Από την απιστία στην παρρησία

π. Πινακούλας, Αντώνιος

Κυριακή Δ΄ Νηστειών

Μάρκ. 9, 17-81

Ακούσαμε στο σημερινό ευαγγέλιο για το θαύμα που έκανε ο Χριστός όταν κατέβηκε από το όρος Θαβώρ, μετά τη Μεταμόρφωσή του. Τότε βρήκε τους μαθητές του και πάρα πολύ κόσμο, και κάποιος μέσα από τον κόσμο φώναξε και είπε στο Χριστό: «Έφερα το παιδί μου, που είναι άρρωστο, αλλά οι μαθητές σου δεν μπόρεσαν να το κάνουν καλά». Ο Χριστός είπε τότε τα σκληρά λόγια: «Ω γενιά άπιστη, μέχρι πότε θα είμαι μαζί σας; Πόσο καιρό θα σας ανέχομαι ακόμα;». Στη συνέχεια, διέταξε να φέρουν το άρρωστο παιδί και άρχισε μία συζήτηση με τον πατέρα. Ο πατέρας τον παρακάλεσε και του είπε: «Αν μπορείς να κάνεις κάτι, σπλαχνίσου μας και βοήθησέ μας». Ο Χριστός του απάντησε: «Αν μπορείς να πιστέψεις, όλα είναι δυνατά σε όποιον πιστεύει». Και στη συνέχεια θεράπευσε το παιδί.

απιστία

Έχει σημασία να καταλάβουμε τι σημαίνουν αυτά τα λόγια του Χριστού. Αυτά που είπε προς όλους, προς τους Μαθητές, προς τον πατέρα του παιδιού και προς τους άλλους ανθρώπους: «Ω γενιά άπιστη, μέχρι πότε θα είμαι μαζί σας; Πόσο καιρό θα σας ανέχομαι ακόμα». Και, ακολούθως, να δούμε γιατί ο Χριστός αντέστρεψε αυτό που ρώτησε ο πατέρας. Ο πατέρος είχε πει: «Αν μπορείς, βοήθησέ μας». Αυτό το «αν μπορείς» σήμαινε πως δεν πίστευε στο Χριστό όσο θα ’πρεπε, δεν πίστευε στο Θεό όσο ήταν αναγκαίο. Ο Χριστός όμως το αντιστρέφει λέγοντας: «Αν μπορείς να πιστέψεις, όλα είναι δυνατά σ’ αυτόν που πιστεύει». Τι σημασία έχουν αυτά τα δυο, τι σχέση έχουν μεταξύ τους αυτά που είπε, αυτά που είπε πρώτα και αυτά που είπε μετά, και τι σημαίνουν αυτά για μας;

Όταν είπε λοιπόν ο Χριστός «Γενιά άπιστη μέχρι πότε θα είμαι μαζί σας;» και «Πόσο καιρό ακόμα θα σας ανέχομαι;», εννοούσε ότι η κατάσταση αυτή που επικρατεί στη σχέση ανθρώπων και Θεού, ούτως ώστε οι άνθρωποι να είναι άπιστοι, δεν είναι η σωστή κατάσταση. Η κατάσταση αυτή είναι μία κατάσταση άρρωστη, προβληματική. Δεν είναι αυτό που θέλει ο Θεός να έχουν οι άνθρωποι μαζί του. Δεν είναι αυτό που θέλει εκείνος να τους συνδέει μαζί του. Αυτό που θέλει να τους συνδέει είναι η πίστη κι η εμπιστοσύνη. Αυτή την κατάσταση δεν μπορεί να την ανέχεται ο Θεός για πολύ καιρό ακόμα. Και με το «Πόσο καιρό ακόμα θα είμαι μαζί σας;» και «Πόσο καιρό ακόμα θα σας ανέχομαι;» εννοεί ότι η παρουσία του, το να ζει δηλαδή ανάμεσα στους ανθρώπους και να γίνεται θεατός από όλους, να βλέπει τους αρρώστους και να τους κάνει καλά, δεν μπορεί να συνεχιστεί επ’ άπειρον και η ανοχή του απέναντι σ’ αυτή την κατάσταση έχει ένα όριο. Ποιο είναι αυτό το όριο; Αυτό το όριο είναι ο Σταυρός του, ο θάνατός του.

Ο Χριστός θέλει να βαδίσει στο Σταυρό και στο θάνατο. Θέλει να τελειώσει αυτή η κακή σχέση των ανθρώπων με το Θεό, να γίνει όπως τη θέλει ο Θεός, γι’ αυτούς βέβαια που την αποδέχονται, γι’ αυτούς που θέλουν να είναι μαθητές του, που θέλουν να τον ακολουθούν, όχι για όλους. Γι’ αυτούς που θα αποδεχτούν και θα κάνουν θέμα δικό τους το Σταυρό του και το θάνατό του. Δηλαδή, με τα δυο αυτά ερωτήματα που έθεσε ο Χριστός ήθελε να δείξει ότι υπάρχει μία απειλή του Θεού, μια κρίση του Θεού πάνω στους ανθρώπους, πάνω στην απιστία των ανθρώπων, πάνω σ’ αυτή την κακή κατάσταση. Με την κατάσταση της απιστίας ο Χριστός δε συμβιβάζεται, απλά την ανέχεται για λίγο καιρό ακόμα. Και το χρονικό όριο αυτής της ανοχής είναι ο ίδιος ο Σταυρός του. Γιατί ο ίδιος σήκωσε πάνω του την προβληματική κατάσταση των ανθρώπων, αυτή την κατάσταση που γεννούσε απιστία, σήκωσε πάνω του την κρίση του Θεού. Ας θυμηθούμε τι λέει το Ευαγγέλιο αλλού, ενώ ο Χριστός πορεύεται στο Σταυρό: «νῦν κρίσις ἐστὶ τοῦ κόσμου». «Τώρα κρίνεται ο κόσμος, τώρα που εγώ ανεβαίνω στο Σταυρό και παίρνω πάνω μου τα προβλήματά σας και την απειλή του Θεού εναντίον σας, στην ίδια τη σάρκα μου, και σταυρώνομαι για σας». Αυτό θέλει να πει ο Χριστός. Αυτό ήταν το νόημα των λόγων του.

Στη συνέχεια, ας έρθουμε στη συζήτηση του Χριστού με τον πατέρα, έναν πατέρα κουρασμένο και αδύναμο, ο οποίος δεν έδειξε ούτε καν τα εξωτερικά στοιχεία της πίστης και της εμπιστοσύνης στο Χριστό. Αυτός ζητιάνεψε τη βοήθεια του Χριστού και είπε: «Αν μπορείς να κάνεις κάτι, βοήθησέ μας». Τι ήθελε να πει εδώ ο Χριστός λέγοντάς του: «Αν μπορείς να πιστέψεις, όλα είναι δυνατά σ’ αυτόν που πιστεύει»; Ο πατέρας βέβαια, όταν του μίλησε έτσι ο Χριστός, αμέσως άλλαξε και είπε: «Πιστεύω, βοήθησέ με, γιατί δεν έχω δυνατή πίστη. Πιστεύω, αλλά δεν μπορώ να πιστέψω περισσότερο, τόσο μπορώ να πιστέψω». Μήπως ο Χριστός ήθελε να τον αναγκάσει μπροστά στο μεγάλο του πρόβλημα να πιστέψει πιο πολύ; Όχι, τέτοια πίστη δεν τη θέλει ο Χριστός. Και η πίστη δεν μπορεί να γεννηθεί έτσι, μ’ αυτό τον τρόπο. Αλλά ο Χριστός ήθελε να πει: «Πριν εγώ σταυρωθώ, πριν πάρω πάνω μου την κρίση του Θεού εναντίον σας, δεν μπορείτε να πιστέψετε, είναι αδύνατον. Μπορείς να πιστέψεις; Αν μπορείς να πιστέψεις, όλα είναι δυνατά σ’ αυτόν που πιστεύει». Δε ρώτησε καν ο Χριστός· ένα συμπέρασμα έβγαλε. Έχει μεγάλη σημασία αυτό για μας, αγαπητοί αδελφοί. Το να πιστεύουμε στο Χριστό, να έχουμε εμπιστοσύνη στο Θεό και να δεσμευόμαστε απέναντι στις εντολές του έγινε δυνατό και μπορεί να γίνει πραγματικότητα από τότε που ο Χριστός ανέβηκε στο Σταυρό.

Ο Χριστός σταυρώθηκε μία συγκεκριμένη χρονική στιγμή, επί Ποντίου Πιλάτου. Δε διορθώθηκε αυτόματα η κακή σχέση του ανθρώπου με το Θεό. Διορθώθηκε όμως και διορθώνεται για όσους αποδέχονται το μυστήριο του Σταυρού πραγματικά. Πολλές φορές έχουμε την άποψη ότι ο Σταυρός του Χριστού είναι ένα γεγονός που συνέβη κάποτε και εμείς συμμετέχουμε σ’ αυτό μόνο και μόνο επειδή το μαθαίνουμε σαν ιστορία. Ο ευαγγελιστής όμως που ακούσαμε σήμερα φρόντισε να μας μεταφέρει με ζωντανό και παραστατικό τρόπο την ανάγκη συμμετοχής μας στο Σταυρό του Χριστού με διαφορετικό τρόπο. Γράφοντας τόσα χρόνια μετά τη σταύρωση, μας παρουσιάζει το Χριστό να απευθύνεται σε μας με το έντονο και προσωπικό ερώτημα: «Γενιά άπιστη, μέχρι πότε θα σας ανέχομαι;» Στο ερώτημα πρέπει να απαντήσουμε εμείς, εάν και μέχρι πότε θα αναβάλλουμε να κάνουμε το Σταυρό υπόθεση δική μας. Μέχρι τότε δε θα αντιλαμβανόμαστε ότι η απειλή και η κρίση του Θεού αφορά εμάς τους ίδιους.

Πώς μας αφορούν η απειλή του Θεού και η κρίση του; Η απειλή του Θεού έχει στόχο το κακό που μπήκε στον κόσμο με την παρέμβαση του διαβόλου και τη συγκατάθεση των ανθρώπων. Αυτό το κακό κατέστρεψε την καλή σχέση Θεού και ανθρώπων και αυτό το κακό έχει στόχο η απειλή του Θεού. Δεν απειλεί ο Θεός εμάς ως δημιουργήματά του. Από το κακό θέλει να μας απαλλάξει και να μας κάνει παιδιά του. Η κακή σχέση δεν είναι μόνο κάτι που αφορά τα συναισθήματά μας ή την καλή και κακή διάθεσή μας. Τι σημαίνει κακή σχέση το είδαμε στο σημερινό ευαγγέλιο. Φαίνεται στην αδυναμία των Μαθητών να απαλλάξουν το άρρωστο παιδί από την ψυχοσωματική αιχμαλωσία του διαβόλου. Και η αδυναμία αυτή, η απιστία όπως είπε ο Χριστός, προερχόταν από την επίδραση του διαβόλου στους μαθητές του Χριστού. Αυτή ήταν η αιτία της αδυναμίας τους, αυτό εμπόδιζε την προσευχή τους να φτάσει στο Θεό.

Και η κρίση του κόσμου πάνω στο Σταυρό πώς έγινε; Έγινε με το να φανερωθεί το αληθινό και το ψεύτικο. Αληθινό είναι η υπακοή στις εντολές του Θεού. Ψεύτικο είναι αυτό που φαίνεται ισχυρό, αυτό που φοβίζει μέχρι θανάτου, αλλά αποδεικνύεται τελικά κατάσταση εντελώς προσωρινή και έργο του διαβόλου. Αν ακολουθήσουμε το Χριστό στο Σταυρό του, αν τηρήσουμε τις εντολές του, ο Θεός μας χαρίζει την πίστη και ντυνόμαστε την παρρησία ενώπιόν του. Φοράμε την παρρησία, όπως φοράμε τα ρούχα μας, και δείχνουμε με το φυσικότερο τρόπο ότι είμαστε παιδιά του Θεού. Απευθυνόμαστε σ’ εκείνον όπως απευθύνεται ένα παιδί στον πατέρα του.

Αγαπητοί αδελφοί, όπως γράφουν τα βιβλία της Εκκλησίας μας, έξω από τον Παράδεισο ο άνθρωπος ήταν «γυμνός παρρησίας» μπροστά στο Θεό, δεν μπορούσε να εμφανιστεί μπροστά στο Θεό, δεν είχε την πίστη, δεν μπορούσε να του ζητήσει αυτά που έπρεπε και ήθελε να του ζητήσει. Δεν ήξερε καν τι έπρεπε να του ζητήσει. Παρρησία μπροστά στο θρόνο του Θεού, θάρρος και εμπιστοσύνη γεννήθηκαν και γεννιούνται μέσα μας από τότε που ο Χριστός ανέβηκε στο Σταυρό και από τη στιγμή που ο καθένας μας αξιώνεται και σηκώνει το δικό του σταυρό.

Αυτή η παρρησία, που μας την έδωσε ο Θεός, είναι ανάκτηση μιας δικής μας περιουσίας. Αποκτήσαμε αυτοσεβασμό και αξιοπρέπεια. Όχι με την έννοια αυτή που λέμε εμείς σήμερα για την αξιοπρέπεια, σαν μία κατάσταση καλής συμπεριφοράς και καλών τρόπων, αλλά σαν μία κατάσταση που ανήκει στη φύση μας. Αυτό που μας είχε δώσει ο Θεός. Να έχουμε αυτοσεβασμό, να σεβόμαστε την εικόνα μας, που είναι εικόνα του Θεού, που είμαστε εμείς οι ίδιοι, για να έχουμε την αξιοπρέπεια που μας έδωσε ο Θεός. Να στεκόμαστε δηλαδή μπροστά στο Θεό με εμπιστοσύνη και με παρρησία. Αυτά ήθελε ο Θεός για μας. Αυτά έδειξε ο Χριστός θεραπεύοντας αυτό το παιδί και μιλώντας στους ανθρώπους που το συνόδευαν, στον πατέρα και στους μαθητές του. Είθε, αγαπητοί αδελφοί, στο υπόλοιπο της Σαρακοστής που μας μένει ακόμα, μελετώντας το Πάθος του Χριστού, να αξιωθούμε κι εμείς να κατανοήσουμε κάτι από το μυστήριο του Σταυρού του Χριστού.

π. Πινακούλας, Αντώνιος, Το πηγάδι και η πηγή: Κηρύγματα στις Κυριακές της Μ. Σαρακοστής και του Πάσχα, 1η έκδ., Αθήνα, Εν πλω, 2008.