ΤΟ ΘΕΙΟ ΚΗΡΥΓΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΙΓ' ΜΑΤΘΑΙΟΥ (03.09.023)

Κυριακή ΙΓ΄Ματθαίου

(Α΄ Κορ. ιστ΄ 13-24)

«Ἀκύλας καί Πρίσκιλλα σύν τῇ κατ’οἶκον αὐτῶν ἐκκλησίᾳ» (Α΄ Κορ.16,19)

Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, γράφοντας τόν ἐπίλογο τῆς Α΄πρός Κορινθίους ἐπιστολῆς, ἀναφέρει ἀνάμεσα στούς ἄλλους ἀσπασμούς καί τόν ἀσπασμό τῶν συνεργατῶν του Ἀκύλα καί Πρίσκιλλας (σύν τῇ κατ’οἶκον αὐτῶν ἐκκλησία).

Ἡ "κατ’ οἶκον ἐκκλησία" πιθανῶς νά εἶναι ἡ οἰκογένεια τῶν ἐκλεκτῶν αὐτῶν συνεργατῶν τοῦ Παύλου, ἀλλά μπορεῖ νά εἶναι καί οἱ χριστιανοί πού μαζεύονταν στό σπίτι τους. Ὁ Ἱερός Χρυσόστομος ἑρμηνεύοντας τή φράση αὐτή λέγει ἐπιγραμματικά «καί τοῦτο οὐ μικρά ἀρετή, τό καί τήν οἰκίαν Ἐκκλησίαν ποιῆσαι». Ἐμεῖς ἄς προσπαθήσουμε νά ἑρμηνεύσουμε τήν πρώτη ἐκδοχή, ἀναπτύσσοντας τή διδασκαλία τῆς ’Εκκλησίας γιά τό γάμο καί τήν οἰκογένεια. Ὁ γάμος εἶναι μέγα μυστήριο καί ἡ ἔννομη συζυγία ἔχει τήν ἀναφορά της στό πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ καί τῆς Ἐκκλησίας (Ἐφ. 5,32). Ἡ προσφορά τοῦ Χριστοῦ δίνει τό μέτρο καί τό πρότυπο τῆς ἀγάπης τοῦ ἄνδρα γιά τή γυναίκα, πού πρέπει νά φθάνει μέχρι καί τήν προσφορά τῆς ζωῆς.

Ὁ ἀπόστολος Παῦλος θεωρεῖ ὡς πρότυπο τῆς συζυγικῆς ζωῆς τήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ γιά τήν Ἐκκλησία κι ὄχι τή φυσιολογική ἀγάπη τοῦ ἀνθρώπου γιά τό ἴδιο του τό σῶμα πού ὑποβιβάζει αἰσθητά τό μέτρο τῆς ἀγάπης. Ὁ κύριος σκοπός τοῦ γάμου εἶναι ἡ τελειοποίηση τῶν συζύγων, ἐνῶ οἱ ἐπί μέρους εἶναι ἡ τεκνογονία καί ἡ ἀνατροφή τῶν παιδιῶν, ὅπως, ἐπίσης, καί ἡ ἀπόλαυση τῶν ἀγαθῶν τῆς γῆς.

Σέ μιά οἰκογένεια ὅλοι, καί σύζυγοι καί παιδιά, ὁ καθένας κατά τή θέση του, ἔχει τό μερίδιο τῆς εὐθύνης στά ζητήματα πού τήν ἀπασχολοῦν. Ὑπεύθυνος δέν εἶναι μόνο ὁ πατέρας ὡς κεφαλή τῆς οἰκογένειας. Εἶναι ὑπεύθυνη καί ἡ σύζυγος. Ἐξ ἄλλου αὐτό δέν φανερώνει καί τό ἐπίθετο σύζυγος; Ὅτι εἶναι πολύ κοντά ὁ ἕνας στόν ἄλλο, τόσο μάλιστα κοντά σάν νά βρίσκονται κάτω ἀπό τόν ἴδιο ζυγό καί νά τόν βαστάζουν μαζί. Στόν ἴδιο ζυγό ὁ πατέρας κάι ἡ μητέρα πρέπει νά συντονίζουν τά βήματά τους, ὥστε νά σύρουν ἐπιτυχῶς τό ἄροτρο τῆς καθημερινότητας. Ἐάν τρέχει ὁ ἕνας καί ὁ ἄλλος ἐπιβραδύνει τό βῆμα του, τότε εἶναι ἀδύνατο νά σύρουν τό ἄροτρο. Τότε, δυστυχῶς, προκύπτει τό πρόβλημα τῆς ἀσυμφωνίας τῶν χαρακτήρων, μέ θλιβερό ἀποτέλεσμα νά λύνουν τό ζυγό καί ὁ καθένας νά τραβᾶ τόν δρόμο του καί νά διαλύουν τήν οἰκογένεια. Ἀκόμη, καί τί δυστυχία, καί τά παιδιά, ὅταν ἔχουν κάποια ἡλικία, νά βλέπουν πῶς θά ζήσουν τίς ἐφήμερες χαρές καί τήν ἄνεση τῆς ἡλικίας τους, περιφρονώντας τόν κόπο καί τόν ἀγῶνα τῶν γονέων τους. Ἡ εὐλογημένη χριστιανική οἰκογένεια πορεύεται τό δρόμο τῆς κοινῆς ζωῆς καί ὅλοι μαζί "ὡς τόν αὐτόν ἕλκοντες τῆς εὐσεβείας ζυγόν".

Ὁ Ἰησοῦς Χριστός μᾶς ἔδωσε κάποια μέσα βοηθείας, ὥστε νά μπορέσουμε νά πολεμήσουμε τά πάθη καί τά ἐλαττώματά μας, νά τά βγάλουμε ἀπό τήν καρδιά μας καί νά ἐγκαταστήσουμε ἐκεῖ τήν ταπεινή καί ἄδολη ἀγάπη. Τέτοια μέσα εἶναι ὅλα ὅσα περιλαμβάνει ἡ "ἐν Χριστῷ πνευματική ζωή", ὅπως ἡ τήρηση τῶν ἐντολῶν, ἡ προσευχή, ἡ νηστεία, ἡ ἐξομολόγηση, ἡ Θεία Κοινωνία πού εἶναι τό πολυτιμότερο ἐφόδιο, ἀλλά καί ἡ τήρηση τῶν ἀρετῶν, τῆς καλωσύνης, τῆς συγχωρητικότητας, τῆς ἀνεξικακίας κ.ἄ.

Ὅλα αὐτά, ὅταν ἐφαρμόζονται σωστά καί ὄχι ὑποκριτικά καί ἐπιπόλαια, θά ἐπιφέρουν στόν ἄνθρωπο τή Θεία Χάρη, τήν ὁμόνοια στό ζευγάρι, τήν οἰκογενειακή εὐτυχία, "καί εὐαρεστήσαντες ἐνώπιόν Σου λάμψωσιν ὡς φωστῆρες ἐν οὐρανῷ, ἐν Σοί τῇ Κυρίῳ ἡμῶν" (Εὐχή τοῦ Γάμου). Τό μεγαλύτερο δῶρο πού παρέχει ἀσφάλεια καί προφυλάσσει ἀπό τίς κακοτοπιές τῆς ζωῆς εἶναι ὁ πνευματικός. Μόνο αὐτός μπορεῖ νά συνδέσει τίς ψυχές γονιῶν καί παιδιῶν. Αὐτός εἶναι ὁ φρουρός τῆς ἠθικῆς τῆς οἰκογένειας. Ἡ ἐξομολόγηση ἀπό ἠθική ἄποψη εἶναι τό μεγαλύτερο εὐεργέτημα τῆς Ἐκκλησίας, θά πεῖ ὁ Ἅγιος Νεκτάριος. Ὁ πνευματικός θά προλάβει ὅλα τά κακά, θά συσφίξει τούς δεσμούς, θά ἐπιβραβεύσει τήν εἰρήνη στήν οἰκογένεια.

Σήμερα μιά μεγάλη κατηγορία γονέων ἀδιαφορεῖ. Νά τραφοῦν καί νά ντυθοῦν καλά τά παιδιά∙ νά μήν τούς λεἰψει τίποτα. Ξεχνοῦν ὅτι τά παιδιά ἔχουν μιά ἀθάνατη ψυχή καί ἔχουν καί πνευματικές ἀνάγκες. Καί, δυστυχῶς, αὐτή τήν ἐγκληματική ἀμέλεια τῶν γονέων τήν ἀναπληροῖ τό πεζοδρόμιο.

Μιά ἄλλη κατηγορία γονέων εἶναι οἱ λεγόμενοι μοντέρνοι καί προοδευτικοί γονεῖς καί, ἐν ὄψει τῆς ἐλευθερίας, θεωροῦν ἀναχρονιστικό νά ὁδηγήσουν τά παιδιά τους στήν Ἐκκλησία. Ἄτακτοι καί οἱ ἴδιοι στή ζωή τους, ὁδηγοῦν τά παιδιά τους σέ ἐπικίνδυνα μονοπάτια. Ἡ καθημερινή πραγματικότητα ἐπιβεβαιώνει τό λόγο τῆς Γραφῆς: "Οἱ μακρύνοντες ἀπό σοῦ ἀπολοῦνται" (Ψαλμ. 72,27).

Καί ἡ τρίτη κατηγορία γονέων εἶναι ἐκεῖνοι πού συναισθάνονται τό χρέος τους. Πού ἔχουν συνείδηση καί τοῦ μεγαλείου κάι τοῦ βάρους τῆς ἀποστολῆς τους. Πιστεύουν στόν Θεό καί ἀγωνίζονται νά ζήσουν κατά τό θέλημά Του. Βλέπουν τήν οἰκογένειά τους ὡς «κατ’οἶκον ἐκκλησία»∙ ἕνα κομμάτι τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ. Εἶναι οἱ γονεῖς πού γνωρίζουν τί θησαυρό ἐμπιστεύθηκε ὁ Θεός στά χέρια τους. Καί γι’αὐτό ἀγωνιοῦν κάι παλεύουν ὄχι μόνο γιά τήν ὑλική ἀλλά προπάντων γιά τήν πνευματική ἀνάδειξη τῶν παιδιῶν τους. Σάν καλοί ἄγγελοι ἐπαγρυπνοῦν νύχτα καί μέρα, παρακολουθώντας μέ ἀγάπη καί στοργή τά παιδιά τους. Μέ τή συνεπῆ ζωή καί τό διδακτικό τους λόγο σπέρνουν τό σπόρο τῆς πίστεως καί ἀνάβουν τή φλόγα τῆς ἀγάπης τοῦ Χριστοῦ στίς ἀθῶες ψυχές τῶν παιδιῶν τους.

Ἄς εἰσέλθουμε στόν εὐώδη λειμώνα τῆς σοφίας τῶν Ἁγίων Πατέρων μας καί πάλι: Ὁ Ἱερός Χρυσόστομος λέγει: ἐπιτυχημένος γάμος εἶναι αὐτός, πού δέν θέτει σάν βάση ἐπιτυχίας τόν πλοῦτο, ἀλλά τήν ἀρετή. Ὁ ἄνδρας πρέπει νά ἔχει εὐλάβεια ψυχῆς, καλοσύνη, σύνεση, φόβο Θεοῦ. Μιά νέα κόρη πού εἶναι συνετή, ἐλεύθερη καί καλλιεργεῖ τήν εὐσέβεια, ἀξίζει ὅσο ὅλη ἡ οἰκουμένη. Μέ τήν ἐπιείκεια καί τήν ἡμερότητα ἐξασφαλίζεται ἡ βαθειά εἰρήνη τῆς οἰκογένειας, θά ἀπομακρύνεται ἡ δυσαρέσκεια καί θά αὐξάνεται ἡ ἀφοσίωση τοῦ ἑνός συζύγου πρός τόν ἄλλο. Θεμέλιο τῆς συζυγίας εἶναι ἡ ἐπικοινωνία τῶν δύο συζύγων. Νά συζητοῦν μέ οἰκειότητα, ἀλληλοσεβασμό σέ κλῖμα ἐλευθερίας, ἰσότητας καί ἀγάπης.

Καί θά συνεχίσει ὁ χρυσός ἐπίσκοπος. Ἡ νεότητα εἶναι μιά δύσκολη ἡλικία, πού εἶναι ἀσταθής, πού ἐξαπατᾶται εὔκολα, ἐπιρρεπής στή πτώση, πού ἀπαιτεῖ πολύ δύσκολα χαλινάρια. Μοιάζει μέ πέλαγος τρικυμιῶδες, λόγῳ τῆς ἀπερισκεψίας καί τῆς φυσικῆς ἀστάθειας πού τήν διακρίνει. Γιά τόν Ἰησοῦ Χριστό γονέας δέν εἶναι αὐτός πού ἔφερε παιδιά στό κόσμο, ἀλλά αὐτός πού κουράστηκε νά τά ἀναθρέψει. Θέλεις ὑπάκουο παιδί, ἀπό τά πρῶτα του βήματα, ἀνέθρεψέ το ΄΄ἐν παιδείᾳ καί νουθεσίᾳ Κυρίου΄΄. Μέ τήν ἱκανοποίηση κάθε ἐπιθυμίας τό κάνουμε ἐγωκεντρικό καί μέ ἕνα τέτοιο χαρακτῆρα θά δυστυχήσει μέσα στό κόσμο. Ὅταν τό παιδί μάθει νά ὑπομένει μικροζημιές καί ἀπογοητεύσεις, θά μπορέσει ἀργότερα νά ὑπομείνει τίς μεγαλύτερες, ἄν ἐπιτρέψει ὁ Θεός.

Ὁ Ἅγιος Νεκτάριος εἶχε τή πνευματική του οἰκογένεια ἀνάμεσα στούς μαθητές του, ὡς Διευθυντής στή Ριζάρειο Σχολή, δέν χρησιμοποιοῦσε τίς τιμωρίες ὡς μέσο διαπαιδαγώγησης, διότι φοβόταν ὅτι μέ αὐτό τόν τρόπο θά δημιουργήσει ψυχολογικά τραύματα ἤ ἐμπάθεια στό παιδί. Προτιμοῦσε νά πάρει ἐπάνω του τό βάρος τῆς ἀταξίας τῶν μαθητῶν του, μιμούμενος τόν Κύριο Ἰησοῦ Χριστό. Σέ ἕνα τέτοιο περιστατικό σύμφωνα μέ τό ὁποῖο "τήν ὥρα τοῦ κοινοῦ δείπνου ἐνῶ οἱ ἄλλοι ἔτρωγαν, ἐκεῖνος προσευχόταν στόν Θεό γιά τά προβλήματα καί ὑπέβαλλε τόν ἑαυτό του σέ αὐστηρά νηστεία". Τό ζήτημα αὐτό συγκλόνησε τή μικρή κοινότητα τῆς Ριζαρείου. Ἴσως, γιά πρώτη φορά, μαθητές καί καθηγητές ἔβλεπαν ἕνα Διευθυντή τῆς Σχολῆς νά μήν ψάχνει γιά εὐθύνες στούς ἄλλους ἀλλά στόν ἐαυτό του. Οἱ μαθητές ἄλλαξαν ριζικά. Ἔκλαψαν πικρά καί μεταμελήθηκαν. Νά ἕνα ὡραῖο παράδειγμα μίμησης γιά τούς γονεῖς ἀπό τόν Ἅγιο Νεκτάριο, ὁ ὁποῖος ἔζησε στό νησί μας γιά 15 χρόνια, μονάσας καί διδάξας καί τοῦ ὁποίου ἡ Ἁγία μας Ἐκκλησία τιμᾶ σήμερα τήν ἀνακομιδή τῶν Θείων Λειψάνων.

Ὁ Ἅγιος Ἄνθιμος εἶχε κι ἐκεῖνος τήν πνευματική του οἰκογένεια καί τοῦ ὁποίου τιμοῦμε, ἐπίσης, σήμερα τήν ἀνακομιδή τῶν ἱερῶν του Λειψάνων, ἀπευθυνόμενος πρός τίς Μοναχές, ἀνήμερα τῆς ἑορτῆς του στίς 3 Σετεμβρίου τοῦ 1953, θά πεῖ∙ Ὅλον τόν χρόνον πού ἐπεράσαμε σᾶς ἐκαμάρωνα, καί ἔπαιρνα ἀπό τή μιά τήν ταπείνωση, ἀπό τήν ἄλλη τήν ὑπακοή, ἀπό τήν ἄλλη τήν ὑπομονή, τήν ἀγάπη, τήν συμπάθεια, τήν ἐγκράτεια, τήν προθυμία, τήν καρτερία, τή σιωπή∙ καί ὅλες αὐτές τίς ἀρετές πού πήρα τίς ἐσύναξα καί τίς ἔκαμα μίαν ἀνθοδέσμη. Καί σᾶς τήν προσφέρω σήμερα στήν ἑορτή μου. Ἐπάνω της ἔχω γραμμένο μέ τό αἷμα τῆς καρδιᾶς μου τή συγχώρηση τῶν ἁμαρτιῶν σας. Προσέξετε, ὅμως ἐπιμελῶς, μή σᾶς μαραθῆ ἡ ἀνθοδέσμη. Προσέξετε μή τή χάσετε. Φυλάξτε την, γιά νά τήν ἔχετε ἐφόδιο ὅταν ἀνεβαίνετε στόν Παράδεισο.

Ὁ Ἅγιος Πορφύριος θά καταθέσει: Ἐκεῖνο πού σώζει καί φτιάχνει καλά παιδιά εἶναι ἡ ζωή τῶν γονέων μέσα στό σπίτι. Οἱ γονεῖς πρέπει νά δωθοῦνε στήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ. Καί ἡ χαρά πού θά τούς ἔλθει, ἡ ἁγιωσύνη πού θά τούς ἔχει ἐπισκεφθεῖ , θά ἐξακοντίσει στά παιδιά τή χάρη. Ἄν δέν ἁγιάζονται οἱ γονεῖς, ἄν δέν ἀγωνίζονται ὁ διάβολος τούς ταλαιπωρεῖ μέ τίς ἀντιδράσεις τῶν παιδιῶν. Γονεῖς, γίνετε ἅγιοι καί δέν θά ἔχετε κανένα πρόβλημα μέ τά παιδιά σας.

Ὁ Ἅγιος Λουκᾶς ὁ Ρῶσος, ὁ ἰατρός θά πεῖ: Γονεῖς, θά δώσετε λόγο ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ γιά τά κακά παραδείγματα πού δίνετε στά παιδιά σας, γιά τούς καυγάδες πού γίνονται μπροστά στά μάτια τους.

Ὁ Ἅγιος Παΐσιος θά συμπεράνει: Ὅταν τό παιδί ἀπό μικρό γεμίσει μέ Χριστό, πηγαίνει στήν Ἐκκλησία μέ τούς γονεῖς, κοινωνεῖ, ψάλλει, προσεύχεται, ἀργότερα, ὅταν μεγαλώσει καί βρεθεῖ ἀκόμα καί σέ ἄσχημο περιβάλλον, δέν ἔχει ἀνάγκη. Εἶναι σάν τό ξύλο πού ὅταν ἔχει ποτιστεῖ καλά μέ λινέλαιο, μετά δέν ἔχει ἀνάγκη ἀπό τή βροχή, ἐπειδή εἶναι ποτισμένο μέ τό λάδι, δέν δέχεται τά νερά, τά πετάει ἔξω.

Ὁ ἀείμνηστος Γέροντας Μωϋσῆς ὁ ἁγιορείτης θά ἐπισημάνει: Εἰσάγουμε τά παιδιά μας ἀπό πολύ νωρίς στόν ὑπερκαταναλωτισμό καί στό πνεῦμα τοῦ θεοποιημένου εὐδαιμονισμοῦ. Δέν εἴχαμε ποτέ ἄλλοτε τόσο νευρικά, ἀτίθασα, θλιμμένα καί μελαγχολικά παιδιά ἀπό ὅ,τι στόν καιρό μας. Ἡ Ψυχολογία ἀδυνατεῖ νά ἑρμηνεύσει τό φαινόμενο. Ταπεινά φρονοῦμε πώς ἔχουμε ἔξαρση ἐγωϊσμοῦ, φλεγμονή ὑπερηφανείας, ἄνοδο ἔπαρσης, ἐπιδημία ἀτομισμοῦ.

Χριστιανοί μου,

σήμερα ἐποχή τῆς κρίσεως τῶν θεσμῶν καί ἀξιῶν, ἐποχή τῆς ἄρνησης τῶν πάντων πολεμεῖται πολύ ὁ θεσμός τῆς οἰκογένειας. Οἱ ὀρθόδοξοι χριστιανοί ἀντιμετωπίζουν πολλά προβλήματα, ὅταν ἑκούσια ἀποκόπτονται ἀπό τήν ὀρθόδοξη παράδοση. Αὐτή ἡ παράδοση εἶναι ἀνεκτίμητη καί γι’αὐτό ὅποιος ἐναρμονίζεται καί ζεῖ τήν ὀρθόδοξη παράδοση, σύμφωνα μέ τίς ἐντολές τοῦ Χριστοῦ καί τίς ὑποθῆκες τῶν Ἁγίων μας, εἶναι ἡ ὥριμη προσωπικότητα, πού δέν μπορεῖ νά κλονισθεῖ ἀπό ὁποιαδήποτε θλίψη καί κρίση. Καί τοῦτο γίνεται ἐπιτευκτό γιατί ζεῖ καί ἐνστερνίζεται τήν ἐν Χριστῷ ζωή. Ἡ Παλαιά Διαθήκη θά μᾶς φωνάζει: "καί ἄνθρωπος ὅς ἄν ἁγιάσει τήν οἰκίαν αὐτοῦ ἁγίαν τῷ Κυρίῳ" (Λευϊτ. 27,14). Καί τό Ἱερό στόμα τοῦ οὐρανοβάμονος Παύλου θά ἀντιφωνήσει "τά τέκνα ὑπακούετε τοῖς γονεῦσι...τοῦτο γάρ ἐστίν εὐάρεστον τῷ Κυρίῳ" (Κολασ. 3,20).

Ἀδελφοί μου, οἱ χριστιανοί γονεῖς δέν πτοοῦνται στίς ποικίλες ἀντιξοότητες καί προκλήσεις τῆς πονηρῆς ἐποχῆς μας, διότι ἔχουν συμπλωτήρα καί συγκυβερνήτη στό πέλαγος τῆς οἰκογενειακῆς τους πορείας τόν Κύριο Ἰησοῦ Χριστό. Ἀγωνίζονται μέ τόν προσωπικό πνευματικό τους ἀγῶνα καί θωρακίζονται μέ τό Σῶμα καί τό Αἷμα τοῦ Θεανθρώπου.

Χαῖρε, εὐλογημένη, ἑλληνική, ὀρθόδοξη οἰκογένεια!

Ὁ Χριστός εἶναι μαζί μας καί χτίζει πάντα καί θά χτίζει. Ἐκεῖνος εἶναι πού γεμίζει χαρά καί φῶς τήν ὕπαρξή μας καί πλούσια δύναμη μᾶς δίνει, ὥσπου ὁ σκοπός ἔργο νά γίνει, καί τά "ἐν παιδείᾳ καί νουθεσίᾳ Κυρίου" ἀνατρεφόμενα παιδιά θά συντραγουδήσουν μαζί μέ τόν χριστιανό ποιητή: "Ἡ πίστη τοῦ Θεοῦ μας ἡ ἁγία, κι ἡ ἄδολη ἀγάπη τοῦ σπιτιοῦ, μαζί μέ τήν ἁγνή φιλοπατρία στά στήθια μας χαρμόσυν’ ἄς κλειστοῦν". ΑΜΗΝ!

ΠΗΓΗ