᾶ ἤ τοῦ Ἀντίπασχα.

 ΣΤΗΝ ΚΑΙΝΗ ΚΥΡΙΑΚΗ ΚΑΙ ΣΤΟΝ ΑΠΟΣΤΟΛΟ ΘΩΜΑ

ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ

Ἔρχομαι νά καταβάλλω χωρίς ἄλλο τήν ὀφειλή μου. Γιατί κι ἄν εἶμαι φτωχός ὅμως θέλω νά ἀποσπάσω βίαια τήν εὐγνωμοσύνη σας. ῎Εδωσα τήν ὑπόσχεση νά σᾶς φανερώσω τήν ἀπιστία τοῦ Θωμᾶ καί τώρα ἔρχομαι νά τήν ἐκπληρώσω. Τίς πρῶτες ὀφειλές πρῶτα βιάζομαι νά ἐξοφλῶ, γιά νά μή μέ πνίξουν οἱ τόκοι πού μαζεύονται. Συνεργαστῆτε καί σεῖς στήν καταβολή τοῦ χρέους μου καί ἱκετέψετε τό Θωμᾶ, νά βάλη στά χείλη μου τό ἅγιο χέρι του, πού ἄγγιξε τήν πλευρά τοῦ Κυρίου, νά νευρώση τή γλῶσσα μου, γιά νά σᾶς ἐξηγήση ὅσα ποθῆτε. Κι ἐγώ παίρνοντας θάρρος ἀπό τίς πρεσβεῖες τοῦ ἀποστόλου καί μάρτυρα Θωμᾶ διαλαλῶ τήν πρώτη του ἀπιστία καί τήν ὕστερη ὁμολογία, πού εἶναι τῆς ᾿Εκκλησίας κρηπῖδα καί θεμέλιο.

Προσέγγιση τοῦ Κυρίου μὲ τίμια πάλη καὶ περίλυπη ἀγάπη

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΘΩΜΑ

«Μνημόνευε Ἰησοῦν Χριστὸν ἐγηγερμένον ἐκ νεκρῶν»[1]

Ἀναφέρεται στὸ Εὐαγγέλιο ὅτι, οἱ μαθητὲς «ἦσαν συνηγμένοι διὰ τὸν φόβον τῶν Ἰουδαίων»[2]. Θὰ μποροῦσε κανεὶς νὰ διαβλέψει ὅτι ὁ φόβος δὲν ἦταν τὸ μόνο κίνητρο ποὺ τοὺς συγκέντρωσε. Ἴσως μάλιστα νὰ ἦταν λιγότερο ἐκτεθειμένοι ἂν εἶχαν παραμείνει διασκορπισμένοι. Μᾶλλον συναντήθηκαν, διότι ἡ καρδιὰ ὅλων τους φλεγόταν μὲ τὴν ἴδια ἀγάπη γιὰ τὸν Διδάσκαλο, ποὺ δροῦσε ὡς καταλύτης ἑνότητας. Εἶχαν γίνει μάρτυρες τοῦ θανάτου τοῦ Κυρίου, ἀλλὰ ἡ ἀγάπη τοὺς γι’ Αὐτὸν Τὸν κρατοῦσε ζωντανὸ ἐντός τους. Ὁ Κύριος ἄκουσε τοὺς στεναγμοὺς αὐτῆς τῆς φοβισμένης ἀγάπης καὶ κόλλησε σὲ αὐτοὺς τὴ δική Του ἀγάπη. Τοὺς φανερώθηκε καὶ τοὺς ἔδωσε τὴν εἰρήνη Του.

Ἀπιστία καὶ θεία συγκατάβαση

π.Βασίλειος Ι. Καλλιακμάνης

α) Ἡ θεία συγκατάβαση ὡς συνέχεια τοῦ μυστηρίου τῆς θείας κένωσης δὲν περιορίζεται στὸν Σταυρὸ καὶ τὴν ταφή. Συνεχίζεται καὶ μετὰ τὴν Ἀνάσταση. Ὁ ἀναστάς Κύριος δὲν ἦλθε νὰ ἐπιβάλει βιαίως τὸ χαρμόσυνο μήνυμα τῆς Ἀναστάσεως στοὺς ἀνθρώπους. Οὔτε τοὺς ὑποχρὲσε νὰ τὸ ἀσπασθοῦν ἀπροϋπόθετα. Ἀποδέχεται καὶ ὡς δοξασμένος Κύριος νὰ γίνει ἀντικείμενο ἔρευνας. Ἀναγνωρίζει στὸν Θωμᾶ τὴ λογικὴ ἀδυναμία νὰ πιστέψει καὶ συγκαταβαίνει γιὰ μία ἀκόμη φορά στὴν ἀνθρώπινη ἀμφισβήτηση.

Κυριακή του Θωμά

Για την εμφάνιση του αναστημένου Κυρίου στους μαθητές, την ψηλάφηση του Θωμά και τον σκοπό της συγγραφής του Ευαγγελίου 

(Άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος)

(Ιω.20, 19-31)

[Υπομνηματισμός των εδαφίων Ιω. 20, 19-23]

«Οὔσης οὖν ὀψίας τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ τῇ μιᾷ τῶν σαββάτων, καὶ τῶν θυρῶν κεκλεισμένων ὅπου ἦσαν οἱ μαθηταὶ συνηγμένοι διὰ τὸν φόβον τῶν Ἰουδαίων, ἦλθεν ὁ Ἰησοῦς καὶ ἔστη εἰς τὸ μέσον, καὶ λέγει αὐτοῖς· εἰρήνη ὑμῖν. καὶ τοῦτο εἰπὼν ἔδειξεν αὐτοῖς τὰς χεῖρας καὶ τὴν πλευρὰν αὐτοῦ. ἐχάρησαν οὖν οἱ μαθηταὶ ἰδόντες τὸν Κύριον. εἶπεν οὖν αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς πάλιν· εἰρήνη ὑμῖν. καθὼς ἀπέσταλκέ με ὁ πατήρ, κἀγὼ πέμπω ὑμᾶς. καὶ τοῦτο εἰπὼν ἐνεφύσησε καὶ λέγει αὐτοῖς· λάβετε Πνεῦμα Ἅγιον· ἄν τινων ἀφῆτε τὰς ἁμαρτίας, ἀφίενται αὐτοῖς, ἄν τινων κρατῆτε, κεκράτηνται (:όταν λοιπόν βράδιασε την ημέρα εκείνη, την πρώτη της εβδομάδος, κι ενώ οι μαθητές ήταν μαζεμένοι σε ένα σπίτι και είχαν τις θύρες κλειστές επειδή φοβούνταν τους άρχοντες των Ιουδαίων, ήλθε ο Ιησούς και στάθηκε στη μέση και τους είπε: ‘’Ας είναι ειρήνη σε σας’’.

Κυριακή του Θωμά: Ερμηνεία της Αποστολικής περικοπής 

(Άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος)

[Πράξ. 5, 12-20]

«Διὰ δὲ τῶν χειρῶν τῶν ἀποστόλων ἐγίνετο σημεῖα καὶ τέρατα ἐν τῷ λαῷ πολλά· καὶ ἦσαν ὁμοθυμαδὸν ἅπαντες ἐν τῇ στοᾷ Σολομῶντος· τῶν δὲ λοιπῶν οὐδεὶς ἐτόλμα κολλᾶσθαι αὐτοῖς, ἀλλ᾿ ἐμεγάλυνεν αὐτοὺς ὁ λαός (: στο μεταξύ με τα χέρια των αποστόλων γίνονταν συνεχώς πολλά εκπληκτικά και εξαιρετικά θαύματα, που επιβεβαίωναν ότι η διδασκαλία τους ήταν αληθινή και προκαλούσαν κατάπληξη στον λαό. Και όλοι οι πιστοί μαζί με μια καρδιά μαζεύονταν στη στοά του Σολομώντος. Και από τους υπόλοιπους που δεν είχαν πιστέψει, κανείς δεν τολμούσε ν’ ανακατευτεί με αυτούς, να αστειευτεί μαζί τους και να τους συμπεριφερθεί σαν συνηθισμένους ανθρώπους του δρόμου˙ αλλά ο πολύς λαός τους τιμούσε και τους εγκωμίαζε)»[Πράξ. 5, 12-13].

Ἡ Πρώτη Κυριακή μετά τό Πάσχα

Ἁγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς

Τὸ σημερινὸ εὐαγγέλιο μᾶς προσφέρει μιὰ μεγαλειώδη ἀπόδειξη τῆς Ἀνάστασης τοῦ Χριστοῦ. Μιὰ ἀπόδειξη πού πιστοποιεῖται μὲ τὴν πίστη τοῦ ἀποστόλου Θωμᾶ, ἀλλά καὶ μὲ τὴν πίστη χιλιάδων ἄλλων χριστιανῶν ἀπὸ τὴν ἀρχή τῆς ἱστορίας τῆς σωτηρίας ἴσαμε σήμερα.

«Οὔσης οὖν ὀψίας τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ τῇ μιᾷ τῶν σαββάτων, καὶ τῶν θυρῶν κεκλεισμένων ὅπου ἦσαν οἱ μαθηταὶ συνηγμένοι διὰ τὸν φόβον τῶν ᾿Ιουδαίων, ἦλθεν ὁ ᾿Ιησοῦς καὶ ἔστη εἰς τὸ μέσον, καὶ λέγει αὐτοῖς· εἰρήνη ὑμῖν. (Ἰωάν. κ’19).

Κυριακὴ τοῦ Θωμᾶ Ἰωαν. κ΄ 19-31

Ὁμιλία εἰς τὴν καινὴν Κυριακὴν καὶ εἰς τὸν Ἀπόστολον Θωμᾶν

Ἁγίου Ἰωάννου Χρυσοστόμου

Ἔρχομαι νὰ καταβάλλω χωρὶς ἄλλο τὴν ὀφειλή μου. Γιατὶ κι ἄν εἶμαι φτωχὸς ὅμως θέλω νὰ ἀποσπάσω βίαια τὴν εὐγνωμοσύνη σας. Ἔδωσα τὴν ὑπόσχεση νὰ σᾶς φανερώσω τὴν ἀπιστία τοῦ Θωμᾶ καὶ τώρα ἔρχομαι νὰ τὴν ἐκπληρώσω.  Τὶς πρῶτες ὀφειλὲς πρῶτα βιάζομαι νὰ ἐξοφλῶ,γιὰ νὰ μὴ μὲ πνίξουν οἱ τόκοι του, ποὺ μαζεύονται. Συνεργαστῆτε καὶ σεῖς στὴν καταβολὴ τοῦ χρέους μου καὶ ἱκετέψτε τὸ Θωμᾶ, νὰ βάλη στὰ χείλη μου τὸ ἅγιο χέρι του, ποὺ ἄγγιξε τὴν πλευρὰ τοῦ Κυρίου, νὰ νευρώση τὴ γλῶσσα μου, γιὰ νὰ σᾶς ἐξηγήση ὅσα ποθῆτε. Κι ἐγὼ παίρνοντας θάρρος ἀπὸ τὶς πρεσβεῖες τοῦ ἀποστόλου καὶ μάρτυρα Θωμᾶ διαλαλῶ τὴν πρώτη του ἀπιστία καὶ τὴν ὕστερη ὁμολογία, ποὺ εἶναι τῆς Ἐκκλησίας κρηπίδα καὶ θεμέλιο.

Διδαχή την Κυριακή του Αντίπασχα για τον Χριστιανισμό 

(Άγιος Ιγνάτιος Μπριαντσανίνωφ)

«Μακάριοι οι μη ιδόντες και πιστεύσαντες» (Ιω. 20, 29)

«ΜΑΚΑΡΙΟΙ είναι εκείνοι που πιστεύουν χωρίς να μ’ έχουν δει». Αυτά τα λόγια είπε ο Κύριος στον πιστό μαθητή Του, που αρνήθηκε να πιστέψει στην ανάστασή Του, όταν οι αδελφοί του, οι απόστολοι, του τη γνωστοποίησαν. Αυτά τα Λόγια είπε ο Κύριος στον μαθητή Του, που είχε δηλώσει ότι δεν θα πίστευε στην ανάστασή Του, ώσπου να βεβαιωνόταν με τις αισθήσεις του γι’ αυτό το τόσο θαυμαστό και τόσο σημαντικό για ολόκληρη την ανθρωπότητα γεγονός. «Είδαμε τον Κύριο με τα μάτια μας!» (Ιω. 20, 25), έλεγαν με χαρά στον άγιο Θωμά οι άλλοι απόστολοι, στους οποίους εμφανίστηκε ο Κύριος την ημέρα της αναστάσεώς Του, όταν βράδιασε. Οι μαθητές ήταν συγκεντρωμένοι σ’ ένα σπίτι με κλειδωμένες τις πόρτες, επειδή φοβούνταν τους Ιουδαίους, που μόλις είχαν διαπράξει τη θεοκτονία κι έπαιρναν ήδη μέτρα εναντίον της προαναγγελμένης αναστάσεως του Ιησού (Βλ. Ιω. 20, 19). Ο Κύριος είχε μπει στο σπίτι χωρίς ν’ ανοίξει τις πόρτες.

Ομιλία εις την Κυριακή του Θωμά 

(Αγ. Γρηγόριος ο Παλαμάς)

Θ’ αντιληφθής καλύτερα την υπεροχή της Κυριακής απέναντι στις άλλες εορτάσιμες ημέρες και από το εξής. Κάθε άλλη εορτάσιμη ημέρα το έτος φέρει μόνο μια φορά, ενώ την Κυριακή μας την επαναφέρει και ο κάθε μήνας μόνος του τέσσερις φορές· έτσι αυτή με την τόσο συχνή επάνοδο μάς καθιστά όλο το έτος της αληθινής αφέσεως, έτος ευπρόσδεκτο από τον Κύριο. Γι’ αυτό και ο Κύριος διδάσκοντάς μας να την εορτάζωμε εμπράκτως με το πέρασμα κάθε εβδομάδος ημερών, εμφανίσθηκε πρώτα στους μαθητάς σε οικία, ενώ απουσίαζε ο Θωμάς, και παρουσίασε τον εαυτό του ζωντανόν, τους πρόσφερε την ειρήνη και με το εμφύσημα εχάρισε τη χάρι του θείου Πνεύματος· ενέβαλε σ’ αυτούς θεία δύναμι να δένουν και να λύουν τις αμαρτίες και τους κατέστησε συμμετόχους της ουράνιας κυριαρχίας, λέγοντάς τους, «λάβετε άγιο Πνεύμα, αν συγχωρήσετε τις αμαρτίες κάποιων, τους συγχωρούνται, αν τις κρατήτε, κρατούνται».

 Κυριακὴ του Θωμά.

Οι Σύγχρονοι Θωμάδες.

(+Μητροπολίτου Φλωρίνης Αυγουστίνου Καντιώτου)

«Καὶ ἀπεκρίθη Θωμᾶς καὶ εἶπεν αὐτῷ· Ὁ Κύριός μου καὶ ὁ Θεός μου» (Ἰω. 20,28)

Ἑορτὴ σήμερα, ἀγαπητοί μου·  «αὕτη ἡ ἡ μέρα, ἣν ἐποίησεν ὁ Κύριος· ἀγαλλιασώμεθα καὶ εὐφρανθῶμεν ἐν αὐτῇ» (Ψαλμ. 117,24).
Τριπλῆ ἑορτή. Εἶνε πρῶτον  Κυριακή . Δεύτερον εἶνε ὄχι ἁπλῶς Κυριακὴ ἀλλὰ ἡ πρώτη Κυριακὴ μετὰ τὸ Πάσχα·γι᾿ αὐτὸ στὴ γλῶσσα τῆς Ἐκκλησίας μας ὀνομάζεται  Κυριακὴ τοῦ Ἀντίπασχα , τῆς πρώτης δηλαδὴ ἐπαναλήψεως τῆς ἑορτῆς τοῦ Πάσχα,ποὺ θ᾽ ἀκολουθῇ ἐν συνεχείᾳ κάθε ὀκτὼ ἡμέρες. Καὶ τρίτον τὴν Κυριακὴ αὐτὴ ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία τιμᾷ τὸν ἅγιο ἀπόστολο Θωμᾶ. Ἀνοίγονται λοιπὸν πολλὰ θέματα. Ἐδῶ θὰ περιορισθοῦμε στὸν ἀπόστολο Θωμᾶ .

Κυριακή τοῦ Θωμᾶ (Ἰωάν. κ΄19-31)

(†) ἐπισκόπου Γεωργίου Παυλίδου Μητροπολίτου Νικαίας

Εἶναι γερὸ τὸ νῆμα;

«Ἐὰν μὴ ἴδω....οὐ μὴ πιστεύσω»

Οἱ μαθηταί, ἀγαπητέ μου ἀναγνῶστα, εἶχον ἴδει τὸν Διδάσκαλον ἐσταυρωμένον, γεμᾶτον ἀπὸ πληγὰς καὶ αἵματα, νεκρὸν, θαμμένον. Μέγας «λίθος» εἶχε κυλισθῆ εἰς τὴν θύραν τοῦ μνημείου. Καὶ τὴν Τρίτη ἡμέραν Τὸν ἐπαναβλέπουν ζωντανὸν ἐμπρός των. Θύρες καὶ παράθυρα ὅλα κλεισμένα.
  Καὶ ὅμως εἶναι ὁλόσωμος εἰς τὸ μέσον τοῦ ὑπερῴου.

Κυριακὴ τοῦ Θωμᾶ (Ἰω. 20,19-31)

Ἕνα σπουδαιότατο εὐαγγέλιο

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος Καντιώτης

Σήμερα, ἀγαπητοί μου, εἶνε ἡ Κυριακὴ τοῦ Ἀντίπασχα ἢ τοῦ Θωμᾶ. Σχετικὴ εἶνε καὶ ἡ εὐαγγελικὴ περικοπὴ ποὺ ἀκούστηκε (Ἰω. 20,19-31). Τὸ εὐαγγέλιο αὐτὸ εἶνε σπουδαιότατο. Τὰ λόγια ποὺ εἶπε ὁ ἀναστὰς Κύριος κατὰ τὴν ἐμφάνισί του μὲ τὸ Θωμᾶ ἀφοροῦν ὄχι μόνο τοὺς μαθητάς, ἀλλὰ κάθε ἄνθρωπο, σὲ ὁποιοδήποτε χρόνο καὶ τόπο καὶ ἂν ζῇ.
Διότι ὅσο κι ἂν προοδεύσῃ τεχνικῶς καὶ ἐπιστημονικῶς, μέσα στὰ βάθη τῆς ὑπάρξεώς του ἔχει κάποιο δρᾶμα. Ζῇ τὸ αἴσθημα τῆς ἐνοχῆς ποὺ δημιουργεῖ ἡ ἁμαρτία. Θά ᾿πρεπε τὸ σημερινὸ εὐαγγέλιο νὰ τ᾿ ἀκούσῃ ὅλος ὁ κόσμος.

2022 ΜΑΙΟΥ 1 – ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΘΩΜΑ

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΘΩΜΑ (Ιωάν. 20, 19-31)

†ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΝΙΚΟΠΟΛΕΩΣ ΜΕΛΕΤΙΟΥ

(Διασκευή ομιλίας στη Λυγιά, στις 4/5/2004)

Ο χειρότερος ιός

Την σημερινή Κυριακή την ονομάζουμε «Κυριακή του Θωμά». Και πολλές φορές την λέμε «η ανάσταση του Θωμά». Γιατί για ένα χρονικό διάστημα, ο απόστολος Θωμάς είχε πεθάνει. Όχι σωματικά. Είχε πεθάνει πνευματικά, ψυχικά. Πώς πέθανε ο απόστολος Θωμάς;

Λέει το Ευαγγέλιο: «Όποιος πιστεύει στον Χριστό, έχει ζωή αιώνιο. Όποιος δεν πιστεύει στον Χριστό, έχει θάνατο μέσα του, στην ψυχή του». Και ο θάνατος αυτός σιγά-σιγά προχωρεί όλο και περισσότερο και διαλύει τον άνθρωπο πρώτα ψυχικά, μετά πνευματικά και μετά και σωματικά. Ή και ανάποδα καμιά φορά.

 Η Κυριακή του Θωμά 

† Μητροπολίτης Σουρόζ Αντώνιος Bloom

Σήμερα τιμᾶμε τὸν Ἀπόστολο Θωμᾶ. Πολλοὶ συχνὰ τὸν θυμόμαστε μοναχὰ σὰν τὸν ἄπιστο Θωμᾶ· στὴν πραγματικότητα εἶναι ἐκεῖνος ποὺ ἀμφέβαλλε γιὰ τὰ νέα ποὺ τοῦ μετέφεραν οἱ ὑπόλοιποι Ἀπόστολοι ὅταν τοῦ εἶπαν: Ὁ Χριστὸς ἀναστήθηκε! Τὸν εἴδαμε ζωντανό!

Ἀλλὰ δὲν εἶναι ἐκεῖνος ποὺ ἀμφέβαλλε σ’ ὅλη τὴ ζωή του ἢ ποὺ παρέμεινε ἄπιστος στὸ μυστήριο τῆς Θεϊκῆς ἀποκάλυψης τοῦ Κυρίου. Πρέπει νὰ θυμηθοῦμε ὅτι ὅταν οἱ Ἀπόστολοι καὶ ὁ Κύριος ἔμαθαν ὅτι ἀρρώστησε ὁ Λάζαρος, ὁ Κύριος τοὺς εἶπε: Ἂς ἐπιστρέψουμε στὰ Ἱεροσόλυμα. Στὰ λόγια τοῦ Κυρίου οἱ ἄλλοι Ἀπόστολοι ἀπάντησαν: Ἀλλὰ οἱ Ἰουδαῖοι θέλουν νὰ σὲ σκοτώσουν ἐκεῖ, γιατί θὰ πρέπει νὰ ἐπιστρέψουμε; Μονάχα ὁ Ἀπόστολος Θωμᾶς ἀπάντησε:

Κυριακή του Θωμά: Η καινούργια κτίση 

† Μητροπολίτης Σουρόζ Αντώνιος Bloom

Τηροῦμε σήμερα τὴ μνήμη τοῦ Ἀποστόλου Θωμᾶ. Ὅλοι τὸν θυμοῦνται σὰν τὸ πρόσωπο τὸ ὁποῖο ἀμφισβήτησε τὴν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ ὅταν τοῦ μίλησαν γι’ αὐτὴν οἱ ἄλλοι μαθητὲς σπάνια ὅμως ρωτοῦμε τοὺς ἑαυτοὺς μας τί ἄνθρωπος ἦταν καὶ ποιοὶ λόγοι τὸν ἔκαναν νὰ ἀμφιβάλλει.

Ἂν ἐξαιρέσουμε τὴν ἐκλογή του σὲ ἀπόστολο ἀπὸ τὸ Χριστό, ὁ Ἅγιος Θωμᾶς ἀναφέρεται μόνο δύο φορὲς στὰ Εὐαγγέλια. Ἡ πρώτη ἀναφορὰ εἶναι πολὺ σημαντικὴ (Ἰω. 11. 7- 16): Ὅταν ὁ Χριστὸς λέει στοὺς μαθητές Του ὅτι πρέπει νὰ ἐπιστρέψει στὴν Ἰουδαία γιὰ νὰ ἀναστήσει τὸ φίλο Του Λάζαρο ἀπὸ τοὺς νεκροὺς ἐκεῖνοι προσπαθοῦν νὰ Τὸν πείσουν νὰ μείνει μακριὰ ἀπὸ τὴν ἐπικίνδυνη καὶ φονικὴ Ἱερουσαλὴμ καὶ μόνο ὁ Θωμᾶς λέει: «ἄγωμεν καὶ ἡμεῖς ἵνα ἀποθάνωμεν μετ’ αὐτοῦ».

 ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΘΩΜΑ

†Αρχιμανδρίτη Ανανία Κουστένη

Κυριακή του Θωμά σήμερα, μεγάλη μέρα κι αυτή!

Ξαναγιορτάζουμε την Ανάσταση του Κυρίου. Την εγκαινιάζουμε, όπως γράφει το Συναξάριο, δηλαδή την ενθυμούμεθα και τη βιώνουμε. Και πάντα η Εκκλησία θέλει να μας θυμίζει όλα τα μεγάλα κι όλα τα καλά, που κάνει για τον άνθρωπο. Και το μεγαλύτερο καλό είναι η Ανάσταση του Χριστού, που είναι εγγύηση και της δικής μας Ανατάσεως.

Κήρυγμα Κυριακής του Θωμά (01-05-2022)

«Μακάριοι οἱ μὴ ἱδόντες καὶ πιστεύσαντες»

Χαροποιά και κοσμοσωτήρια γεγονότα συμβαίνουν, όπως ο ιερός Ευαγγελιστής Ιωάννης σήμερα μας εξιστορεί αδελφοί μου στο Ευαγγελικό ανάγνωσμα.

Φοβισμένοι και κατατρομαγμένοι οι μαθητές έχουν κρυφτεί «δια τον φόβον των Ιουδαίων» μέσα σ’ ένα σπίτι, πιθανόν αυτό που πριν λίγες ημέρες είχε τελέσει το Μυστικό Δείπνο ο Κύριος.

Ξαφνικά με κλεισμένες τις πόρτες και τα παράθυρα χωρίς θόρυβο εμφανίζεται ο Αναστημένος Κύριος.

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΘΩΜΑ

1–5–2022

Χριστός Ἀνέστη ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, Βρισκόμαστε μιά ἑβδομάδα μετά τό Πάσχα καί ἡ σημερινή Κυριακή ἀναφέρεται ὡς Κυριακή του Θωμά ἤ ὡς Κυριακή του Ἀντίπασχα ἤ καί ὡς Β΄ Κυριακή του Πάσχα. Οὐσιαστικά ἀπό τή σημερινή Κυριακή καί ὅλες οἱ ὑπόλοιπες πενήντα μία Κυριακές του ἔτους ἑορτάζουν τήν λαμπρότερη ἑορτή τοῦ ἔτους τήν Ἀνάσταση.

Οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας ἀναφέρουν ὅτι ἡ Κυριακή εἶναι ἡ ὄγδοη ἡμέρα διότι ἀκολουθεῖ τήν ἑβδόμη καί ὁμιλοῦν κυρίαρχα ὅτι ἡ Κυριακή εἶναι ἡ ἡμέρα πού ἀναφέρεται στήν αἰωνιότητα καί τήν πρόγευσή της πού αὐτή μας δίδει. Ἐπιπλέον ὅμως εἶναι καί «ἡ μία των Σαββάτων» κατά τό Ἱερό Εὐαγγέλιο.

Κυριακή 1η Μαῒου 2022

Κυριακή τοῦ Ἀντίπασχα (τοῦ Θωμᾶ).

(Ἰω. 20, 19 – 31).

«εἰρήνη ὑμῖν» (Ἰω. 20, 19).

Χριστός Ἀνέστη! Ἀληθῶς Ἀνέστη!

Μόνο τοῦτα τά λόγια μποροῦν νά ἐκφράσουν τό μεγαλεῖο καί τήν ἐμπειρία τοῦ θριάμβου πού βιώνει τό σῶμα τῆς Ἐκκλησίας μετά τήν κένωση τοῦ Κενοῦ Μνημείου. Μέσα στ’ ἀρώματα, τά χρώματα, τό φῶς καί τήν ἐλπίδα τῆς ἄνοιξης γιορτάζουμε τό πανηγύρι τῆς ζωῆς.

Ἄν καί οἱ πόρτες τῆς καρδιᾶς καί τῆς πίστης εἶναι κλειστές, ἔρχεται ὁ Νικητής τοῦ θανάτου νά τίς παραβιάσει μέ τήν παρουσία Του καί νά τίς ἀφανίσει μέ τή δύναμή Του.

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΘΩΜΑ

Απόστολος: Πρξ. ε΄ 12 - 20

Ευαγγέλιο: Ιωάν. κ΄ 19 - 31

1 Μαΐου 2022

Κυριακή του Θωμά σήμερα και η Eκκλησία εορτάζει δύο γεγονότα: τα εγκαίνια της του Χριστού Αναστάσεως και την ψηλάφηση του Κυρίου από τον Θωμά ή καλύτερα τη σωτήριο ομολογία του Αποστόλου Θωμά.

 Είναι συνήθεια ένα μεγάλο γεγονός να το εορτάζουμε με μεγαλοπρέπεια και στη συνέχεια να το θυμόμαστε και να το γιορτάζουμε κατ’ έτος. Το ίδιο εορτάζουμε και τις μνήμες των αγίων μια φορά κάθε χρόνο. Για την Ανάσταση του Χριστού, όμως, η Εκκλησία και ο κάθε χριστιανός νιώθει την ανάγκη να την εορτάζει πιο συχνά, γι’ αυτό και η Εκκλησία όρισε να εορτάζεται εβδομαδιαίως, σε όλες τις Κυριακές του έτους.

Κυριακή του Αντίπασχα (Του Θωμά), Ευαγγ. Ανάγνωσμα: Ιω. κ’ 19-31, (01-05-2022)

Ηλιάνας Κάουρα, θεολόγου

Η Κυριακή μετά το Πάσχα ονομάζεται Αντίπασχα ή Κυριακή του Θωμά. Η έννοια του Αντίπασχα αποτελεί έμμεση αναφορά στην μετά την ανάσταση του Ιησού Χριστού περίοδο αφού είναι η επόμενη Κυριακή από την Κυριακή του Πάσχα. Επίσης η ονομασία Κυριακή του Θωμά αναφέρεται στη  συνάντηση του αναστημένου Ιησού Χριστού με τους Μαθητές του, και το γεγονός της ψηλάφησης του Θωμά.

Κυριακή του Αντίπασχα (Του Θωμά), Ευαγγ. Ανάγνωσμα: Ιω. κ’ 19-31, (01-05-2022)

Ηλιάνας Κάουρα, θεολόγου

Η Κυριακή μετά το Πάσχα ονομάζεται Αντίπασχα ή Κυριακή του Θωμά. Η έννοια του Αντίπασχα αποτελεί έμμεση αναφορά στην μετά την ανάσταση του Ιησού Χριστού περίοδο αφού είναι η επόμενη Κυριακή από την Κυριακή του Πάσχα. Επίσης η ονομασία Κυριακή του Θωμά αναφέρεται στη  συνάντηση του αναστημένου Ιησού Χριστού με τους Μαθητές του, και το γεγονός της ψηλάφησης του Θωμά.

Κυριακή του Αντίπασχα (Του Θωμά), Αποστ. Ανάγνωσμα: Πράξ. ε’ 12-20 (01-05-2022)

Αρχιμ. Αυγουστίνου Κκαρά

Τα θαύματα μέσα στη ζωή της Εκκλησίας

Η Κυριακή που ακολουθεί την εορτή του Πάσχα ονομάζεται Κυριακή του Θωμά ή Κυριακή του Αντίπασχα.  Κυριακή του Θωμά γιατί η ευαγγελική περικοπή της ημέρας αναφέρεται στην εμφάνιση του Αναστάντος Κυρίου στους μαθητές του και στην ψηλάφηση του Αποστόλου Θωμά, ο οποίος αμφέβαλλε για την Ανάσταση του Κυρίου.  Κυριακή του Αντίπασχα γιατί ως η Κυριακή που ακολουθεί το Πάσχα ερμηνεύεται ως η «ογδόη ημέρα», δηλαδή η ημέρα της αιωνιότητας.

 Ἡ Ἐκκλησία τῶν θαυμάτων – Ἀποστολικὸ Ἀνάγνωσμα Κυριακῆς 1 Μαΐου 2022

Ἀποστολικό Ἀνάγνωσμα Κυριακῆς 1 Μαΐου 2022, Κυριακή τοῦ Θωμᾶ (Πράξ. ε΄ 12-20)

Ἡ Ἐκκλησία τῶν θαυμάτων

1. Πλῆθος θαυμάτων

Ἡ Χάρις καὶ ἡ δύναμη τοῦ ἀναστάντος Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ ἦταν ἐμφανὴς στὴν πρώ­τη Ἐκκλησία. Συγκλονιστι­κὰ θαύματα, ἀντίστοιχα μὲ αὐτὰ ποὺ ἐπιτελοῦσε ὁ Κύ­ριος κατὰ τὴν τριετὴ δημόσια δράση του, συ­νέχισαν νὰ ἐνεργοῦν τώρα καὶ οἱ Ἀπόστολοί του. «Ἐν ταῖς ἡμέραις ἐκείναις, διὰ τῶν χειρῶν τῶν ἀποστόλων ἐγίνετο σημεῖα καὶ τέρατα ἐν τῷ λαῷ πολλά», μᾶς πληροφορεῖ ἡ ἀποστολικὴ περικοπὴ ποὺ ἀκούσαμε σήμερα. Δηλαδή, πολλὰ ἐκπληκτικὰ καὶ ἐξαιρετικὰ θαύματα, ποὺ προκαλοῦ­σαν κατάπληξη στὸν λαό, ἐπιτελοῦσαν μὲ τὰ χέ­ρια τους οἱ Ἀπόστολοι καὶ ἐπιβεβαίωναν ἔτσι ὅτι ἡ διδασκαλία τους ἦταν ἀληθινή.

 ΚΥΡΙΑΚΗ 1 ΜΑΪΟΥ 2022 – ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΘΩΜΑ

(Ιωάν. κ΄ 19-31)  (Πραξ. ε’ 12-20)

Αυθεντική ομολογία

«ο Κύριός μου και ο Θεός μου»

Χριστός Ανέστη   

Κλεισμένοι στο υπερώο των Ιεροσολύμων ήταν οι δέκα μαθητές (απουσίαζε ο Θωμάς).  Και αυτό γιατί τους διακατείχε μεγάλος φόβος, μετά από τα όσα έζησαν κατά τη διάρκεια του Πάθους του Διδασκάλου τους. Κυρίως μετά το μεγάλο γεγονός της Αναστάσεως ο κίνδυνος καταδίωξής τους ήταν ιδιαίτερα ψηλαφητός. Έτσι εξηγείται γιατί το βράδυ της Αναστάσεως ήταν τρομοκρατημένοι και βρίσκονταν σε αμηχανία για το τι έπρεπε να πράξουν.  Ξαφνικά όμως και χωρίς ν’ ανοίξει η πόρτα του υπερώου εμφανίσθηκε ο Αναστάς Κύριος και είπε: «Ειρήνη υμίν».

ΤΟ ΜΗΝΥΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ «ΔΙΣΤΑΓΜΟΣ ΚΑΙ ΥΠΕΡΒΑΣΗ» ΤΗΣ 1-5-2022

Στήν ἱστορία αὐτῶν ποῦ ἀκολούθησαν τόν Χριστό ὑπῆρξαν ἀρκετές περιπτώσεις ἀνθρώπων, πού σέ μία στιγμή ἀδυναμίας λύγισαν. Τά γεγονότα γύρω ἀπό τό Πάθος καί τήν Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου, πού ἐντονότερα ζωντάνεψαν μέσα μας οἱ τελευταῖες ἑβδομάδες, μᾶς θύμισαν τρεῖς χαρακτηριστικές ἐπώνυμες περιπτώσεις: τήν κάμψη τοῦ Πέτρου, τήν πτώση τοῦ Ἰούδα, καί σήμερα τήν ἀναστολή τοῦ Θωμᾶ·Ἡ κάμψη τοῦ Πέτρου ἦταν μία ἔκφραση ἀδυναμίας, μιά συνέπεια τῆς ὑπερβολικῆς ἐμπιστοσύνης στήν ἀφοσίωσή του στόν Διδάσκαλο·

 ΑΦΙΕΡΩΜΑ: Πορεία Πρός Το Πάσχα

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΕΛΩΝΟΥ ΚΑΙ ΦΑΡΙΣΑΙΟΥ

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΑΣΩΤΟΥ

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΑΠΟΚΡΕΩ

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΤΥΡΙΝΗΣ

ΚΥΡΙΑΚΗ Α΄ ΝΗΣΤΕΙΩΝ

ΚΥΡΙΑΚΗ Β΄ ΝΗΣΤΕΙΩΝ

ΚΥΡΙΑΚΗ Γ΄ΝΗΣΤΕΙΩΝ (ΣΤΑΥΡΟΠΡΟΣΚΥΝΗΣΕΩΣ)

ΚΥΡΙΑΚΗ Δ΄ ΝΗΣΤΕΙΩΝ

ΚΥΡΙΑΚΗ Ε΄ ΝΗΣΤΕΙΩΝ

ΣΑΒΒΑΤΟ ΤΟΥ ΛΑΖΑΡΟΥ

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΒΑΪΩΝ

ΜΕΓΑΛΗ ΔΕΥΤΕΡΑ

ΜΕΓΑΛΗ ΤΡΙΤΗ

ΜΕΓΑΛΗ ΤΕΤΑΡΤΗ

ΜΕΓΑΛΗ ΠΕΜΠΤΗ

ΜΕΓΑΛΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ

ΜΕΓΑΛΟ ΣΑΒΒΑΤΟ

 ΛΟΓΟΣ ΣΤΟ ΑΓΙΟ ΠΑΣΧΑ

Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου

1. Εἶναι κατάλληλη στιγμή σήμερα ν᾿ ἀναφωνήσουμε ὅλοι ἐμεῖς ἐκεῖνο πού εἶπε ὁ μακάριος Δαυΐδ.«Ποιός μπορεῖ νά διηγηθεῖ τή δύναμη τοῦ Κυρίου, νά ἐξυμνήσει ὅλες τίς δόξες του;» (Ψαλμ. 105, 2). Νά λοιπόν ἔφθασε ἡ ποθητή γιά μᾶς καί σωτήρια ἑορτή, ἡ ἀναστάσιμη ἡμέρα τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἡ προϋπόθεση τῆς εἰρήνης, ἡ ἀφορμή τῆς συμφιλίωσης, ἡ ἐξαφάνιση τῶν πολέμων, ἡ κατάργηση τοῦ θανάτου, ἡ ἥττα τοῦ διαβόλου. Σήμερα οἱ ἄνθρωποι ἀναμείχθηκαν μέ τούς ἀγγέλους καί αὐτοί πού ἔχουν σῶμα προσφέρουν τή δοξολογία τους μαζί μέ τίς ἀσώματες δυνάμεις. Σήμερα καταργεῖται ἡ ἐξουσία τοῦ διαβόλου, σήμερα λύθηκαν τά δεσμά τοῦ θανάτου, ἐξαφανίσθηκε ἡ νίκη τοῦ ἅδη. Σήμερα εἶναι εὐκαιρία νά ποῦμε τά προφητικά ἐκεῖνα λόγια. «Ποῦ εἶναι, θάνατε, τό κεντρί σου; ποῦ εἶναι, ἅδη, ἡ νίκη σου;» (Α´ Κορ. 15, 55). Σήμερα ὁ Κύριός μας ὁ Χριστός συνέτριψε τίς χάλκινες πύλες καί ἐξαφάνισε τόν ἴδιο τό θάνατο.

«Ἀναστάσεως ἡμέρα καὶ λαμπρυνθῶμεν τῇ πανηγύρει»

Ἁγίου Ἀμφιλοχίου, Ἐπισκόπου Ἰκονίου

Ἡμέρα χαρᾶς καὶ εὐφροσύνης σήμερα, ἀγαπητοί. Ἡμέρα ἀγαλλιάσεως καὶ σωτηρίας, ἡμέρα φωτισμοῦ καὶ ἁγιασμοῦ, ἡμέρα εἰρήνης καὶ καταλλαγῆς· ἡμέρα ἀναπλάσεως καὶ ἀνακαινισμοῦ τῶν ψυχῶν μας, ἡμέρα πραγματικὰ μεγάλη καὶ θαυμαστή, ἡμέρα ἐπιφανής. Αὐτὴ τὴν ἡμέρα μᾶς συνανέστησε ὁ Χριστός μας, ἐμᾶς ποὺ εἴχαμε πέσει στὴν ἁμαρτία. Αὐτὴ τὴν ἡμέρα μᾶς συνεζωοποίησε ὁ Χριστός, ἐμᾶς ποὺ εἴχαμε νεκρωθεῖ ἀπὸ τὰ παραπτώματά μας. Αὐτὴ τὴν ἡμέρα μᾶς ἄνοιξε τὸν Παράδεισο, γιὰ νὰ ἀπολαύσουμε τὸ ξύλο τῆς Ζωῆς. Δηλαδή, τὸ Τίμιο καὶ ζωοποιὸ σῶμα του καὶ αἷμα του, διὰ τοῦ ὁποίου ἐξαγνιζόμεθα καὶ ἁγιαζόμεθα καὶ φωτιζόμεθα καὶ ἀνακαινιζόμεθα…

 Η ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ-Ἱστορικὴ ἐξέλιξη

Γεωργίου Ἀντουράκη

Ανάστασις Ι.Μ.Διονυσίου 16ος αιώνaΤὸ γεγονὸς τῆς Ἀναστάσεως στὴ χριστιανικὴ συνείδηση εἶναι συνέχεια τοῦ γεγονότος τοῦ Σταυροῦ. Ὀρθῶς ἡ Ἐκκλησία διακηρύσσει ὅτι ὁ Χριστὸς «Σταυρὸν ὑπομείνας δι’ ἡμᾶς, θανάτῳ θάνατον ὤλεσεν» (Πεντηκοστάριον). Ἔτσι, ἀπὸ τοὺς πρώτους χριστιανικοὺς αἰῶνες, ἡ Ἀνάσταση παραλληλίζεται ἤ καὶ συμβολίζεται μὲ τὴν εἰκόνα τῆς Σταυρώσεως.

 Ἡ ἑρμηνεία τῆς εἰκόνας τῆς Ἀναστάσεως

 Χρήστου Γ. Γκότση

Ἡ εἰκόνα τῆς Ἀναστάσεως στὴν ὀρθόδοξη Ἐκκλησία ἔχει δύο τύπους: Ὁ ἕνας εἶναι ἡ κάθοδος τοῦ Χριστοῦ στὸν Ἅδη, ὁ δεύτερος εἰκονογραφικὸς τύπος εἶναι ἐκεῖνος ποὺ εἰκονίζει ἄλλοτε τὸν Πέτρο καὶ τὸν Ἰωάννη στὸ κενὸ Μνημεῖο καὶ ἄλλοτε τὸν ἄγγελο ποὺ «ἐπὶ τὸν λίθο καθήμενος» ἐμφανίστηκε στὶς Μυροφόρες. Ἀργότερα ἡ εἰκόνα τῆς Ἀναστάσεως τοῦ τύπου αὐτοῦ πλουτίστηκε μὲ τὶς σκηνὲς τῆς ἐμφάνισης τοῦ Χριστοῦ στὴ Μαρία Μαγδαληνὴ (τὸ «Μὴ μοῦ ἅπτου») καὶ στὶς δύο Μαρίες (τὸ «Χαῖρε τῶν Μυροφόρων»). Ὁ Λεωνίδας Οὐσπένσκη γράφει σχετικά: «Οἱ δύο αὐτὲς συνθέσεις χρησιμοποιοῦνται στὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία ὡς εἰκόνες τῆς Ἀναστάσεως. Στὴν παραδοσιακὴ ὀρθόδοξη ἁγιογραφία ἡ πραγματικὴ στιγμὴ τῆς Ἀνάστασης τοῦ Χριστοῦ οὐδέποτε ἀπεικονίστηκε. Τόσο τὰ Εὐαγγέλια, ὅσο καὶ ἡ Παράδοση τῆς Ἐκκλησίας, σιγοῦν γιὰ τὴ στιγμὴ αὐτὴ καὶ δὲ λένε πῶς ὁ Χριστὸς ἀναστήθηκε, πράγμα ποὺ δὲν κάνουν γιὰ τὴν Ἔγερση τοῦ Λαζάρου. Οὔτε ἡ εἰκόνα δείχνει αὐτό.

Τό χριστιανικόν ἑορτολόγιον,

Παναγιώτη Σκαλτσή,

Ἡ ἑορτή τοῦ Πάσχα εἶναι ἡ ἀρχαιότατη, ἐπιφανέστατη καί πανηγυρικώτατη ἀπ’ ὅλες τίς ἐτήσιες ἑορτές τῆς Χριστιανικῆς Ἐκκλησίας (1). Οἱ ρίζες της βρίσκονται στήν Ἰουδαϊκή παράδοση. Στόν ἐνιαύσιο ἀμνό τῆς ἐξόδου καί στήν ἐτήσια ἀνάμνηση τῆς διάβασης ἀπό τή γῆ τῆς δουλείας στή χώρα τοῦ φωτός καί τῆς ἐλευθερίας (2). Ἡ εἰκόνα τοῦ ἀμνοῦ τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης ὁλοκληροῦται στό Χριστό, τόν ἀμνό τοῦ Θεοῦ (3), ὁ ὁποῖος ἑκουσίως θυσιάζεται καί προσφέρεται καί προσφέρει ὡς μέγας ἀρχιερεύς τήν ὑπέρτατη θυσία πρός τό Θεό Πατέρα τόν ἑαυτό Του (4).

 ΘΕΟΛΟΓΙΚΟΝ ΣΧΟΛΙΟΝ ΕΙΣ ΤΟΝ ΚΑΝΟΝΑ ΤΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ

 Ὠδή α´. Ὁ Εἱρμός.

«Ἀναστάσεως ἡμέρα, λαμπρυνθῶμεν Λαοί.

 Πάσχα Κυρίου, Πάσχα. ἐκ γάρ θανάτου

πρός ζωήν, καί ἐκ γῆς πρός οὐρανόν, Χριστός

ὁ Θεός ἡμᾶς διεβίβασεν, ἐπινίκιον ᾂδοντας.»

Διά τήν ὀρθόδοξον εὐσέβειαν καί πίστιν ἡ ἡμέρα τῆς Ἀναστάσεως, παρ᾿ ὅλον ὅτι ἐντάσσεται ἐν τῇ φυσικῇ τοῦ χρόνου ῥοῇ ὡς χρονική διαδοχή εἰκοσιτεσσάρων ὡρῶν, ἐν τούτοις δέν εἶναι μία συνήθης ἡμέρα χρονική. Εἶναι ἡμέρα προαιωνία, ἀδιάδοχος καί ἀτελεύτητος. Πρός αὐτήν συγκλίνεται ἡ ἀΐδιος δημιουργική βουλή τοῦ Θεοῦ, τό σχέδιον τῆς θείας περί τῶν ὄντων καί τόν ἄνθρωπον οἰκονομίας. Ὅ,τι προαιωνίως συνέλαβεν ἐν ἑαυτῇ ἡ ἀπειρόσοφος βουλή τοῦ Θεοῦ ὡς τριαδικήν ἐνέργειαν ἐν τοῖς ἐκτός, ἐν τῇ ἡμέρα τῆς Ἀναστάσεως καθορᾶται πλῆρες καί τέλειον. Κτίσις καί ἄνθρωπος ἐν φιλίᾳ καί ἀγάπῃ μεταξύ των φιλιοῦνται καί μετά τοῦ ἀπειροσόφου Πλαστουργοῦ των.

Ἡ Κυριακή του Πάσχα

Fr.Lev Gillet

«Αὔτη ἡ κλητὴ καὶ ἁγία ἡμέρα, ἡ μία τῶν Σαββάτων, ἡ βασιλὶς καὶ κυρία, ἑορτὴ ἑορτῶν καὶ πανήγυρις ἐστὶ πανηγύρεων!…» ψάλλουμε στὴν ὀγδόη ὠδὴ τοῦ πασχαλιάτικου Ὄρθρου.

Ἡ Κυριακή του Πάσχα ὀνομάζεται «πανήγυρις πανηγύρεων». Θὰ ἦταν θεολογικὰ ἀνακριβὲς νὰ ποῦμε ὅτι τὸ Πάσχα εἶναι, κατὰ τρόπο ἀπόλυτο, ἡ μεγαλύτερη ἀπὸ τὶς γιορτὲς τῆς Χριστιανοσύνης. Εἶναι βέβαια σπουδαιότερη ἀπὸ τὰ Χριστούγεννα ἢ τὰ Θεοφάνεια, δὲν μποροῦμε ὅμως νὰ ποῦμε ὅτι ἡ Πεντηκοστὴ εἶναι λιγότερο σημαντικὴ ἀπὸ τὴν Ἀνάσταση. Ὡστόσο οἱ Πασχάλιες πανηγύρεις -καὶ ἐδῶ πρέπει στὴν Κυριακή τοῦ Πάσχα νὰ συνδέσουμε καὶ τὴ Μεγάλη Πέμπτη καὶ τὴν Μεγάλη Παρασκευὴ- δίνουν στὸ Μυστήριο τῶν Χριστουγέννων τὸ πλήρωμα τοῦ περιεχομένου τους καὶ ἀποτελοῦν τὸ ἀναγκαῖο προοίμιο τῆς Πεντηκοστῆς.

ΤΟ ΣΤΑΥΡΟΑΝΑΣΤΑΣΙΜΟ ΠΑΣΧΑ

π. Βασιλείου Ἰ. Καλλιακμάνη

Τό Εὐαγγελικό ἀνάγνωσμα (Ἰωάν. 1, 1-17)

Θεολογική καί κοινωνική προσέγγιση

Ὁ Σταυρός ὁδηγεῖ στήν Ἀνάσταση, ἡ Μεγάλη Παρασκευή κυοφορεῖ τή λαμπροφόρο Κυριακή τοῦ Πάσχα. Τή λύπη, τήν ἀθυμία καί τήν ἀπόγνωση διαδέχεται ἡ χαρά καί ἡ εἰρήνη τῆς Ἀναστάσεως. Χωρίς τό Σταυρό δέ νοεῖται Ἀνάσταση καί χωρίς Ἀνάσταση δέν ἔχει νόημα ὁ Σταυρός. Γι’ αὐτό καί τό ὀρθόδοξο Πάσχα εἶναι σταυροαναστάσιμο. Καί κάθε ἄνθρωπος μετέχει ὁλόσωμα καί ὁλόψυχα στή μεγάλη ἑορτή τῆς πίστης καί τῆς συνάντησης μέ τόν Ἀναστημένο Κύριο. Ἡ συμπόρευση καί ἡ συσταύρωση μέ Αὐτόν τόν καθιστᾶ μέτοχο τοῦ θείου φωτός καί τόν φέρνει σέ πραγματική κοινωνία μέ τούς ἐν Χριστῷ ἀδελφούς.

Ἡ Ἑορτὴ τοῦ Πάσχα-Ἱστορικές, θεολογικὲς καὶ λειτιουργικὲς ἐπισημάνσεις

Παναγιώτη Ι. Σκαλτσή

Οἱ ρίζες τῆς ἑορτῆς τοῦ Πάσχα βρίσκονται στὴν Ἰουδαϊκὴ παράδοση καὶ τὸ Μυστικὸ Δεῖπνο. Ὁ ἐνιαύσιος ἀμνὸς τῆς Ἐξόδου προτυπώνει τὸν ἀμνὸ τοῦ Θεοῦ πού θυσιάζεται γιὰ τὴ σωτηρία μας καὶ στὸ μυστικὸ Δεῖπνο γίνεται πασχάλιος βρώση καὶ πόση τῶν πιστών. Ὁ Χριστὸς εἶναι τὸ ἀληθινὸ Πάσχα καὶ ἡ σχετικὴ βιβλικὴ ἑορτή συνδυάζει πλέον «καινὸν καί παλαιόν… φθαρτὸν καὶ ἄφθαρτον… παλαιὸν μὲν κατὰ τὸν νόμον, καινὸν δὲ κατὰ τὸν λόγον… φθαρτὸν διὰ τὴν τοῦ προβάτου σφαγήν, ἄφθαρτον διὰ τὴν τοῦ Κυρίου ζωὴν».

 ΤΟ ΑΓΙΟΝ ΦΩΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΙΕΡΟΜΑΡΤΥΡΟΣ ΦΙΛΟΥΜΕΝΟΥ

α) Περὶ τοῦ Ἁγίου Φωτὸς

 Τὴν Μεγάλη Παρασκευὴ τὸ βράδυ, ἀφοῦ τελειώσει ἡ ἀκολουθία τοῦ Ἐπιταφίου, τὸ ἱερατεῖο φέρει τὸν Ἐπιτάφιο μέσα στὸ Ἱερὸ Βῆμα καὶ περιφέρεται γύρω ἀπὸ τὴν ἁγία Τράπεζα τρεῖς φορὲς ψάλλοντας τό: «Ὁ Εὐσχήμων Ἰωσήφ…». Στὴν πομπὴ εἶναι παρατεταγμένοι ἕξι ἀρχιερεῖς ἀριστερά, ἕξι δεξιὰ καὶ στὸ μέσον ὁ Πατριάρχης, ἐνῶ τέσσαρες ἀρχιερεῖς κρατοῦν στὶς πλάτες των τὸ Ἀντιμήνσιο, τὸ ὁποῖον εἶναι γεωργιανὸ καὶ πολὺ ὡραῖο.

 Ἡ σχισμένη καὶ μαυρισμένη Κολόνα

Ἐμίρης Τοῦνομ

Τὸ Πάσχα τοῦ 1549 μ.Χ. οἱ Ἀρμένιοι κατώρθωσαν νὰ δωροδοκήσουν τὸν Τοῦρκο Διοικητή, καὶ νὰ ἐκδώση ἀπαγορευτικὴ διαταγὴ πρὸς τὸν Ἕλληνα-Ὀρθόδοξο Πατριάρχη Σωφρόνιο Δ΄, ὥστε νὰ μὴν ἔχει πρόσβαση ἐντός τοῦ Ναοῦ διὰ τὴν τελετὴν τοῦ Ἁγίου Φωτός.

Οἱ φρουροὶ ἔκλεισαν τὴν Ἁγίαν Πόρτα καὶ ὁ Πατριάρχης Σωφρόνιος Δ΄ μὲ τὸ ἱερατεῖον καὶ τοὺς πιστούς του παρέμειναν ἔξω προσευχόμενοι, ἀναμένοντες τὴν ἔκβασιν τῶν γεγονότων.

 Ἑσπερινός Ἀναστάσεως

 «Σήμερον ὁ ᾅδης στένων βοᾷ· Συνέφερέ μοι, εἰ τόν ἐκ Μαρίας γεννηθέντα μή ὑπεδεξάμην· ἐλθών γάρ ἐπ᾽ ἐμέ τό κράτος μου ἔλυσε· πύλας χαλκᾶς συνέτριψε· ψυχάς, ἅς κατεῖχον τό πρίν, Θεός ὤν ἀνέστησε. Δόξα, Κύριε, τῷ σταυρῷ σου καί τῇ ἀναστάσει σου».

Σήμερα ὁ ἅδης, στενάζοντας βοᾶ: Θά ἦταν συμφερότερο γιά μένα, ἄν δέν ὑποδεχόμουνα τήν ψυχή ἐκείνου, πού γεννήθηκε ἀπό τή Μαρία· διότι, ἐλθών σέ μένα, κατέλυσε τό κράτος μου· συνέτριψε τίς χάλκινες πύλες τοῦ βασιλείου μου· τίς ψυχές, τίς ὁποῖες προηγουμένως κατεῖχα, σάν Θεός κραταιός ἀνέστησε. Δόξα, Κύριε, στό σταυρό καί τήν Ἀνάστασή σου.

 Ὁ Ὕμνος τῶν Ἁγίων Τριῶν Παίδων

 «῎Ας εἶσαι δοξασμένος, ἀξιοΰμνητε, Κύριε καί Θεέ μας.

Θεέ τοῦ κόσμου καί τῶν προγόνων μας. ῎Ας εἶναι γιά πάντα δοξασμένο τό ὄνομά Σου.

᾿Εσύ, εἶσαι δίκαιος σέ ὅλα. ῞Ολες οἱ ἐνέργειες κι οἱ ἀποφάσεις Σου εἶναι βασισμένες ἄσειστα στήν ἀλήθεια.

῾Ο τρόπος πού ἐπεμβαίνεις στή ζωή μας, εἶναι γεμᾶτος καθαρότητα, εὐθύτητα κι ἀγάπη.

῞Ο,τι κι ἄν ἔχεις ἐπιτρέψει νά μᾶς συμβεῖ, ὅλα εἶναι ἀπόλυτα ἄδολα κι ἀληθινά.

 ΜΕΓΑ ΣΑΒΒΑΤΟΝ-Ὑμνολογικά

῾Η εἰς Ἅδου Κάθοδος

«ὅτι καὶ Χριστός ἅπαξ περὶ ἁμαρτιῶν ἔπαθε, δίκαιος ὑπὲρ ἀδίκων, ἵνα ἡμᾶς προσαγάγῃ τῷ Θεῷ, θανατωθεὶς μὲν σαρκί, ζωοποιηθείς δὲ πνεύματι· ἐν ᾧ καὶ τοῖς ἐν φυλακῇ πνεύμασι πορευθεὶς ἐκήρυξεν» (Α´ Πέτρ. γ´ 18-19).

Κατά τό ῞Αγιο καί Μέγα Σάββατο, ἡ ᾿Εκκλησία μνημονεύει τήν εἰς ῞ᾼδου κάθοδον τοῦ Κυρίου μας ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ. ῞Οτι δηλαδή, κατά τίς τρεῖς ἡμέρες μετά τόν θάνατό Του καί μέχρι τῆς ἀναστάσεώς Του, ὁ Κύριος κατῆλθε στόν ῞ᾼδη, στόν τόπο, ὅπου εὑρίσκονταν φυλακισμένες οἱ ψυχές τῶν ἀνθρώπων, κήρυξε καί, στή συνέχεια, μέ θεϊκή ἐξουσία ἀνέστησε καί ἐλευθέρωσε τίς ψυχές καί κυριολεκτικά «ἐκένωσε» τά ταμεῖα τοῦ ζοφεροῦ αὐτοῦ τόπου.

 ΕΙΣ ΤΟΝ ΜΑΚΑΡΙΟΝ ΚΑΙ ΘΕΟΔΕΓΜOΝΑ ΤΑΦΟΝ

 ἱερομ. Ἰουστίνου

…Ὦ λίθε στό ἄνοιγμα τοῦ ἱεροσολυμιτικοῦ Τάφου, σάν τόν λίθο στό ἄνοιγμα τοῦ βαβυλωνιακοῦ λάκκου! Στή Βαβυλώνα ἔριξαν τόν Δανιήλ στόν λάκκο τῶν λεόντων «καί ἤνεγκαν λίθον καί ἐπέθηκαν ἐπί τό στόμα τοῦ λάκκου, καί ἐσφραγίσατο ὁ Βασιλεύς ἐν τῷ δακτυλίῳ αὐτοῦ»(Δαν. 6. 17). Στήν Ἱερουσαλήμ ἀφοῦ προσκύλισαν «λίθον μέγαν τῇ θύρᾳ τοῦ μνημείου …ἠσφαλίσαντο τόν τάφον σφραγίσαντες τόν λίθον μετά τῆς κουστωδίας» (Ματθ. 27.60. 66) τοῦ Ρωμαίου ἑκατόνταρχου πού ἔφερε στή χλαμύδα του τά σύμβολα καί τήν προσωπογραφία τοῦ βασιλιᾶ του.

 Ὁ Νικητής τοῦ θανάτου

Ἁγ. Ιωάννου Χρυσοστόμου

Σήμερα λοιπὸν ὁ Κύριός μας περιοδεύει στὸν Ἅδη. Σήμερα συνέτριψε τὶς χάλκινες πύλες καὶ τοὺς σιδερένιους μοχλούς του. Πρόσεξε τὴν ἀκριβολογία. Δὲν εἶπε, ἄνοιξε τὶς πύλες, ἀλλὰ «συνέτριψε τὶς χάλκινες πύλες», γιὰ νὰ ἀχρηστεύσει τὸ δεσμωτήριο. Δὲν ἀφαίρεσε τοὺς μοχλούς, ἀλλὰ τοὺς συνέτριψε, γιὰ νὰ ἀχρηστεύσει τὴ φυλακή. Ὅπου βέβαια δὲν ὑπάρχει οὔτε μοχλὸς οὔτε θύρα, καὶ ἂν κάποιος εἰσέλθει, δὲν ἐμποδίζεται νὰ ἐξέλθει. Ὅταν λοιπὸν συντρίψει ὁ Χριστός, ποιὸς θὰ μπορέσει νὰ διορθώσει; Οἱ βασιλεῖς ὅταν πρόκειται νὰ ἀφήσουν ἐλεύθερους τούς φυλακισμένους, δὲν κάνουν αὐτὸ ποὺ ἔκανε ὁ Χριστός, ἀλλὰ δίνουν διαταγὲς καὶ ἀφήνουν στὴ θέση τους καὶ τὶς πόρτες καὶ τοὺς φύλακες, δείχνοντας μ’ αὐτὸ πῶς θὰ χρειαστεῖ νὰ μποῦν πάλι ἐκεῖ μέσα ἢ ἐκεῖνοι ποὺ ἀποφυλακίστηκαν ἢ κάποιοι ἄλλοι στὴ θέση τους.

 Η ΚΑΘΟΔΟΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΕΙΣ ΤΟΝ ΑΔΗΝ

 Ἁγίου Ἐπιφανίου Ἀρχιεπισκόπου Κωνσταντίας Κύπρου

1.-. Ἐκεῖνος πού χθές, μέσα στήν ἄπειρη συγκατάβασί Του, δέν ἐκαλοῦσε νά τόν βοηθήσουν οἱ λεγεῶνες τῶν Ἀγγέλων, λέγοντας στόν Πέτρο, ὅτι εἶναι στό χέρι μου νά παρατάξω τώρα ἀμέσως, περισσότερες ἀπό δώδεκα λεγεῶνες Ἀγγέλων (Ματθ. κστ´ 53), σήμερα κατέρχεται μέ τόν θάνατό Του κατά τοῦ ἅδου καί τοῦ θανάτου, τοῦ τυράννου, ὅπως ταιριάζει σέ Θεό καί Κυρίαρχο, ἐπί κεφαλῆς τῶν ἀθανάτων καί ἀσωμάτων στρατευμάτων καί τῶν ἀοράτων ταγμάτων, ὄχι μέ δώδεκα μόνο λεγεῶνες, ἀλλά μέ μύριες μυριάδες καί χίλιες χιλιάδες Ἀγγέλων, Ἀρχαγγέλων, Ἐξουσιῶν, Θρόνων, Ἐξαπτερύγων, Πολυομμάτων, οὐρανίων ταγμάτων, τά ὁποῖα, ὡς Βασιλέα καί Κύριό τους, προπέμπουν, δορυφοροῦν καί τιμοῦν τόν Χριστό. Ὄχι, ὅτι συμμαχοῦν καί συμπολεμοῦν μαζί Του. Ὄχι, ποτέ! Γιατί ἀπό ποιά συμμαχία ἔχει ἀνάγκη ὁ παντοδύναμος Χριστός; Τόν συνοδεύουν γιατί χρωστοῦν πάντοτε καί ποθοῦν νά εἶναι κοντά στόν Θεό τους.

 Ὁ θάνατος τοῦ θανάτου

Metr.Anthony Bloom

Ἡ ἰδέα τοῦ θανάτου καὶ τῆς αἰώνιας ζωῆς διαπερνᾶ σὰν ἕνα κατακόκκινο νῆμα ὁλόκληρη τὴ Γραφή, τόσο τὴν Παλαιὰ ὅσο καὶ τὴν Καινὴ Διαθήκη καὶ ὁ θάνατος μᾶς παρουσιάζεται σὰν κάτι τὸ παράλογο, τὸ ἄσκοπο, κάτι τὸ ὁποῖο δὲ θὰ ἔπρεπε νὰ ὑπάρχει. Ὁ Ἀπ. Παῦλος μᾶς λέει (Α΄ Κορ.15. 26) ὅτι ὁ τελευταῖος ἐχθρὸς ὁ ὁποῖος θὰ καταργηθεῖ ἀπὸ τὸν Κύριο εἶναι ὁ θάνατος. Ὁμολογοῦμε ὅτι κατὰ τὴν ἔσχατη μέρα θὰ γίνει ἡ ἀνάσταση τῶν νεκρῶν καὶ ἀναμένουμε τὴ νίκη κατὰ τοῦ θανάτου. Καὶ πραγματικά, ὁ Χριστὸς δὲν μᾶς δίδαξε πὼς θὰ ἀγωνιζόμαστε γενναῖα ἐναντίον τοῦ θανάτου, οὔτε καὶ μᾶς δίδαξε ἁπλῶς πῶς νὰ τὸν ἀντιμετωπίζουμε ἄφοβα: μᾶς ἔδειξε τὴ νίκη κατὰ τοῦ θανάτου.

 ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ ΣΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΘΕΟΛΟΓΙΑ

π. Βασίλειος Ἰ. Καλλιακμάνης

Ἡ ἔλευση τοῦ θανάτου στόν κόσμο

Σύμφωνα μέ τή διδασκαλία τῆς Ἁγίας Γραφῆς καί τῶν Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας ὁ θάνατος δέν προέρχεται ἀπό τήν ἀγαθή θεία βούληση. «Ὁ Θεός θάνατον οὐκ ἐποίησεν οὐδέ τέρπεται ἐπ᾿ ἀπωλείᾳ ζώντων»[1] ἀναφέρει τό βιβλικό λόγιο.

Ὁ Θεός ἔπλασε τόν ἄνθρωπο δεκτικό τῆς θνητότητας καί τῆς ἀθανασίας γράφει ὁ Καθηγητής Γ. Μαντζαρίδης στηριζόμενος στήν πατερική παράδοση. Τόν τοποθέτησε στό μεθόριο τῆς θνητῆς καί τῆς ἀθάνατης φύσης ʺδεκτικόν ἀμφοτέρωνʺ. Ἀκόμα καί ἡ ψυχή τοῦ ἀνθρώπου δέν ἔχει φυσική ἀλλά κατά χάριν καί μετοχήν ἀθανασία. Δέν εἶναι δηλαδή ἀφ’ ἑαυτῆς ἀθάνατη, ἀλλά κτίσθηκε νά γίνει ἀθάνατη. Μόνο ὁ Θεός εἶναι ἀπό τή φύση του ἀθάνατος, ὡς αὐτοζωή καί πηγή τῆς ζωῆς.

 Ὁ θάνατος σὰν νίκη

π. Κάλλιστος Ware, Ἐπίσκοπος Διοκλείας

«…Ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ ὑπέφερε «ἕως θανάτου», ὄχι γιὰ ν’ ἀπαλλαγοῦμε ἐμεῖς ἀπ’ τὴν ὀδύνη, ἀλλὰ γιὰ νὰ εἶναι ἡ ὀδύνη μας σὰν τὴ δική του. Ὁ Χριστὸς δὲν μᾶς προσφέρει ἕνα δρόμο ποὺ παρακάμπτει τὴν ὀδύνη, ἀλλὰ ἕνα δρόμο μέσα ἀπ’ αὐτήν· ὄχι ὑποκατάσταση, ἀλλὰ λυτρωτικὴ συμπόρευση…».

 Η ΣΤΑΥΡΩΣΗ ΝΙΚΑ ΤΟΝ ΘΑΝΑΤΟ

Ὁ θάνατος τοῦ Χριστοῦ πάνω στὸ Σταυρὸ δὲν εἶναι μία ἀποτυχία ποὺ ἀποκαταστάθηκε κάπως μετὰ τὴν Ἀνάστασή του. Ὁ ἴδιος ὁ θάνατος πάνω στὸ Σταυρὸ εἶναι μία νίκη. Νίκη τίνος πράγματος; Μόνο μία ἀπάντηση μπορεῖ νὰ ὑπάρξει: Ἡ νίκη τῆς ὀδυνώμενης ἀγάπης. «Κραταιὰ ὡς θάνατος ἀγάπη…ὕδωρ πολὺ οὐ δυνήσεται σβέσαι τὴν ἀγάπην» (Ἆσμα Ἀσμ. 8, 6-7). Ὁ Σταυρὸς μᾶς δείχνει μίαν ἀγάπη ποὺ εἶναι δυνατὴ σὰν τὸ θάνατο, μίαν ἀγάπη ἀκόμη πιὸ δυνατή.

 ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΑΙΩΝΙΟΤΗΤΑ – Ὁ Θάνατος

Ἁγίου Τύχωνος τοῦ Ζαντόνσκ

 “Η σκέψῃ τοῦ θανάτου εἶναι ἱκανὴ νά παρακινήσει τὸν ἁμαρτωλὸ σὲ μετάνοια. Μᾶς εἶναι καὶ γνωστὸς καὶ ἄγνωστος ὁ θάνατος. Γνωστός, γιατὶ ξέρουμε ὅτι ὅλοι θὰ πεθάνουμε. Ἄγνωστος, γιατὶ δέν ξέρουμε πότε, ποῦ καὶ πῶς θὰ πεθάνουμε. Ὅσο περισσότερο ζοῦμε, τόσο περισσότερο μικραίνει ἡ ζωὴ μας, τόσο λιγοστεύουν οἱ μέρες μας καὶ πλησιάζουμε στό θάνατο. Εἴμαστε πιὸ κοντὰ του σήμερα ἀπ΄ ὅ,τι χθές, αὐτὴ τὴν ὥρα ἀπ΄ ὅ,τι τὴν προηγούμενη. Ὁ θάνατος βαδίζει ἀόρατος πίσω ἀπ΄τὸν καθένα καὶ τὸν ἁρπάζει τότε πού δέν τὸ ὑποπτεύεται. Ἐντούτοις, σχεδὸν ὅλοι οἱ ἄνθρωποι – καὶ μάλιστα οἱ ὑγιεῖς καὶ οἱ δυνατοὶ – κάνουν τίς ἀκόλουθες σκέψεις γιά τὸν ἑυατὸ τους:

 ΟΙ ΠΛΗΓΕΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

Ἅγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς

Μοῦ γράφεις ὅτι ἄκουσες ἀπό τήν γιαγιά σου κάτι (σάν παραμύθι!), γιά τίς πέντε πληγές τοῦ Χριστοῦ. Καί ρωτᾶς: Ποία εἶναι ἡ πραγματικότητα; Διάβασε τήν Καινή Διαθήκη. Εἶναι ντροπή νά μήν ξέρωμε τήν Πίστη μας. Ἄφησε στήν ἄκρη κάθε ἄλλο διάβασμα! Ἄρχισε τήν μελέτη σου ἀπό τά ἱερά Εὐαγγέλια. Αὐτή εἶναι ἡ πιό σπουδαία καί ἡ πιό λυτρωτική μελέτη. Πρώτη στήν σειρά, ἔρχεται ἡ γνώση τῆς Πίστεως. Καί μετά ἡ κάθε ἄλλη γνώση.

 Νά τόν μελετᾶς τόν λόγο τοῦ Θεοῦ. Ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ δίνει ἀξία στόν δικό μας λόγο. Ὅπως τά διαμάντινα στά γυναικεῖα κοσμήματα.

 Ὁ Σταυρὸς

 Πρωτοπρ. Ἀλεξάνδρου Σμέμαν

Ἀπὸ τὸ φῶς τῆς Μεγάλης Πέμπτης –μὲ τὸ Μυστικὸ Δεῖπνο: τὴν παράδοση τοῦ Μυστηρίου τῆς Θείας Εὐχαριστίας– μπαίνουμε στό σκοτάδι τῆς Μεγάλης Παρασκευῆς, στήν ἡμέρα δηλαδὴ τοῦ Πάθους τοῦ Κυρίου, τοῦ Θανάτου καὶ τῆς Ταφῆς Του. Στήν πρώτη Ἐκκλησία αὐτὴ ἡ ἡμέρα, ἡ Μεγάλη Παρασκευή, ὀνομαζόταν «Πάσχα τοῦ Σταυροῦ». Πραγματικά, αὐτὴ ἡ ἡμέρα, εἶναι ἡ ἀρχὴ τῆς Διάβασης, τοῦ Περάσματος, τοῦ ὁποίου τὸ βαθύτερο νόημα θὰ μᾶς ἀποκαλυφθεῖ σιγὰ-σιγά, πρῶτα στή θαυμαστὴ ἡσυχία τοῦ Μεγάλου καὶ Εὐλογημένου Σαββάτου καὶ ὕστερα, στή χαρὰ τῆς Ἀναστάσιμης Ἡμέρας.

 Τὸν Ἥλιον κρύψαντα

 Γεώργιος Ι. Μαντζαρίδης

Ἡ κτίση συμπάσχει μὲ τὸ Πάθος τοῦ Κτίστου της. Ὁ ἥλιος κρύβει τὶς ἀκτίνες του. Ἡ γῆ σείεται καὶ τὸ καταπέτασμα τοῦ ναοῦ σχίζεται στὰ δύο «ἀπὸ ἄνωθεν ἕως κάτω» (Μάτθ. 27,51). Ὁ Σωτήρας θανατώνεται. Καὶ ὁ ἀπὸ Ἀριμαθαίας Ἰωσήφ, κρυφὸς μαθητὴς τοῦ Χριστοῦ, παρουσιάζεται στὸν Πιλάτο, γιὰ νὰ ζητήσει τὸ νεκρὸ σῶμα τοῦ Διδασκάλου:

 «Δὸς μοὶ τοῦτον τὸν ξένον, τὸν ἐκ βρέφους ὡς ξένον ξενωθέντα, ἐβόα· δὸς μοι τοῦτον τὸν ξένον, ὅν ὁμόφυλοι μισοῦντες θανατοῦσιν ὡς ξένον».

 Ὑμνολογικά Μεγάλης Παρασκευῆς

«Σέ τόν ἀναβαλλόμενον τό φῶς ὥσπερ ἱμάτιον καθελών Ἰωσήφ ἀπό τοῦ ξύλου σύν Νικοδήμῳ καί θεωρήσας νεκρόν, γυμνόν, ἄταφον, εὐσυμπάθητον θρῆνον ἀναλαβών, ὀδυρόμενος ἔλεγεν∙ Οἴμοι, γλυκύτατε Ἰησοῦ! ὅν πρό μικροῦ ὁ ἥλιος ἐν σταυρῷ κρεμάμενον θεασάμενος ζόφον περιεβάλλετο καί ἡ γῆ τῷ φόβῳ ἐκυμαίνετο καί διεῤῥήγνυτο ναοῦ τό καταπέτασμα· ἀλλ᾽ ἰδού νῦν βλέπω σε δι᾽ ἐμέ ἑκουσίως ὑπελθόντα θάνατον. Πῶς σε κηδεύσω, Θεέ μου; ἤ πῶς σινδόσιν εἱλήσω; Ποίαις χερσί δέ προσψαύσω τό σόν ἀκήρατον σῶμα; ἤ ποῖα ᾄσματα μέλψω τῇ σῇ ἐξόδῳ οἰκτίρμον; Μεγαλύνω τά πάθη σου, ὑμνολογῶ καί τήν ταφήν σου σύν τῇ ἀναστάσει, κραυγάζων· Κύριε, δόξα σοι».

 Τὸ ἐσφαγμένον ἀρνίον

Νέλλας Παναγιώτης

Ἡ Θ. Λειτουργία ἀναπαριστᾶ, δηλαδὴ κάνει ἀληθινὰ καὶ πραγματικά, ἐκ νέου παροῦσα καὶ ἐνεργητικὴ ἀνάμεσά μας, τὴ θυσία, τὸ σταυρό, τὸ θάνατο, τὴν ἀνάσταση τοῦ Κυρίου. Ἀκριβέστερα, μέσα στὴν ἄλλη ἀντίληψη καὶ ὀργάνωση τοῦ χρόνου ποὺ ἔχει ἡ Ἐκκλησία στὸ λειτουργικὸ χρόνο μᾶς ἐξάγει ἀπὸ τὸν καθημερινὸ χρόνο τῆς διαρκοῦς ἀνακύκλησης, τὸν χρόνο τὸν κομματιασμένο σὲ παρελθόν, παρὸν καί μέλλον καὶ μᾶς ὁδηγεῖ στὸν χρόνο ἐκεῖνο, τὸν σταθερὸ καὶ μόνιμο ὅπου ὅλα τὰ γεγονότα, παρελθόντα καὶ μέλλοντα, εἶναι διαρκῶς παρόντα. Ἔτσι μᾶς κάνει ἐμᾶς σήμερα νὰ γινόμαστε ἀληθινὰ καὶ πραγματικὰ σύγχρονοι τοῦ Χριστοῦ καὶ νὰ μὴν ὑστεροῦμε σὲ τίποτε, ὅταν μετέχουμε στὴ Θ. Εὐχαριστία, ἀπὸ τοὺς μαθητὲς τοῦ Κυρίου, οἱ ὁποῖοι ἔλαβαν μέρος στὸ Μυστικὸ Δεῖπνο.

 ΟΜΙΛΙΑ ΕΙΣ ΤΗΝ ΜΕΓΑΛΗΝ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΝ-ΦΟΒΕΡΑ ΚΑΤΑΔΙΚΗ ΤΟΥ ΘΕΟΥ

ἁγ. Ἰουστίνου Πόποβιτς

Ποτέ, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, δέν εἶχε λιγώτερο Θεό μέσα του ὁ ἄνθρωπος ἀπό σήμερα. Ποτέ λιγώτερος Θεός ἀπό σήμερα. Σήμερα ὁ διάβολος “σαρκώθηκε” μέσα στόν ἄνθρωπο, γιά νά ἀποσαρκώσῃ τόν Θεάνθρωπο. Σήμερα ὅλο τό κακό μπῆκε στό σῶμα τοῦ ἀνθρώπου, γιά νά ἀποδιώξῃ τόν Θεό ἀπό τό σῶμα. Σήμερα ὅλος ὁ Ἅδης μεταφέρθηκε στήν γῆ. Ποιός νά θυμᾶται ὅτι ἡ γῆ κάποτε ἦταν παράδεισος; Ἡ σημερινή πτῶσις τοῦ ἀνθρώπου εἶναι ἀσυγκρίτως μεγαλύτερη ἀπό τήν πρώτη πτῶσι [τοῦ Ἀδάμ]. Τότε ὁ ἄνθρωπος ἀποστάτησε ἀπό τόν Θεό, ἀλλά σήμερα ἐσταύρωσε τόν Θεό, σκότωσε τόν Θεό. Ἄνθρωπε, πῶς ἀλλοιῶς νά σέ ὀνομάσω παρά διάβολο; Μά καί αὐτό εἶναι ὕβρις γιά τόν διάβολο.

 Εἰς τό Σωτήριον Πάθος Β΄

Ἠλία Μηνιάτη 

«Περιλυπός ἐστιν ἡ ψυχή μου ἕως θανάτου» (Ματθ. κστ´ 38)

Δύο μεγάλα καί παράδοξα θαύματα εἶδεν ὁ ἄνθρωπος εἰς τόν κόσμον· ἕνα Θεόν νά κατέβη ἀπό τόν οὐρανόν εἰς τήν γῆν νά γένῃ ἄνθρωπος, – καί αὐτόν, τόν Θεόν καί ἄνθρωπον, νά ἀνέβῃ νά ἀποθάνῃ ἐπάνω εἰς ἕνα σταυρόν. Τό ἕνα ἐστάθη ἔργον μιᾶς ἄκρας σοφίας καί δυνάμεως, τό ἄλλο ἔργον μιᾶς ἄκρας φιλανθρώπου ἀγάπης, πλήν καί τά δύο ἔλαβον περιστατικά πολλά καί διάφορα. Εἰς τό πρῶτον θαῦμα, ὅταν ὁ Θεός ἔγεινεν ἄνθρωπος, ἔκαμε κοινήν πανήγυριν ὅλη ἡ κτίσις: ἄγγελοι εἰς τόν οὐρανόν ἔψαλλον χαρμόσυνον δοξολογίαν· ποιμένες εἰς τήν γῆς ἐχόρευον, διά τά εὐαγγέλια τῆς σωτηρίας καί τῆς χαρᾶς καί βασιλεῖς ἦλθον ἐξ ἀνατολῶν καί προσεκύνησαν μέ δῶρα τόν νεοτεχθέντα Δεσπότην. Εἰς τό δεύτερον θαῦμα, ὅταν ὁ Θεάνθρωπος ἀπέθανεν ἐσταυρωμένος, ὡσάν κατάδικος ἐν μέσῳ δύο ληστῶν, ὁ ἄνω καί κάτω κόσμος ἐθρήνησεν· ὁ οὐρανός ἐσκέπασε μέ βαθύτατον σκότος τό πρόσωπον· ἡ γῆ ἐσείσθη ἐκ θεμελίων ἀπό τόν τρόπον, αἱ πέτραι ἐσχίσθησαν.

 Εἰς τό Σωτήριον Πάθος Α’

Ἠλία Μηνιάτη

Πῶς ἔκαμεν ὁ Θεός τόν ἄνθρωπον, καί πῶς ἔκαμεν ὁ ἄνθρωπος τόν Θεόν!

Ὁ Θεός μέσα εἰς τόν παράδεισον τῆς τρυφῆς ἔλαβε χῶμα ἀπό τῆς γῆς, τό ἔπλασε μέ τάς χεῖράς του, τό ἐμψύχωσε μέ τήν πνόην του, τό ἐτίμησε μέ τήν εἰκόνα του, καί ἐποίησε τόν ἄνθρωπον. Ὁ ἄνθρωπος ἐπάνω εἰς τό ὄρος τοῦ Γολγοθᾶ ἐκατάστησε τόν Θεόν χωρίς μορφήν, χωρίς πνοήν, ὅλον αἷμα, ὅλον πληγάς, προσηλωμένον εἰς ἕνα ξύλον. Βλέπω ἐκεῖ ἕνα Ἀδάμ, καθώς τόν ἔπλασε ὁ Θεός, ἔμψυχον εἰκόνα τοῦ Θεοῦ, ἐστεφανωμένον δόξῃ καί τιμῇ, αὐτεξούσιον βασιλέα πάντων τῶν ὑπό σελήνην κτισμάτων, εἰς τήν ἀπόλαυσιν ὅλης τῆς ἐπιγείου μακαριότητος.

 Χριστιανός καί Σταυρός

Ἁγίου Ἰωάννου Χρυσοστόμου

Χριστιανός σημαίνει μικρός Χριστός κι ὁ Χριστός εἶναι ὁ Ἐσταυρωμένος, ἄρα χριστιανός εἶναι ὁ ἄνθρωπος τοῦ σταυροῦ. Γι᾿ αὐτό εἶναι ἀνάρμοστο καί ξένο στόν χριστιανό νά ἀναζητᾶ τίς εὐκολίες καί τήν ἀνάπαυση. Ὁ Κύριός σου καρφώθηκε στό σταυρό κι ἐσύ ἐπιζητᾶς τήν ἄνεση καί ζῆς μέ πολυτέλεια;

 Για τις επτά φράσεις του Χριστού στον σταυρό

Άγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς

Θέλετε να μάθετε τη σημασία εκείνων των επτά φράσεων τις οποίες είπε ο Κύριος πάνω στον σταυρό. Δεν είναι σαφείς;

Πρώτη φράση: «Πάτερ, ἄφες αὐτοῖς˙ οὐ γὰρ οἴδασι τί ποιοῦσι» (Λουκ. 23,34). Με αυτά τα λόγια ο Χριστός έδειξε το έλεός του απέναντι στους εκτελεστές Του, των οποίων η μοχθηρία δεν υποχώρησε ούτε όταν υπέφερε στον σταυρό. Το δεύτερο είναι ότι βροντοφώναξε από την κορυφή του βράχου του Γολγοθά µια αποδεδειγμένη αλλά ποτέ καλά συνειδητοποιημένη αλήθεια, δηλαδή ότι αυτοί που πράττουν το κακό ποτέ δεν ξέρουν τι κάνουν. Σκοτώνοντας τον Δίκαιο στην πραγματικότητα σκοτώνουν τον εαυτό τους και ταυτόχρονα δοξάζουν τον Δίκαιο. Καταπατώντας τον νόμο του Θεού δεν βλέπουν τη μυλόπετρα, η οποία αόρατα κατεβαίνει προς αυτούς για να τους συνθλίψει. Εμπαίζοντας τον Θεό δεν βλέπουν τα πρόσωπά τους να μεταμορφώνονται σε θηριώδη ρύγχη. Διαποτισμένοι από το κακό ποτέ δεν ξέρουν τι κάνουν.

 Μεγάλη Παρασκευή

Αρχιμανδρίτης Επιφάνιος Ι. Θεοδωρόπουλος

Κατὰ τὴν Μ. Παρασκευὴ ἑορτάζομεν τὰ Πάθη τοῦ Κυρίου, ἤτοι ἐπιτελοῦμεν ἀνάμνησιν τῶν ἐμπτυσμῶν, τῶν ραπισμάτων, τῶν ὕβρεων κ.τ.λ. καὶ κυρίως τῆς σταυρώσεως καὶ τοῦ φρικτοῦ θανάτου τοῦ Κυρίου. Μᾶς ὑπενθυμίζει ἀκόμη ἡ Ἐκκλησία μας, κατὰ τὴν ἡμέρα αὐτήν, τὴν ἐν τῷ σταυρῷ ὁμολογίαν τοῦ ληστοῦ, ὅτι ὁ Κύριος εἶνε Βασιλεὺς οὐράνιος, καὶ τὴν παράκλησίν του ὅπως τὸν ἐνθυμηθῇ εἰς τὴν Βασιλείαν Του.

 «Κἄν μίαν ὥραν οὐκ ἰσχύσατε ἀγρυπνῆσαι μετ᾿ ἐμοῦ, πῶς ἐπηγγείλασθε ἀποθνήσκειν δι᾿ ἐμέ;»

π. Φιλόθεος Φάρος

Η λειτουργική ζωή δεν είναι μια παράσταση για να την παρακολουθήσουμε ως θεατές, αλλά μια ευκαιρία για να έχουμε κάποια γεύση της Βασιλείας του Θεού.

Η λειτουργική ζωή δεν είναι ανάμνηση ενός γεγονότος, αλλά μια ευκαιρία για τη βίωσή του. Η λειτουργική ζωή δεν αναφέρεται σε πραγματικότητες του παρελθόντος, αλλά μας δίνει την ευκαιρία να βιώσουμε πραγματικότητες υπερχρονικές. Η Βασιλεία του Θεού είναι ένα διαρκές παρόν. Τα γεγονότα στα οποία αναφέρεται η λειτουργική ζωή δεν είναι ιστορικές αναμνήσεις, αλλά διαρκείς πραγματικότητες. Όλα όσα αναφέρονται στη λειτουργική ζωή συμβαίνουν «σήμερον». «Σήμερον τῆς σωτηρίας ἡμῶν τὸ κεφάλαιον», σήμερον σωτηρία τῷ κόσμῳ γέγονεν» και «σήμερον κρεμᾶται ἐπὶ ξύλου ὁ ἐν ὕδασιν τὴν γῆν κρεμάσας».

 Η εικόνα της Σταυρώσεως

Paul Evdokimov

Ο σταυρωμένος Αμνός πριν από τη δημιουργία του κόσμου εισέρχεται στην Ιστορία για να σταυρωθεί από τον Πόντιο Πιλάτο στα Ιεροσόλυμα. Ο Μοναδικός χωρίς κηλίδα ούτε σκιά, έρχεται στο δηλητηριασμένο κόσμο από την αμαρτία. Η εχθροπραξία, το οντολογικό μίσος του Διεστραμμένου προς τον Άγιο, τον Καθαρό, τον Αθώο πετυχαίνει μια τέτοια πυκνότητα που ο Σταυρός γίνεται φανερά αδυσώπητος: «ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου παραδίδοται εἰς χεῖρας ἁμαρτωλῶν» (Ματθ. 26, 45), στα χέρια επίσης του Θεού αυτού του κόσμου…

 Μεγάλη Παρασκευή: Ο Σταυρός

π. Αλέξανδρος Σμέμαν,

Από το φως της Μεγάλης Πέμπτης -με το Μυστικό Δείπνο: την παράδοση του Μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας- μπαίνουμε στο σκοτάδι της Μεγάλης Παρασκευής, στην ημέρα δηλαδή του Πάθους του Κυρίου, του Θανάτου και της Ταφής Του. Στην πρώτη Εκκλησία αυτή η ημέρα, η Μεγάλη Παρασκευή, ονομαζόταν «Πάσχα του Σταυρού». Πραγματικά, αυτή η ημέρα, είναι η αρχή της Διάβασης, του Περάσματος, του οποίου το βαθύτερο νόημα θα μάς αποκαλυφθεί σιγά-σιγά, πρώτα στη θαυμαστή ησυχία του Μεγάλου και Ευλογημένου Σαββάτου και ύστερα, στη χαρά της Αναστάσιμης Ημέρας.

 Ο Γολγοθάς

Lev Gillet

Μεγάλη Παρασκευή

Τη Μεγάλη Πέμπτη ακολουθήσαμε τον Ιησού στο Υπερώο. Σήμερα, Μεγάλη Παρασκευή, θα Τον συνοδέψουμε μέχρι τον Γολγοθά. Όχι όμως με τον τρόπο του Πέτρου, ο οποίος «ἠκολούθει αὐτῷ μακρόθεν, …ἰδεῖν τὸ τέλος», αλλά με τον τρόπο της Μητέρας Του, του Ιωάννη και των αγίων γυναικών που δεν Τον εγκατέλειψαν.

Από λειτουργική άποψη η ημέρα αρχίζει από το βράδυ της Μεγάλης Πέμπτης με την Ακολουθία των Δώδεκα Ευαγγελίων, τον Όρθρο δηλαδή της Μεγάλης Παρασκευής. Μετά τους ψαλμούς του Όρθρου ακολουθεί μια σειρά ευαγγελικών κειμένων σε δώδεκα ενότητες, εις τρόπον ώστε να συντίθεται μία περιγραφή του Πάθους, χωρίς να παραλείπεται σχεδόν καμία λεπτομέρεια.

 Στο πάθος του Κυρίου κατά την Αγία και Μεγάλη Παρασκευή

Άγιος Πρόκλος Κωνσταντινουπόλεως

1. Είναι φοβερά τα μυστήρια που γιορτάζουμε στη σημερινή σύναξη. Είναι φρικτά τα τρόπαια του πολέμου που έγινε κάτω από τη γη. Είναι απερίγραπτη η ολοκληρωτική καθαίρεση του παλαιού τυράννου, του διαβόλου. Είναι καλύτερη από κάθε άλλη ανάμνηση, η ανάμνηση της νίκης του Χριστού που σαρκώθηκε, που την πραγματοποίησε για χάρη μας. Διότι ήλθε σε συμπλοκή μεν με τον θάνατο, ως νεκρός, όμως πήρε λάφυρα από τον άδη ως ισχυρός και δυνατός Θεός. Διότι «ο Κύριος είναι κραταιός και ισχυρός.

 Μεγάλη Παρασκευή

Νικηφόρος Κάλλιστος Ξανθόπουλος

Τῇ ἁγίᾳ καὶ Μεγάλῃ Παρασκευῇ τὰ ἅγια καὶ σωτήρια καὶ φρικτὰ Πάθη τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ ἐπιτελοῦμεν· τοὺς ἐμπτυσμούς, τὰ ῥαπίσματα, τὰ κολαφίσματα, τὰς ὕβρεις, τοὺς γέλωτας, τὴν πορφυρᾶν χλαίναν, τὸν κάλαμον, τὸν σπόγγον, τὸ ὄξος, τοὺς ἥλους, τὴν λόγχην, καὶ πρὸ πάντων, τὸν Σταυρόν, καὶ τὸν θάνατον, ἃ δι᾿ ἡμᾶς ἑκὼν κατεδέξατο· ἔτι δὲ καὶ τὴν τοῦ εὐγνώμονος Λῃστοῦ, τοῦ συσταυρωθέντος αὐτῷ, σωτήριον ἐν τῷ Σταυρῷ ὁμολογίαν.

 Η τριλογία του Γολγοθά

Κούρκουλας Κωνσταντίνος

«Ἐκεῖ ἐσταύρωσαν αὐτὸν καὶ τοὺς

κακούργους, ὃν μὲν ἐκ δεξιῶν ὃν δὲ

ἐξ ἀριστερῶν».

(Λουκ. κγ΄, 33)

Τρεις άνθρωποι ανεβασμένοι στους σταυρούς φαντάζουν μέσα στο σκοτάδι. Ο ένας είναι ο Γυιός του Θεού. Οι άλλοι δυο, ληστές. Ο μεσαίος είναι η θεία Αγάπη, το μοναδικό λύτρο, που μπορούσε να δοθή για την παγκόσμια σωτηρία. Οι άλλοι, δυο τυχαίοι συμπαραστάτες της υπό την ανώφελη και ατέλειωτη αλυσίδα της ανθρώπινης αυτοκαταδίκης.

Και πάνω στο Γολγοθά η μεγάλη εκείνη στιγμή συνέθεσε την Τριλογία, που το δέος της υπερβαίνει κάθε δραματική φαντασία.

 Μεγάλη Παρασκευή

π. Θωμάς Χόπκο

Ο όρθρος της Μεγάλης Παρασκευής είθισται να τελείται την Μεγάλη Πέμπτη το βράδυ. Το κύριο χαρακτηριστικό αυτής της ακολουθίας είναι η ανάγνωση των δώδεκα Ευαγγελίων, που αναφέρονται στο πάθος του Χριστού. Το πρώτο από αυτά τα αναγνώσματα είναι από το Ιωάν. 13, 31 -18, 1. Είναι ο μακρύς διάλογος του Χριστού με τους αποστόλους Του που καταλήγει στη λεγόμενη αρχιερατική προσευχή του Χριστού. Το τελικό Ευαγγέλιο μας πληροφορεί για το σφράγισμα του Τάφου και για την εγκατάσταση φρουράς μπροστά στη σφραγισμένη είσοδό του (Ματθ. 27, 62-66).

 Μεγάλη Παρασκευή

Άγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς

Ο Χριστός στο Γολγοθά! Ο Σωτήρας μας στο σταυρό! Ο Δίκαιος πάσχει! Εκείνος που αγαπά ολόκληρο το ανθρώπινο γένος, θανατώνεται από ανθρώπους! Όποιος έχει συνείδηση, ας ντραπεί! Όποιος έχει καρδιά, ας θρηνήσει! Όποιος έχει νου, ας κατανοήσει!

Μεγάλη Παρασκευή

Με τι μπορούμε να συγκρίνουμε το γεγονός αυτό, που είναι μυστήριο σαν το άπειρο, σκληρό σαν τη γη και φοβερό σαν την κόλαση; Από τα εκατομμύρια δρώμενα που έχουμε καθημερινά στον κόσμο, απ’ αυτά που μπορούν να δουν τα μάτια μας και ν’ ακούσουν τ’ αυτιά μας, με ποιο γεγονός θα μπορούσαμε να συγκρίνουμε αυτή την ανομολόγητη πράξη κακίας του Γολγοθά; Μ’ ένα αρνί που βρίσκεται αντιμέτωπο με αγέλη λύκων;

 Λόγος εις την Μεγάλη Παρασκευή

Αγίου Λουκά Αρχιεπισκόπου Κριμαίας

«Ἦν δὲ ὡσεὶ ὥρα ἕκτη καὶ σκότος ἐγένετο ἐφ᾿ ὅλην τὴν γῆν ἕως ὥρας ἐνάτης» (Λκ. 23, 44).

Ο ήλιος από τον τρόμο για το τι έκαναν οι δολοφόνοι, σκοτώνοντας στη γη τον Υιό του Θεού, έκρυψε τις ακτίνες του, για να μην δει κανείς το πιο φρικτό από όλα τα εγκλήματα που διαπράχθηκαν ποτέ πάνω στη γη. Από φόβο και τρόμο εσιώπησαν τα καταραμένα χείλη αυτών που δολοφόνησαν τον Σωτήρα του κόσμου, που λίγο πριν Τον ενέπαιζαν, λέγοντας: «Ἄλλους ἔσωσεν, ἑαυτὸν οὐ δύναται σῶσαι· εἰ βασιλεὺς Ἰσραήλ ἐστι, καταβάτω νῦν ἀπὸ τοῦ σταυροῦ καὶ πιστεύσομεν ἐπ᾿ αὐτῷ» (Μθ. 27, 42).

 Η Σταύρωση

Γαλάτεια Γρηγοριάδου – Σουρέλη

Του βάλανε έναν κόκκινο μανδύα. Του βάλανε στο κεφάλι ένα στεφάνι με αγκάθια και Του δώσανε να κρατάει ένα καλάμι. Η Φύση όλη έκλαιγε. Αν είχε φωνή, θα άκουγες τους σπαραγμούς της.

Τον πήρανε να Τον σταυρώσουνε, για σκέψου! Του δώσανε να κουβαλά έναν ασήκωτο Σταυρό!

Πώς ήταν δυνατόν να τον σηκώσει;

Το ’δαν αυτό οι στρατιώτες. Γι’ αυτό οι στρατιώτες, σαν βγήκαν απ’ το δικαστήριο, βρήκαν έναν που η καταγωγή του ήτανε απ’ την Κυρήνη, Σίμωνα τον έλεγαν, για να βοηθήσει τον Κύριο. Και πήρανε το δρόμο τον ανηφορικό που ανεβαίνει ίσαμε το λόφο, το Γολγοθά, όπως τον ξέραν όλοι.

 Εσπερινός της Μ. Παρασκευής

Βασίλειος Όσμπορν Επίσκοπος Σεργκίεβο

Ι.

Ο Χριστός, ο Θεός μας, είναι νεκρός. Δεν πέθανε επειδή το ήθελε – έστω κι αν το έκανε ελεύθερα και οικειοθελώς. Πέθανε για να μας κομίσει σωτηρία και αιώνια ζωή σε όλους τους ανθρώπους. Και λίγο πριν το θάνατό Του προσευχήθηκε ζητώντας να ενωθεί μαζί μας, όπως ενωμένος είναι με τον Πατέρα.

 Η Αγία και Μεγάλη Παρασκευή

Γέροντας Πετρώνιος Τανάσε

Άγια, σωτηριώδη και φοβερά ονομάζει η Εκκλησία τα Πάθη του Κυρίου.

Άγια, διότι Αυτός που τα υπέμεινε είναι ο Άγιος των Αγίων, αυτή η ίδια η Αγιότης· σωτηριώδη, διότι αυτά είναι η τιμή με την οποία ο Κύριος αγόρασε το ανθρώπινο γένος από την δουλεία της αμαρτίας· φοβερά, διότι τίποτε δεν είναι τόσο φοβερό και αποτρόπαιο από την λοιδορία και χλεύη, και εξευτελισμό και γελοιοποίηση, τα οποία υπέμεινε ο Ποιητής και Σωτήρας μας μέχρι θανάτου, προσευχόμενος για τους σταυρωτές Του. Και αυτή ακόμη η άψυχη φύσις σείσθηκε και αγανάκτησε μπροστά σ’ αυτή την ανομολόγητη ανομία.

 Τα άχραντα Πάθη του Κυρίου

Ιερομόναχος Γρηγόριος

Αυτό που χρειαζόταν ο άνθρωπος για να θεραπευθεί, το προσέφερε η αγάπη του Θεού: έδωσε τον μονογενή Του Υιό στον νεκρωμένο κόσμο για να έλθει εκ νέου η ζωή. «Όχι πως δεν μπορούσε να μας λυτρώσει με άλλο τρόπο, αλλά έτσι μας δίδαξε την υπερβολική αγάπη Του. Μας τράβηξε κοντά Του με τον θάνατο του μονογενούς Υιού Του. Και αν είχε κάτι πολυτιμότερο από Αυτόν, θα το έδινε για χάρη μας, για να επιστρέψει το γένος μας κοντά Του!».[1]

 Μεγάλη Παρασκευή

Γεώργιος Δορμπαράκης

«Προσκυνοῦμέν Σου τὰ πάθη, Χριστέ»

1. «Τὰ ἅγια καὶ σωτήρια καὶ φρικτὰ Πάθη τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ» που επιτελούμε την Αγία και Μεγάλη Παρασκευή, αποτελούν το αποκορύφωμα των όλων Παθών του Κυρίου. Διότι ολόκληρη η ζωή Του ήταν ένα Πάθος, απαρχής του ερχομού Του στον κόσμο -ας θυμηθούμε τα γεγονότα της Γεννήσεώς Του-, αλλά και μετέπειτα. Αυτά που συντελούνται επομένως τις τελευταίες ημέρες της επί γης ζωής Του και κυρίως η σταυρική Του θυσία αποκορυφώνουν τα Πάθη Του.

 Ομιλία στην Μεγάλη Παρασκευή[1]

Όσιος Ιουστίνος Πόποβιτς

Ουδέποτε ήταν ο Θεός μέσα στον άνθρωπο, αγαπητοί αδελφοί, λιγότερο απ’ ότι σήμερα. Σήμερα ο διάβολος εγκαταβίωσε στον άνθρωπο για να εξοβελίσει τον Θεάνθρωπο. Σήμερα όλο το κακό μετακομίστηκε στο σώμα του ανθρώπου για να διώξει τον Θεό από το σώμα του. Σήμερα όλη η κόλαση μετοίκησε στη γη˙ θυμάται καθόλου κανείς ότι η γη κάποτε ήταν παράδεισος; Η σημερινή πτώση του ανθρώπου είναι αμέτρητα μεγαλύτερη από την πρώτη πτώση˙ τότε ο άνθρωπος αποστάτησε από τον Θεό, σήμερα όμως έχει σκοτώσει τον Θεό. Άνθρωπε, ποιο είναι το όνομά σου, αν δεν είναι διάβολος;

 Παρασκευή – Η Σταύρωση

Δέλτα Πηνελόπη

Αφού εξέδωκε ο Πιλάτος την καταδίκη του Ιησού, τον παρέλαβαν οι στρατιώτες της σπείρας, του έβγαλαν την κόκκινη χλαμύδα, τον ξανάντυσαν με τα ρούχα του, και τον πήραν να τον σταυρώσουν.

Μαζί με τον Ιησού πήγαιναν και δυο ληστές, καταδικασμένοι και αυτοί να σταυρωθούν.

Ο κατάδικος ήταν υποχρεωμένος να κουβαλήσει ο ίδιος τα ξύλα του σταυρού του, ως έξω από τη χώρα, όπου εκτελούνταν οι ποινές, και, εμπρός του, προπορεύουνταν ένας με μια σανίδα ασπρισμένη, όπου με μαύρα γράμματα ήταν γραμμένο το όνομά του και ο λόγος της καταδίκης του. Την ώρα της σταυρώσεως εκρέμαζαν τη σανίδα αυτή στο σταυρό, πάνω από το κεφάλι του κατάδικου, για να ξέρουν οι περαστικοί την αιτία της τιμωρίας.

 Παρασκευή – Ιησούς και Πιλάτος

Δέλτα Πηνελόπη

Τα ξημερώματα, συνάχθηκε πάλι όλη η Γερουσία στου Καϊάφα, και εκεί άρχισε η τρίτη δίκη του Ιησού, η μόνη νόμιμη, γιατί γίνουνταν μέρα.

Έφεραν τον Ιησού δεμένο εμπρός στο Συνέδριο, και πάλι του είπαν:

– Αν είσαι συ ο Χριστός, πες μας το.

Μα ο Ιησούς τους αποκρίθηκε:

– Αν σας το πω, δε θα με πιστέψετε, και αν σας ρωτήσω, δε θα μου αποκριθείτε, ούτε θα μ’ ελευθερώσετε.

 Ο Ιησούς επί του σταυρού

Μητροπολίτης Πειραιώς Καλλίνικος Καρούσος

«Καὶ ὅτε ἀπῆλθον ἐπὶ τὸν τόπον τὸν καλούμενον Κρανίον, ἐκεῖ ἐσταύρωσαν αὐτόν».

(Λουκ. κγ΄ 33)

Με τις απλές αυτές φράσεις ο Ευαγγελιστής Λουκάς αναφέρει το μεγαλύτερο γεγονός της παγκοσμίου ιστορίας. Το μεγαλύτερο έγκλημα, που διεπράχθη ποτέ. Την ιερότερη θυσία, που προσεφέρθη επάνω σ’ ένα ικρίωμα.

 Ο ληστής στον Παράδεισο

Μπλάθρας Κωνσταντίνος

Μας έχουν γίνει συνήθεια ίσως τούτα τα λόγια, που τα ακούμε κάθε χρόνο σα σήμερα στην Εκκλησία και δεν τα παίρνουμε τοις μετρητοίς: ο ληστής, ο φονιάς, ο κλέφτης, ο φόβος και ο τρόμος των ανυποψίαστων θυμάτων του, μπαίνει σήμερα στον Παράδεισο μαζί με τον Χριστό, τον αναμάρτητο, τον γιό του Θεού.

 Η μωρία του Σταυρού

Μπλάθρας Κωνσταντίνος

Θυμάμαι έντονα την ερώτηση ενός φίλου: «γιατί σταυρώθηκε ο Χριστός; Αφού είναι Θεός θα μπορούσε να σώσει τον κόσμο με οποιονδήποτε τρόπο. Κι αν έπρεπε να πεθάνει, θα μπορούσε να πεθάνει λιγότερο επώδυνα και ατιμωτικά, τέλος πάντων, θα μπορούσε να έχει πεθάνει και από φυσικό θάνατο, ως άνθρωπος!»

 Γύρω από το Σταυρό

Αρχιμανδρίτης Δανιήλ Αεράκης

Κουστωδίες

Δεν είχε μόνο κουστωδία. Είχε και συνοδεία. Ο Ιησούς πορεύεται προς το Σταυρό. Πορεύεται με το Σταυρό. Πορεύεται πάνω στο Σταυρό. Πορεύεται μετά το Σταυρό. Το θέλησε μόνος. «Ἑκουσίᾳ Σου βουλῇ Σταυρὸν ὑπέμεινας, Σωτήρ» (κάθισμα δ΄ ήχου). Διάλεξε μόνος το δρόμο του Πάθους, που είναι μονόδρομος σωτηρίας για μας.

 H Σταύρωση

Γκότσης Χρήστος

Οι ιερές ακολουθίες της Εκκλησίας μας είναι διδακτικές και συγκινητικές. Οι ύμνοι και οι ευχές τους μας υψώνουν στον ουρανό, μας πλουτίζουν με ιερά συναισθήματα και μας βοηθούν στην περισυλλογή και την κατάνυξη.

 Ἀντίφωνα τοῦ Ὄρθρου τῆς Μεγάλης Πέμπτης

Ἀντίφωνον Θ΄

«Ἔστησαν τά τριάκοντα ἀργύρια τήν τιμήν τοῦ τετιμημένου, ὅν ἐτιμήσαντο ἀπό υἱῶν Ἰσραήλ. Γρηγορεῖτε καί προσεύχεσθε, ἵνα μή εἰσέλθητε εἰς πειρασμόν· τό μέν πνεῦμα πρόθυμον, ἡ δέ σάρξ ἀσθενής· διά τοῦτο γρηγορεῖτε!»

Τοποθέτησαν τά τριάκοντα ἀργύρια σάν ἀντίτιμο τοῦ ἀνεκτίμητου (Κυρίου), τοῦ ὁποίου τήν τιμή καθώρισαν οἱ ἀπόγονοι τοῦ Ἰσραήλ. Ἐσεῖς νά μένετε ἄγρυπνοι καί νά προσεύχεσθε, γιά νά μήν μπεῖτε σέ πειρασμό· διότι ἡ μέν ψυχή εἶναι πρόθυμη, ἡ σάρκα ὅμως εἶναι ἀδύνατη καί εὔκολα μπορεῖ νά ὑποκύψει. Γιά τοῦτο νά ἐπαγρυπνεῖτε.

 Τροπάριο καί Μακαρισμοί Ὄρθρου τῆς Μεγάλης Παρασκευῆς

 Τό Τροπάριον

«Ὅτε οἱ ἔνδοξοι μαθηταί ἐν τῷ νιπτῆρι τοῦ δείπνου ἐφωτίζοντο, τότε Ἰούδας ὁ δυσσεβής, φιλαργυρίαν νοσήσας, ἐσκοτίζετο· καί ἀνόμοις κριταῖς σέ τόν δίκαιον κριτήν παραδίδωσι. Βλέπε, χρημάτων ἐραστά, τόν διά ταῦτα ἀγχόνῃ χρησάμενον· φεῦγε ἀκόρεστον ψυχήν τήν διδασκάλῳ τοιαῦτα τολμήσασαν. Ὁ περί πάντας ἀγαθός, Κύριε, δόξα σοι».

Ὅταν οἱ ἔνδοξοι μαθητές κατά τή διάρκεια τοῦ νιπτήρα λάμβαναν τό φῶς τοῦ Θεοῦ, τότε ὁ δυσσεβής Ἰούδας, καταληφθείς ἀπό τή φοβερή νόσο τῆς φιλαργυρίας, γέμιζε ἀπό τό σκοτάδι τῆς παρανομίας. Ἔτσι, σκοτισμένος, παρέδιδε σέ ἄνομους κριτές (νά δικαστεῖς) ἐσένα, τό δίκαιο Κριτή. Βλέπε, ἐσύ πού ἀγαπᾶς τά χρήματα, αὐτόν πού γιά χάρη τους, χρησιμοποίησε τήν ἀγχόνη (κρεμάστηκε)· ἀπόφευγε τήν ἀχόρταγη ψυχή, πού τόλμησε τέτοια πράγματα στό Διδάσκαλο. Σ᾽ ἐσένα, Κύριε, πού εἶσαι πρός ὅλους ἀγαθός, δόξα σοι.

 Τροπάρια τῶν Μακαρισμῶν Ὄρθρου Μ. Παρασκευῆς

«Ἡ ζωηφόρος σου πλευρά, ὡς ἐξ Ἐδέμ πηγή ἀναβλύζουσα, τήν Ἐκκλησίαν σου, Χριστέ, ὡς λογικόν ποτίζει παράδεισον, ἐντεῦθεν μερίζουσα, ὡς εἰς ἀρχάς, εἰς τέσσαρα Εὐαγγέλια, τόν κόσμον ἀρδεύουσα, τήν κτίσιν εὐφραίνουσα καί τά ἔθνη πιστῶς διδάσκουσα προσκυνεῖν τήν βασιλείαν σου».

Ἡ ζωηπάροχή σου πλευρά, Χριστέ, σάν πηγή πού ἀνέβλυζε ἀπό τήν Ἐδέμ, ποτίζει τήν Ἐκκλησία σου, πού μοιάζει μέ λογικό Παράδεισο μοιράζοντας, ὅπως ἡ πηγή ἐκείνη, μοίραζε σέ τέσσερις ἀρχές (ποταμούς), αὐτή σέ τέσσερα Εὐαγγέλια, πού ποτίζουν (μέ τή σοφία τούς) τόν κόσμο, εὐφραίνουν τήν κτίση, καί διδάσκουν τά ἔθνη νά προσκυνοῦν μέ πίστη τή Βασιλεία σου.

Οἱ ἑπτὰ φράσεις τοῦ Χριστοῦ στὸν σταυρό.

Ἅγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς

Θέλετε νὰ µάθετε τὴ σηµασία ἐκείνων τῶν ἑπτὰ φράσεων τὶς ὁποῖες εἶπε ὁ Κύριος πάνω στὸν σταυρό. Δὲν εἶναι σαφεῖς;

Πρώτη φράση: «Πάτερ, ἄφες αὐτοῖς˙ οὐ γὰρ οἴδασι τί ποιοῦσι» (Λουκ. 23, 34). Μὲ αὐτὰ τὰ λόγια ὁ Χριστὸς ἔδειξε τὸ ἔλεός του ἀπέναντι στοὺς ἐκτελεστές Του, τῶν ὁποίων ἡ µοχθηρία δὲν ὑποχώρησε οὔτε ὅταν ὑπέφερε στὸν σταυρό. Τὸ δεύτερο εἶναι ὅτι βροντοφώναξε ἀπὸ τὴν κορυφὴ τοῦ βράχου τοῦ Γολγοθᾶ µία ἀποδεδειγµένη ἀλλά ποτὲ καλὰ συνειδητοποιηµένη ἀλήθεια, δηλαδὴ ὅτι αὐτοὶ ποὺ πράττουν τὸ κακὸ ποτὲ δὲν ξέρουν τί κάνουν. Σκοτώνοντας τὸν Δίκαιο στὴν πραγµατικότητα σκοτώνουν τὸν ἑαυτό τους καὶ ταυτόχρονα δοξάζουν τὸν Δίκαιο. Καταπατώντας τὸν νόµο τοῦ Θεοῦ δὲν βλέπουν τὴ µυλόπετρα, ἡ ὁποία ἀόρατα κατεβαίνει πρὸς αὐτοὺς γιὰ νὰ τοὺς συνθλίψει. Ἐµπαίζοντας τὸν Θεὸ δὲν βλέπουν τὰ πρόσωπά τους νὰ µεταµορφώνονται σὲ θηριώδη ρύγχη. Διαποτισµένοι ἀπὸ τὸ κακὸ ποτὲ δὲν ξέρουν τί κάνουν.

 Εἰς τὸ Πάθος τοῦ Κύριου καὶ εἰς τὸν Θρῆνον τῆς Θεοτόκου

Ἅγ. Ῥωμανὸς ὁ Μελωδός 

                                     Mτφρ.  π. Ἀνανίας Κουστένης  

                                               Προοίμιον

Τὸν δι᾿ ἡμᾶς σταυρωθέντα δεῦτε πάντες ὑμνήσωμεν, αὐτὸν γὰρ κατεῖδε Μαρία ἐπὶ ξύλου καὶ ἔλεγεν, «Εἰ καὶ σταυρὸν ὑπομένεις, σὺ ὑπάρχεις  ὁ υἱὸς καὶ θεός μου»    

                                   Προοίμιον   

Ἐκεῖνον ποὺ σταυρώθηκε γιὰ μᾶς, ὅλοι, ἐλᾶτε, ἂς δοξολογήσουμε. Αὐτόν, λοιπόν, ἀντίκρυσε πάνω στὸ Ξύλο ἡ Μαρία κι ἔλεγε: «Στὸ Σταυρὸ ἂν καὶ κρέμεσαι, γιὰ μένα εἶσαι ὁ Υἱὸς καὶ Θεὸς μου».           

                                          Οἶκοι

                                             α´

Τὸ θεμέλιο τῆς νέας ζωῆς

Ὁσίου Ἰουστίνου Πόποβιτς

«Πολλοὶ γὰρ περιπατοῦσιν, οὓς πολλάκις ἔλεγον ὑμῖν, νῦν δὲ καὶ κλαίων λέγω, τοὺς ἐχθροὺς τοῦ σταυροῦ τοῦ Χριστοῦ» (Φιλ. 3, 18).

Ἀντίθετα στὴ ζωὴ ἐν Χριστῷ στέκει ἡ ζωὴ χωρὶς τὸν Χριστὸ καὶ ἐνάντια στὸν Χριστό. Αὐτὴ ζοῦν οἱ ἀντίπαλοι τοῦ Χριστοῦ, «οἱ ἐχθροὶ τοῦ σταυροῦ τοῦ Χριστοῦ». Μποροῦν καὶ ὑπάρχουν τέτοιοι; Μὰ ὁ σταυρὸς τοῦ Χριστοῦ εἶναι ἡ σωτηρία τοῦ κόσμου ἀπὸ τὸ θάνατο, ἀπὸ τὴν ἁμαρτία, ἀπὸ τὸ διάβολο, ἀπὸ τὴν κόλαση. Ὁ σταυρὸς εἶναι ἡ «δύναμη τοῦ Θεοῦ» καὶ ἡ δόξα τοῦ Θεοῦ, γι’ αὐτὸ εἶναι καὶ ἀνθρώπινη δύναμη καὶ ἀνθρώπινη δόξα.

 Για τοὺς χιτῶνες τοῦ Κυρίου

Ἅγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς

Μὲ ῥωτᾶς, σεβαστὴ ἀδελφή, γιά τοὺς τρεῖς χιτῶνες μὲ τοὺς ὁποίους ἦταν ντυμένος καὶ σκεπασμένος ὁ Κύριος κατά τὸ διάστημα ἀρκετῶν ὡρῶν τή Μεγάλη Παρασκευή. Γιατὶ ὁ Πιλᾶτος τὸν ἔντυσε μὲ πορφυρὸ χρῶμα; Γιατὶ ὁ Ἡρώδης τὸν ἔντυσε μὲ λευκὸ χρῶμα; Καὶ γιατὶ οἱ ἐκτελεστὲς ἐπίσης λίγο πρὶν Τὸν θανατώσουν Τὸν ἔντυσαν πάλι μὲ τὸν δικὸ Του χιτῶνα;

 Υμνολογία Μεγάλης Πέμπτης

«Σήμερον τῷ σταυρῷ προσήλωσαν Ἰουδαῖοι τόν Κύριον, τόν διατεμόντα τήν θάλασσαν ῥάβδῳ καί διαγαγόντα αὐτούς ἐν ἐρήμῳ. Σήμερον τῇ λόγχῃ τήν πλευράν αὐτοῦ ἐκέντησαν, τοῦ πληγαῖς μαστίξαντος ὑπέρ αὐτῶν τήν Αἴγυπτον, καί χολήν ἐπότισαν τόν μάννα τροφήν αὐτοῖς ὀμβρήσαντα».

Σήμερα οἱ Ἰουδαῖοι κάρφωσαν στό σταυρό τόν Κύριο, πού διαχώρησε τή θάλασσα (τήν Ἐρυθρά) μέ ράβδο καί διαπέρασε αὐτούς στήν ἔρημο. Σήμερα τρύπησαν μέ λόγχη τήν πλευρά ἐκείνου, πού γιά χάρη τους μαστίγωσε μέ συμφορές τήν Αἴγυπτο καί πότισαν μέ χολή αὐτόν πού τούς ἔβρεξε σάν τροφή τό μάννα ἀπό τόν οὐρανό.

Ἀτενίζοντας τὸν Σωτῆρα στό Σταυρό

Tοῦ Ἀρχιμ. Lev Gillet

Κύριε, στέκομαι κάτω ἀπὸ τὸ σταυρὸ σου μαζὶ μὲ τὴ Μητέρα σου, μαζὶ μὲ τὸν ἀγαπημένο μαθητή, μαζὶ μὲ τὶς γυναῖκες ποὺ σοῦ ἔμειναν πιστές.

Τολμῶ νὰ ὑψώσω τὰ μάτια μου σὲ σένα καὶ ν᾽ ἀτενίσω τὴ θυσία σου. Σ᾽ αὐτὸ τὸ ἀντίκρισμα μαθαίνω ὅ,τι δὲν κατόρθωσα νὰ μάθω οὔτε καὶ μέσα στὰ κείμενα τοῦ Εὐαγγελίου.

Τὰ πόδια σου εἶναι καρφωμένα στὸ ξύλο. ῾Ο σταυρός σου εἶναι τὸ πατητήρι ὅπου πατήθηκε τὸ ἀληθινὸ σταφύλι.

 Οἱ πέντε πληγές

Ἅγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς (Ἐπίσκοπος Ἀχρίδος)

Μοῦ γράφεις ὅτι ἄκουσες ἀπό ἡλικιωμένες γυναῖκες κάποιο παραμύθι γιά τίς πέντε πληγές τοῦ Ἰησοῦ, καί ρωτᾶς ποῦ βρέθηκε αὐτό τό παραμύθι;

Διαβάστε τήν Καινή Διαθήκη! Μήν ντροπιάζεστε μπροστά στόν οὐρανό καί τή γῆ μέ τή ἄγνοια τῆς πίστης σας! Ἀφῆστε στήν ἄκρη ὅλες τίς ἄλλες σπουδές καί ἀναγνώσματα μέχρι νά μάθετε πρῶτα αὐτό πού εἶναι τό πιό σημαντικό καί πιό σωτήριο. Πρῶτα ἔρχεται ἡ ἐπιστήμη περί πίστεως καί κατόπιν οἱ ὑπόλοιπες σπουδές.

 Στόν Τίμιο καί Ζωοποιό Σταυρό

 Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ

Ὁ Παῦλος καυχᾶται γιά τόν Σταυρό καί λέει, ὅτι δέν γνωρίζει τίποτε ἐκτός ἀπό τόν Κύριο Ἰησοῦ Χριστό, καί Αὐτόν ἐσταυρωμένον. Τί λέει λοιπόν; Σταυρός εἶναι τό νά σταυρώσωμε τήν σάρκα μαζί μέ τά πάθη καί τίς ἐπιθυμίες (Γαλ. 5, 24). Νομίζετε ὅτι εἶπε τοῦτο μόνο γιά τήν τρυφή καί τά ὑπογάστρια; Πῶς τότε γράφει στούς Κορινθίους ὅτι, «ἐπειδή ὑπάρχουν ἔριδες ἀνάμεσά σας, εἶσθε ἀκόμη σαρκικοί καί περιπατεῖτε κατά τό ἀνθρώπινο φρόνημα» (Α’ Κορ. 3, 3); Ὥστε καί αὐτός πού ἀγαπᾶ δόξα ἤ χρήματα, ἤ ἁπλῶς θέλει νά ἐπιβάλη τό θέλημά του καί προσπαθεῖ ἔτσι νά νικήση, εἶναι σαρκικός καί περιπατεῖ κατά τήν σάρκα. Γι᾽ αὐτά ἀκριβῶς δημιουργοῦνται καί οἱ ἔριδες, ὅπως λέγει καί ὁ Ἰάκωβος ὁ Ἀδελφόθεος· «ἀπό ποῦ προέρχονται οἱ μεταξύ σας πόλεμοι καί μάχες; Δέν προέρχονται ἀπό ἐδῶ, δηλαδή ἀπό τίς ἡδονές σας πού παλεύουν μέσα στά μέλη σας; Ἀγωνίζεσθε ἀλλά δέ μπορεῖτε νά τά καταφέρετε, μάχεσθε καί πολεμεῖτε» (Ἰακ. 4, 1).

 ΣΤΟ ΣΤΑΥΡΟ ΚΑΙ ΤΟ ΛΗΣΤΗ

 ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ

Σήμερα ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστὸς βρίσκεται πάνω στὸ σταυρὸ καὶ ἐμεῖς ἑορτάζουμε, γιὰ νὰ μάθεις ὅτι ὁ σταυρὸς εἶναι ἑορτὴ καὶ πανήγυρη πνευματική. Γιατί προηγουμένως ὁ σταυρὸς ἦταν ἡ λέξη ποὺ σήμαινε καταδίκη, τώρα ὅμως ἔγινε ἀντικείμενο τιμῆς. Προηγουμένως ἦταν σύμβολο καταδίκης, τώρα ὅμως εἶναι ἡ προϋπόθεση τῆς σωτηρίας μας. Γιατί αὐτὸς ὁ σταυρὸς μᾶς προξένησε ἄπειρα ἀγαθά, αὐτὸς μᾶς ἀπάλλαξε ἀπὸ τὴν πλάνη τῆς εἰδωλολατρίας, αὐτὸς μᾶς φώτισε ἐνῶ ζούσαμε μέσα στὸ σκοτάδι, αὐτὸς μᾶς συμφιλίωσε μὲ τὸν Θεό, ἐνῶ εἴχαμε γίνει ἐχθροί του, αὐτὸς μᾶς ἔκανε φίλους του, ἐνῶ εἴχαμε ἀποξενωθεῖ ἀπ’ Αὐτόν, αὐτὸς μᾶς ἔφερε κοντὰ στὸν Θεό, ἐνῶ ἤμαστε μακριά Του.

 Μεγάλη Πέμπτη

Αρχιμανδρίτης Επιφάνιος Ι. Θεοδωρόπουλος

Κατὰ τὴν Μ. Πέμπτη ἐπιτελοῦμεν ἀνάμνησιν τεσσάρων γεγονότων. α΄) Τῆς νίψεως τῶν ποδῶν τῶν ἀποστόλων ὑπὸ τοῦ Κυρίου. β΄) Τοῦ Μυστικοῦ Δείπνου, δηλαδὴ τῆς παραδόσεως εἰς ἡμᾶς ὑπὸ τοῦ Κυρίου τοῦ Μυστηρίου τῆς Θείας Εὐχαριστίας. γ΄) Τῆς θαυμαστῆς προσευχῆς τοῦ Κυρίου πρὸς τὸν Πατέρα Του, καὶ δ΄) Τῆς προδοσίας τοῦ Κυρίου ὑπὸ τοῦ Ἰούδα.

 Ἡ Μεγάλη Δεσποτικὴ Προσευχὴ τοῦ Ιησοῦ[1]

Αγίου Χρυσοστόμου Μητροπολίτου Σμύρνης

«Πάτερ ἅγιε, τήρησον αὐτοὺς ἐν τῷ ὀνόματί σου,

οὓς δέδωκάς μοι, ἵνα ὦσιν ἕν,

καθὼς σύ, Πάτερ, ἐν ἐμοὶ κἀγὼ ἐν σοί,

ἵνα καὶ αὐτοὶ ἓν ὦσιν»

(Ιωάν. 17, 12)

Μέγα τι καὶ θαυμαστὸν καὶ ἐξαίσιον χρῆμα εἶνε ἡ ἐν τῇ σημερινῇ Εὐαγγελικῇ περικοπῇ περιεχομένη προσευχή, τὴν ὁποίαν ἐπάρας τοὺς ὀφθαλμούς του εἰς τὸν οὐρανὸν ὁ Ἰησοῦς προσηυχήθη πρὸς τὸν Πατέρα του.

 Της προδοσίας το φίλημα

Π. Β. Πάσχος

Ο Ιούδας είναι από τα πιο δύσκολα πρόσωπα για τη ζωγραφική. Το ίδιο και για την λογοτεχνία. Ποιος μπορεί να ζωγραφίσει το πρόσωπο, που απαρνήθηκε με την πιο αισχρή φιλαργυρία που είδε ποτέ ο κόσμος τον ευεργέτη του και πρόδωσε το Θεό του; Πώς να ζωγραφίσει κανείς την αχαριστία και την αγνωμοσύνη του κακού μαθητή, προς τον αγαπημένο Διδάσκαλο; Πώς να συλλάβει τη συνταρακτική πάλη, που γίνεται μέσα στην καρδιά ενός διαλεγμένου μαθητή του Χριστού; Πώς να χωρέσει νους ανθρώπου τέτοιο τόλμημα σατανικό, να παζαρέψει δηλαδή ο μαθητής την τιμή του ατίμητου Διδασκάλου σε τριάντα αργύρια;

 Μεγάλη Πέμπτη: Ο Μυστικός Δείπνος

π. Αλέξανδρος Σμέμαν

Δύο βασικά γεγονότα χαρακτηρίζουν τις ιερές ακολουθίες της Αγίας και Μεγάλης Πέμπτης: ο Μυστικός Δείπνος του Κυρίου Ιησού Χριστού με τους μαθητές Του και η προδοσία του Ιούδα. Το βαθύτερο νόημα και των δύο αυτών γεγονότων είναι η αγάπη. Ο Μυστικός Δείπνος είναι η εσχατολογική αποκάλυψη της σωτηριώδους αγάπης του Θεού για τον άνθρωπο, της αγάπης που είναι η καρδιά της σωτηρίας. Η προδοσία του Ιούδα αποκαλύπτει ότι η αμαρτία, ο θάνατος και η αυτοκαταστροφή οφείλονται επίσης στην αγάπη· αλλά σε μια αγάπη καταστροφική, μια αγάπη που διαιρεί, διαλύει και οδηγεί εκεί που κάθε άλλο παρά αγάπη κυριαρχεί. Ακριβώς εδώ βρίσκεται το μυστήριο τούτης της μοναδικής ημέρας, της Μεγάλης Πέμπτης. Οι ιερές ακολουθίες της, όπου το φως και το σκοτάδι, η χαρά και η λύπη είναι παράξενα αναμειγμένα, μας προκαλούν σε μια επιλογή από την οποία εξαρτάται ο τελικός προορισμός του καθενός από μας.

 Η αγωνία του Ιησού

Κούρκουλας Κωνσταντίνος

«Καὶ γενόμενος ἐν ἀγωνίᾳ ἐκτενέστερον προσηύχετο» (Λουκ. κβ΄, 44)

Κάτω από την ασημένια φυλλωσιά του ελαιώνος, στη Γεθσημανή, γλυστρούν οι σκιές των ένδεκα Γαλιλαίων.

Με βαρύθυμες καρδιές βλέπουν το σκεφτικό Διδάσκαλο να διασχίζη αργά τον Κήπο.

Μπροστά από λίγες μέρες φιλονεικούσαν από πίσω Του για το ποιος θα πάρη τη θέσι της τιμής. Τώρα τον ακολουθούν σιωπηλοί, βεβαρυμένοι, απογοητευμένοι καθώς άκουσαν να τους λέη, ότι θα παταχθή ο ποιμένας και θα διασκορπισθούν τα πρόβατα.

 Μεγάλη Πέμπτη

Νικηφόρος Κάλλιστος Ξανθόπουλος

Τῇ ἁγίᾳ καὶ μεγάλῃ Πέμπτῃ, οἱ τὰ πάντα καλῶς διαταξάμενοι θεῖοι Πατέρες, ἀλληλοδιαδόχως ἔκ τε τῶν θείων Ἀποστόλων καὶ τῶν ἱερῶν Εὐαγγελίων, παραδεδώκασιν ἡμῖν τέσσαρά τινα ἑορτάζειν: τὸν ἱερὸν Νιπτῆρα, τὸν Μυστικὸν Δεῖπνον (δηλ. τὴν παράδοσιν τῶν καθ᾿ ἡμᾶς φρικτῶν Μυστηρίων), τὴν ὑπερφυᾶ Προσευχὴν καὶ τὴν Προδοσίαν αὐτήν.

Επειδή ο Αμνός του Εβραϊκού Πάσχα επρόκειτο να θυσιαστεί την Παρασκευή, ήταν ταιριαστό τον τύπο να τον ακολουθήσει η αλήθεια. Έπρεπε δηλαδή κι ο Χριστός που είναι ο Αμνός του Καινούριου Πάσχα, να θυσιαστεί κι Αυτός την Παρασκευή. Γι’ αυτό, λοιπόν, ο Χριστός τη νύχτα της Μεγάλης Πέμπτης παρέδωσε στους Μαθητές Του το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας (που είναι η διαιώνιση της Θυσίας Του). Αυτό το έκανε γιατί οι Εβραίοι θεωρούσαν πως η εσπέρα ανήκει στην επόμενη μέρα. Άρα η βραδιά εκείνη λογιζόταν ως Παρασκευή, κι ο Χριστός θυσιαζόμενος (με την Θεία Ευχαριστία) εκείνο το βράδυ, εκπλήρωνε μ’ αυτόν τον τρόπο και τον τύπο και τις προφητείες (ότι πρέπει ο Αμνός να θυσιαστεί την Παρασκευή).

 Ταπείνωση, Κοινωνία και Προδοσία

π. Φιλόθεος Φάρος

«Τῇ ἁγίᾳ καὶ μεγάλῃ Πέμπτῃ, οἱ τὰ πάντα καλῶς διαταξάμενοι θεῖοι Πατέρες, ἀλληλοδιαδόχως ἔκ τε τῶν θείων Ἀποστόλων καὶ τῶν ἱερῶν Εὐαγγελίων παραδεδώκασιν ἡμῖν τέσσαρά τινα ἑορτάζειν· τὸν ἱερὸν Νιπτῆρα, τὸν μυστικὸν Δεῖπνον (δηλαδὴ τὴν παράδοσιν τῶν καθ᾿ ἡμᾶς φρικτῶν Μυστηρίων), τὴν ὑπερφυᾶ προσευχὴν καὶ τὴν προδοσίαν αὐτήν».

Η Θεία Ευχαριστία είναι το κέντρο της ζωής της Εκκλησίας γιατί είναι το κατεξοχήν μυστήριο της βιώσεως της κοινωνίας του ανθρώπου με το Θεό και το συνάνθρωπο, με ολόκληρο το σώμα του Χριστού.

 Μεγάλη Πέμπτη

π. Θωμάς Χόπκο

Ο Όρθρος της Μεγάλης Πέμπτης είναι αφιερωμένος αποκλειστικά στο Πασχάλιο Δείπνο που γιόρτασε ο Χριστός με τους Δώδεκα Αποστόλους Του. Το κύριο θέμα της μέρας είναι το ίδιο το δείπνο, κατά τη διάρκεια του οποίου ορίστηκε από τον Χριστό το Πάσχα της Καινής Διαθήκης, ως η βρώση και η πόση του Σώματος και του Αίματος, που τεμαχίζεται και εκχύνεται για την άφεση των αμαρτιών. Ακόμη, η προδοσία του Ιούδα και η νίψη των ποδών των Αποστόλων από τον Χριστό είναι επίσης κεντρικά θέματα στη λειτουργική ανάμνηση. Στους καθεδρικούς ναούς είναι έθιμο για τον Επίσκοπο να αναπαριστά την νίψη των ποδών σε μία ειδική τελετή.[1]

 Βία-Αγάπη

Αρχιμανδρίτης Δανιήλ Αεράκης

«Τί δεῖ μαχαιρῶν, τί ξύλων λαοπλάνοι, πρὸς

τὸν θανεῖν πρόθυμον εἰς κόσμου λύτρον;»

(συναξάρι Μεγ. Πέμπτης)

Καινούργιες εξουσίες

Στη βία αντιστέκεται η αγάπη. Στην εξουσία αντιστέκεται η διακονία. Στη σκληρότητα αντιστέκεται η θυσία. Στον εγωκεντρισμό αντιστέκεται η προσευχή! Αν ελευθερία σημαίνη αντίστασις, και μάλιστα ηρωική, τότε και οι τέσσερις πράξεις, που εορτάζει η Εκκλησία τη Μεγ. Πέμπτη, είναι πράξεις υψίστης ελευθερίας.

 Λόγος στην προδοσία του Ιούδα την Αγία και Μεγάλη Πέμπτη

Ευσέβιος Εμέσσης

Έλα, λοιπόν, αγαπητέ μου γιε, να σου πω λόγο και να περιγράψω την προδοσία του Ιούδα.

Παρέμενε ο διάβολος στους Ιουδαίους και δεν έφευγε, αλλά επιτίθεται σ’ αυτούς, ώστε να σταυρώσουν τον Κύριο. Και δεν κατάλαβε ο άθλιος, ότι εάν σταυρωθεί ο Χριστός, οπωσδήποτε αυτός θα αφανισθεί. Δεν κατάλαβε ότι ο θάνατος του Κυρίου γίνεται ανάσταση του κόσμου. Δεν κατάλαβε ότι ο Σταυρός, στον οποίο νομίζει ότι θα Τον σταυρώσει, στέκεται φυλαχτό του κόσμου.

 Το Υπερώον

Lev Gillet

Μεγάλη Πέμπτη

Η Μεγάλη Πέμπτη μάς εισάγει στο Πασχάλιο μυστήριο, και συγκεκριμένα στο πρώτο μέρος του.

Στη Θεία Λειτουργία διαβάζουμε το αποστολικό ανάγνωσμα από την Α΄ προς Κορινθίους Επιστολή, στην οποία ο απόστολος Παύλος περιγράφει την παράδοση του Μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας: «Ἀδελφοί, ἐγὼ παρέλαβον ἀπὸ τοῦ Κυρίου ὃ καὶ παρέδωκα ὑμῖν, ὅτι ὁ Κύριος Ἰησοῦς Χριστὸς ἐν τῇ νυκτί, ᾗ παρεδίδοτο ἔλαβεν ἄρτον…».

Το Υπερώον

 Λόγος εις την προδοσίαν του Ιούδα

Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος

Πραγματικά δεν έχω τι να πω για τη σημερινή πανήγυρη. Διότι η μεν πανήγυρη παρακινεί τη γλώσσα μου στο να κατηγορήσω τον Ιούδα, ενώ η φιλανθρωπία του Σωτήρα μου την γυρίζει πίσω. Και είμαι κυριευμένος από αυτά τα δύο, από μίσος εναντίον του προδότη, και αγάπη για τον Κύριο.

Το μίσος όμως το νικάει η αγάπη, διότι είναι μεγαλύτερη και δυνατότερη. Γι’ αυτό, αφήνοντας κατά μέρος τον προδότη, εξυμνώ τον ευεργέτη, όχι διότι είναι άξιος, αλλ’ όσον επιτρέπουν οι δυνάμεις μου να Τον εξυμνήσω.

 Μεγάλη Πέμπτη

Γεώργιος Δορμπαράκης

Τη Μεγάλη Πέμπτη οι Πατέρες μας, μάς παρέδωσαν να εορτάζουμε τέσσερα πράγματα: τον ιερό Νιπτήρα, τον Μυστικό Δείπνο, την υπερφυά προσευχή και ακόμη την προδοσία του Ιούδα. Εκείνο το τροπάριο που συγκεφαλαιώνει και συνδέει τα περισσότερα από αυτά, επισημαίνοντας τις προεκτάσεις τους και στη δική μας ζωή, είναι κυρίως ο οίκος του κοντακίου του όρθρου της ημέρας: «Τῇ μυστικῇ ἐν φόβῳ τραπέζῃ προσεγγίσαντες πάντες, καθαραῖς ταῖς ψυχαῖς, τὸν ἄρτον ὑποδεξώμεθα, συμπαραμένοντες τῷ Δεσπότῃ, ἵνα ἴδωμεν τοὺς πόδας πῶς ἀπονίπτει τῶν Μαθητῶν, καὶ ἐκμάσσει τῷ λεντίῳ, καὶ ποιήσωμεν ὥσπερ κατίδωμεν, ἀλλήλοις ὑποταγέντες καὶ ἀλλήλων τοὺς πόδας ἐκπλύνοντες. Αὐτὸς γὰρ ὁ Χριστὸς οὕτως ἐκέλευσε τοῖς αὐτοῦ μαθηταῖς ὡς προέφησεν. Ἀλλ᾿ οὐκ ἤκουσεν Ἰούδας ὁ δοῦλος καὶ δόλιος».

 Ἀββᾶ, ὁ Πατὴρ

Giovanni Papini

Υπήρχε εκεί ένας κήπος μ’ ένα ελαιοτριβείο, από το οποίο είχε πάρει και το όνομα˙ ο κήπος Γεθσημανή. Ήταν ένας ψηλός τόπος, όπου ο Ιησούς και οι μαθητές του συνήθιζαν να περνούν τη νύχτα είτε γιατί θέλανε ν’ αποφεύγουν τον θόρυβο και τη βρώμα της πόλεως, μαθημένοι καθώς ήσαν στην ήσυχη και καθαρή ατμόσφαιρα της εξοχής, είτε γιατί φοβόνταν καμία ξαφνική σύλληψη, κατοικώντας ανάμεσα στα σπίτια των εχθρών τους.

Μόλις φθάσανε, ο Ιησούς λέγει στους μαθητές του.

-Καθίσατε αὐτοῦ ἕως οὗ ἀπελθὼν προσεύξομαι ἐκεῖ.

 Μυστικός Δείπνος

Γαλάτεια Γρηγοριάδου – Σουρέλη

Ήταν Πέμπτη βράδυ και οι μαθητές του Κυρίου Τον ρώτησαν:

-Πού θέλεις να σου ετοιμάσουμε να φας το Πάσχα, Κύριε;

Κι ο Ιησούς έδωσε σε δύο μαθητές τις οδηγίες:

-Πηγαίνετε στη χώρα και θ’ ανταμώσετε έναν άνθρωπο που θα βαστά μια στάμνα με νερό. Να του πείτε πως ο Δάσκαλος ρωτά πού θα κάνει με τους μαθητές του Πάσχα. Κι αυτός θα σας δείξει ένα μεγάλο δωμάτιο στο πάνω πάτωμα, στρωμένο έτοιμο· εκεί θα ετοιμάσετε το πασχαλιάτικο δείπνο.

 Η Αγία και Μεγάλη Πέμπτη

Γέροντας Πετρώνιος Τανάσε

Ο Νυμφίος Χριστός μας προσκάλεσε ήδη στην μυστική ευωχία των γάμων Του, ενώ αυτή την ημέρα μας χαρίζει, χωρίς περιορισμούς τις δωρεές Του. Και όχι μόνο τις δωρεές Του, αλλά τον Ίδιο τον Εαυτό Του, που είναι η πηγή κάθε αγαθού.

Τέσσερα μεγάλα γεγονότα εορτάζουμε αυτή την ημέρα:

-τον Ιερό Νιπτήρα,

-τον Μυστικό Δείπνο,

-την Προσευχή στη Γεθσημανή και

-την προδοσία του Κυρίου.

Η Αγία και Μεγάλη Πέμπτη

Όλα είναι θεία γεγονότα, γεμάτα από μυστήριο και αχώρητα στον νου μας.