ΤΟ ΘΕΙΟ ΚΗΡΥΓΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ (Α' ΝΗΣΤΕΙΩΝ) ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ 05 ΜΑΡΤΙΟΥ 2023

ΚΥΡΙΑΚΗ Α΄ ΝΗΣΤΕΙΩΝ (ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ)

5 Μαρτίου 2023

«διὰ πίστεως κατηγωνίσαντο…» (Ἑβρ. 11, 33)

Τῆς σημερινῆς ἀποστολικῆς περικοπῆς, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, τὸ κύριο θέμα εἶναι ἡ δύναμη τῆς πίστεως στὸν Θεό, ὅπως ἔλαμψε στὴν ζωὴ μεγάλων καὶ ἐπιφανῶν ἀνδρῶν τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης. Κυριολεκτικὰ ἐδῶ ἔχουμε τὸν ὕμνο τῆς πίστεως! Ἀρχίζει δὲ ἡ περικοπὴ ἀπὸ τὴν πρὸς Ἑβραίους ἐπιστολὴ μὲ τὸν μέγα Μωυσῆ, τὸν πνευματικὸ ἡγέτη τοῦ Ἰσραήλ. Ὁ Μωυσῆς εἶναι φωτεινὸ παράδειγμα πίστεως, διότι, ἂν καὶ μποροῦσε μέσα στὸ παλάτι τοῦ Φαραὼ νὰ ἀπολαμβάνει ὅλου τοῦ κόσμου τὰ ἀγαθά, πλούτη, ἀνέσεις, χλιδὴ καὶ ἡδονές, προτίμησε νὰ ὑποφέρει καὶ νὰ συγκακουχεῖται μὲ τὸν ὑπόδουλο λαό του. Στὴν συνέχεια ὁ Ἀπόστολος ὑπενθυμίζει τὰ κατορθώματα τῆς πίστεως ἄλλων σπουδαίων ἀνδρῶν τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης.

Ἀναφέρει περιληπτικὰ τὶς ἡρωικὲς καὶ ἀξιοθαύμαστες πράξεις ποὺ πραγματοποιήθηκαν ὄχι μὲ τὴν εὐστροφία τοῦ πνεύματος ἢ τὴν ρώμη τοῦ σώματος ἢ τὴν ἀνεπτυγμένη πολεμικὴ τέχνη, ἀλλὰ μὲ τὴν μυστικὴ δύναμη τῆς πίστεως. Μνημονεύει τὸν Γεδεών, τὸν Βαράκ, τὸν Σαμψών, τὸν Ἰεφθάε, τὸν Δαυίδ, τὸν Σαμουήλ, τοὺς Προφῆτες. Μὲ λίγα λόγια, ὁ Ἀπόστολος τοῦ Θεοῦ ἀνασύρει ἀπὸ τὸ παρελθὸν καὶ μᾶς παρουσιάζει ὑπέροχες θρησκευτικὲς φυσιογνωμίες, ποὺ μεγαλούργησαν μὲ τὴν γρανιτένια  πίστη τους. Τὸν Δαυὶδ ποὺ νίκησε τὸν Γολιάθ καὶ κυβέρνησε τὸν λαό του μὲ δικαιοσύνη. Τὸν Δανιήλ ποὺ εὑρέθη ἀβλαβὴς μέσα στὸν λάκκο τῶν λεόντων καὶ τοὺς Τρεῖς Παῖδες ποὺ ἔμειναν ἀνέγγιχτοι ἀπὸ τὶς οὐρανομήκεις φλόγες τῆς καιομένης καμίνου ἀπολαμβάνοντας οὐράνια δροσιά. Τοὺς Προφῆτες, ποὺ παρὰ τοὺς μυρίους κινδύνους ποὺ ἀντιμετώπισαν ἐκήρυτταν τοῦ Θεοῦ τὸ θέλημα στοὺς δύστροπους συμπατριῶτες τους.

Θὰ προσθέσει ἀκόμη ὁ Ἀπόστολος πόσοι ἄλλοι πιστοὶ ἄνθρωποι τοῦ Ἰσραὴλ ἀνεδείχθησαν μὲ τὴν ἀκαταμάχητη δύναμη τῆς πίστεως ἀνώτεροι  «ἐμπαιγμῶν, μαστίγων, δεσμῶν καὶ φυλακῆς». Πραγματικὰ ὑπέροχοι ἄνθρωποι, μπροστὰ στοὺς ὁποίους ὀφείλουμε νὰ ὑποκλιθοῦμε μὲ σεβασμό, ἀφοῦ ὅλος ὁ κόσμος μὲ ὅλα του τὰ ἀγαθὰ δὲν εἶναι ἰσάξιός τους! «ὧν οὐκ ἦν ἄξιος ὁ κόσμος». Καὶ τελειώνει ἡ σημερινὴ ἀποστολικὴ περικοπὴ μὲ τὴν παρατήρηση ὅτι ὅλοι αὐτοὶ οἱ Ἅγιοι τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης δὲν ἀπήλαυσαν ἀκόμα τὴν δόξα τοῦ Παραδείσου ποὺ ὑποσχέθηκε ὁ Θεός, διότι περιμένουν καὶ ἐμᾶς, τοὺς νέους μάρτυρες τῆς πίστεως τῆς Καινῆς Διαθήκης, «ἵνα μὴ χωρὶς ἡμῶν τελειωθῶσιν».

Τὸ σημερινὸ ἀποστολικὸ ἀνάγνωσμα, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, ὅπου τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιο ἐκθειάζει τὸ μεγαλεῖο τῆς πίστεως ἀνθρώπων στὰ χρόνια τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, κρίθηκε κατ’ ἐξοχὴν κατάλληλο γιὰ τὴν σημερινὴ Κυριακὴ τῆς Ὀρθοδοξίας. Σήμερα δὲν τιμᾶμε μόνο τοὺς γνωστοὺς καὶ ἄγνωστους ὑπερασπιστὲς τῶν Ἁγίων εἰκόνων, ἀλλὰ καὶ ὅσους ἔζησαν μὲ συνέπεια σύμφωνα μὲ τὴν πίστη τους στὸν Ἰησοῦ Χριστὸ καὶ πρὸ πάντων ὅσους ἀγωνίστηκαν μὲ τὸν λόγο ἢ καὶ μὲ τὸ αἷμα τους ἀκόμη, γιὰ νά φθάσει μέχρι τὶς ἡμέρες μας ἡ Ὀρθόδοξη πίστη καθαρὴ ἀπὸ αἱρετικὲς ἐπιδράσεις.

«ἐλπιζομένων ὑπόστασις, πραγμάτων ἔλεγχος οὐ βλεπομένων» (Ἑβρ. 11, 1). Ἔτσι ὁρίζει τὴν πίστη ὁ μακάριος Παῦλος. Ἡ πίστη εἶναι μιὰ ἐσωτερικὴ σιγουριὰ γι’ αὐτὰ ποὺ ἐλπίζουμε, μιὰ βεβαιότητα γι’ αὐτὰ ποὺ δὲν βλέπουμε. Ἡ πίστη εἶναι δωρεὰ καὶ χάρισμα. Εἶναι φῶς οὐράνιο καὶ θεϊκὸ ποὺ ἁπλώνει μέσα στὰ ἀνθρώπινα βάθη ὁ τῶν ὅλων Θεός. Εἶναι καρπὸς ὑψηλοῦ θρησκευτικοῦ βιώματος, γέννημα βαθιᾶς ἐσωτερικῆς πείρας. Εἶναι μιὰ αἴσθηση τῆς ψυχῆς ποὺ μᾶς δίνεται ἄνωθεν καὶ μὲ αὐτὴν μποροῦμε νὰ ψηλαφοῦμε πραγματικότητες ἀπρόσιτες στὴν λογικὴ καὶ τὶς φυσικές μας αἰσθήσεις. Πίστη γιὰ μᾶς τοὺς Χριστιανοὺς εἶναι ὁ Ἴδιος ὁ Χριστὸς καὶ τὸ Εὐαγγέλιό Του.

Ἡ χριστιανική μας πίστη εἶναι δύναμη. Περίτρανη ἀπόδειξη αὐτῆς τῆς ἀλήθειας εἶναι ἡ ζωὴ τῶν ἀνθρώπων εἶναι ἡ ζωὴ τῶν ἀνθρώπων τοῦ Θεοῦ. Τὰ ὅσα πραγματοποίησαν μένουν ἀνεξήγητα καὶ ἀκατανόητα, ἂν δὲν λάβουμε ὑπόψη μας τὴν δύναμη ποὺ τοὺς ἔδινε ἡ φλογερή τους πίστη στὸν Θεό. Ἐὰν στὴν περίοδο τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης ἀρκοῦσε ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ γιὰ νὰ Τὸν ἀγαπήσουν οἱ ἄνθρωποι αὐτῆς τῆς ἐποχῆς, πολὺ περισσότερο στὴν Καινὴ Διαθήκη ποὺ ἔχουμε παρόντα τὸν Χριστό, ὁ Ὁποῖος «μὲ ἕναν ἀπερίγραπτο τρόπο προετοιμάζει καὶ πλάθει τὶς ψυχὲς τῶν ἀνθρώπων, ὥστε νὰ σωθοῦν», γράφει ὁ ἅγιος Νικόλαος Καβάσιλας.

Ὅλα αὐτὰ τὰ ἱερὰ πρόσωπα, γιὰ τὰ ὁποῖα καυχᾶται σήμερα ἡ Ὀρθοδοξη Ἐκκλησία καὶ τὰ τιμᾶ, ἀγαποῦσαν τὸν Δεσπότη Χριστὸ καὶ         γι’ αὐτὸ ἐδέχοντο τὰ «ὑπὲρ τοῦ Δεσπότου πάθη», τὶς κακουχίες καὶ ὅλα τὰ μαρτύρια μὲ προθυμία καὶ αὐτὰ τοὺς προξενοῦσαν χαρά, τονίζει ὁ                 ἱ. Χρυσόστομος. Τὴν εἰκόνα τοῦ λατρευτοῦ τους Θεοῦ, τοῦ Θεανθρώπου Ἰησοῦ Χριστοῦ, τὴν ἀγάπησαν μὲ ὅλη τὴν δύναμη τῆς ψυχῆς τους. Εἷχαν ἀκλόνητη ἐμπιστοσύνη στὸ θεῖο πρόσωπό Του. Δὲν ὑπολόγιζαν τὰ παθήματα, ἀρκεῖ νὰ διατηρηθεῖ ἀνόθευτη ἡ διδασκαλία τοῦ Κυρίου καὶ νὰ μὴ μωμηθεῖ καὶ κατηγορηθεῖ ἡ Ἐκκλησία Του.

Ἂς εἰσέλθουμε στὸν εὐώδη ἀγρὸ τῶν θείων Πατέρων μας, γιὰ νὰ δρέψουμε τὰ ἄνθη τῆς διδασκαλίας τους.

Ὁ ἱ. Χρυσόστομος γράφει: «Πύλαι ἅδου οὐ κατισχύσουσιν αὐτῆς» (Ματθ. 16, 18). Εὐκολώτερο εἶναι νὰ ἀφανισθεῖ ὁ οὐρανὸς καὶ νὰ διαλυθεῖ ἡ γῆ, παρὰ νὰ πάθει κάτι ἡ Ἐκκλησία. Περνᾶ θύελλες ἡ Ἐκκλησία, ἀλλὰ δὲν καταποντίζεται. Κλυδωνίζεται, ἀλλὰ δὲν βυθίζεται. Δέχεται βέλη, ἀλλὰ δὲν τραυματίζεται. Πόσοι ἐξαρχῆς δὲν πολέμησαν τὴνἘκκλησία; Ἐσίγασαν καὶ παραδίδονται στὴν λήθη, ἐνῶ ἡ Ἐκκλησία ἀνθεῖ.  Ποιὸς Κλαύδιος; Ποιὸς Νέρων; Ἡ Ἐκκλησία λάμπει πιὸ πολὺ κι ἀπὸ τὸν ἥλιο».

Ὁ Ἅγιος Νεκτάριος ἐπισημαίνει: «Ἡ ἀγαθὴ καρδιὰ βλέπει τὸν Θεὸ καὶ Τὸν ἀνακαλύπτει ἐκεῖ ποὺ ἡ δόλια καρδιὰ δὲν μπορεῖ νὰ Τὸν δεῖ, ἀκόμα κι ἂν φαινόταν. Ἡ πονηρὴ καρδιὰ καὶ ἡ διεφθαρμένη ψυχὴ γεννοῦν τὴν ἀπιστία. Ἐνῶ ἡ ἄδολη καὶ καλοπροαίρετη καρδιὰ παντοῦ ἀνακαλύπτει τὸν Θεὸ καὶ ἀδίστακτα πιστεύει σὲ Αὐτόν. Ποῦ βλέπει τὸν Θεὸ ὁ καλοπροαίρετος; Τὸν βλέπει στὴν φύση. Ἀκόμη Τὸν βλέπει στὸν κόσμο τῆς χάριτος τῆς Ἐκκλησίας. Τὸν βλέπει στὰ μυστήρια, στὸ ὕψος τῆς θεολογίας, στὴν ἀλήθεια τῆς διδασκαλίας, στὶς ἐντολὲς τοῦ νόμου, στὰ κατορθώματα τῶν Ἁγίων, σὲ κάθε ἔργο ἀγαθό‧  καὶ ἔτσι πραγματοποιεῖται ὁ μακαρισμός: «Μακάριοι οἱ καθαροὶ τῇ καρδίᾳ ὅτι αὐτοὶ τὸν Θεὸν ὄψονται».

Ὁ Ἅγιος Ἰουστῖνος Πόποβιτς τονίζει: «Ἡ πρώτη μεταξὺ τῶν ἀσκήσεων τῶν ἀρετῶν εἶναι ἡ ἄσκηση τῆς πίστεως. Δι’ αὐτῆς τῆς ἀσκήσεως πρέπει νὰ περάσει καὶ συνεχῶς νὰ περνᾶ ἡ ψυχὴ τοῦ λαοῦ μας. Νὰ παραδοθῇ δηλαδὴ ἡ ψυχὴ αὕτη εἰς τὸν Χριστὸν ἄνευ ἐπιφυλάξεων καὶ συμβιβασμῶν, νὰ ἐμβαθύνει μέχρι τὰ ἀνθρώπινα βάθη. Ἡ πίστη τοῦ Χριστοῦ εἶναι ἀρετὴ οἰκουμενικὴ καὶ καθολική, τριαδική‧ καὶ ὅτι τὸ νὰ πιστεύει κανεὶς εἰς τὸν Χριστὸν σημαίνει νὰ ὑπηρετεῖ τὸν Χριστὸν εἰς ὅλα τὰ γεγονότα τῆς ζωῆς του».

Ὁ Ἅγιος Ἄνθιμος διδάσκει: «Οἱ Ἅγιοι Πατέρες πῶς ἔκαμαν ἐκείνους τοὺς φοβεροὺς ἀγῶνας, ὑστερούμενοι, θλιβόμενοι, κακουχούμενοι; Διότι ἦσαν θωρακισμένοι μὲ τὴν ἀγάπην πρὸς τὸν Θεόν‧ ἦσαν πεπυρωμένοι ἀπὸ τὸν θεῖον ἔρωτα… Ἀλλὰ μήπως ὁ Θεὸς ἄλλαξε τώρα; Δὲν ἄλλαξε ὁ Θεός‧ ἀλλὰ ἡμεῖς ἀντὶ τὴν ἀκλόνητον πίστιν καὶ τὴν θερμὴν ἀγάπην ποὺ εἶχον πρὸς τὸν Θεὸν ἐκεῖνοι, ἀντὶ τὴν ἀπάρνησιν τοῦ ἑαυτοῦ των καὶ τὰς ἄλλας ἀρετὰς ποὺ εἶχον ἐκεῖνοι, ἡμεῖς ἔχομεν τὴν φιλαυτίαν, τὴν φιληδονίαν, τὸν θυμόν, τὴν ὀργήν, εἴμεθα ψυχροὶ πρὸς τὴν ἀρετὴν καὶ πάντοτε ὁ νοῦς μας εἶναι πρὸς τὸ κακόν. Μήπως ὁ Θεὸς δὲν θέλει νὰ μᾶς βοηθήσει; Θέλει καὶ τὸ ἐπιθυμεῖ. Ἐμεῖς περιφρονοῦμε τὴν βοήθειάν Του καὶ Ἐκεῖνος βλέπει ἀπὸ μακριὰ καὶ δὲν μᾶς βοηθεῖ».

Ὁ Ἅγιος Πορφύριος ὑπογραμμίζει: «Νὰ πιαστεῖτε ἀπὸ τὴν κολώνα τῆς Ἐκκλησίας καὶ νὰ κρατεῖστε ἀπὸ ἐκεῖ, ἀπὸ τὴν πίστη σας, ἀπὸ τὴν ἀληθινὴ Ἐκκλησία. Ἀλλὰ νὰ μὴν ἀπελπιζόμαστε, διότι ὅλα εἶναι στὰ χέρια τοῦ Θεοῦ. Ὁ Χριστὸς δὲν θὰ μᾶς ἀφήσει ὅ,τι καὶ ἂν γίνει. Τόσο μεγάλη εἶναι ἡ ἀγάπη Του».

Ὁ Ἅγιος Παΐσιος ἀναφωνεῖ: «Μεγάλο πρᾶγμα ἡ πίστη! Στὸν Χριστὸ εἶπαν οἱ Ἀπόστολοι: ‘‘πρόσθες ἡμῖν πίστιν’’ (Λουκ. 17, 5). Γιὰ νὰ αὐξηθεῖ ἡ πίστη στὸν Θεὸ ὅλα βοηθοῦν‧ καὶ τὰ λουλούδια καὶ τὰ ἀστέρια καὶ οἱ κεραυνοὶ ἀκόμα. Ὅλοι τὰ βλέπουμε αὐτά, ἀλλὰ ὅλοι δὲν βοηθούμαστε, διότι δεχόμαστε τὰ «τηλεγραφήματα», τοὺς λογισμοὺς ποὺ μᾶς φέρνει ὁ πειρασμός. π.χ. ἂν δὲν ὑπῆρχε τὸ ἁλάτι, θὰ βρωμοῦσε ἡ θάλασσα. Ὅποιος ὅμως τὸ ἐξετάζει στὸ ἐργαστήριό του χωρὶς πίστη δὲν βοηθιέται, γιατὶ δὲν καθάρισε ἡ καρδιά του ἀπὸ τὰ ἅλατα».

Ὁ ἀείμνηστος Ἀρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος ἐκήρυττε: «Ἡ ἀνάμνησις τῶν ἱστορικῶν αὐτῶν περιστατικῶν σκοπὸ ἔχει νὰ πείσει τὸν ἄνθρωπο πὼς πιὸ πάνω καὶ πιὸ πέρα ἀπὸ τὶς δικές του δυνάμεις ὑπάρχει μία ἄλλη, τεράστια σὲ δυνατότητες δύναμις, ἡ πίστις, ποὺ ἀληθινὰ θαυματουργεῖ στὴν ζωή. Καὶ εἶναι αὐτὸ μιὰ τρανὴ ἀλήθεια βγαλμένη μέσα ἀπὸ τὰ ἴδια τὰ πράγματα, ποὺ ἐπιβεβαιώνεται τόσο ἀπὸ προσωπικὲς ἐμπειρίες ὅσο καὶ ἀπὸ πρόσφατες ἱστορικὲς μνῆμες».

Χριστιανοί μου!

Ἡ πίστη ἀπαιτεῖ καὶ θυσίες. Πιστεύω σημαίνει μάχομαι γι’ αὐτὸ ποὺ πιστεύω. Καὶ ὁ πιστὸς ἄνθρωπος εἶναι μαχητὴς στὸν ἀγῶνα ποὺ ἐμπνέει ἡ πίστη τοῦ Χριστοῦ. Αὐτὸ ἀκριβῶς ἐπισημαίνει καὶ ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, ὅταν γράφει στὸν μαθητή του Τιμόθεο: «Σὺ δέ,  ὦ ἄνθρωπε τοῦ Θεοῦ,… ἀγωνίζου τὸν καλὸν ἀγῶνα τῆς πίστεως». Ἡ πίστη εἶναι γνήσια ὅταν συνδυάζεται ἀπαραίτητα καὶ μὲ τὴν ζωή μας, ὅταν ἐμπνέει τὰ ἔργα μας, ὅταν μετουσιώνεται σὲ καθημερινὴ χριστιανικὴ μαρτυρία. ’Ορθὴ καὶ ζωντανὴ πίστη δὲν μπορεῖ νὰ ὑπάρξει χωρὶς καὶ τὴν ὀρθὴ πράξη, τὴν γνήσια εὐαγγελικὴ ζωή. Ἀδιαφιλονίκητη ἀπόδειξη αὐτῆς τῆς ἀλήθειας ἀποτελεῖ ἡ ζωὴ τῶν Ἁγίων τῆς Ἐκκλησίας, «οἳ διὰ πίστεως κατηγωνίσαντο…».

Δόξα, λοιπόν, καὶ τιμὴ στοὺς μάρτυρες τῆς πίστεώς μας, παλαιότερους καὶ νεώτερους, Παλαιᾶς καὶ Καινῆς Διαθήκης. Ἀλλὰ δόξα καὶ τιμὴ καὶ εἰρήνη σὲ ὅσους καὶ σήμερα ἀγωνίζονται τὸν καλὸν ἀγῶνα τῆς πίστεως. Ἡ τελικὴ νίκη εἶναι δική τους. «Αὕτη ἐστὶν ἡ νίκη ἡ νικήσασα τὸν κόσμον, ἡ πίστις ἡμῶν» (Α΄ Ἰω. 5, 4).

Ἀδελφοί μου,

Σήμερα ποὺ γιορτάζουμε τὸν θρίαμβο τῶν Ἁγίων τῆς Ἐκκλησίας μας, ἂς παραδειγματισθοῦμε ἀπὸ τοὺς ἀγῶνες τους καὶ ἂς τοὺς μιμηθοῦμε, γιὰ νὰ ὠφεληθοῦμε πνευματικά.

Ὁ συμπατριώτης μας Γ. Βερίτης θὰ παιανίσει καὶ πάλι μὲ τὴν γλυκόηχη λύρα του:

«Σὲ Σένα ὑψώνω τὴν ψυχή μου, ὦ Φῶς μου!

-παρακαλῶ Σε, Πλαστουργὲ τοῦ κόσμου.

Δίνε μου ἀγάπη φλογερὴ καὶ πίστη,

χτίσε βωμό Σου στὴν καρδιά μου ὦ Κτίστη!

Καὶ ἄγρυπνα μάτια γιὰ νὰ βλέπω δός μου

τὸν κόσμο γύρω καὶ τὸν κόσμο ἐντός μου». ΑΜΗΝ!

ΠΗΓΗ