ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΠΑΡΟΝΑΞΙΑΣ

«ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΟΙ ΑΝΤΙΛΑΛΟΙ»

Κυριακή του Ασώτου

12 Φεβρουαρίου 2023

Δεύτερη Κυριακή του Τριωδίου σήμερα, η επονομαζόμενη Κυριακή του Ασώτου. Η ονομασία της προέρχεται από τη σχετική παραβολή του Κυρίου, η οποία αναφέρεται στο Κατά Λουκά Ευαγγέλιο. Θεωρείται το πιο σπουδαίο δείγμα του μεγαλείου της χριστιανικής διδασκαλίας σχετικά με την συγχώρεση και την ακράδαντη αγάπη του Κυρίου προς το απολωλός πλάσμα Του, τον άνθρωπο. Ορθά έχει ειπωθεί, ότι, αν σωζόταν μόνο η συγκεκριμένη παραβολή απ’ ολόκληρο το ευαγγέλιο, θα αρκούσε για να φανερωθεί η αλήθεια του ευαγγελικού μηνύματος, δηλαδή το πατρικό ενδιαφέρον του Τριαδικού Θεού για την εκπλήρωση του σχεδίου της θείας οικονομίας για τη σωτηρία μας και τη λύτρωσή μας από την αμαρτία και την εξουσία του διαβόλου.

Με την Ενανθρώπηση και όλο το έργο του Κυρίου Ημών  Ιησού Χριστού, του β’ προσώπου της Αγίας Τριάδος, καθώς και το Σταυρικό Θάνατο, την ένδοξο Ανάσταση και την Ανάληψή Του έδωσε την δυνατότητα στο ανθρώπινο γένος να επιστρέψει στην προπτωτική του κατάσταση.  Αργότερα, κατά την ημέρα της Πεντηκοστής με την κάθοδο του Αγίου Πνεύματος και την ίδρυση της Εκκλησίας, με κεφαλή τον Χριστό και μέλη όσους λαμβάνουν το μυστήριο του βαπτίσματος και το μυστήριο του χρίσματος, οι άνθρωποι αποκτούν την ευκαιρία, αφού μετανοήσουν, να φτάσουν στην κατά χάριν κοινωνία με το Θεό. Έτσι, λοιπόν, στο πρόσωπο του άσωτου υιού της παραβολής συναντάμε την δική μας πνευματική κατάσταση. Πολλές φορές παρασυρμένοι από τις σειρήνες των υλικών απολαύσεων απομακρυνόμαστε από το Λόγο του Ευαγγελίου με την δικαιολογία  ότι είναι δύσκολο να εφαρμοσθεί στους σημερινούς καιρούς. Με αυθάδη τρόπο τυγχάνει να εγκαταλείπουμε τις  νουθεσίες των Αγίων Πατέρων της Ορθόδοξης Εκκλησίας διασκορπίζοντας άσωτα τις δωρεές που μας χορηγεί το Πανάγιο Πνεύμα για την ανακούφιση και την εν Χριστώ σωτηρία του πλησίον μας. Τα χαρίσματα που δωρίζονται από το Άγιο Πνεύμα δεν είναι για να τα χρησιμοποιούμε εγωιστικά εις βάρος των συνανθρώπων μας, ούτε σε βλάσφημες ενέργειες που αντιστρατεύονται το θέλημα του Θεού και προσβάλλουν το Άγιο Όνομά Του. Όπως δηλαδή ο άσωτος υιός που ζούσε πάμφτωχος μακριά από την πατρική εστία. Παρομοίως και όσοι σπαταλούν ασκόπως τις θείες ευεργεσίες, ζουν έξω από τη θαλπωρή της εκκλησιαστικής κοινότητας και στην προσπάθεια τους να ικανοποιήσουν την πνευματική τους πείνα, υπάρχει ο κίνδυνος να παρασυρθούν από τις αιρετικές πλάνες. Ακόμη, απαρνούμενοι την αγιαστική χάρη του Τριαδικού Θεού και επηρεασμένοι από τις δυνάμεις του διαβόλου κινδυνεύουμε να οδηγηθούμε στην απόγνωση και στην πεποίθηση ότι δεν υπάρχει περίπτωση επιστροφής στη πρότερη κατάσταση. Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να ενθυμούμαστε τον υιό της σημερινής ευαγγελικής περικοπής και να μην απελπιζόμαστε. Αλλά, αμέσως αφού μετανοήσουμε ειλικρινά, να προστρέχουμε στην στοργική αγκάλη της Εκκλησίας και δια του μυστηρίου της ιεράς εξομολόγησης και τον προσωπικό μας πνευματικό αγώνα να ενσωματωνόμαστε ξανά στην μυστηριακή ζωή της Ορθόδοξης λατρείας και να πορευόμαστε με τους υπόλοιπους χριστιανούς ως ένα σώμα, με Κεφαλή τον Κύριο Ημών Ιησού Χριστό, προς στην κατά χάριν θέωσή μας.   

Παράλληλα, και ο Απόστολος της σημερινής Κυριακής συνδέεται κατά κάποιο τρόπο με το μήνυμα της ειλικρινής μεταμέλειας του ασώτου, την άφατη αγάπη και συγχώρεση του Θεού προς το παραστρατημένο και μετανοημένο τέκνο Του. Οι Άγιοι θεοφόροι Πατέρες θέσπισαν αυτό το αποστολικό ανάγνωσμα, διότι μας συνιστά τον τρόπο που μπορούμε να διαχειριστούμε συνετώς την εν Χριστώ ελευθερία μας, για να μην ξεστρατίσουμε από το θέλημά Του. Όπως προαναφέραμε, με την θυσία Του πάνω στο Σταυρό, την τριήμερο Ταφή και αφού Αναστήθηκε εκ νεκρών  και Ανελήφθη εις τους ουρανούς, ο Κύριος Ημών Ιησούς Χριστός χάρισε τη θέωση της ανθρώπινης φύσεως, ελευθερώνοντας το ανθρώπινο γένος από το θάνατο και από τα δίχτυα της αμαρτίας. Πλέον, κάθε άνθρωπος θεωρείται ξεχωριστό πρόσωπο αποτελούμενο από σώμα και ψυχή σε άρρηκτη ενότητα μεταξύ τους, χωρίς να υπερέχει ή να υποτιμάται το ένα από το άλλο, όπως ακριβώς ο Θεάνθρωπος Κύριος κατά την Ενανθρώπηση Του προσέλαβε τέλεια την ανθρώπινη φύση. Εφ’ όσον, λοιπόν, βαπτιζόμαστε χριστιανοί, ενδυόμαστε τον Χριστό και, με το μυστήριο του ιερού χρίσματος, ενοικεί εντός μας το Άγιο Πνεύμα και γινόμαστε ναοί Του. Γι’ αυτή την ιερότητα του σώματος κάνει αναφορά ο απόστολος των εθνών Παύλος στην Α’ προς την Εκκλησία των Κορινθίων επιστολή του. Αφορμή γι’ αυτή την γραπτή επικοινωνία του αποστόλου, ως ιδρυτή της τοπικής ομώνυμης εκκλησιαστικής κοινότητας, ήταν o κίνδυνος να παρασυρθούν οι χριστιανοί της πόλης αυτής σε ηθικές παρεκτροπές, επηρεασμένοι από τα ειδωλολατρικά ήθη που επικρατούσαν την εποχή εκείνη στις κατακτημένες από τους Ρωμαίους περιοχές. Την περίοδο εκείνη που ο απόστολος Παύλος οργάνωσε και στη συνέχεια καθοδηγούσε ποιμαντικά με τις επιστολές του τη νεοσύστατη εκκλησία, η Κόρινθος ήταν μια ακμάζουσα πρωτεύουσα της ρωμαϊκής επαρχίας της Αχαΐας στην Πελοπόννησο. Αποτελούσε μία χοάνη θα λέγαμε που κατά κάποιο τρόπο αποδεχόταν ποικιλόμορφα πολιτισμικά, θρησκευτικά, φιλοσοφικά ρεύματα. Ιδιαίτερα, επικρατούσε μία συγκριτική τάση μεταξύ Ανατολικών θρησκευτικών ιδεών και αρχαιοελληνικής εθνικής θρησκείας, με θρησκευτικό υπόβαθρο το φιλοσοφικό κίνημα του Γνωστικισμού. Ορισμένα στοιχεία του προϋπήρχαν πριν από την επικράτηση του Χριστιανισμού. Αρχικά, ο Γνωστικισμός εμφανίσθηκε στο χώρο της Ανατολής και αργότερα, κατά την ακμή της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, εξαπλώθηκε στην περιοχή της Μεσογείου. Κυρίαρχη ιδέα του ήταν η ύπαρξη ενός αγαθού Θεού, που έπλασε τον πνευματικό κόσμο, και ενός κακού Δημιουργού, ο οποίος κατασκεύασε τον υλικό κόσμο. Το ανθρώπινο σώμα θεωρείται φυλακή του ουράνιου σπινθήρα, ο οποίος εξέπεσε από τον πνευματικό κόσμο και εγκλωβίστηκε μέσα του. Για την λύτρωση αυτού του σπινθήρα και την απελευθέρωσή του από το σώμα, ο πιστός χρειάζεται να μετέχει σε μυστηριακές τελετές. Υπήρχαν δύο τάσεις για την απόδραση από το σώμα: η μία ήταν η αυστηρή ασκητικότητα και η άλλη ήταν η ασύδοτη ικανοποίηση των υλικών επιθυμιών, που οδηγούσαν σε ηθικές παρεκτροπές, όπως η πορνεία, την οποία καυτηριάζει στην επιστολή του ο απόστολος Παύλος. Επειδή, όπως προαναφέραμε, στους ειδωλολατρικούς ναούς πραγματοποιούνταν οργιαστικές τελετές, προερχόμενες από λατρευτικές χανανιτικές θεότητες, με σκοπό τη βεβήλωση του σώματος, ο ιερός συγγραφέας συνιστά στους νεοεισερχόμενους στον  Χριστιανισμό  Κορινθίους να αποφεύγουν τις συναναστροφές τους με τους εθνικούς, για να μην απομακρυνθούν από τον Αληθινό Θεό. Διότι, εκτός από τον κίνδυνο να υποπέσουν στις ηθικές παρεκτροπές, από θεολογική άποψη, αυτό το συνονθύλευμα των γνωστικών ιδεών αμφισβητούσε τη θεότητα του Ιησού Χριστού και το σωτηριώδες έργο Του, προκαλώντας την εμφάνιση των πρώτων αιρετικών ομάδων, οι οποίες προσπαθούσαν να διαστρεβλώσουν την ευαγγελική αλήθεια και το ιεραποστολικό έργο των αποστόλων. Εξάλλου, αρνούμενοι διαχρονικά την Ορθόδοξη Εκκλησία, στην οποία αενάως προσφέρεται η Αναίμακτη Θυσία του Σώματος και του Αίματος του Κυρίου, ομοιάζουμε με τον άσωτο υιό της ευαγγελικής περικοπής, κινδυνεύοντας να προσφύγουμε για την ικανοποίηση της πνευματική μας τροφής στα βδελυρά αποφάγια των πολύμορφων άθεων φιλοσοφικών συστημάτων, τα οποία ωθούν την πνευματική μας πορεία προς την απόγνωση.

Αγαπητοί μου αδελφοί, κλείνοντας τη σύντομη αναφορά μας στις σημερινές περικοπές, ας προσπαθήσουμε, με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος και δια των πρεσβειών των Αγίων, να συνεχίσουμε τον αγώνα μας παραμένοντας σταθεροί και χωρίς να καμπτόμαστε από το κοσμικό και παγανιστικό πνεύμα των ημερών, που καλεί σε ξέφρενη διασκέδαση και χωρίς όρια υλική απόλαυση της παρούσας ζωής. Αντιθέτως, ας αγωνιστούμε στη συνέχεια να εφαρμόσουμε τα λόγια του τροπαρίου του δοξαστικού των στιχηρών της ακολουθίας του Εσπερινού της Κυριακής του Ασώτου, το οποίο περιέχεται στο λειτουργικό βιβλίο του Τριωδίου. Να πορευόμαστε, δηλαδή, με πραγματική μετάνοια, αναλογιζόμενοι πόσες φορές, ένεκα της αποστροφής προς τις θείες ευεργεσίες, στερούμαστε τον πλούτο της Ορθόδοξης Θεολογίας και, ταυτόχρονα, παρακαλώντας τον Τριαδικό Θεό να μην μας καταδικάσει για την αμέλειά μας ως προς την καλλιέργεια των προσωπικών μας ταλάντων προς δόξα Θεού και προσφορά προς τον πλησίον. Και τέλος, να  παραβλέψει την ασωτία μας προς τέρψιν του εαυτού μας και, όπως ο μεταμεληθείς άσωτος υιός, να ικετεύσουμε τον φιλάνθρωπο Χριστό, να μας αξιώσει να ξαναγίνουμε κατά χάριν παιδιά Του, προσβλέποντας στο άπειρο θείο έλεός Του.

ΠΗΓΗ