ΦΩΝΗ ΚΥΡΙΟΥ

ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗ ΔΙΑΚΟΝΙΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

Ο ΑΣΚΗΤΙΚΟΣ ΒΙΟΣ

Γιά τόν σημερινό ἐκκοσμικευμένο ἄνθρωπο ἡ προβολή ἑνός Ἁγίου ἀσκητοῦ ἀποτελεῖ ἕνα πρόβλημα. Πῶς μπορεῖ νά μιλήσει ἡ ἀσκητική μορφή τοῦ ὁσίου Ἰωάννου, συγγραφέως τῆς Κλίμακος, πού μέ τά δάκρυα, τήν νηστεία, τήν πνευματική ἄσκηση ἀπέκτησε καί φύλαξε τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ; Στήν Ὀρθόδοξη διδασκαλία ἡ ἀσκητική ζωή δέν εἶναι τίποτε ἄλλο, παρά ἡ ὑπέρβαση τοῦ ἀτομισμοῦ, ἡ ἐν Χάριτι προσπάθεια νά ἐφαρμόσουμε τίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ, νά ζήσουμε τήν ζωή τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ.

Τό ὀρθόδοξο ἀσκητικό ἦθος

Ἡ ἔνσταση τῶν σημερινῶν ἀνθρώπων ὅτι ἕνας ἀσκητής δέν μπορεῖ νά μιλήσει στόν ἄνθρωπο δέν εἶναι ὀρθή γιά δύο βασικούς λόγους: Πρῶτον, γιατί στήν Ὀρθόδοξη Πατερική διδασκαλία δέν ὑπάρχει διαφορά μεταξύ μοναχικοῦ καί κοσμικοῦ τρόπου ζωῆς, οὔτε μεταξύ ἀγάμων καί ἐγγάμων, ἀλλά μεταξύ ἀνθρώπων πού ἔχουν τό Ἅγιο Πνεῦμα καί ἀνθρώπων πού δέν τό ἔχουν. Δεύτερον, γιατί ὁ τρόπος ζωῆς, ὅπως τόν περιγράφει ἡ Ἁγία Γραφή καί τόν βιώνουν οἱ ἅγιοι, εἶναι ἀσκητικός. Οἱ παραγγελίες «ἀγωνίζεσθε εἰσελθεῖν διά τῆς στενῆς πύλης», «ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ βιάζεται καί βιασταί ἁρπάζουσιν αὐτήν», «νεκρώσατε τά μέλη ὑμῶν τά ἐπί τῆς γῆς», ἔχουν ἀπόλυτη καί καθολική ἰσχύ, ἀναφέρονται δέ σέ ὅλους μας, ἀνεξάρτητα τοῦ τόπου κατοικίας καί τοῦ τρόπου ζωῆς μας. Διότι, ὅπως ἡ σωτηρία πού τελείωσε ὁ Χριστός προσφέρεται σέ ὅλους τούς βαπτισθέντες «εἰς τό ὄνομα τῆς ζωοποιοῦ καί θεαρχικῆς Τριάδος», ἔτσι καί ὁ δρόμος τῆς σωτηρίας εἶναι κοινός γιά ὅλους ἐμᾶς.

Αὐτοσκοπός ἤ μέσον;

Ἐπειδή ἡ τελειότητα δέν εἶναι ἔργο ἀνθρώπινο καί δέν μπορεῖ νά ἀναπτυχθεῖ καί νά ἀποκτηθεῖ μόνο ἀπό τίς προσπάθειες τῶν φυσικῶν δυνατοτήτων τοῦ ἀνθρώπου, ἀλλά εἶναι δωρεά τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ὡς ἐκ τούτου ἡ ἄσκηση καθ᾿ ἑαυτήν ποτέ δέν ἀποβαίνει σκοπός, ἀλλά μόνο μέσο πρός ἀπόκτηση τῆς δωρεᾶς τοῦ Θεοῦ.

Ἡ ἄσκηση στήν Ὀρθοδοξία δέν εἶναι μιά στείρα καθηκοντολογία, μιά πιστή τήρηση ἑνός ἄκαμπτου τυπικοῦ, ἕνας τακτικός καθωσπρεπισμός, μιά ὑποκριτική εὐσεβοφάνεια. Ἄσκηση εἶναι ἡ ἀγάπη. Ἄσκηση εἶναι ἡ ταπείνωση. Ἄσκηση σημαίνει ὑπακοή στήν Ἐκκλησία.

Εἶναι γεγονός πώς οἱ ἄνθρωποι τοῦ καιροῦ μας ἀδυνατοῦν νά κατανοήσουν τό νόημα τῆς ἀσκήσεως στήν ζωή μας. Ἀκόμη καί στόν μοναχικό βίο παρατηροῦνται φαινόμενα πού ἀποκαλύπτουν τήν βασική ἀπόκλιση τῆς νεώτερης πνευματικῆς ἔκπτωσης: τήν ἀπομάκρυνση ἀπό τό ἀσκητικό ἦθος.

Γι᾿ αὐτό καί ἡ Ἐκκλησία πολύ σοφά μέσα στόν χρόνο προβάλλει καί τά ἀθλήματα τῶν Ἁγίων Της καί ὁρίζει τρόπους ἀσκήσεως πού παιδαγωγοῦν τίς θελήσεις τῶν ἀνθρώπων καί τίς μεταστρέφουν ἀπό τά χείρονα στά κρείττονα καί μᾶς ἐνισχύουν στό νά διασώζουμε τήν αὐτογνωσία μας.

Ἡ τήρηση τῶν ἐντολῶν τοῦ Χριστοῦ εἶναι ἡ σφραγίδα καί τό πλήρωμα τῆς προσπάθειάς μας. Χωρίς τήν ὁλόθερμη ἀνταπόκρισή μας στό θέλημα τοῦ Θεοῦ καί τήν ἐκπλήρωση τῶν εὐαγγελικῶν του ἐντολῶν εἶναι ἀδύνατο νά καθαρίσουμε τούς ἑαυτούς μας ἀπό τόν μολυσμό τῆς ἁμαρτίας καί νά ἐπιτύχουμε τόν ἐν Χριστῷ ἁγιασμό μας. Μερικοί, ἐνῶ δέν τηροῦν τίς ἐντολές, νομίζουν ὅτι πιστεύουν ὀρθά. Μερικοί πάλι πού τίς τηροῦν, περιμένουν τήν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ σάν μισθό πού τούς τόν χρωστᾶ ὁ Θεός. Καί οἱ δυό βρίσκονται ἔξω ἀπό τήν ἀλήθεια. Δέν πρόκειται γιά κανένα ἀξιόμισθο ἔργο. «Οὐκ ἔστι μισθός ἔργων ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ, ἀλλά χάρις Δεσπότου πιστοῖς δούλοις ἡτοιμασμένη» (ἅγιος Μάρκος ὁ Ἐρημίτης). «Φυλάξωμεν», λοιπόν, κατά τήν σοφή ρήση τοῦ ἁγ. Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ, «ἑαυτοῖς τήν Χάριν τοῦ Θεοῦ ἀμείωτον, ὅλως ἑαυτούς συντείναντες εἰς ὑπακοήν καί ἐκπλήρωσιν τῶν ἁγίων ἐντολῶν καί δι᾿ ἔργων ἑαυτούς τῷ Θεῷ προσενεγκόντες, ἐπειδή κἀκεῖνος ἑαυτόν ἔδωκεν ὑπέρ ἡμῶν».

Ὅσοι τιμᾶμε τούς Ἁγίους καί Ἀσκητές τῆς Ἐκκλησίας μας, πρέπει νά τιμήσουμε καί τόν τρόπο τῆς ζωῆς τους. Γι᾿ αὐτό νά προσευχόμαστε καί αὐτό ἄς ἐπιδιώκουμε.

† Ὁ Φ. Ἀ

ΠΗΓΗ