ΤΟ ΘΕΙΟ ΚΗΡΥΓΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΙΔ' ΛΟΥΚΑ (03.12.2023)

Κυριακή ΚΣΤ΄ Ἐπιστολῶν

3 Δεκεμβρίου 2023

(Ἐφεσ. ε΄ 8-19)

*

«Μή μεθύσκεσθε οἴνῳ, ἐν ᾧ ἐστιν ἀσωτία» (Ἐφεσ. 5,18)

ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΟ ΑΝΑΓΝΩΣΜΑ

Μία ἀπό τίς θεόπνευστες ἐντολές τοῦ Ἀποστόλου Παύλου, πού ἀκούσαμε στό Ἀποστολικό ἀνάγνωσμα τῆς σημερινῆς Θείας Λειτουργίας, ἀγαπητοί ἀδελφοί, άναφέρεται στό πάθος τῆς μέθης. «Μή μεθᾶτε μέ κρασί, μᾶς συμβουλεύει πατρικά, διότι μέ τό μεθύσι εἶναι συνδεδεμένη ἡ ἀσωτία, ἡ ἄτακτη καί ἁμαρτωλή ζωή».

Ποιός θά ἀμφισβητήσει τή γνώμη αὐτή τοῦ Ἀποστόλου Παύλου; Ὅτι δηλαδή συνδέονται ἄρρηκτα μέθη καί ἀσωτία; Ἤδη ἀπό τήν ἐποχή τοῦ Νῶε, μετά τόν κατακλυσμό, πού πρωτοφυτεύθηκε ἀμπέλι, φάνηκαν καθαρά τά ὄχι εὐχάριστα συμπτώματα τῆς ἀλόγιστης χρήσης του. Στό πρῶτο βιβλίο τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, στή Γένεση θά διαβάσουμε:

«Ὁ Νῶε ἐφύτευσεν ἀμπελώνα καί ἔπιεν ἐκ τοῦ οἴνου καί ἐμεθύσθη καί ἐγυμνώθη ἐν τῷ οἴκῳ αὐτοῦ» (20,21). Μή ξέροντας περί τίνος πρόκειται κατανάλωσε ἀπρόσεκτα ἀπό τό γλυκό καρπό καί μέθυσε καί πέταξε τά ροῦχά του καί ἔγινε περίγελως στά παιδιά του. Βέβαια δέν φταίει ὁ καρπός τῆς ἀμπέλου. Δῶρον Θεοῦ εἶναι στόν ἄνθρωπο. Γιά νά τοῦ χαρίζει κάποια χαρά καί εὐθυμία. «Καί οἶνος εὐφραίνει καρδίαν ἀνθρώπου» (Ψαλμ. 103,15). Γιά νά μετριάζει τή βαθειά καί ἀνυπόφορη θλίψη. «Δίδοτε...οἶνον πίνειν τοῖς ἐν ὀδύναις...» θά διαβάσουμε στίς Παροιμίες (31,6). Ἀκόμη καί νά τοῦ χρησιμεύει καί σάν φάρμακο. Στήν ἀρχαιότητα ἐχρησιμοποιεῖτο καί σάν ἀντισηπτικό στομάχου. Γι’αὐτό βλέπουμε τόν Ἀπόστολο Παῦλο νά συμβουλεύει τόν ἀγαπητό μαθητή του Τιμόθεο: «Μή πίνεις πολύ νερό, ἀλλά νά χρησιμοποιεῖς λίγο κρασί γιά τό στομάχι σου καί τίς ἀρρώστιες σου τίς πολλές (Α΄Τιμ. 5,23).

Σέ πόσα, λοιπόν, δέν μᾶς εἶναι χρήσιμο τό κρασί! Καί τό σπουδαιότερο τό κρασί, τό γέννημα τῆς ἀμπέλου, τό χρησιμοποιοῦμε γιά νά τελοῦμε τό Μυστήριο τῆς Θείας Εὐχαριστίας. Τότε, κατά τήν φρικτή Μυσταγωγία, τό ἁπλό κρασί μεταβάλλεται μέ τή Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος σέ Αἷμα Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ.

Δέν φταίει, λοιπόν, τό κρασί, τό θαῦμα αὐτό τῆς θείας Δυνάμεως, φταίει ὁ ἄνθρωπος, ἡ ἀλογία καί ἡ ἐμπάθειά του. Τό κρασί εἶναι τοῦ Θεοῦ. Ἡ μέθη εἶναι τοῦ ἀνθρώπου μέ ὅλες τίς ὀλέθριες συνέπειές της.

Ἄσωτο χαρακτηρίζει τό μέθυσο τό Πνεῦμα τό Ἅγιον διά τοῦ Ἀποστόλου Παύλου. Δηλαδή ἄνθρωπο πού κατασπαταλᾶ τή ζωή του σέ μάταια καί φθοροποιά ἔργα. Γι’αὐτό καί συνιστᾶ στούς φρόνιμους χριστιανούς, τούς πιστούς καί ἐνάρετους, νά μήν ἔχουν πολλές σχέσεις μέ τούς μέθυσους (Α΄Κορ. 5,11). Μέ ἰδιαίτερη αὐστηρότητα τό Παύλειο στόμα θά ἀναφωνήσει «οὔτε πόρνοι, οὔτε εἰδωλολάτραι... οὔτε μέθυσοι... βασιλείαν Θεοῦ οὐ κληρονομήσουσι» (Α΄ Κορ. 6,9).

Τό πρῶτο θαῦμα πού ἐπετέλεσε ὁ Κύριός μας ἦταν ἡ μετατροπή τοῦ νεροῦ σέ κρασί, στό γάμο τῆς Κανᾶ στή Γαλιλαία. Ὁ ἴδιος θά διατρανώσει: «Ἐγώ εἰμι ἡ ἄμπελος ἡ ἀληθινή» (Ἰω. 15,1). «Ἐγώ εἰμι ἡ ἄμπελος ὑμεῖς τά κλήματα» (Ἰω. 15,5). Αὐτά τά ἀθάνατα λόγια εἶπε ὁ Θεάνθρωπος πρός τούς μαθητές Του στό Μυστικό Δεῖπνο. Οἱ Ἀπόστολοι εἶναι συνδεδεμένοι μέ τό Χριστό, ὅπως τό κλῆμα δέν μπορεῖ νά φέρει καρπό ἀπό μόνο του, ἄν δέν εἶναι προσαρτισμένο στήν κληματαριά, ἔτσι καί οἱ μαθητές δέν ἔχουν πνευματική καρποφορία, ἄν δέν εἶναι ἑνωμένοι μέ τό Χριστό. Καί, ἐπειδή ἡ Ἐκκλησία εἶναι σῶμα Χριστοῦ, ἡ ἑνότητα τῶν πιστῶν ὑπογραμμίζεται ἀπό τή χρήση τοῦ οἴνου. Δίχως κοινωνία μαζί Του οἱ πιστοί εἶναι κλαδιά κομμένα ἀπό τό κλῆμα, χωρίς χυμό, ἄκαρπα, κατάλληλα γιά τή φωτιά. Ἐδῶ ἐκφράζεται ἡ καρποφόρος ἕνωσις τοῦ Χριστοῦ μέ τήν Ἐκκλησία Του̇ κοινωνία ἑνότητος, ἀγάπης, μέθη νηφάλιος, γνῶσις ἀληθής, εἶναι οἱ πολύχυμοι καρποί του (Ἱ. Χρυσόστομος).

Ὁ οἶνος ἀποκτᾶ τήν ἰδιαίτερη σημασία του στό Μυστικό Δεῖπνο, ὅταν ὁ Κύριος ἔδωσε τό ποτήριο στούς μαθητές Του λέγοντας «Πίετε ἐξ αὐτοῦ πᾶντες, τοῦτο γάρ ἐστί τό Αἷμά μου τό τῆς Καινῆς Διαθήκης τό περί πολλῶν ἐκχυνόμενον εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν». Ἔτσι, ὁ οἶνος μαζί μέ τόν ἄρτο εἶναι τό μοναδικό ἀγαθό πού προσφέρονται στή Θεία Εὐχαριστία, εὐλογοῦνται, ἁγιάζονται καί μᾶς ζωοποιοῦν.

Ἀποτρέποντας ὁ Θεῖος Ἀπόστολος τούς πιστούς ἀπό τή μέθη πού ὁδηγεῖ στήν ἄσωτη ζωή, στή συνέχεια τούς παρακινεῖ νά «πληροῦνται ἐν Πνεύματι», δηλαδή νά γεμίζουν τόν ἑαυτό τους ἀπό τά χαρίσματα καί τίς ἐκδηλώσεις τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, κατάσταση πού συνιστᾶ μιά ἄλλη μορφή μέθης, μέθη πνευματική. Γι αὐτό καί σημειώνει ὁ Θεοδώρητος: «τήν μέθην ἐκβάλων τήν ἐπιβλαβῆ, τήν πνευματικήν ἀντεισήγαγε». Μέ τρεῖς μετοχές «λαλοῦντες», «ᾂδοντες» καί «ψάλλοντες» ὁ μακάριος Παῦλος περιγράφει πώς ἐξωτερικεύεται ἡ παρουσία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος στίς καρδιές τῶν πιστῶν.

Ἄς εἰσέλθουμε στόν καρποφόρο ἀγρό τῆς σοφίας τῶν Θείων Πατέρων μας:

Ὁ Μέγας Βασίλειος: Ἡ μέθη γίνεται μητέρα τῆς κακίας, ἐναντίωση τῆς ἀρετῆς, μεταβάλλει σέ δειλό τόν ἀνδρεῖο καί τόν σώφρονα σέ ἀκόλαστο̇ ἀπό δικαιοσύνη δέν καταλαβαίνει καί τή φρόνηση τήν καταστρέφει. Φέρνει ὄλεθρο λογισμῶν, ἐξασθένηση, πρόωρο γῆρας, σύντομο θάνατο. Καί θά συστήσει ὁ ἱερός Πατέρας: Στίς ἡμέρες τῆς νηστείας δέν ἐπιτρέπεται ἡ κατάλυσις οἴνου καί ἐλαίου. Γιατί νηστεία μέ κρασί εἶναι νηστεία κίβδηλος. Μή διαφθείρεις μέ τή σημερινή μέθη τήν αὐριανή ἐγκράτεια.

Ὁ Ἱερός Χρυσόστομος καλεῖ τή μέθη μητέρα τῆς ἀθυμίας, χαρά τοῦ διαβόλου, πού γεννάει μύρια κακά. Μέθη, θεληματική τρέλα ̇ μέθη, προδοσία λογισμῶν ̇ συμφορά πού γίνεται ἀφορμή κοροϊδίας ̇ νόσημα πού ἀποτελεῖ αἰτία χλευασμοῦ ̇ δαίμονας αὐθαίρετος καί χειρότερη τῆς παραφροσύνης. Καί θά προτρέψει ὁ χρυσοῦς τήν γλῶτταν καί τήν καρδίαν Ἐπίσκοπος: Ὑπάρχει σέ μᾶς ποτήριον μέθης καλό ̇ ποτήριον μέθης πού προκαλεῖ σωφροσύνη καί ὄχι παράλυση ̇ ποιό εἶναι αὐτό; Τό πνευματικό ποτήριο, τό σωτήριο ποτήριο, τό ποτήριο τό ἄχραντο τοῦ Δεσποτικοῦ αἵματος.

Ὁ Ἅγιος Παῦλος, Ἐπίσκοπος Ἐμμέσης, λέγει: Ἡ πνευματική μέθη εἶναι μητέρα τῆς σωφροσύνης, δάσκαλος τῆς ἀγνείας, μέθη πού διατηρεῖ ἄγρυπνο τό βλέμμα τοῦ νοῦ, μέθη ἀληθείας, πού προσθέτει φῶς στίς ψυχές πού εἶναι γεμάτες ἀπό αὐτό. Μέθη πού δέν κάνει τόν ἄνθρωπο νά παραφέρεται, οὔτε νά ἀσθενεῖ ἀπό τήν ἄκρατη οἰνοποσία, ἀλλά μᾶλλον πού ἐνισχύει τά μέλη τοῦ σώματος καί ὁπλίζει μέ τά ὅπλα τῆς δικαιοσύνης κατά τῆς ἁμαρτίας ̇ μέθη μέ τήν ὁποία πλημμύρισαν ὅλοι οἱ Ἀπόστολοι.

Ὁ Ἅγιος Νεκτάριος θά πεῖ: Πράγματι, ὁ μεθυσμένος εἶναι ἔμψυχος νεκρός, αὐθαίρετος δαίμονας, ἀσθένεια πού δέν ἔχει συγνώμη ̇ κοινή τοῦ γένους μας ἀσχυμοσύνη. Μέθη εἶναι ὁ αὐθαίρετος δαίμονας πού μπαίνει στή ψυχή ἔχοντας ὡς αἰτία τήν ἡδονή. Αὐτοί πού μεθοῦν, προσελκύουν ἀπό μόνοι τους τήν καταιγίδα τῶν συμφορῶν πού φέρνει ἡ μέθη. Καί θά συμπεράνει ὁ Ἅγιος: Ἔτσι, λοιπόν, ἡ συνήθεια καταλήγει ἤ σέ ἀρετή ἤ σέ κακία, ἀναλόγως τῶν πράξεων πρός τίς ὁποῖες ἔχει κάποιος τήν κλίση ̇ γιατί ἡ μέν ἀγαθή συνήθεια ἐκπαιδεύει τήν ἀρετή, ἡ δέ κακή στήν κακία ̇ ἡ μέν ἀνεβάζει τόν ἄνθρωπο στόν οὐρανό, ἡ δέ ἄλλη τόν κατεβάζει στό βάραθρο.

Ὁ Ἅγιος Ἰουστῖνος Πόποβιτς θά ὑπογραμμίσει: Τό Θεῖον Αἷμα τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ εἶναι ἡ ἁγιάζουσα, ἡ καθαίρουσα, ἡ μεταμορφοῦσα, ἡ χριστοποιοῦσα, ἡ θεοῦσα, ἡ σώζουσα δύναμις. Ὁ Χριστός «Ὁ Κύριός μου» εἶναι ΄΄τά πάντα ἐν πᾶσι, καί ἐν Αὐτῷ ἡ ζωή΄΄ ̇ ὅλα τά ἄλλα εἶναι σκύβαλα», «ζημιά». Ἐάν δέν σκεπτόμεθα ἔτσι, τότε δέν ἔχουμε συνείδηση τοῦ τί εἶναι χριστιανισμός, τί μᾶς δίδει, καί τί ζητεῖ ἀπό ἡμᾶς.

Ὁ Ἅγιος Ἄνθιμος, σέ κήρυγμά του τό 1937 θά πεῖ: Διά νά λυθεῖ τό σῶμα ἀπό τά πάθη, πρέπει νά ἔχει καλήν διοίκησιν ἀπό τόν διοικητήν̇ καί ποιός εἶναι ὁ διοικητής; Εἶναι ὁ νοῦς. Ὁ Θεός ἔδωσε τοιαύτην ἐξουσίαν, ὥστε ὁλόκληρον τό σῶμα νά τό διοικεῖ ὁ νοῦς. Ἐφ’ ὅσον, λοιπόν, ἔχομεν τόν νοῦν, εἴμεθα εὐτυχεῖς ̇ διότι μήτε τά πόδια θά διοικήσουν τόν ἄνθρωπο, μήτε τά χέρια, μήτε τά μάτια, μήτε ἡ καρδία, ἀλλά ὁ νοῦς. Ὅταν, ὅμως, ὁ νοῦς εἶναι αἰχμάλωτος, διοικεῖ κακῶς τά μέλη τοῦ ἀνθρώπου ̇ καί τότε σύρεται ἀπό τά πάθη καί παραφρονεῖ.

Ὁ Ἅγιος Πορφύριος θά καταθέσει: Ὁ Χριστός εἶναι τό Φῶς τό ἀληθινό, ἡ χαρά, ἡ εὐτυχία πού σέ κάνει ἄλλο ἄνθρωπο. Ὁ Χριστός εἶναι ἡ ἐλπίδα μας. Σέ μεθάει σάν τό κρασί τό ἀνόθευτο, αὐτό τό κρασί τό πνευματικό. Ὅπως λέει ὁ Δαβίδ: «ἐλίπανας ἐν ἐλαίῳ τήν κεφαλήν μου καί τό ποτήριόν σου μεθύσκον με ὡσεί κράτιστον». Ὁ πνευματικός οἶνος εἶναι ἄκρατος, ἀνόθευτος, πολύ δυνατός καί ὅταν τόν πίνεις, σέ μεθάει. Αὐτή ἡ θεία μέθη εἶναι δῶρο Θεοῦ πού δίνεται στούς «καθαρούς τῇ καρδίᾳ».

Ὁ Ἅγιος Παΐσιος θά ἀνακεφαλαιώσει: Αὐτοί πού μεθοῦν ἀπό τό Ἅγιον Πνεῦμα, ἀγάλλονται συνέχεια ἀπό τή στοργή τοῦ Θεοῦ, τοῦ Πατέρα τους. Ἄν μεθύσει ὁ ἄνθρωπος πνευματικά μέ τό οὐράνιο κρασί, ἡ ζωή του ἐδῶ στή γῆ γίνεται μαρτυρική, μέ τήν καλή ὅμως ἔννοια. Ἀχρηστεύεται γιά τόν κόσμο, ἀδιαφορεῖ γιά κάθε τί γήινο καί ὅλα τά θεωρεῖ «σκύβαλα». Αὐτή ἡ μέθη, ἡ οὐράνια, εἶναι ἡ καλή, ἀλλά πρέπει νά εἶναι κανείς συνέχεια ἐκεῖ, στό ἀτέλειωτο βαρέλι, τό οὐράνιο. Εὔχομαι νά βρῆτε τήν παραδεισένια θεία κάνουλα καί νά πίνετε καί νά μεθᾶτε συνέχεια ἀπό τό παραδεισένιο κρασί. Ἕνας προσκυνητής θά πεῖ στόν Ἅγιο Παΐσιο: -Γέροντα, τί χαρά εἶναι αὐτή πού νοιώθω; Μήπως δέν ἔχω συναίσθηση τῆς ἁμαρτωλότητος μου; Ὄχι, παιδί μου! Θά τοῦ ἀπαντήσει ὁ Ἅγιος, σοῦ δίνει ὁ Θεός καμμιά σοκολάτα, γιά νά χαίρεσαι. Ἀργότερα θά σοῦ δώσει κρασί, σάν κι αὐτό πού πίνουν στόν Παράδεισο. Ξέρεις τί γλυκό κρασί πίνουν ἐκεῖ; Οὔ! Λίγο φιλότιμο νά δεῖ ὁ Θεός, λίγη καλή διάθεση, καί δίνει πλούσια τή Χάρη Του καί σέ μεθάει ἀπό αὐτήν τήν ζωή.

Χριστιανοί μου,

Ἡ Ἁγία Γραφή θεωρεῖ ἁμάρτημα πολύ σοβαρό τή μέθη. Γι αὐτό ἄν δέν μᾶς συνετίσει ἡ πικρή πεῖρα, πού ἔχουμε γι’αὐτό τό πάθος, ἡ ἀξιοθρήνητη κατάσταση τοῦ μέθυσου, ἡ δραματική κατάσταση στήν οἰκογένειά του, ὁ κοινωνικός του ξεπεσμός, ἡ ραγδαία φθορά τῆς ὑγείας του, καί ἄλλα συναφῆ, τοὐλάχιστον ἄς μᾶς συνετίσει ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ, τόν ὁποῖο ἐκφράζει ἀπολύτως ὁ Ἀπόστολος Παῦλος: «Ἀδελφοί, μή μεθύσκεσθε οἴνῳ ἐν ᾧ ἐστιν ἀσωτία». Ὁ σοφός Σολομών στίς Παροιμίες του ἀναφωνεῖ: Ἡ σοφία τοῦ Θεοῦ, δηλαδή ὁ Χριστός, «ἐκέρασεν εἰς κρατῆρα τόν ἑαυτῆς οἶνον... ἔλθετε καί πίετε οἶνον, ὅν κεκέρακα ὑμῖν. Ἀπολίπετε ἀφροσύνην καί ζήσεσθε καί ζητήσατε φρόνησιν, ἵνα βιώσητε, καί κατορθώσητε σύνεσιν ἐν γνώσει» (Θ΄,1-6). Ὄντως μέθη νηφάλια πού ὁδηγεῖ στή θεογνωσία καί ὄχι στήν ἀπώλεια. Μέθη ἀγαπητική, πού ἐξορίζει τήν ἀφροσύνη καί καλλιεργεῖ τή σωφροσύνη, ὥστε ὁ ἄνθρωπος «θείῳ βακχευόμενος πνεύματι» νά διέλθει τήν ἀτρύγητο τοῦ βίου θάλασσα.

Ἀδελφοί μου,

Ὁ Χριστός εἶναι ὁ σωτήριος οἶνος, ὁ οἶνος ὁ μυστικός, ὁ ὁποῖος ἀναβλύζει ἀπό τή θεότητά Του. Ἐμεῖς τά φιλότιμα παιδιά Του ἄς ψελλίσουμε ὕμνον υἱϊκό πρός τήν πάναγνον Μητέρα Του: Ὡς ἀγεώργητος, Παρθένε ἄμπελος, τόν ὡραιότατον βότρυν ἐβλάστησας, ἀναπηγάζοντα ἡμῖν, τόν οἶνον τόν σωτήριον, πάντων τόν εὐφραίνοντα τάς ψυχάς καί τά σώματα (Θεοτοκάριον).

Γιά τήν ἀλόγιστη χρήση τοῦ κρασιοῦ, ὁ χριστιανός ποιητής Γ. Βερίτης ἀπευθυνόμενος πρός τούς νέους θά τούς πεῖ:

Μακρυά τό κρασί!

Ἕνας πόθος μοναχά σέ σᾶς ταιριάζει,

ἕνας δρόμος μέσ’ στήν μπόρα, στή νυχτιά,

Ἐκεῖνος πού ἀπ’ τά σκοτεινά σας στήθη βγάζει

οὐρανό γεμᾶτον ἄστρα λαμπερά. ΑΜΗΝ!

ΠΗΓΗ