ΤΟ ΘΕΙΟ ΚΗΡΥΓΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΤΟΥ ΤΥΦΛΟΥ

21 Μαΐου 2023

«οὐκ ἐγενόμην ἀπειθὴς τῇ οὐρανίῳ ὀπτασίᾳ» (Πραξ. 26,19)

Ἡ Ἐκκλησία ἑορτάζει καὶ τιμᾶ σήμερα τὴν ἱερὴ μνήμη τῶν Ἁγίων Ἰσαποστόλων Βασιλέων Κωνσταντίνου καὶ τῆς μητέρας του Ἑλένης. Οἱ ἱστορικοὶ ἔδωσαν στὸν Κωνσταντῖνο τὸν τίτλο τοῦ Μεγάλου, ἐνῶ ἡ Ἐκκλησία τὸν κατέταξε στὴν χορεία τῶν Ἁγίων καὶ τὸν ὠνόμασε Ἰσαπόστολο. Ὑψίστη τιμὴ γιὰ μεγάλες καὶ ἱερὲς προσωπικότητες!

Ἡ ἀποστολικὴ περικοπὴ ποὺ διαβάζεται σήμερα, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, ἀναφέρεται στὴν μεταστροφὴ τοῦ Ἁποστόλου Παύλου, τὴν ὁποία ὁ ἴδιος διηγεῖται καὶ περιγράφει ὡς προσωπική του ἐμπειρία. Ἀλλὰ καὶ ἡ μεταστροφὴ τοῦ Ἁγίου Κωνσταντίνου ὀφείλεται σὲ ἕνα γεγονὸς ποὺ ὁ ἴδιος διηγήθηκε ὡς προσωπική του ἐμπειρία. Ὅπως ὁ Παῦλος ἔτσι καὶ ὁ Κωνσταντῖνος μπορεῖ νὰ ἐπαναλάβει τὸ «οὐκ ἐγενόμην ἀπειθὴς τῇ οὐρανίῳ ὀπτασίᾳ».

Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, πρὶν γίνει Χριστιανὸς, ὀνομαζόταν Σαοὺλ καὶ ἦταν φοβερὸς διώκτης τῶν Χριστιανῶν. Πηγαίνοντας, λοιπόν, ἀπὸ τὰ Ἱεροσόλυμα στὴν Δαμασκό, γιὰ νὰ συλλάβει καὶ νὰ φέρει δεμένους ὅσους εὕρισκε ἐκεῖ, ἄνδρες καὶ γυναῖκες μαθητὲς τοῦ Χριστοῦ, συνέβη σὲ αὐτὸν κάτι συγκλονιστικό, ὅπως ὁ ἴδιος τὸ διηγεῖται στὸν τότε βασιλέα Ἀγρίππα καὶ τὸ διασώζει ὁ συνέκδημός του ἰατρὸς Λουκᾶς στὶς ἱερές του «Πράξεις».

Ἂς ἀκούσουμε τὶ ἀφηγεῖται ὁ Ἀπόστολος: «Κατὰ τὸ μεσημέρι εἶδα φῶς ἀπὸ τὸν οὐρανό, πιὸ δυνατό καὶ ἀπὸ τὴν λαμπρότητα τοῦ ἡλίου. Καὶ ἄκουσα φωνὴ νὰ μοῦ λέει: - Σαούλ, Σαούλ, γιατὶ μὲ καταδιώκεις; Εἶναι σκληρὸ γιὰ σένα νὰ κλωτσᾶς πάνω στὰ σιδερένια καρφιὰ τῶν βουκέντρων. Ἐγὼ τοῦ εἶπα: - Ποιὸς εἶσαι, Κύριε; Καὶ μοῦ ἀπάντησε: -Ἐγὼ εἶμαι ὁ Ἰησοῦς, τὸν Ὁποῖο σὺ καταδιώκεις. Σὲ ἀποστέλλω σὲ αὐτοὺς γιὰ νὰ τοὺς ἀνοίξεις τὰ μάτια τῆς διανοίας, γιὰ νὰ ἐπιστρέψουν ἀπὸ τὸ σκοτάδι τῆς πλάνης στὸ φῶς τῆς ἀλήθειας. Ὕστερα ἀπὸ αὐτά, βασιλέα Ἀγρίππα, δὲν ἔγινα ἀπειθὴς στὶς οὐράνιες ἐκεῖνες διαταγές. Ἐκήρυττα στοὺς ἀνθρώπους νὰ μετανοοῦν καὶ νὰ ἐπιστρέψουν στὸν Θεό».

Ὁ ἱστορικὸς συγγραφέας Εὐσέβιος, ἐπίσκοπος Καισαρείας, μᾶς πληροφορεῖ γιὰ τὸ ὅραμα τοῦ Κωνσταντίνου καὶ μᾶς λέγει: «Ὁ ἴδιος ὁ νικητὴς αὐτοκράτορας ἀφηγήθηκε τὸ συμβὰν σ’ ἐμένα ποὺ γράφω τὸ παρὸν καὶ τὸ ἐβεβαίωσε μὲ ὅρκους. Ἐνῶ κατέστρωνε τὰ σχέδια τῆς ἐκστρατείας ἐναντίον τοῦ Μαξεντίου, ἕνα ἀπόγευμα, καθὼς προχωροῦσε μὲ τὸν στρατὸ πρὸς τὴν Ρώμη, εἶδε μὲ τὰ μάτια του, καθὼς τὸ εἶδε καὶ ὅλος ὁ στρατός, ἕνα φωτεινὸ σταυρὸ στὸν οὐρανὸ μὲ τὶς λέξεις «ἐν τούτῳ νίκα». Τὴν ἑπόμενη νύχτα τοῦ παρουσιάστηκε σὲ ὅραμα ὁ Χριστὸς μὲ τὸ σημεῖο ποὺ εἶχε δεῖ στὸν οὐρανὸ καὶ τὸν διέταξε νὰ φτιάξει ἕνα ἴδιο καὶ νὰ τὸ χρησιμοποιεῖ γιὰ λάβαρο στὸν πόλεμο. Τὴν ἄλλη μέρα κάλεσε τεχνίτες ποὺ δούλευαν τὸ χρυσάφι καὶ τὶς πολύτιμες πέτρες καὶ αὐτοὶ μὲ τὶς ὁδηγίες του ἔφτιαξαν τὸ πολεμικὸ λάβαρο».

Μετεστράφη ὁ Σαοὺλ καὶ ἀπὸ μέγας διώκτης τῶν Χριστιανῶν ἔγινε ὁ Μεγάλος Ἀπόστολος. Ἐνισχύθηκε στὴν πίστη ὁ Κωνσταντῖνος καὶ κατέστη ὁ πρῶτος βασιλεὺς τῶν Χριστιανῶν. Κανεὶς ἀπὸ τοὺς δύο δὲν ἀρνήθηκε νὰ ὑπακούσει στὴν οὐράνια ὀπτασία. Γιὰ νὰ δείξει πὼς κανεὶς ἄνθρωπος δὲν μπορεῖ νὰ ἀρνηθεῖ ὅταν τὸν καλεῖ ὁ Θεός, ὁ προφήτης Ἀμὼς λέγει στὴν προφητεία του: «Λέων ἐρεύξεται καὶ τὶς οὐ φοβηθήσεται;» (Ἀμ. 3, 8). Ποιὸς δὲν θὰ φοβηθεῖ ὅταν φωνάξει τὸ λιοντάρι; Ὅσο περισσότερο ξαναμμένος ἀπὸ τὸν ζῆλο του ἦταν ὁ διώκτης Σαοὺλ τόσο περισσότερο ἐτρόμαξε ὅταν ἄκουσε νὰ τοῦ ὁμιλεῖ Ἐκεῖνος τὸν Ὁποῖον ἐδίωκε. Τὸ ἴδιο καὶ ὁ Κωνσταντῖνος, ὅταν ἡ διψασμένη γιὰ ἀλήθεια καὶ δικαιοσύνη ψυχή του ἄκουσε τὴν δεσποτικὴ φωνὴ νὰ τὸν ἐνισχύει καὶ νὰ τὸν προτρέπει.

Στὴν πρὸς Φιλιππησίους ἐπιστολή του ὁ οὐρανοβάμων Ἀπόστολος γράφει κάτι ποὺ προφανῶς εἶναι ἀπήχηση τῆς ἐμπειρίας του ἀπὸ τὴν πάλη του μὲ τὸν Ἰησοῦ Χριστό, ἡ ὁποία κατέληξε στὴν σύλληψή του ἀπὸ Ἐκεῖνον ποὺ κατεδίωκε: «διώκω δὲ εἰ καὶ καταλάβω, ἐφ’ ᾧ καὶ κατελήφθην ὑπὸ Ἰησοῦ Χριστοῦ» (Φιλ. 3, 12). Τρέχω μήπως καὶ συλλάβω ἐκεῖνο γιὰ τὸ ὁποῖο μὲ συνέλαβε ὁ Ἰησοῦς Χριστός. Τρέχω γιὰ νὰ αἰχμαλωτίσω τὸν Χριστὸ καὶ ὁ Χριστὸς μὲ ἔχει ἤδη αἰχμάλωτό του. Σπεύδει δρομαίως καὶ ὁ πρωτεργάτης τῆς ἱστορίας τῆς χριστιανικῆς Εὐρώπης, ὁ μακάριος Κωνσταντῖνος, γιὰ τὴν πραγμάτωση τῶν ὑψηλῶν του σκοπῶν καὶ ἐπιδιώξεων.

Στὸ σημερινὸ ἀποστολικὸ ἀνάγνωσμα εὔκολα ἀνακαλύπτουμε μιὰ θαυμαστὴ ἀναλογία καὶ ὁμοιότητα μεταξὺ τοῦ ὁράματος τοῦ Σαύλου καὶ τοῦ ὁράματος τοῦ Κωνσταντίνου. Ὁ ἱ. ὑμνογράφος τῆς Ἐκκλησίας πρόσεξε σ’ αὐτὸ τὸ κεντρικὸ γεγονὸς καὶ συνέθεσε τὸ ἀπολυτίκιο τῆς σημερινῆς ἑορτῆς: «Τοῦ σταυροῦ σου τὸν τύπον ἐν οὐρανῷ θεασάμενος καὶ ὡς ὁ Παῦλος τὴν κλῆσιν οὐκ ἐξ ἀνθρώπων δεξάμενος…». Αὐτὸς ὁ μεγάλος αὐτοκράτορας προεῖδε τὴν νίκη τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ καὶ τὸ μέλλον τοῦ κόσμου. Τὸ ἔργο του δὲν εἶναι μόνον ἔργο ἑνὸς μεγάλου πολιτικοῦ, ἀλλὰ καὶ ἑνὸς ἐκλεκτοῦ τοῦ Θεοῦ, καθὼς ἔτσι διατυπώνεται στὸ πρῶτο δοξαστικὸ τοῦ Ἑσπερινοῦ τῆς ἑορτῆς του: «πλουσίων δωρεῶν τὰ κρείττονα εἰληφὼς παρὰ Θεοῦ, ἄναξ κράτιστε Κωνσταντῖνε μέγιστε, καλῶς ἐν τούτοις διέπρεψας».

Ἀγαπητοί μου!

Ἂς στρέψουμε εὐλαβικὰ τὴν μνήμη μας καὶ ἂς θυμηθοῦμε τὰ πρῶτα δύσκολα χρόνια τοῦ Χριστιανισμοῦ. Εἶχαν περάσει τριακόσια χρόνια διωγμῶν. Τριακόσια χρόνια, κατὰ τὰ ὁποῖα λεγεῶνες ὁλόκληρες τοῦ ρωμαϊκοῦ στρατοῦ πολεμοῦσαν νὰ ἐξαφανίσουν ἀπὸ τὸ πρόσωπο τῆς γῆς τοὺς Χριστιανούς. Οἱ κατακόμβες πλημμύρισαν κυριολεκτικὰ ἀπὸ λείψανα Μαρτύρων καὶ Ὁμολογητῶν τῆς πίστεως. Καὶ ἦλθε ἡ πολυπόθητη ἡμέρα ποὺ σταμάτησαν οἱ διωγμοὶ καὶ ἐλεύθεροι οἱ Χριστιανοὶ μποροῦσαν νὰ λατρεύουν τὸν Σωτῆρα τους. Ἐκλεκτὸ ὄργανο τοῦ Θεοῦ ὁ Μ. Κωνσταντῖνος, ὄντως θεόσταλτος σ’ αὐτὲς τὶς δύσκολες ἐποχές.

Γεννήθηκε τὸ 294 στὴ Νύσσα τῆς Δαρδανίας (σημερινῆς κεντρικῆς Σερβίας). Υἱὸς τοῦ Κωνσταντίου τοῦ Α΄ τοῦ Χλωροῦ. Μητέρα του ἡ Ἁγία Ἑλένη ἀπὸ τὸ Δρέπανο τῆς Βιθυνίας. Ἡ Χριστιανὴ μητέρα του τὸν γαλούχησε μὲ τοῦ Χριστοῦ τὴν πίστη τὴν ἁγία. Σὲ ἡλικία 18 ἐτῶν εἰσῆλθε στὶς τάξεις τοῦ στρατοῦ, ὅπου καὶ διακρίθηκε γιὰ τὴν εὐτολμία του. Τιμήθηκε καὶ προήχθη σὲ χιλίαρχο Α΄ τάξεως. Μετὰ τὸν θάνατο τοῦ πατέρα του, ὁ στρατὸς τὸν ἀνεκήρυξε αὐτοκράτορα Αὔγουστο τῆς Δύσης. Αὐτὸν τὸν μέγα ἄνδρα ἐπέλεξε ἡ εὐδοκία τοῦ Θεοῦ νὰ καταστεῖ ὁ προστάτης τῆς Ἐκκλησίας κατὰ τὸ ἀνθρώπινο μέρος της. Ἔφθασε ἡ ὥρα νὰ ἑδραιωθεῖ ἐπίσημα καὶ νὰ ἐκπληρωθεῖ ὁ προφητικὸς λόγος τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου: «αὕτη ἐστὶν ἡ νίκη ἡ νικήσασα τὸν κόσμον, ἡ πίστις ἡμῶν» (Α΄ Ἰω. 5, 4). Τὸ θεῖο ὅραμα ποὺ εἶδε ὁ μακάριος Κωνσταντῖνος μὲ τὸν Τίμιο Σταυρὸ νὰ ἀπαστράπτει στὸν οὐρανὸ εἶχε ὠς ἀποτέλεσμα τὴν εἰλικρινῆ ἐκ μέρους του ἀποδοχὴ τῆς χριστιανικῆς πίστεως, τὸν ἐκχριστιανισμὸ τῆς Ρωμαϊκῆς Αὐτοκρατορίας καὶ τὴν δημιουργία τοῦ χριστιανικοῦ πολιτισμοῦ τῆς Εὐρώπης. Αὐτὸ τὸ οὐράνιο ὅραμα τὸ κάνει λάβαρο, αὐτὸ γίνεται ἱερὸς ἐνθουσιασμός, ἀνάταση ψυχῆς, πηγὴ θείας δυνάμεως γιὰ τὸν Κωνσταντῖνο καὶ τοὺς χριστιανοὺς στρατιῶτες του. Ρῖγος, φόβος καὶ ἀφανισμὸς γιὰ τοὺς ἀντιπάλους. Ὁ Μαξέντιος κατατροπώνεται. Ἡ δύναμη τοῦ σταυροῦ ἐπιβάλλεται στὶς συνειδήσεις φίλων καὶ ἐχθρῶν τοῦ Χριστιανισμοῦ.

Ἀπὸ τότε ἀρχίζει ἡ λεγομένη «κωνσταντίνειος περίοδος» γιὰ τὴν ἱστορία τῆς Ἐκκλησίας, καὶ εἰδικώτερα γιὰ τὶς σχέσεις Ἐκκλησίας καὶ Πολιτείας. Τὸ 313 ἐκδίδει τὸ διάταγμα τοῦ Μεδιολάνου, διὰ τοῦ ὁποίου κηρύσσει ἀνεξιθρησκεία σὲ ὁλόκληρη τὴν αὐτοκρατορία. Οἱ διωγμοὶ σταματοῦν. Ἡ χαρὰ τῆς Ἐκκλησίας εἶναι πολὺ μεγάλη καὶ ἀναγνωρίζει τὸν Κωνσταντῖνο ὡς ἐπίγειο θριαμβευτή της, ὕστερα μάλιστα ἀπὸ τοὺς σκληρότατους διωγμοὺς τοῦ Διοκλητιανοῦ. Αὐτὸς ὁ ἔνδοξος στρατηλάτης θεμελιώνει τὴν καινούργια καὶ δοξασμένη πρωτεύουσα τῆς Αὐτοκρατορίας, τὴν Νέα Ρώμη, τὴν Κωνσταντινούπολη, τὸν θρυλικὸ καὶ ἀθάνατο αὐτὸ θρόνο τοῦ ἑλληνορθόδοξου βυζαντινοῦ πολιτισμοῦ.

Χτίζει λαμπροὺς ναούς. Καταργεῖ τὴν ποινὴ τοῦ σταυρικοῦ θανάτου. Ἀνανεώνει τὸ οἰκογενειακὸ δίκαιο, καταδικάζει τὴν μοιχεία, ἀνυψώνει τὴν θέση τῆς μητέρας, προστατεύει τοὺς σκλάβους μὲ νόμους. Προτρέπει τοὺς εἰδωλολάτρες νὰ γίνουν Χριστιανοί. Θεσμοθετεῖ τὴν Κυριακὴ ὡς ἡμέρα προσευχῆς, θείας λατρείας καὶ ἀργίας. Προάγει Χριστιανοὺς σὲ ἀξιώματα καὶ τόσα ἄλλα.

Ὅταν ἡ ἐκκλησία ἐκινδύνευε ἀπὸ τὶς αἱρέσεις, συγκαλεῖ τὸ 325 τὴν Α΄ ἐν Νικαίᾳ Οἰκουμενικὴ Σύνοδο ἐκ 318 θεοφόρων Πατέρων, ἡ ὁποία καταδικάζει τὴν διδασκαλία τοῦ Ἀρείου. Αὐτὴ ἡ Σύνοδος διατυπώνει τὰ ἑπτὰ πρῶτα ἄρθρα τοῦ Συμβόλου τῆς πίστεως καὶ θεσπίζει καὶ ἄλλους πολύτιμους κανόνες, ἀπόλυτα χρήσιμους στὴν ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας.

Λίγο πρὶν τὸν θάνατό του ὁ βασιλεὺς Κωνσταντῖνος μὲ ψυχικὴ συντριβὴ καὶ ἀγαλλίαση ἐξομολογεῖται ὅλες τὶς ἁμαρτίες ποὺ ὡς χοϊκὸς ἄνθρωπος ἔκαμε καὶ δέχθηκε τὸ Ἅγιο Βάπτισμα ὡς τὴν μεγαλύτερή του εὐτυχία. Τὴν βάπτιση, σύμφωνα μὲ τὸν ἱστορικὸ Εὐσέβιο ἐτέλεσαν οἱ Ἐπίσκοποι, τοὺς ὁποίους ὁ ἴδιος ἐκάλεσε καὶ τοὺς εἶπε: «Καιρὸς εἶναι νὰ ἀπολαύσω κι ἐγὼ τὴν σφραγίδα τοῦ Πνεύματος ποὺ χαρίζει τὴν ἀθανασία». Ἀπέθανε σὲ ἡλικία 65 ἐτῶν, τὴν ἡμέρα τῆς Πεντηκοστῆς, ἀφοῦ εἶχε κοινωνήσει τῶν Ἀχράντων Μυστηρίων. Τὸν θάνατό του ἐθρήνησε ὁλόκληρος ὁ Χριστιανικὸς κόσμος.

Ἀχώριστη καὶ ἰσάξια σὲ τιμὴ καὶ δόξα ἑορτάζεται σήμερα ἡ σεβαστὴ καὶ ἄξια μητέρα του. Δὲν τὴν ἐμπόδισαν τὰ 80 της χρόνια νὰ ἀναλάβει τοὺς κόπους καὶ τὶς πολυχρόνιες ἔρευνες γιὰ τὴν ἀνακάλυψη τοῦ Ξύλου τοῦ Τιμίου Σταυροῦ τοῦ Κυρίου. Ἡ συνείδηση τῆς Ἐκκλησίας συναρίθμησε μὲ τοὺς Ἁγίους της αὐτὲς τὶς δύο μεγάλες μορφὲς καὶ τοὺς ἔδωσε τὸν τίτλο τοῦ Ἰσαποστόλου.

Ἀγαπητοί μου,

Ὅποιος βρίσκεται ἔξω ἀπὸ τὸ πνεῦμα τῆς Ὀρθόδοξης πίστης, δύσκολα μπορεῖ νὰ κατανοήσει τὴν καταλυτικὴ καὶ ταυτόχρονα ἀναγεννητικὴ δύναμη τῆς μετανοίας. Ἡ μετάνοια στὴν ὀρθόδοξη πνευματικότητα ἀποτελεῖ δραστικὸ σημεῖο ἐπαναφορᾶς ἀπὸ τὴν πτώση στὴν σωτηρία καὶ ἀπὸ τὴν ἁμαρτία στὴν ἁγιότητα. Ὁ μόνος γιὰ τὸν ὁποῖο ἔχουμε ἐπίσημη διαβεβαίωση ἀπὸ τὰ δεσποτικὰ χείλη ὅτι εὑρίσκεται στὸν παράδεισο εἶναι ὁ ληστὴς ποὺ σταυρώθηκε μαζί Του. Πῶς θὰ μποροῦσε ἕνας ληστὴς μὲ τόσα ἐγκλήματα νὰ βρίσκεται ξαφνικὰ στὸν Παράδεισο; Ὁ Χριστός, λοιπόν, βλέπει τὶς καλοπροαίρετες ψυχὲς καὶ τοὺς προσφέρει τὸ κλειδὶ τῆς σωτηρίας. ΑΜΗΝ!

ΠΗΓΗ