Ένας έξοχος γιατρός

Επισκόπου Αυγουστίνου Ν. Καντιώτου

Υπάρχουν, αγαπητοί μου, υπάρχουν άνθρωποι, που ζουν χωρίς καμιά συναίσθηση του προορισμού που έχουν σαν χριστιανοί. Αγνοούν τον εαυτό τους. Αγνοούν το Θεό. Είναι αμαρτωλοί. Έχουν διαπράξει διάφορα αμαρτήματα˙ και όμως, αν τους ρωτήσει κανένας για την ηθική και πνευματική τους κατάσταση, θα απαντήσουν: Εμείς είμαστε οι καλύτεροι άνθρωποι! Τίποτα κακό στον εαυτό του δεν διακρίνουν. Και αυτά ακόμη τα κακά που έχουν διαπράξει δεν τα θεωρούν αμαρτήματα. Θεωρούν τον εαυτό τους εν τάξει.

Τί δυστυχισμένοι άνθρωποι είναι αυτοί! Μοιάζουν με έναν άνθρωπο, που εξωτερικά φαίνεται ότι είναι καλά στην υγεία. Περπατάει, δουλεύει, τρώει, κοιμάται. Δεν αισθάνεται τίποτα. Και όμως μεσ’ στα σωθικά του βόσκει ο θάνατος˙ κρύβεται μικρόβιο καταραμένης αρρώστιας. Το μικρόβιο δεν φαίνεται, δεν προκαλεί στην αρχή πόνο˙ κάνει όμως τη δουλειά του, και να προχωρήσει πιο πολύ, τότε αρχίζουν οι πόνοι και ο άνθρωπος τρέχει στους γιατρούς και στα νοσοκομεία και είναι ζήτημα αν θα ζήσει. Εάν όμως αυτός ο αδιάφορος για την υγεία του άνθρωπος πήγαινε προηγουμένως στο γιατρό και περνούσε από τις ακτίνες, τότε οι γιατροί θα διέκριναν στην πλάκα τα πρώτα σημάδια της αρρώστιας και θα συνιστούσαν να γίνει η σχετική θεραπεία ή και εγχείρηση ακόμα, για να σωθεί.

Ένας έξοχος γιατρός

Αυτό, που παρατηρείται σε λίγους ανθρώπους ως προς τη σωματική τους υγεία, παρατηρείται στους περισσοτέρους ανθρώπους ως προς την πνευματική τους υγεία. Ένας μέσα στους 100 αδιαφορούν για τη σωματική τους υγεία, αλλά 999 στους 1.000 αδιαφορούν για την ψυχική τους υγεία. Το κορμί τους να είναι καλά, να τρώνε και να πίνουν, και δεν τους νοιάζει για την ψυχική τους κατάσταση. Αλλ’ αν ήθελαν λίγο να ενδιαφερθούν για την ψυχική τους κατάσταση, αν ήθελαν να πάνε στους πνευματικούς γιατρούς και να υποβληθούν σε μια πνευματική εξέταση, τότε θα έβλεπαν ότι δεν πηγαίνουν καθόλου καλά πνευματικώς. Μεσ’ στον ψυχικό τους κόσμο υπάρχουν χιλιάδες μικρόβια, χειρότερα από τα δαιμόνια εκείνα, που είχαν φωλιάσει στην καρδιά του δυστυχισμένου νέου που λέει το Ευαγγέλιο (Μάρκ. 9, 17-29). Και τότε φοβισμένοι σαν τον πατέρα του δυστυχισμένου νέου θα ζητούσαν από το Χριστό να τους γιατρέψει από τις διάφορες πνευματικές αρρώστιες, που βασανίζουν την ανθρώπινη ζωή. Γιατί δεν έχει καρκίνο και φθίση μόνο το σώμα˙ έχει και η ψυχή τις δικές της αρρώστιες, που είναι πολύ χειρότερες και από τη φθίση και από τον καρκίνο και από κάθε άλλη αρρώστια.

Είπαμε ότι πρέπει να πάμε στους γιατρούς της ψυχής. Ποιοι είναι αυτοί οι γιατροί της ψυχής; Δεν είναι αυτοί που ονομάζονται ψυχίατροι˙ είναι κάποιοι άλλοι πολύ ανώτεροι. Είναι άνθρωποι πνευματικοί. Φωτίζονται από το Πνεύμα το Άγιο και είναι ικανοί να εξετάσουν την ψυχική μας κατάσταση, να κάμουν διάγνωση και να μας πουν τι έχουμε και να μας υποδείξουν τα κατάλληλα φάρμακα για τη θεραπεία. Οι γιατροί αυτοί οι πνευματικοί είναι οι άγιοι διδάσκαλοι και πατέρες της Εκκλησίας. Αυτοί έζησαν χρόνια μέσ’ στη νηστεία, στην προσευχή και στη μελέτη της Γραφής, νίκησαν τη σάρκα, τον κόσμο και το Διάβολο, γνώρισαν πολύ καλά τον εαυτό τους και είναι σε θέση να διακρίνουν τα ανθρώπινα πάθη. Βέβαια ο σημερινός κόσμος περιφρονεί τους γιατρούς αυτούς, ενώ θαυμάζει τους γιατρούς του κόσμου τούτου, που πήγαν στο εξωτερικό και σπούδασαν και πληρώνονται ακριβά για μια επίσκεψη. Να ήξερε όμως ο κόσμος τί αξία έχουν οι πνευματικοί γιατροί που έχει η Εκκλησία!

Σ’ αυτή την ομιλία θα σας συστήσω έναν τέτοιο πνευματικό γιατρό˙ είναι ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος, που η Εκκλησία μας όρισε να γιορτάζεται η μνήμη του την Δ΄ Κυριακή των Νηστειών και στις 30 Μαρτίου.

***

Να διηγηθούμε το βίο του; Σύντομα λέμε, ότι ο άγιος αυτός γεννήθηκε τον 6ο αιώνα μ.Χ. Νέος, 16 χρονών άφησε την πατρίδα του και πήγε σ’ ένα ψηλό βουνό, που και μέχρι σήμερα είναι γνωστό στον κόσμο˙ πήγε στο όρος Σινά, στο βουνό εκείνο, όπου ο Μωυσής πήρε από το Θεό τις 10 εντολές. Εκεί έζησε αρκετά χρόνια κάτω από την πνευματική καθοδήγηση ενός αγίου γέροντος ασκητού. Ύστερα έφυγε από το μοναστήρι και πήγε μακριά πέντε μίλια, σε ένα ερημικό μέρος, κι εκεί έστησε την καλύβα του και έζησε μια αυστηρή ζωή. Η προσευχή, η μελέτη της Αγίας Γραφής και η εξέταση του εαυτού του ήταν το έργο του. Η έρημος, όπου δεν ακούγονταν φωνές ανθρώπων, αλλ’ επικρατούσε απόλυτη ησυχία και μόνο κάπου-κάπου τα πουλιά με τα κελαηδήματά τους και τα άγρια θηρία με τις φωνές τους διέκοπταν τη σιωπή της μοναξιάς, η έρημος που τη νύχτα παίρνει μια ιδιαίτερη μαγεία με το γλυκό φως του φεγγαριού και τη λάμψη των άστρων, η έρημος έγινε για τον Ιωάννη το σχολείο του Θεού. Γνώρισε βαθιά τον εαυτό του, είδε ποια αθλιότης υπάρχει στον άνθρωπο, διέκρινε και τα μικρότερα ίχνη της κακίας, όπως ο γιατρός διακρίνει πάνω στην ακτινογραφία τα σημάδια της αρρώστιας, και έκαμε αγώνα εσωτερικό, για να νικήσει τους αμαρτωλούς λογισμούς, να καθαρίσει την καρδιά του και να την κάμει καθρέφτη του Θεού.

Ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος είχε γίνει ένας πνευματικός καθρέφτης, ένας έξοχος πνευματικός γιατρός. Η φήμη του δεν άργησε να διαδοθεί σ’ όλα τα μέρη της Παλαιστίνης και της Αραβίας. Άνθρωποι πονεμένοι και βασανισμένοι, χτυπημένοι από διάφορες θλίψεις του κόσμου, άνθρωποι αμαρτωλοί, που είχαν διαπράξει διάφορα αμαρτήματα και υπέφεραν από τις τύψεις της συνειδήσεως και ζητούσαν λύτρωση και σωτηρία, άνθρωποι-ναυάγια του κόσμου τούτου έτρεχαν στον Ιωάννη της Κλίμακος, και ο άγιος είχε για τον καθένα το δικό του φάρμακο. Δεν έπεφτε ποτέ έξω στη διάγνωση. Δεν έμοιαζε με κάτι δικούς μας ψυχιάτρους, που, ενώ ούτε τον εαυτό τους δεν γνωρίζουν, προσπαθούν να κάμουν καλά τους άλλους, περιορίζοντας τη θεραπεία μόνο στο κορμί και στα νεύρα˙ αγνοούν οι ταλαίπωροι ότι ο άνθρωπος έχει ανάγκη ψυχικής θεραπείας, μιας θεραπείας που μόνο η πίστη στο Θεό μπορεί να προσφέρει. Αυτό που λέμε το αναγνωρίζουν μεγάλοι επιστήμονες και καθηγητές της ιατρικής επιστήμης, που δεν ντρέπονται να διακηρύξουν στα ιατρικά συνέδρια ότι η πίστη είναι άριστο φάρμακό στις ψυχικές ασθένειες.

***

Ένας άριστος πνευματικός γιατρός, γιατρός της ψυχής, αναδείχθηκε ο άγιος Ιωάννης στην εποχή του. Τί είπε; Στην εποχή του; Αν και πέρασαν 1.300 χρόνια από τότε που έζησε, εν τούτοις και μέχρι σήμερα εξακολουθεί να είναι γιατρός των ψυχών. Πώς; Με ένα σοφό σύγγραμμά του, που ονομάζεται «Κλίμαξ». Μέσα στο ανεκτίμητο αυτό βιβλίο ο Ιωάννης περιγράφει όλη την ψυχική κατάσταση του ανθρώπου, τις κακίες και τις αρετές, το ύψος και το βάθος, και συνιστά τα κατάλληλα φάρμακα για την ψυχική θεραπεία. Το βιβλίο αυτό σε παίρνει από τη γη και σε υψώνει μέχρι τα άστρα του ουρανού. Στην Ελλάδα δεν εκτιμάται τόσο˙ έχει όμως μεταφρασθεί σε πολλές γλώσσες και διαβάζεται από τους ξένους.

Αγαπητοί μου! Τώρα που ακούσαμε για τον άγιο Ιωάννη της Κλίμακος, τον ηγούμενο της μονής του Σινά, συνιστώ σ’ όλους, και ιδιαιτέρως στους εγγράμματους, δασκάλους, καθηγητές, γιατρούς, ν’ αγοράσουν το βιβλίο αυτό και να το μελετήσουν˙ και όταν το μελετήσουν, τότε μόνοι τους θα ομολογήσουν ότι γιατρός έξοχος, βαθύς ψυχολόγος, φιλόσοφος και άριστος πνευματικός οδηγός είναι ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος.

Επισκόπου Αυγουστίνου Ν. Καντιώτου Μητροπολίτου Φλωρίνης, Μυρίπνοα άνθη, εκδ. Ορθόδοξος Ιεραποστολική Αδελφότητα ο «Σταυρός», Αθήνα, 1974