ΚΥΡΙΑΚΗ Θ΄ ΛΟΥΚΑ – 20 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2016

(Λκ. ιβ΄ 16-21)

Ἐκεῖνο ποὺ ἐξανθρωπίζει τὴ ζωή μας, ἀγαπητοί ἀδελφοί, εἶναι ἡ μνήμη τοῦ θανάτου. Εἶναι ὅμως ὀδυνηρὴ καὶ δὲν τὴν ἀνεχώμαστε, γιατὶ ἀποδεικνύει χωρὶς ἀξία τοὺ ἐφήμερους θησαυρούς μας καὶ τὶς ἀπολαύσεις μας χωρὶς νόημα. Ἀλλά ἡ ἀλήθεια εἶναι ὅτι μᾶς δίνει τὴ δυνατότητα νὰ δοῦμε τὸ πραγματικὸ νόημα τῆς ζωῆς μας. Ἄν ἀφαιρέσουμε ἀπὸ τὸ νοῦ μας τὴ μνήμη τοῦ θανάτου, ὁ κόσμος στέκεται μπροστά μας σὰν εἴδωλο. Ὁ ἄφρων πλούσιος τῆς σημερινῆς παραβολῆς εἶχε διαγράψει ἀπὸ τὶς σκέψεις του τὴ μνήμη τοῦ θανάτου. Ἔτσι ὁ πλοῦτος καὶ ἡ ἄνεση ἔγιναν εἴδωλα ποὺ τοῦ ἔδιναν τὴν αἴσθηση μιᾶς ἐπίγειας ὑλικῆς αἰωνιότητας· « ψυχή, ἔχεις πολλὰ ἀγαθὰ κείμενα εἰς ἔτη πολλά· ἀναπαύου, φάγε, πίε, εὐφραίνου». Αὐτὴ ἡ τραγικὴ ἄγνοια τῆς πραγματικότητας τοῦ θανάτου τοῦ στέρησε τὴ δυνατότητα νὰ καταλάβει τὸ ἀληθινὸ νόημα τῆς ζωῆς. Δὲν μπόρεσε νὰ βγεῖ ἀπὸ τὸν ἀτομισμό του καὶ νὰ ζήσει ὡς πρόσωπο σὲ κοινωνία μὲ τὰ ἄλλα πρόσωπα. Δὲν μπόρεσε νὰ γνωρίσει τὸν προορισμό του, ποὺ δὲν ἐξαντλεῖται στὶς διαστάσεις τῆς γῆς, ἀλλὰ φτάνει μέχρι τὴν ὁμοίωση μὲ τὸ Θεό, ὁ ὁποῖος εἶναι «οἰκτίρμων καὶ ἐλεήμων» καὶ «βρέχει ἐπὶ δικαίους καὶ ἀδίκους».

Ἡ δίψα γιὰ ἀπόλαυση καὶ ἄνεση, ὅταν διαποτίζεται ἀπὸ τὴ μνήμη τοῦ θανάτου ἀλλάζει ποιότητα καὶ περιεχόμενο. Ἀνακαλύπτει τὴν πνευματικὴ χαρὰ, τὸ ζῶν ὕδωρ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, καὶ ταυτόχρονα βλέπει τὴν πραγματικὴ ἀξία τῶν ὑλικῶν ἀπολαύσεων καὶ τῆς ὑλικῆς δημιουργίας γενικότερα. Μέσα στὴ λογικὴ χρήση τῆς ὑλικῆς ἀπόλαυσης βλέπει τὸ συστατικὸ τῆς βιολογικῆς ζωῆς καὶ μέσα στὴν ὀμορφιὰ ποὺ φθείρεται βλέπει τὸ ξεχείλισμα τῆς ἀγάπης καὶ τῆς ἀγαθότητας τοῦ Θεοῦ. Ὁ νοῦς ἀνεβαίνει στὴν ὡραιότητα τοῦ Δημιουργοῦ καὶ στὴν κατανόηση τῆς μεγάλης μέριμνάς του γιὰ τὸν ἄνθρωπο. Σκέφτεται μὲ τὸ λόγο τοῦ Χριστοῦ: «Εἰ δὲ τὸν χόρτον τοῦ ἀγροῦ, σήμερον ὄντα καὶ αὔριον εἰς κλίβανον βαλλόμενον, ὁ Θεὸς οὕτως ἀμφιέννυσιν, οὐ πολλῷ μᾶλλον ὑμᾶς, ὀλιγόπιστοι;». Ὅταν δηλ. ὁ Θεὸς ντύνει ἔτσι τὸ ἀγριόχορτο, ποὺ σήμερα ὑπάρχει κι αὔριο θὰ τὸ ρίξουν στὴ φωτιά, δὲ θὰ φροντίσει πολὺ περισσότερο γιὰ ἐσᾶς, ὀλιγόπιστοι; Βλέποντας τὴ μέριμνα τοῦ Θεοῦ γιὰ τὰ φθειρόμενα, μαθαίνει νὰ στέκεται μὲ σεβασμὸ ἀπέναντι καὶ στὰ πιὸ ταπεινὰ δημιουργήματα καί ταυτόχρονα νὰ ἀναζητᾶ μὲ ἐπιθυμία τὴν ἄφθαρτη ὡραιότητα τοῦ Δημιουργοῦ, προσπαθώντας νὰ ἔχει προσωπική κοινωνία μαζί του.

Ὁ Χριστὸς εἶπε τὴν παραβολὴ τοῦ ἄφρονος πλουσίου θέλοντας νὰ τονίσει τὰ φρικτὰ ἀποτελέσματα τῆς πλεονεξίας. Κάποιος ἀπὸ τὸ πλῆθος τοῦ ζήτησε νὰ ἐπέμβει ὥστε νὰ μοιρασθεῖ μὲ τὸ ἀδελφό του τὴν κληρονομιά. Ὁ Χριστὸς διαβλέποντας τὸ κίνητρο τῆς πλεονεξίας εἶπε: «ὁρᾶτε καὶ φυλάσσεσθε ἀπὸ πάσης πλεονεξίας». Δηλ., προσέχετε καὶ φυλαχθεῖτε ἀπὸ κάθε εἶδος πλεονεξίας· ἡ ἀφθονία τῶν ὑπαρχόντων δὲ δίνει ζωή. Καὶ κατόπιν διηγήθηκε τὴ σημερινὴ περικοπή.

Ὁ πλεονέκτης, -ὁ κάθε εἴδους πλεονέκτης-, θησαυρίζει γιὰ τὸν ἑαυτό του. Μπορεῖ ἡ σημερινὴ παραβολὴ νὰ μιλάει γιὰ κτήματα καὶ καρποφορία, ἀλλὰ τὸ περιεχόμενό της εἶναι εὐρύτερο. Ἡ πλεονεξία εἶναι μιὰ πνευματικὴ ἀσθένεια μὲ πολὲς ἐκδηλώσεις. Βασικό της γνώρισμα εἶναι ὅτι στηρίζει τὴ ζωὴ τοῦ ἀνθρώπου σὲ ὑλικὰ πράγματα καὶ σὲ δυνάμεις ἔξω ἀπὸ τὸ Θεό.

Κι ἐδῶ ἀκριβῶς βρίσκονται τὰ ὅρια ἀνάμεσα στὴ φρόνηση καὶ στὴν ἀφροσύνη, ἀνάμεσα στὴ λογικὰ προνοητικότητα καὶ στὴν παράλογη ἀποθεματοποίηση ἀγαθῶν. Στὴ μιὰ περίπτωση διευκολύνει κανεὶς καὶ ἐξυπηρετεῖ τὴ ζωὴ τὴ δική του καὶ τῶν οἰκείων του, στὴν ἄλλη τὴν καταστρέφει, γιατὶ δημιουργεῖ ἀγχώδεις καταστάσεις ἀπὸ τὶς ὁποῖες δύσκολα ἐλευθερώνεται. Πραγματικά, ἡ χωρὶς λόγο συσσώρευση ἀγαθῶν προκαλεῖ ἄγχος καὶ προβλήματα καὶ ὀφείλεται κατὰ βάση στὸν πόθο τοῦ ἀνθρώπου νὰ ξεφύγει ἀπὸ τὴ σκέψη , ἀπὸ τὴ μνήμη τοῦ θανάτου. Ἔτσι μαζεύει ὑλικὰ ἀγαθά, ὀχυρώνεται μέσα σ᾽ αὐτά, γιὰ νὰ αἰσθανθεῖ ἀσφαλὴς καὶ σίγουρος, μὲ συνέπεια νὰ πετρώσει ἡ καρδιά του γιὰ τὸν διπλανό του, ὁ ὁποῖος τοῦ εἶναι ἐντελῶς ἀδιάφορος ἤ καὶ ἀνύπαρκτος. Κι ὅταν λέμε ἀγαθά, ἄς μὴ πηγαίνει ὁ νοῦς μας μόνο στὰ χρήματα. Ὑπάρχουν τόσα ἄλλα πράγματα ποὺ θεωροῦνται σὰν μέσα ποὺ ἐξασφαλίζουν τὸν ἄνθρωπο. Εἶναι οἱ γνώσεις, ἡ ἐπιστήμη, τὰ ἀξιώματα, οἱ τίτλοι, οἱ γνωριμίες, οἱ δεσμοί. Κι ἐδῶ πρέπει νὰ χαράξει κανεὶς τὰ ὅρια ἀνάμεσα στὴ φρόνιμη ἱεράρχηση τῶν ἀγαθῶν καὶ στὴν ἄφρονα ἤ ἀγχώδη ἀναζήτηση στηριγμάτων γιὰ μιὰ ζωὴ χωρὶς τὸ φόβο τοῦ τερματισμοῦ της. Εἶναι πράγματι ἀφροσύνη νὰ ξεχάσει κανεὶς ὅτι ὅλα αὐτὰ ποὺ ἀναφέραμε προηγουμένως δὲν εἶναι τρόποι ἐξασφαλίσεως τοῦ ἐγώ ἔναντι τῶν ἄλλων, ἀλλὰ μέσα ἐξυπηρετήσεως εἴτε τοῦ ἑαυτοῦ μας εἴτε τῶν ἄλλων· κι εἶναι ἀφροσύνη ἀκόμα νὰ νομίζουμε ὅτι μ᾽ αὐτὰ γίναμε πανίσχυροι, ὅτι ἐκθρονίσαμε τὸν Θεὸ καὶ ξεφύγαμε τὸ θάνατο.

Ἔρχονται στιγμὲς ποὺ σ᾽ ἕνα ξέσπασμα τῆς καταπιεσμένης συνειδήσεώς μας ἀκούγεται ἡ φωνὴ τοῦ Θεοῦ καὶ θυμίζει ἀλήθειες ξεχασμένες καὶ πραγματικότητες ποὺ θελήσαμε νὰ τὶς παρακάμψουμε. Σ᾽ αὐτὲς τὶς στιγμὲς βλέπει κανεὶς τὴ γύμνια καὶ τὴν ἀφροσύνη του παρ᾽ ὅλο ποὺ νόμιζε ὅτι ἦταν θωρακισμένος μὲ πολλὰ ἀγαθὰ κι ὅτι ἡ ὀργάνωση τῆς ζωῆς του ἦταν ἄρτια καὶ ἀπρόσβλητη. Πολὺ εὔκολα ξεγελιέται κανείς, κι αὐτὸ ἀκριβῶς τονίζει ἡ σημερινὴ παραβολή. Ἡ ἀνασφάλεια ποὺ αἰσθάνεται ὁ ἄνθρωπος ἀπὸ τὴν ἁμαρτία καὶ τὴ φθορὰ ποὺ βασιλεύουν μέσα στὸν κόσμο δὲν θεραπεύεται μὲ τὴ συσώρευση ὑλικῶν ἀγαθῶν, μὲ τὴ δημιουργία ὑποκαταστάτων τοῦ Θεοῦ, μὲ τὴν ὀχύρωση τοῦ ἑαυτοῦ μας σὲ ψεύτικα κι εὐπρόσβλητα χαρακώματα. Ἀσφαλὴς καὶ σώφρων εἶναι ὁ ἄνθρωπος, ὁ ὁποῖος χωρὶς νὰ παραμελεῖ τὶς βιοτικὲς ἀνάγκες του, βλέπει τὸ Θεὸ σὰν πηγὴ τῆς ζωῆς καὶ δωρητὴ τῶν ἀγαθῶν.

Ὁ Χριστὸς, ἀγαπητοί ἀδελφοί, εἶναι ἡ ὁδός, ἡ ἀλήθεια καὶ ἡ ζωή. Εἶναι ἡ ἀρχὴ καὶ τὸ τέλος τῆς πνευματικῆς πορείας τοῦ ἀνθρώπου, τὸ Α καὶ τὸ Ω τῆς ζωῆς του. Πλούσιος γιὰ τὸ Θεὸ εἶναι αὐτὸς ποὺ ἔγινε κατοικητήριο τῆς χάριτος τοῦ Θεοῦ, αὐτὸς ποὺ ἔφθασε μέσα ἀπὸ τὴ νόμιμη ἄθληση καὶ τὴν ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ στὴν ὁμοίωση μὲ τὸ Χριστό. Ὁ «εἰς Θεὸν πλουτῶν» σὲ κάθε ἔργο του ξεκινᾶ μὲ τὴν ἐπίκληση τοῦ Θεοῦ, ἀφοῦ πρῶτα βεβαιωθεῖ ὅτι αὐτὸ ποὺ ἐπιδιώκει δὲν εἶναι ἀντίθετο μὲ τὸ θέλημά Του. Ἀγωνίζεται μέσα στὰ καθημερινὰ προβλήματα μὲ τὴ δύναμη τοῦ Χριστοῦ, γιὰ νὰ πετύχει τὴν ὁμοίωσή του μὲ τὸ Χριστό. Κι αὐτὸ γιατὶ ἔχει ἀφομοιώσει τὸν ξεκάθαρο λόγο τοῦ Χριστοῦ ὅτι: «χωρὶς ἐμοῦ οὐ δύνασθε ποιεῖν οὐδέν». Χαρακτηριστικὸ τοῦ ἀνθρώπου αὐτοῦ εἶναι ἡ ἀνιδιοτέλεια καὶ ἡ ταπείνωση. Πλεονέκτης εἶναι μόνο στὰ πνευματικὰ, στὰ ὁποῖα ὅσο αὐξάνει, τόσο βυθίζεται στὴν ταπείνωση καὶ στὴν ἀφυλαργυρία. Σέβεται τὴν κτίση σὰν δῶρο τοῦ Θεοῦ, ἀγαπᾶ τοὺς ἀνθρώπους, πάσχει μὲ τοὺς πάσχοντες, χαίρεται μὲ τοὺς χαίροντες. Ὁ ἄφρων πλούσιος ξαφνιάστηκε μὲ τὸ θάνατο, ὁ πλοῦτος του δὲν πέρασε τὸ κατώφλι τοῦ θανάτου. Ὅμως ὁ «εἰς Θεὸν πλουτῶν» ἤδη ἀπὸ τώρα ἔχει ζωὴν αἰώνιον. Ἀμήν.

ΑΙΚ.Π.

Ἐκ τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως

ΠΗΓΗ