ΤΟ ΘΕΙΟ ΚΗΡΥΓΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΤΗΣ ΤΥΡΙΝΗΣ (17.03.2023)

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΤΥΡΙΝΗΣ

17 Μαρτίου 2024

«ἀπό δέ τοῦ ξύλου τοῦ γινώσκειν καλόν καί πονηρόν, οὐ φάγεσθε ἀπ’αὐτοῦ» (Γεν. Β΄,17).

Στήν εἴσοδο τῆς νηστείας, ἀγαπητοί ἀδελφοί, ἡ Ἁγία μας Ἐκκλησία θυμᾶται σήμερα τό παράπτωμα τῶν πρωτοπλάστων. Γράφει τό Ὑπόμνημα τοῦ Τριῳδίου, «ἀνάμνησιν ποιούμεθα τῆς ἀπό τοῦ παραδείσου τῆς τρυφῆς ἐξορίας τῶν πρωτοπλάστων Ἀδάμ καί Εὔας». Ἡ αἰτία ἦταν ἡ παρακοή στήν ἐντολή τοῦ Θεοῦ, πού ἦταν ἐντολή νηστείας. Αὐτή εἶναι ἡ πρώτη ἐντολή τοῦ Θεοῦ, πού θεσπίζει τό θεσμό τῆς νηστείας, ἕνα θεσμό πού ἔχει τήν ἀρχή του στόν παράδεισο καί εἶναι ἴσης ἡλικίας μέ τόν ἄνθρωπο. Ἡ νηστεία εἶναι μιά πράξη λατρείας στό Θεό. Ἡ νηστεία εἶναι ἄσκηση πνευματική, εἶναι δρόμος καί τρόπος γιά νά φθάσουμε στήν ἀρετή.

Στήν Παλαιά Διαθήκη ἡ νηστεία θεωρεῖται εὐάρεστη στό Θεό. Ὅλοι οἱ Προφῆτες καί οἱ Δίκαιοι ξεκίνησαν μέ τήν νηστεία καί μέ τή νηστεία ἔλαβον οὐράνια χαρίσματα καί τή θεία βοήθεια. «Ἐταπείνουν ἐν νηστείᾳ τήν ψυχήν μου» (Ψαλμ. 34,13) ἀναφωνεῖ ὁ εἰς τύπον τοῦ ὑποφέροντος Χριστοῦ βασιλεύς Δαβίδ παρακαλώντας τόν Θεό νά τόν βοηθήσει καί νά τιμωρήσει τούς ἐχθρούς του. Ἔκλαυσε καί ἐνήστευσε ὅταν ἔμαθε γιά τό θάνατο τοῦ Ἰωνάθαν, υἱοῦ τοῦ ἐχθροῦ του Σαούλ καί τοῦ στρατοῦ του (Α΄Βασιλ. 1,12). Τό Λευϊτικό κέλευε τήρηση νηστείας, κατά τήν ἑορτή τοῦ ἐξισλαμισμοῦ (23,26). Ὁ θεόπτης Μωϋσῆς ἐνήστευσε 40 ἡμέρες πρίν ἀνέλθει στό ὅρος Σινᾶ γιά νά παραλάβει τίς Δέκα Ἐντολές (Ἐξ.24,18). Ὁ Σαμψών μέ τή νηστεία τῆς μητέρας του συνελήφθη στά σπλάχνα της (Κριτ. 13,14). Ὁ βασιλεύς Ἰωσαφάτ κηρύσσει μετάνοια ὅλου τοῦ λαοῦ, γιά νά ζητήσει τή βοήθεια τοῦ Θεοῦ (Παραλειπομένων Β΄20,3). Καρπός νηστείας ἦταν καί ὁ Προφήτης Σαμουήλ, ἀφοῦ ἡ μητέρα του Ἄννα ἐνήστευσε δίνοντας τήν ὑπόσχεση νά τόν ἀφιερώσει στόν Θεό (Α΄ Βασιλ. 1,11). Ὁ Προφήτης Ἰωήλ καλεῖ σέ νηστεία ὅλο τό λαό γιά νά γλυτώσουν ὅλα τά δεινά.(1,14). Ὁ Προφήτης Ἠλίας μέ νηστεία 40 ἡμερῶν ἀξιώθηκε νά ἀντικρύσει τόν Θεό (Γ΄Βασιλ. 19, 8-18). Ὁ Προφήτης Δανιήλ ἐνήστευσε γιά 3 ἑβδομάδες (Δαν. 10,2). Οἱ κάτοικοι τῆς Νινευῆ στά χρόνια τοῦ Προφήτου Ἰωνᾶ ἐνήστευσαν γιά νά γλυτώσουν ἀπό τήν καταστροφή (Ἰωνᾶ 3,4). Ὁ Προφήτης Ἠσαΐας ἀναφέρει ὅτι τήν νηστεία, πού ἀποδέχεται ὁ Θεός, ἔχει τή δύναμη νά ἐξαλείφει τίς ἁμαρτίες (1,13-17).

Ἡ νηστεία ἀποτελεῖ ἕνα πανάρχαιο ἐκκλησιαστικό θεσμό. Δέν συναντᾶται μόνο στούς Ἰσραηλῖτες ἀλλά καί σέ πολλούς ἀρχαίους λαούς. Κοινή ἀντίληψή τους ἦταν ὅτι μέ τήν νηστεία ἐξευμένιζαν τούς Θεούς τους καί ἐξαγνίζονταν πνευματικά καί σωματικά.

Στή Καινή Διαθήκη ἄς θυμηθοῦμε τή νηστεία τοῦ Τιμίου Προδρόμου (Ματθ. 3,1). Καί ὁ Θεάνθρωπος Λυτρωτής μας πρίν ξεκινήσει τή δημόσια δράση του ὁδηγήθηκε στήν ἔρημο ὅπου ἐπί 40 ἡμέρες ἐνήστευσε (Ματθ. 6,16), ἐπικυρώνοντας τό νόμο τῆς νηστείας τοῦ Πατέρα Του. Ὁ Μέγας Βασίλειος σημειώνει: «Ὁ Κύριός μας μέ τή νηστεία ὠχύρωσε τή σάρκα πού πῆρε πάνω Του γιά τή σωτηρία μας, κι ἔτσι δέχθηκε καί νίκησε τίς ἐπιθυμίες τοῦ διαβόλου. Μ’ αὐτό τόν τρόπο κι ἐμᾶς παιδαγωγοῦσε νά γυμναζώμαστε μέ τή νηστεία στούς ἀγῶνες ἐναντίον τῶν πειρασμῶν». «Μακάριοι οἱ πεινῶντες» (Ματθ.5,6) ἀναφωνεῖ τό Δεσποτικό στόμα, ὄχι γιατί θέλει νά πεινᾶνε οἱ ἄνθρωποι, οὔτε γιατί φθονεῖ τούς χορτάτους, ἀλλά γιατί ἡ ἐντολή εἶναι νά νηστεύουν. Στή θεραπεία τοῦ δαιμονιζομένου νέου ὁ Κύριός μας ἀπαντᾶ ὅτι γιά νά ἐξέλθει τό δαιμόνιο πρέπει νά ὑπάρξει προσευχή καί νηστεία (Μαρκ. 9,28). Στίς Πράξεις τῶν Ἀποστόλων διαβάζουμε: «Χειροτονήσαντες δέ αὐτοῖς πρεσβυτέρους προσευξάμενοι μετά νηστειῶν παρέθεντο αὐτούς τῷ Κυρίῳ» (14,23). Ἡ νηστεία ἀποβλέπει στήν ὠφέλεια τῆς ψυχῆς. Γίνεται γιά τήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ καί ὄχι νά προκαλέσει τόν ἔπαινο τῶν ἀνθρώπων. Καί τήν χαρακτηρίζει ὄχι ἡ κατήφεια ἀλλά ἡ ἱλαρότητα καί ἡ χαρά. Πρωταρχικός σκοπός τῆς νηστείας εἶναι ἡ κάθαρση καί ὁ ἐξαγιασμός μας. Ἐνῶ ἡ γαστριμαργία ἐξάπτει τό σαρκικό φρόνημα καί διεγείρει τίς ὁρμές, ἡ νηστεία ἀντίθετα μαραίνει τίς σαρκικές ἐπιθυμίες καί καταπολεμεῖ τά διάφορα πάθη τῆς ψυχῆς. Γι’αὐτό καί οἱ θεοφόροι Πατέρες μας τήν ὀνομάζουν «παθοκτόνο» καί «φάρμακον παθῶν καθαρτήριον». Ἡ νηστεία διακρίνεται σέ σωματική καί πνευματική. Στή σωματική ἔχουμε ἀποχή ὁρισμένων τροφῶν καί λιτή διατροφή. Εἶναι αὐτό πού ὁ μακάριος Παῦλος ὀνομάζει «νέκρωση» καί «σταύρωση» τοῦ σαρκικοῦ φρονήματος καί τῶν ἐμπαθῶν ἐπιθυμιῶν (Κολ. 3,5 ̇ Γαλ. 5,24). Ἡ πνευματική νηστεία εἶναι ἡ νηστεία τῆς ψυχῆς τοῦ ἔσω ἀνθρώπου. Συνίσταται στήν «ἀλλοτρίωση τῶν κακῶν» καί ἀποτελεῖ τήν «ἀληθῆ νηστεία». Πέραν τούτων, καί ἀπό ἰατρικῆς σκοπιᾶς ἔχει ἡ νηστεία ἄριστα ἀποτελέσματα. Θεραπεύει. «Παχεία γαστήρ λεπτόν οὔ τίκτει νοῦν», ἔλεγον οἱ ἀρχαῖοι μας πρόγονοι. Μέ ἀφορμή αὐτά τά λόγια ὁ τῆς Καισαρείας φωστήρας, ὁ Μέγας Βασίλειος, πλέκει τό ἐγκώμιον τῆς νηστείας: «Βλέπεις τί κάνει ἡ νηστεία; Καί νόσους θεραπεύει καί ρεύματα σωματικά ξηραίνει καί δαίμονας ἐκβάλλει, καί τόν νοῦν λαμπρότερον ποιεῖ καί καρδίαν καθαράν κάι σῶμα ἡγιασμένον καί εἰς τόν θρόνον τοῦ Θεοῦ ὁδηγεῖ τόν ἄνθρωπον».

Χριστιανοί μου,

Γιά τήν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ ἡ σημερινή ἡμέρα ἀποτελεῖ τήν ἀφετηρία τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς. Ἀναγγέλει τήν ἔναρξη μιᾶς ἱερῆς περιόδου μέ κύρια χαρακτηριστικά τήν ἄσκηση, τή μετάνοια κάι τή προσευχή. Σηματοδοτεῖ τήν ἀπαρχή τῆς εὐλογημένης νηστείας. «Τό στάδιον τῶν ἀρετῶν ἠνέωκται»! Καί «οἱ βουλόμενοι ἀθλῆσαι εἰσέλθετε ἀναζωσάμενοι τόν καλόν τῆς νηστείας ἀγῶνα».

Εὐλογημένοι ὅσοι θά θελήσουν νά εἰσέλθουν στόν πνευματικό αὐτό στίβο! Εὐλογημένοι ὅσοι θά ἀναλάβουν, μέ τή δύναμη τοῦ Χριστοῦ μας, τόν καλόν ἀγῶνα τῆς νηστείας. Εὐλογημένοι ὅσοι θά νηστέψουν «σωματικῶς καί πνευματικῶς». Αὐτοί θά γευτοῦν τή λυτρωτική χαρά τοῦ Σταυροῦ. Σ’ αὐτούς ἀνῆκει τό πλήρωμα τῆς ἀναστάσιμης χαρᾶς. «Νηστεύοντες, ἀδελφοί, σωματικῶς νηστεύσωμεν καί πνευματικῶς, ἁγνίσωμεν τήν ψυχήν, τήν σάρκα καθάρωμεν ̇ νηστεύσωμεν, ὥσπερ ἐν τοῖς βρώμασιν, ἐκ παντός πάθους, τάς ἀρετάς τρυφῶντες τοῦ Πνεύματος». Ἀμήν!

ΠΗΓΗ