ΤΟ ΘΕΙΟ ΚΗΡΥΓΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΙΣΤ' ΛΟΥΚΑ (ΤΕΛΩΝΟΥ ΚΑΙ ΦΑΡΙΣΑΙΟΥ) 05 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2023

ΚΥΡΙΑΚΗ ΛΓ΄ Ἐπιστολῶν

«παρηκολούθηκάς μου τῇ ὑπομονῇ» (Α΄ Τιμ. 3, 10)

Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος λέγει στὸν μαθητή του Τιμόθεο: «Εἶδες ἀπὸ κοντὰ τὴν ὑπομονή μου. Μύρια ὅσα ἔπαθα. Σὲ ὅλα, ὅμως, ἔδειξα ὑπομονή, ὅπως γνωρίζεις πολὺ καλά». Τὶ εἶναι ἡ ὑπομονή; Εἶναι ἡ δύναμη ἐκείνη τῆς ψυχῆς ποὺ κάνει τὸν ἄνθρωπο νὰ εἶναι διακριτικός, συνετὸς καὶ ἐγκρατὴς μπροστὰ στὶς δυσκολίες αὐτῆς τῆς ζωῆς.

Κατ’ ἀρχήν, ὑπομονὴ χρειάζεται ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ καὶ σὲ ὅ,τι ἡ ἀγάπη Του ἐπιτρέπει νὰ μᾶς βρεῖ. Ὅταν ἀντιμετωπίζουμε τὸν πόνο καὶ τὴν δοκιμασία μὲ ὑπομονή, τότε ἀρχίζουμε νὰ κατανοοῦμε τὴν σημασία τους καὶ πόσο μᾶς βοηθοῦν νὰ πλησιάσουμε τὸν Θεὸ καὶ νὰ στηρίζουμε σὲ Ἐκεῖνον τὴν ἐλπίδα μας. Ἔχουμε, ὅμως, χρέος νὰ ὑπομένουμε καὶ τὶς δοκιμασίες τῶν ἄλλων. Νὰ μακροθυμοῦμε ἀπέναντι σὲ κάθε ἀτέλειά τους καὶ νὰ εἴμαστε ἐπιεικεῖς μὲ τὰ λάθη τους. Αὐτὸ τονίζει ὁ Κύριός μας διὰ τοῦ Ἀποστόλου λέγοντας: «Στὸν Κύριο ἀνήκει ἡ κρίση καὶ ἡ καταδίκη γιὰ ὅσους σὲ ἀδικοῦν. Σὲ σένα ἡ καλοσύνη καὶ ἡ μακροθυμία. Στὸν Κύριο ἀνήκει ἡ ἀπόλυτη καὶ τελικὴ δικαιοσύνη. Σὲ σένα ἡ ἀνεξικακία καὶ ἡ ὑπομονή» (Ρωμ. 12, 21, 17, 19).

Ἂς θυμηθοῦμε τὸν πρωταθλητὴ τῆς ὑπομονῆς ποὺ μᾶς προβάλλει ἡ Παλαιὰ Διαθήκη: «τὴν ὑπομονὴν Ἰὼβ ἠκούσατε». Μέσα στὶς πολλές του δοκιμασίες καὶ θλίψεις δὲν ἐγόγγυσε, ἀλλὰ ὕψωσε τὰ χέρια του στὸν οὐρανὸ καὶ εἶπε: «ὡς τῷ Κυρίῳ ἔδοξε οὕτω καὶ ἐγένετο. Εἴη τὸ ὄνομα Κυρίου εὐλογημένον» (Ἰώβ 1, 21). Μεγάλος ἀθλητὴς τῆς ὑπομονῆς εἶναι καὶ ὁ πάγκαλος Ἰωσήφ, ὁ ὁποῖος «σιγᾷ καθάπερ ὁ Χριστός». Ὑπομένει καὶ ὁ βασιλιὰς Δαβὶδ τὸν φθονερὸ Σαούλ, ὑπομένει ὁ Ἱερεμίας καὶ οἱ ἄλλοι προφῆτες ποὺ καταδιώκονται.

Ἂς θυμηθοῦμε τὶ τράβηξε ὁ σαρκωθεὶς Υἱὸς καὶ Λόγος τοῦ Θεοῦ κατὰ τὰ δύσκολα χρόνια τῆς ἐπὶ γῆς παρουσίας Του. Πόσα προβλήματα τοῦ δημιούργησαν οἱ Ἑβραῖοι! Καὶ δὲν μιλοῦσε καθόλου, ἀλλὰ «ὑπὲρ ἡμῶν ἐτύθη (θυσιάστηκε)» (Α΄ Κορ. 5, 7). Ἀλλὰ καὶ ὁ Ἀπόστολος Παῦλος τὶ ὑπομονὴ ἔκανε! Αὐτὸ φαίνεται σὲ ὅλες τὶς ἐπιστολές του. Καὶ οἱ Ἅγιοί μας ὑπομονὴ ἔκαναν μιμούμενοι τὸν Σωτῆρα. Εἶχαν νὰ ἀντιμετωπίσουν τὸν κοσμοκράτορα διάβολο, τὰ πάθη τους καὶ τὴν ἀσπλαχνία τῶν τυράννων. Καὶ, ὅμως, μὲ τὴν ὑπομονή τους κατέστησαν δοχεῖα τῆς θείας χάριτος.

Ἔχουμε, λοιπὸν, πολλὰ παραδείγματα πρὸς μίμηση γι’ αὐτὴν τὴν μεγάλη ἀρετή τῆς ὑπομονῆς. Εἶναι γιὰ ἐμᾶς φωτεινὰ πρότυπα. Γι’ αὐτὸ «μακαρίζομεν τοὺς ὑπομένοντας», τοὺς θαυμάζουμε, τοὺς θεωροῦμε εὐτυχεῖς, γιατὶ ὅλους τοὺς ἐστεφάνωσε ὁ Κύριος μὲ τὸ ἀμαράντινο στεφάνι τῆς δόξας καὶ λάμπουν στὸ στερέωμα τῆς Ἐκκλησίας.

Ὑπομονὴ πρέπει νὰ ἔχουν οἱ ἀσθενεῖς καὶ ἐκεῖνοι ποὺ βρίσκονται στὸ κρεβάτι τοῦ πόνου. Ἂς θυμηθοῦν τὴν σταυρικὴ θυσία καὶ ἂς θεωρήσουν τὴν ἀσθένειά τους ὡς Θεοῦ ἐπίσκεψη, κατὰ τοὺς θείους Πατέρες. Ἂς ἔχουν κατὰ νοῦ τοὺς λόγους τοῦ Ἀποστόλου Παύλου: «ἡ δύναμίς μου ἐν ἀσθενείᾳ τελειοῦται». Δηλαδὴ ἡ δύναμή μου τελειοποιεῖται στὴν ἀσθένεια (Β΄ Κορ. 12, 9).  Ἂς ἠχήσει στὴν πονεμένη καρδιά τους ὁ λόγος τοῦ ἱεροῦ ψαλμῳδοῦ: «ὑπομένων ὑπέμεινα τὸν Κύριον καὶ προσέσχε μοι καὶ εἰσήκουσε τῆς δεήσεώς μου» ( περίμενα μὲ ὑπομονὴ τὸν Κύριο καὶ ἔκλινε πρὸς ἐμὲ καὶ ἄκουσε τὴν δέησή μου) (Ψαλμ. 39, 1).

Ἀλλὰ καὶ οἱ καλοὶ σύζυγοι «καρποφοροῦσιν ἐν ὑπομονῇ». Μὲ ἀμπέλι παρομοιάζεται ἡ σύζυγος, μὲ μικρὰ ἐλαιόδεντρα τὰ παιδιά. «Ἡ γυνή σου», λέει ὁ ψαλμῳδός, «ὡς ἄμπελος εὐθηνοῦσα ἐν ταῖς κλίτεσι τῆς οἰκίας σου, οἱ υἱοί σου ὡς νεόφυτα ἐλαιῶν κύκλῳ τῆς τραπέζης σου» (Ψαλμ. 127, 3). Ἀλλά, ὅπως ἀντιλαμβανόμαστε, τόσο τὸ ἀμπέλι ὅσο καὶ τὸ κτῆμα μὲ τὶς ἐλιὲς δὲν δίνουν ἀμέσως καρπό. Ὑπομονετικὰ περιμένει ὁ γεωργός. Ἔτσι ἀκριβῶς καὶ στοὺς συζύγους, χρειάζεται πολλὴ ὑπομονὴ γιὰ νὰ καρποφορήσουν οἱ προσπάθειές τους. Θὰ ἐνσπείρουν τὸν ἱερὸ σπόρο τοῦ Εὐαγγελίου στὰ παιδιά τους καὶ θὰ περιμένουν τὴν καρποφορία.

«Δι’ ὑπομονῆς τρέχωμεν τὸν προκείμενον ἡμῖν ἀγῶνα, ἀφορῶντες εἰς τὸν τῆς πίστεως άρχηγὸν καὶ τελειωτὴν Ἰησοῦν» (Ἑβρ. 12, 1), μᾶς προτρέπει ὁ θεῖος λόγος τοῦ Ἀποστόλου Παύλου. Σὺν τῷ χρόνῳ οἱ ἀδυναμίες καὶ τὰ πάθη ὑποχωροῦν. Μικραίνουν σιγά – σιγὰ καὶ ἐξαφανίζονται. Τὰ ζιζάνια ἀπὸ τὸν ἀγρὸ τῆς ψυχῆς ξεριζώνονται.  Τὰ ἄνθη τοῦ καλοῦ καὶ τοῦ ὡραίου στολίζουν τὴν ψυχή. Ὁ Χριστὸς ὁλοένα καὶ καλύτερη θέση παίρνει στὴν ζωή μας. Ὑπομονή, λοιπόν, καὶ κουράγιο καὶ ὁ Θεὸς θὰ εὐλογήσει τοὺς κόπους μας. Ἂς ἔχουμε ἀπόλυτη ἐμπιστοσύνη στὴν πρόνοια καὶ τὴν ἀγάπη Του. Νὰ κάνουμε μιὰ διευκρίνιση: Ἡ ὑπομονὴ στὶς περιστάσεις ἢ στοὺς ἀνθρώπους δὲν εἶναι δεῖγμα ἀδιαφορίας ἢ ἀναισθησίας, ἀλλὰ δύναμη ψυχῆς, ἀνδρεία καὶ ἡρωισμὸς ἀνθρώπου ποὺ κατευθύνεται καὶ φωτίζεται ἀπὸ τὴν χάρη τοῦ Θεοῦ.

Οἱ Ἅγιοι Πατέρες μας θὰ μᾶς διαφωτίσουν καὶ πάλι.

Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος λέει: «Ἡ ἀρετὴ εἶναι ἡ ρίζα ὅλων τῶν ἀγαθῶν, μητέρα τῆς εὐσέβειας, κλάδος τῆς εὐφροσύνης, καρπὸς ἀμάραντος, πύργος ἀκαταμάχητος, λιμάνι ποὺ δὲν ταράζεται ἀπὸ τὶς τρικυμίες. Τίποτα δὲν εἶναι ἰσάξιο τῆς ὑπομονῆς, ἀλλὰ αὐτὴ ὑπάρχει βασίλισσα τῶν ἀρετῶν, θεμέλιο τῶν κατορθωμάτων, γαλήνη στὸν κλυδωνισμό. Αὐτὸν ποὺ τὴν κατέκτησε τὸν ἔκανε στερεότερο καὶ ἀπὸ τὸ διαμάντι. Αὐτὴν οὔτε ὁ διάβολος μὲ ὅλη του τὴν δολιότητα μπορεῖ νὰ παραβλάψει».

Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Σιναΐτης τονίζει: «Κατὰ τὸ μέτρο τῆς ταπεινώσεως δίνεται ἡ ὑπομονή, τῆς ταπεινώσεως, ὅπως τὴν ἐδίδαξε ὁ Χριστὸς στὸν Σταυρὸ τοῦ μαρτυρίου, ἀλλὰ καὶ τοῦ μεγαλείου τοῦ θείου προσώπου Του».

Ὁ Ἅγιος Νεκτάριος καταθέτει: «Ἡ ὑπομονὴ εἶναι ἡ ἠθικὴ δύναμη ποὺ κατευνάζει τὰ θλιβερὰ συναισθήματα, τὰ ὁποῖα ἀναπτύσσονται στὴν καρδιὰ τοῦ ἀνθρώπου καὶ καταπραΰνει τοὺς πόνους ποὺ προκαλοῦν τὰ βάσανα. Ἡ ὑπομονὴ εἶναι ἀρετή, ἀφοῦ ὑπάρχει ὡς καρπὸς τῆς ἐλπίδας πρὸς τὸν Θεό. Ἡ θλίψη ὁδηγεῖ στὴν ὑπομονή, ἡ ὑπομονὴ στὸν δοκιμασμένο χαρακτῆρα, ὁ δὲ δοκιμασμένος χαρακτήρας στὴν ἐλπίδα. Ἡ δὲ ἐλπίδα τελικὰ δὲν ἀπογοητεύει.  Ἡ ὑπομονὴ εἶναι διδάσκαλος τῆς ἀρετῆς, διότι μὲ αὐτὴν ἐπιβραβεύεται ἡ σωτηρία».

Ὁ Ἅγιος Ἄνθιμος διδάσκει: «Μόλις ἡ καρδιὰ ταραχθῆ, εὐθὺς σὲ ἐνέργεια μπαίνουν ὅλα‧ τὸ αἴτιον εἶναι ὅτι λείπει ἡ ἀρετή‧ ὅπου ὑπάρχει ἀρετὴ καὶ ἐργασία πνευματική, ὅλα εἶναι καλὰ καὶ ἅγια καὶ τὰ πάντα γίνονται ἀνεκτά. Ἐπάνω στὴν ὑπομονὴ κτίζεται ἡ ἐνάρετη ψυχή. Ἂς προσπαθήσωμεν νὰ μιμηθοῦμε τὸν Διδάσκαλόν μας‧ καὶ ὅ,τι βλέπομεν σὲ Ἐκεῖνον αὐτὸ νὰ κάνωμεν καὶ ἡμεῖς. Διὰ τῆς ὑπομονῆς μας θὰ ἰδοῦμεν ὄχι καρπὸν καρυδιᾶς, ἀλλὰ καρπὸν ἀρετῆς, ἀπὸ δὲ τῆς γλυκύτητος τῶν καρπῶν σου θὰ γεύεται καὶ ὁ ἄλλος καὶ εὐφραινόμενος κάθε ἡμέραν θὰ σὲ μακαρίζει. Διότι, ὅταν ἐσὺ ἔχεις ἀρετήν, γίνεσαι καλὸ παράδειγμα καὶ εἰς τὸν πλησίον σου».

Ὁ Ἅγιος Πορφύριος τονίζει: «Ἡ ὑπομονὴ εἶναι μεγάλη Ἁγία. Ἀνθρώπους θὰ δεῖς ποὺ ἔχει βάλει αὐτὴ ἡ Ἁγία στὸν παράδεισο. Ἂν τὴν κάνεις φίλη, νὰ τὸ ξέρεις, θὰ σὲ βοηθήσει νὰ ἀντιμετωπίσεις ὅλες τὶς δυσκολίες τῆς ζωῆς».

Ὁ Ἅγιος Ἰάκωβος ὁ Τσαλίκης ἀπὸ τὸ κρεβάτι τοῦ πόνου διδάσκει: «Μὲ πολλὴ ὑπομονή, μὲ πολλὴ καρτερία, μὲ τὴν προσευχή μου, μὲ τὴν πίστη μου στὸν Θεό, μὲ πραότητα περνῶ τὶς ἡμέρες τῆς ζωῆς μου. Ἐὰν γογγύσω τώρα στὸ τέλος, τὰ ἔχασα ὅλα».

Ὁ Ἅγιος Δημήτριος τοῦ Ροστὼφ γράφει χαρακτηριστικά: «Ὅσο ὁ γογγυσμὸς χωρίζει ἀπὸ τὸν Θεό, τόσο ἡ ὑπομονὴ σφυρηλατεῖ τὴν ἑνότητα μαζί Του».

Ὁ Ἅγιος Παΐσιος μᾶς λέει: «Μερικὲς φορὲς ζητοῦμε κάτι ἀπὸ τὸν Θεὸ ἀλλὰ δὲν κάνουμε ὑπομονὴ καὶ ἀνησυχοῦμε. Ἂν δὲν εἴχαμε ζῶντα Θεό, τότε νὰ ἀνησυχούσαμε. Ἀλλὰ ἀφοῦ ἔχουμε Παντοδύναμο Θεὸ καὶ ἔχει πάρα πολλὴ ἀγάπη -τόση ποὺ μᾶς τρέφει μὲ τὸ Αἷμά Του– δὲν δικαιολογούμαστε νὰ ἀνησυχοῦμε. Ἡ ἀνυπομονησία τῶν ἀνθρώπων ὀφείλεται στὴν λίγη ἐσωτερική τους εἰρήνη!  Ὁ Θεὸς τὴν σωτηρία τῶν ἀνθρώπων τὴν κρέμασε στὴν ὑπομονή. ‘‘ὁ ὑπομείνας εἰς τέλος οὗτος σωθήσεται’’, λέγει τὸ Εὐαγγέλιο (Ματθ. 10, 22).  Γι’ αὐτὸ δίνει δυσκολίες, διάφορες δοκιμασίες, γιὰ νὰ ἀσκηθοῦν στὴν ὑπομονὴ οἱ ἄνθρωποι. Ἡ ὑπομονὴ ξεκινᾶ ἀπὸ τὴν ἀγάπη. Νὰ ξέρετε ὅτι ὁ Θεὸς εὐαρεστεῖται, ὅταν ὁ ἄνθρωπος περνᾶ δοκιμασίες καὶ ὐπομένει ἀγόγγυστα δοξάζοντας τὰ Ἅγιο Ὄνομά Του. ‘‘μακάριος ἀνὴρ ὃς ὑπομένει πειρασμόν’’, γράφει ὁ Ἅγιος Ἰάκωβος ὁ Ἀδελφόθεος (9, 12).

Εὐλογημένοι Χριστιανοί!

Ἡ χριστιανικὴ ζωὴ εἶναι δρόμος ποὺ προϋποθέτει προσπάθεια καὶ κόπους. Εἶναι πορεία ποὺ ἔχει νὰ ἀντιμετωπίσει δοκιμασίες καὶ πειρασμούς. Ἡ Ἐκκλησία στὸν δρόμο αὐτὸ εἶναι θεραπευτήριο καὶ ἰατρεῖο πνευματικὸ ποὺ δέχεται τὸν κουρασμένο καὶ ἀδύναμο ἄνθρωπο καὶ τὸν ζωοποιεῖ. Προσπαθεῖ μὲ τὴν ἀσκητικὴ καὶ μυστηριακὴ ζωὴ νὰ τὸν μεταμορφώσει, δηλαδὴ νὰ τὸν καθαρίσει, νὰ τὸν φωτίσει, νὰ τὸν θεώσει. Χρησιμοποιεῖ πολλὰ φάρμακα γιὰ νὰ μᾶς θεραπεύσει ἀπὸ τοὺς πόνους καὶ τὶς δυσκολίες. Μετὰ τὴν θεραπεία τὰ φάρμακα αὐτὰ γίνονται ἀρετὲς σωτήριες γιὰ τὴν ψυχή μας, ποὺ μᾶς ὁδηγοῦν στὴν Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν. Ἕνα ἀπὸ αὐτὰ εἶναι ἡ ὑπομονὴ ποὺ ἐξῆρε ἡ σημερινὴ ἀποστολικὴ περικοπή. «Ἐν τῇ ὑπομονῇ ὑμῶν κτήσασθε τὰς ψυχὰς ὑμῶν» (Λουκ. 21, 19), διακηρύσσει ὁ δεσποτικὸς λόγος.

Ἀδελφοί μου,

Ἂς κατεργαζόμεθα τὴν μεγάλη καὶ σωτήρια ἀρετὴ τῆς ὑπομονῆς. Ἂς μιμηθοῦμε τὴν ὑπομονὴ τοῦ Χριστοῦ, τὴν ἤρεμη, τὴν ἀνθεκτική, τὴν ἀδαμάντινη. Καὶ ὁ Ἥλιος τῆς Δικαιοσύνης, νικητὴς καὶ πάλι, θὰ λάμψει μέσα ἀπὸ τὰ βαριὰ σύννεφα, γιὰ νὰ φωτίσει καὶ νὰ θερμάνει τὴν καρδιά μας. Μὲ καρτερικὴ ὑπομονὴ θὰ πορευθοῦμε στὸ μεγάλο καὶ τρικυμιῶδες ταξίδι τῆς ζωῆς μας, γιὰ νὰ ὑπερβοῦμε τὰ πολυποίκιλα προβλήματα καὶ τὶς ἀπρόβλεπτες ἀντιξοότητες τῆς ζωῆς. Καὶ ὅταν βρεθοῦμε ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ, νὰ μᾶς ἀνταποδώσει αὐτὰ ποὺ ὑποσχέθηκε: τὴν αἰώνια μακαριότητα καὶ εὐφροσύνη.

Συνοδοιπόρος μας καὶ πάλι ὁ ποιητὴς Βερίτης:

«Μέσα στῆς θλίψης τὸ ξεχείλισμα

ποὺ πνίγει τὴν φτωχὴ καρδιά μας,

Ἐσύ ’σαι ὁ φάρος τῶν ἐλπίδων μας

Κι Ἐσὺ ἡ γλυκιὰ παρηγοριά μας.

Δόξα Σοι, ὤ δόξα Σοι, ποὺ γίνηκες Ἐσὺ

Ζωὴ κι Ἀνάστασή μας».

ΑΜΗΝ!

ΠΗΓΗ