ΚΥΡΙΑΚΗ A΄ ΝΗΣΤΕΙΩΝ

(τῆς Ὀρθοδοξίας) 5/3/23

Εἶναι πολὺ μεγάλη ἡ ἡμέρα ποὺ ξημέρωσε σήμερα. Εἶναι ἡμέρα πανηγύρεως, χαρᾶς καὶ εὐφροσύνης, στὴν ἔναρξη τῆς κατανυκτικῆς καὶ πνευματικῆς περιόδου τῆς Ἁγίας καὶ Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, καθότι αὐτὴ τὴν ἡμέρα ἡ Ἐκκλησία φέρνει στὸ προσκήνιο τοῦ ἱστορικοῦ της βίου τὴν ἀνάμνηση τῆς ἀποκαταστάσεως καὶ τῆς προσκυνήσεως τῶν θείων καὶ ἱερῶν Εἰκόνων τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ, τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου καὶ πάντων των Ἁγίων, καθὼς καὶ τῆς τιμητικῆς προσκυνήσεως τῶν ἁγίων Λειψάνων.

Ἡ εἰκονομαχία, ποὺ ταλαιπώρησε τὴν Ἐκκλησία γιὰ 120 περίπου χρόνια, τὸν 8ο καὶ 9ο αἰώνα, ἦταν ὁ πόλεμος ποὺ ἄνοιξαν κάποιοιἐναντίον τῶν ἁγίων εἰκόνων. Ὑποστήριζαν πὼς δὲν πρέπει νὰ ἔχουμε τὶς  εἰκόνες στὴν Ἐκκλησία καὶ νὰ τὶς προσκυνοῦμε γιατί, ἔλεγαν, αὐτὸ εἶναι εἰδωλολατρία καί τὶς ἀπομάκρυναν ἀπὸ τοὺς ναούς, τὶς ἔκαιγαν καὶ μαζὶ δίωκαν τοὺς ὀρθοδόξους.

Σὰν σήμερα, τὸ 843 μ. Χ., ὅταν αὐτοκράτειρα ἦταν ἡ Ἁγία Θεοδώρα, ἔγινε ἡ ὁριστικὴ ἀναστήλωση τῶν εἰκόνων. Ἀπὸ τότε γιορτάζουμε τὴ νίκη τῆς Ὀρθοδοξίας ἐναντίον τῆς εἰκονομαχίας καὶ ὅλων τῶν αἱρέσεων. Γι’ αὐτὸ ἡ σημερινὴ Κυριακὴ λέγεται Κυριακή τῆς Ὀρθοδοξίας. Οἱ εἰκόνες περιφέρονται στὸν ναό, προσκυνοῦνται ἀπὸ τὸ λαὸ τοῦ Θεοῦ καὶ ἡ προσκύνηση «ἐπὶ τὸ πρωτότυπον διαβαίνει», τιμοῦμε καὶ προσκυνοῦμε τὸ εἰκονιζόμενο πρόσωπο καὶ ὄχι τὰ ὑλικά τῆς εἰκόνας, τὸ ξύλο καὶ τὰ χρώματα.

Στὴ σημερινὴ Κυριακὴ οἱ Ἅγιοι Πατέρες ὅρισαν νὰ διαβάζεται τὸ Εὐαγγέλιο ποὺ ἀκούσαμε. Δύο φίλοι, ὁ Φίλιππος καὶ ὁ Ναθαναήλ, ποὺ ἀναζητοῦσαν τὴν ἀλήθεια καὶ ἔψαχναν μέσα ἀπὸ τὶς Γραφὲς γιὰ τὸν ἐρχόμενο Μεσσία, καλοῦνται ἀπὸ τὸν Ἰησοῦ νὰ τὸν ἀκολουθήσουν, νὰ γίνουν μαθητές του, νὰ γίνουν Ἀπόστολοι. Ὁ Ἰησοῦς πρῶτα συναντᾶ καὶ καλεῖ τὸν Φίλιππο. Ἡ συνάντηση αὐτὴ τὸν χαροποιεῖ τόσο ποὺ ἀμέσως τὸν ἀκολουθεῖ. Αὐτὴ τὴ χαρὰ ὅμως δὲν τὴν κρατᾶ γιὰ τὸν ἑαυτό του, σπεύδει νὰ τὴ μοιραστεῖ μὲ τὸ φίλο του. «Εὐρήκαμε ἐκεῖνον τὸν ὁποῖο ἔγραψε ὁ Μωυσῆς στὸ Νόμο καὶ οἱ προφῆτες, τὸν Ἰησοῦ, τὸν Υἱὸ τοῦ Ἰωσὴφ ἀπὸ τὴ Ναζαρὲτ» τοῦ λέει.

Ὁ Ναθαναὴλ ὅμως δὲν ἐνθουσιάζεται, ἀμφιβάλλει, ἀπορεῖ λέγοντας «ἐκ Ναζαρὲτ δύναται τί ἀγαθὸν εἶναι;» δηλαδή, ἀφοῦ οἱ Γραφὲς λένε ὅτι θὰ κατάγεται ἀπὸ τὴ Βηθλεὲμ καὶ τὴν Ἰουδαία, εἶναι δυνατὸν νὰ προκύψει κάτι καλὸ ἀπὸ τὴν ἄσημη καὶ μικρὴ Ναζαρέτ; Ὁ Φίλιππος βέβαια δὲν ἄρχισε τὶς θεωρίες, δὲν προσπάθησε μὲ ἐπιχειρήματα λογικὰ νὰ πείσει τὸ φίλο του.

Τοῦ ἀπηύθυνε μία ἁπλὴ πρόσκληση, «Ἔρχου καὶ ἴδε», «Ἔλα νὰ δεῖς» Ὁ Ναθαναήλ, ποὺ προετοιμαζόταν πνευματικά, μελετοῦσε τὶς Γραφές, προσευχόταν, καθάριζε τὴν ψυχή του γιὰ νὰ συναντήσει τὸν Δημιουργό του, ποὺ ἦταν ἄδολος, ἀπονήρευτος καὶ ἀληθινὸς Ἰσραηλίτης, σπεύδει γι’ αὐτὴ τὴ συνάντηση.

Ὅταν ἡ καρδιὰ τοῦ ἀνθρώπου εἶναι καθαρὴ καὶ ἄδολη, τότε ἡ συνάντηση μὲ τὸν Ἰησοῦ γίνεται ἀφορμὴ γιὰ ἀνακαίνιση, ἀλλοίωση καὶ ὁμολογία. Ὁ Χριστὸς ὡς Θεὸς γνωρίζει τὸ ἄδολο τῆς καρδιᾶς τοῦ Ναθαναὴλ καὶ τοῦ τὸ λέει εὐθέως. Τοῦ θυμίζει ἀκόμη ὅτι ἦταν, πρὶν ἀπὸ λίγο, κάτω ἀπὸ τὴ συκιά. Ὅλα αὐτὰ, καὶ κυρίως τὸ φωτεινὸ θεανθρώπινο πρόσωπο τοῦ Ἰησοῦ, διώχνουν ἀπὸ τὸ μυαλὸ του κάθε ἀμφιβολία καὶ ἀντίρρηση.

Ἀμέσως ὁμολογεῖ: «Διδάσκαλε, ἐσὺ εἶσαι ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, ὁ βασιλιὰς τοῦ Ἰσραήλ». Ἡ εὐαγγελικὴ περικοπὴ τελειώνει μὲ τὴν προαναγγελία τοῦ Χριστοῦ γιὰ ὅσα ἔχουν νὰ δοῦν οἱ μαθητὲς κοντά του.

«Σᾶς βεβαιώνω πὼς πολὺ γρήγορα θὰ δεῖτε ἀνοιγμένο τὸν οὐρανὸ καὶ τοὺς ἀγγέλους τοῦ Θεοῦ νὰ ἀνεβοκατεβαίνουν κοντὰ στὸν Υἱὸ τοῦ ἀνθρώπου».

Ὁ Χριστός καλεῖ κι ἐμᾶς σήμερα νὰ τὸν γνωρίσουμε, νὰ τὸν προσεγγίσουμε, ὅπως ὁ Φίλιππος καὶ ὁ Ναθαναὴλ προσέγγισαν τὸν Χριστό, τὸν γνώρισαν, τὸν ἀγάπησαν, τὸν ἀκολούθησαν, ἔγιναν μαθητές του. Ἡ Ἐκκλησία καλεῖ ἀκόμη ὅποιον δὲν ξέρει καὶ ἀμφιβάλλει νὰ ἔλθει, νὰ δεῖ καὶ νὰ βεβαιωθεῖ τί εἶναι ἡ ὀρθοδοξία. Τὸ κήρυγμά της δὲν εἶναι θεωρητικό, εἶναι κήρυγμα γεγονότων καὶ ἐμπειριῶν. Καλεῖται ὁ ἄνθρωπος νὰ συναντήσει τὸν Χριστό, ὅπως τὸν συνάντησαν οἱ Ἅγιοι, νὰ σχετιστεῖ μαζί του, νὰ τὸν ἔχει συνοδοιπόρο καὶ ὁδηγὸ στὴ ζωή του. 

Οἱ ἐμπειρίες ποὺ θὰ ἔχει ἀπὸ αὐτὴ τὴ σχέση, ἔχουν τέτοια δύναμη ποὺ ὑπερβαίνουν τὴ λογικὴ καὶ ζεσταίνουν τὰ βάθη τῆς καρδιᾶς του.

Πρῶτα οἱ Ἀπόστολοι ἀπέκτησαν τέτοιες ἐμπειρίες κοντὰ στὸ Χριστὸ ποὺ «ὅσα εἶδαν τὰ μάτια τους, ὅσα ἄκουσαν τὰ αὐτιά τους, ὅσα ψηλάφησαν τὰ χέρια τους» δὲ μποροῦσαν νὰ μὴν τὰ μεταφέρουν στὰ πέρατα τοῦ κόσμου. Ἔπειτα οἱ μαθητὲς τῶν Ἀποστόλων, ποὺ βλέπουν τὴν ἁγιότητα τῆς ζωῆς τους, ποὺ εἶναι τὸ καταπληκτικότερο ἀπ’ ὅλα τὰ θαύματα, ἀκολουθοῦν τὸ παράδειγμά τους καί παραδίδουν στοὺς ἑπόμενους τὴν ἐμπειρία τους.

Στὴν ἐποχὴ τῶν διωγμῶν οἱ εἰδωλολάτρες δήμιοι καὶ ὄχι μόνο, ποὺ βλέπουν τὴν πίστη, τὴν ὑπομονὴ τῶν μαρτύρων καὶ τὴ χαρὰ μὲ τὴν ὁποία ἀντιμετωπίζουν τὰ βασανιστήρια, ὁμολογοῦν καὶ αὐτοὶ πίστη στὸ Χριστὸ καὶ πολλοὶ εἰσπηδοῦν στὸ μαρτύριο. «Αὐξανόμαστε κάθε φορά ποὺ μᾶς καταδιώκετε», γράφει ὁ Τερτυλλιανός, «τὸ αἷμα τῶν μαρτύρων καρποφορεῖ».

Ἀκόμη, στὴν ἐποχὴ τῆς εἰκονομαχίας οἱ ὀρθόδοξοι χριστιανοὶ δίνουν τὸν ἀγώνα τους γιὰ τὴν τιμὴ καὶ τὴν προσκύνηση τῶν ἁγίων εἰκόνων. Πολλοὶ βασανίζονται, φυλακίζονται καὶ προτιμοῦν νὰ πεθάνουν γιὰ τὴν πίστη τους. Ἄλλοι γιὰ νὰ προστατεύσουν τὶς εἰκόνες καὶ νὰ μὴν καταστραφοῦν τὶς θάβουν στὴ γῆ ἢ τὶς ρίχνουν στὴ θάλασσα. Πολλὲς ἀπ’ αὐτὲς στὸ πέρασμα τῶν αἰώνων ἀποκαλύφθηκαν μὲ τὴ χάρη τοῦ Θεοῦ καὶ προσκυνοῦνται μέχρι σήμερα.

Γι’ αὐτό καί οἱ εἰκόνες δέν ἀποτελοῦν ἁπλά ἕνα διακοσμητικό στοιχεῖο τῶν ἱερῶν ναῶν, ἀλλά στοιχεῖο ἀναπόσπαστο τῆς Λατρευτικῆς καί Μυστηριακῆς ζωῆς τῆς Ἐκκλησίας, σέ κάθε γιορτή, σέ κάθε Θεία Λειτουργία, σέ κάθε ἐπίσκεψή μας στό Ναό, ἀκόμα καί γιά νά ἀνάψουμε ἁπλά ἕνα κερί καί νά προσευχηθοῦμε.

Ὅλες αὐτές τίς μεγάλες ἀλήθειες μᾶς ὑπενθυμίζει ὁ σημερινός ἑορτασμός, στήν ἀρχή τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς. Μᾶς ὑπενθυμίζει καί μᾶς ὑπογραμμίζει ὅτι ἡ πίστη μας εἶναι ἀληθινή, ὅτι ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός εἶναι πράγματι ὁ σαρκωθείς Υἱός καί Λόγος τοῦ Θεοῦ, ὅτι ἔχει παρέλθει ἡ σκιά τοῦ Νόμου καί βρισκόμαστε στήν περίοδο τῆς Χάριτος καί τῆς Ἀπολυτρώσεως πού ὁ Σωτήρας Χριστός ἔφερε στόν κόσμο. 

Μᾶς ὑπενθυμίζει ἀκόμα ὅτι ὁ πνευματικός μας ἀγώνας, πού ἐτούτη τήν περίοδο ὀφείλει νά εἶναι πιό ἔντονος, ἔχει ὡς τέρμα τήν Ἀνάσταση, τήν ὁποία μᾶς καλεῖ νά ἑορτάσουμε γνήσια, μέ ἐπίγνωση τῆς ἀληθείας καί μέ οὐσιαστική, πνευματική μας ἀνάσταση καί μεταμόρφωση.

«Οἱ προφῆται ὡς εἶδον, οἱ Ἀπόστολοι ὡς ἐδίδαξαν, ἡ Ἐκκλησία ὡς παρέλαβεν, οἱ διδάσκαλοι ὡς ἐδογμάτισαν…. οὕτω λαλοῦμεν, οὕτω κηρύσσομεν Χριστὸν τὸν ἀληθινὸν Θεὸν ἡμῶν. Αὕτη ἡ πίστις τῶν Ἀποστόλων, αὕτη ἡ πίστις τῶν Πατέρων, αὕτη ἡ πίστις ἡμῶν τῶν ὀρθοδόξων …». Ἀμήν.

Αἰδεσ. Πρωτοπρ. Κωνσταντῖνος Σιόντης

Προϊστάμενος Ι.Ν. Ἁγίου Ἰωάννου Ἀνατολῆς

ΠΗΓΗ