ΤΟ ΘΕΙΟ ΚΗΡΥΓΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗ Ε' ΜΑΤΘΑΙΟΥ

ΚΥΡΙΑΚΗ Ε΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ

9 Ἰουλίου 2023

«ζῆλον Θεοῦ ἔχουσιν ἀλλ’ οὐ κατ’ ἐπίγνωσιν» (Ρωμ. 10, 2)

Μιὰ τραγικὴ διαπίστωση, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, γιὰ τοὺς συμπατριῶτες του Ἰουδαίους κάνει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος στὴν πρὸς Ρωμαίους ἐπιστολή του. Λέγει γι’ αὐτοὺς ὅτι ἔχουν μὲν ζῆλο στὰ θέματα τῆς θρησκευτικῆς πίστεως, ὁ ὁποῖος ὅμως δὲν εἶναι σωστός, ἀφοῦ δὲν ξεκινᾶ ἀπὸ τὴν ὀρθὴ γνώση τοῦ θελήματος τοῦ Θεοῦ, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ ξεπέφτει σ’ ἕνα σκοτεινὸ καὶ μισαλλόδοξο φανατισμὸ καὶ μιὰ στεῖρα ἐμμονὴ στὸ γράμμα τοῦ Νόμου. Αὐτὴ ἡ στάση δημιουργεῖ πλάνες, παρεξηγήσεις καὶ συγκρούσεις. Ἡ διαπίστωση αὐτὴ μᾶς δίνει τὴν ἀφορμὴ νὰ μιλήσουμε γιὰ τὸν ζῆλο εἰδικὰ καὶ γενικώτερα γιά τήν σημασία ποὺ ἔχει γιὰ τὴν πορεία τῆς χριστιανικῆς ζωῆς.

Ἡ λέξη «ζῆλος» παράγεται ἀπὸ τὸ ρῆμα «ζέω», ποὺ σημαίνει βράζω, κοχλάζω. Τὸ ρῆμα αὐτὸ χρησιμοποιεῖ ὁ Ἀπόστολος καὶ σὲ ἄλλο σημεῖο τῆς ἐπιστολῆς του, ὅταν συνιστᾶ στοὺς Χριστιανοὺς νὰ εἶναι «τῷ πνεύματι ζέοντες», δηλαδὴ ἐνεργητικοὶ καὶ δραστήριοι καὶ ὄχι ψυχροὶ καὶ ἀδιάφοροι. Ὁ ζῆλος στὴν ζωὴ τοῦ Χριστιανοῦ εἶναι ἀναγκαῖος γιὰ τὴν πνευματική του πρόοδο, τὴν ἀπόκτηση τῶν ἀρετῶν καὶ τὴν ἐν Χριστῷ σωτηρία του. Εἶναι, θὰ λέγαμε ἁπλά, ὅ,τι ἡ βενζίνη γιὰ τὸ αὐτοκίνητο, ὅ,τι ἡ ἠλεκτρικὴ ἐνέργεια γιὰ τὸ ἐργοστάσιο, ἡ κινητήρια δηλαδὴ δύναμη στὸν ἀγῶνα γιὰ τὴν θέωση τοῦ ἀνθρώπου. Ὁ ζῆλος καθορίζει τὴν ζωὴ τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων, ἐνδυναμώνει τὴν πίστη ἑκατομμυρίων Μαρτύρων, ἐμπνέει τὸν ἀγῶνα Ὁσίων Ἀσκητῶν καὶ καθοδηγεῖ τοὺς Ἁγίους Πατέρες σὲ ἀγῶνες σκληροὺς καὶ μακροχρόνιους, γιὰ νὰ διαφυλαχθεῖ ἀνόθευτη ἡ πίστη στὴν ἐν Χριστῷ ἀποκάλυψη. Ὅλα τὰ θαυμαστὰ καὶ ἐξαίσια στὴν ζωὴ τῶν Ἁγίων τῆς Ἐκκλησίας μας δὲν εἶναι παρὰ ἀποτελέσματα ἐνθέου ζήλου ποὺ πυρπολοῦσε ὁλόκληρη τὴν ὕπαρξή τους‧ ἑνὸς ζήλου ποὺ κατευθυνόταν ἀπὸ τὴν ἀληθινὴ γνώση τοῦ θελήματος τοῦ Θεοῦ. Ὁ «κατ’ ἐπίγνωσιν» αὐτός ζῆλος δὲν γνώριζε δυσκολίες καὶ ἀντιξοότητες, ζωντάνευε ἀκόμα περισσότερο μπροστὰ στὰ ἐμπόδια καὶ τοὺς διωγμούς. Ἐνισχυόταν ἀπὸ τὴν βεβαιότητα πὼς ὁ Χριστὸς εἶναι τὸ πνευματικὸ θεμέλιο τοῦ Χριστιανισμοῦ, βεβαιότητα ποὺ τοὺς ὑπαγόρευε τὴν ταπείνωση τοῦ ἑαυτοῦ τους, τὴν ἐκμηδένιση τοῦ ἰδίου θελήματος καὶ τὴν ἐπιδίωξη τοῦ θελήματος τοῦ Θεοῦ.

Ἂς φέρουμε στὴν μνήμη μας τὴν μεταστροφὴ τοῦ διώκτη Σαύλου σὲ μεγάλο Ἀπόστολο. Ὁ ζῆλός του ἦταν πλέον ὑπὲρ τοῦ Χριστοῦ, ζῆλος θεϊκός. Αὐτὸς ὁ οὐρανοβάμων Παῦλος, μετὰ τὸ θεῖο ἐκεῖνο ὅραμα, ἐμφορούμενος ἀπὸ τὴν θεία χάρη, ἐκήρυττε μὲ περίσσεια δύναμη τὸν λόγο τοῦ Θεοῦ, προσείλκυε πλήθη ἀνθρώπων καὶ ὁ Χριστιανισμὸς ἐξαπλωνόταν σὲ ὅλη τὴν οἰκουμένη.

Δυστυχῶς, σήμερα ἐπικρατεῖ ὁ ζῆλος γιὰ τὸ κακό. Ὁ ζῆλος αὐτὸς ἀναπτύχθηκε περισσότερο κατὰ τὸν 21οαἰ. Αἱρετικοὶ καὶ ἄθεοι παντὸς εἴδους ἐμφανίζονται, ποὺ ἄλλοι μὲν θέλουν νὰ ἀναστήσουν ἀνθρώπινες θρησκευτικὲς παραδόσεις, ὅπως π.χ. οἱ δωδεκαθεϊστές, οἱ χιλιαστὲς καὶ ἄλλοι, ἄλλοι δὲ προσπαθοῦν νὰ ἀναδείξουν πολιτικὲς καὶ κοινωνικὲς θεωρίες, ὅπως εἶναι γιὰ παράδειγμα οἱ ἄθεοι ὑλιστές. Ὅλοι αὐτοὶ ἐμφανίστηκαν τὶς τελευταῖες δεκαετίες.

Στὸν ζῆλο αὐτὸν ποὺ ἐμπνέει ὁ σατανᾶς, τὶ ἔχουμε νὰ ἀντιτάξουμε ἐμεῖς; Ἀλίμονο! Οἱ περισσότεροι Ἕλληνες μένουν θρησκευτικὰ ἀδιάφοροι… Ἐνδιαφέρονται γιὰ χίλια δυὸ ἄλλα ζητήματα, μικρὰ καὶ ἐπουσιώδη: τὴν πολιτική, τὸν ἀθλητισμό, τὰ κέρδη καὶ τὶς ἀπολαύσεις. Ὅμως, ἂς εἴμαστε αἰσιόδοξοι! Δόξα τῷ Θεῷ, ὑπάρχουν οἱ καλοὶ κληρικοί, οἱ ὁποῖοι ἀσκοῦν μὲ ἔνθεο ζῆλο τὰ ποιμαντικά τους καθήκοντα, οἱ καλοὶ οἰκογενειάρχες καὶ πλεῖστοι ἄλλοι ἄνθρωποι ποὺ ἀγωνίζονται μὲ ἀπαράμιλλο ζῆλο γιὰ τὸ καλό, τὸ εὐγενὲς καὶ τὸ ὡραῖο. Ὅπως τονίζει ὁ Ἅγιος Ἰωάννης τῆς Κλίμακος καὶ ὁ Ἅγιος Ἰσαὰκ ὁ Σῦρος, πέρα ἀπὸ τὴν ὕπαρξη τοῦ χριστιανικοῦ ζήλου, ἰδιαίτερη σημασία ἔχει ἡ χρήση καὶ τὰ κίνητρά του. Γιὰ νὰ εἶναι ὑγιὴς ὁ ζῆλος τοῦ Χριστιανοῦ, πρέπει νὰ συνοδεύεται ἀπὸ διάκριση καὶ σύνεση. Δὲν μπορεῖ νὰ εἶναι ἄκριτος οὔτε ἐπιτιμητικὸς πρὸς τοὺς πάντες καὶ τὰ πάντα. Τὸ βαθύτερο κίνητρό του, ὅπως ἐδίδαξε ὁ Ἴδιος ὁ Χριστός, πρέπει νὰ εἶναι ἡ ἀγάπη καὶ νὰ ἐκδηλώνεται μὲ τὴν ἐν Χριστῷ ἀγάπη καὶ ἐλευθερία, στὶς ὁποῖες ἀφορᾶ καὶ στὶς ὁποῖες στοχεύε.

Ὁ χριστιανικὸς ζῆλος δὲν πρέπει νὰ συνοδεύεται ἀπὸ φανατισμὸ καὶ μισαλλοδοξία ἢ καὶ μῖσος, ἀκόμα καὶ ὑποκρισία. Δείγματα τέτοιου ζήλου ἔχουμε ἄπειρα καὶ στὴν παλαιότερη ἀλλὰ καὶ στὴν πρόσφατη ἐκκλησιαστικὴ ἱστορία. Ὡστόσο, κατὰ καιροὺς ὁ νοσηρὸς ζῆλος τραυμάτισε καὶ ταλάνισε τὸ ἐκκλησιαστικὸ σῶμα. Αυτὸς εἶναι ὁ ὀνομαζόμενος «οὐ κατ’ ἐπίγνωσιν ζῆλος», ὁ ὁποῖος ὁδήγησε σὲ παρανοήσεις καὶ ἔριδες τοὺς Χριστιανούς.

Σὲ αὐτὸ τὸ τόσο σημαντικὸ θέμα θὰ μᾶς διαφωτίσει ἡ πατερικὴ σοφία.

Ὁ ἱ. Χρυσόστομος ἐγκωμιάζοντας τὸν ἅγιο ζῆλο λέγει: «Ἂν μέσα σ’ ἕναν ἄνθρωπο ἀνάψει γιὰ καλὰ τὸ πῦρ τοῦ θείου ζήλου, μπορεῖ αὐτὸς καὶ μόνος του πλῆθος λαοῦ νὰ ἐπαναφέρει στὸν δρόμο τοῦ Θεοῦ».

Ὁ Ἅγιος Νεκτάριος διδάσκει: «Ζῆλος εἶναι ἡ θέρμη τῆς ψυχῆς ποὺ ἐκδηλώνεται σὰν ὁρμή, σὰν πάθος καὶ ἐπιθυμία. Ζῆλο λίγο-πολὺ διακρίνουμε καὶ στοὺς καλοὺς καὶ στοὺς κακοὺς ἀνθρώπους. Ὁ ζῆλος εἶναι ἀγαθός, ὅταν ἡ ὁρμή του κινεῖται καὶ ἐργάζεται πρὸς τὸ καλό. Ὅταν ὅμως ἐκδηλώνεται πρὸς τὰ χυδαῖα καὶ τὰ τιποτένια εἶναι πονηρός. Ὁ μὴ κατ’ ἐπίγνωση ζηλωτής, πάνω στὴν θέρμη τοῦ ζήλου του, πράττει τὰ ἀντίθετα ἀπὸ αὐτὰ ποὺ λέει ὁ θεῖος νόμος καὶ τὸ θεῖο θέλημα. Ὁ ζῆλος τοῦ μὴ κατ’ ἐπίγνωση ζηλωτῆ εἶναι φωτιὰ ποὺ καταστρέφει, «πῦρ καταναλίσκον». Ὁ μὴ κατ’ ἐπίγνωση ζηλωτὴς εὔχεται στὸν Θεὸ νὰ ρίξει φωτιὰ καὶ νὰ κατακάψει ὅλους ὅσοι δὲν δέχονται τὶς ἀρχὲς καὶ τὶς πεποιθήσεις του. Τέτοιου εἴδους ἀνθρώπους τοὺς χαρακτηρίζει μῖσος πρὸς τοὺς ἑτεροδόξους ἢ ζήλια καὶ ὁ ἐπίμονος θυμός, ἡ παράνομη ἐπιμονὴ προκειμένου νὰ ὑπερασπισθεῖ τὰ δικά του φρονήματα, ὁ παράφορος ζῆλος νὰ ντροπιάσει τοὺς πάντες, ἡ φιλοδοξία, ἡ φιλονικία, ἡ ἔριδα, τὸ φιλοτάραχο. Ὁ μὴ κατ’ ἐπίγνωση ζηλωτὴς εἶναι ἄνθρωπος ὀλέθριος». Καὶ συνεχίζει ὁ Ἅγιος: «Ὁ χαρακτήρας τοῦ κατ’ ἐπίγνωση ζηλωτῆ εἶναι αὐτὸς ποὺ λατρεύει, γεμάτος ἐνθουσιασμὸ γιὰ τὴν πίστη του, τὸν Θεό. Εἶναι ἐραστὴς τῶν ἔργων ποὺ ἀξίζουν τὸν ἔπαινο καὶ γεμάτος πόθο βιάζεται νὰ μιμηθεῖ τὰ καλά. Βαδίζει μὲ πολλὴ προθυμία τὸν δρόμο τῆς ἀρετῆς. Ὁ κατ’ ἐπίγνωση ζηλωτής, ὁρμώμενος ἀπὸ τὴν ἀγάπη πρὸς τὸν Θεὸ καὶ τὸν πλησίον, ὅ,τι κάνει τὸ κάνει μὲ ἀγάπη καὶ αὐταπάρνηση. Δὲν κάνει τίποτα ποὺ νὰ μπορεῖ νὰ ἐπιφέρει θλίψη στὸν πλησίον του. Διέπεται ἀπὸ πραότητα, ἀνεξικακία, διάθεση γιὰ εὐεργεσία καὶ εὐγένεια τῶν τρόπων. Ὁ κατ’ ἐπίγνωση ζηλωτὴς εἶναι ὁ τύπος τοῦ ἀληθινοῦ Χριστιανοῦ».

Ὁ Ἅγιος Ἄνθιμος τονίζει: «Ἡ χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ποὺ κατοικεῖ εἰς τὸν ἐνάρετον, τὸν θερμαίνει, καὶ εἶναι τόσο δυνατὰ τὰ βέλη του ποὺ ὅλα τὰ πάθη του δύναται νὰ τὰ κάψει. Δὲν χωρεῖ μέσα του οὔτε προσβολὴ λογισμοῦ οὔτε φθόνος οὔτε μῖσος οὔτε ἔχθρα οὔτε ὑπερηφάνεια…διότι ἡ χάρις τοῦ Ἁγίου Πνεύματος τὰ ἀποδιώκει ὅλα. Ἐὰν βαδίζης τὸν δρόμο τῆς κακίας καὶ γιὰ μιὰ στιγμὴ φύγης καὶ πᾶς εἰς τὴν ὁδὸν τῆς ἀρετῆς, ἐδικαιώθηκες‧ θὰ σὲ σώση ὁ Θεός. Ὁ Θεὸς νὰ μᾶς βοηθήση, διότι ἐὰν μὴ Κύριος οἰκοδομήσῃ οἶκον τῶν ἀρετῶν, μάτην κοπιῶμεν».

Ὁ Ἅγιος Παΐσιος συμπληρώνει: «Νὰ ἀγωνισθοῦμε μὲ θεῖο ζῆλο νὰ ἀποκτήσουμε ἀρετές. Ἡ Παναγία εἶχε καὶ τὴν ἐξωτερικὴ καὶ τὴν ἐσωτερικὴ ὀμορφιά‧ ὅποιος τὴν ἔβλεπε ἀλλοιωνόταν. Ἐκείνη ἡ πνευματικὴ ἁπαλάδα ποὺ σκορποῦσε θεράπευε ψυχές. Ὅποιος ἔχει τὴν πνευματικὴ ὀμορφιὰ ποὺ δίνει ἡ ἀρετή, λάμπει ἀπὸ τὴν θεία χάρη». – «Τὶ μᾶς λείπει, Γέροντα, καὶ δὲν ἀναζητοῦμε μὲ τέτοιο ζῆλο τὸν Χριστό;» - «Τίποτα δὲν μᾶς λείπει. Μυαλὸ ἔχουμε, ἡλικία ἔχουμε. Ὁ ἑαυτός μας εἶναι τὸ ἐμπόδιο. Ἐὰν πετάξουμε τὸν ἑαυτό μας καὶ φύγει ὁ κακὸς ἐνοικιαστής, ὁ παλαιὸς ἄνθρωπος, θὰ κατοικήσει στὸ κενὸ τῆς καρδιᾶς ὁ καινούργιος ἄνθρωπος τῆς Καινῆς Διαθήκης καὶ θὰ γεμίσει ὁ νοῦς μας, ὅλη ἡ ὕπαρξή μας, ἀπὸ ἀγάπη, γιατὶ φιλοξενεῖται μέσα μας ἡ Ἀγάπη, ὁ Χριστός. Εἶπα σὲ κάποιον μιὰ φορά, θὰ πεῖ ὁ Ἅγιος Γέροντας: -Τὶ εἶσαι σύ; Μαχητὴς τοῦ Χριστοῦ ἢ μαχητὴς τοῦ πειρασμοῦ; Ὁ Χριστιανὸς δὲν πρέπει νὰ εἶναι φανατικός, ἀλλὰ νὰ ἔχει ἀγάπη γιὰ ὅλους τοὺς ἀνθρώπους».

Ὁ Ἅγιος Πορφύριος τονίζει: «Ὁ Χριστιανὸς ὅταν βρεῖ τὸν Χριστό, ὅταν ὁ Χριστὸς ἐγκύψει μέσα στὴν ψυχούλα του καὶ τὸ αἰσθανθεῖ, θέλει νὰ λέγει γιὰ τὸν Χριστό: Ἀγαπήσατε τὸν Χριστὸν καὶ μηδὲν προτιμήσητε τῆς ἀγάπης αὐτοῦ. Ὁ Χριστὸς εἶναι τὸ πᾶν, εἶναι ἡ πηγὴ τῆς ζωῆς. Ὅλα στὸν Χριστὸ ὑπάρχουν τὰ ὡραῖα. Ἔτσι εἶναι ὁ Χριστός. Δὲν ἔχει κατήφεια οὔτε μελαγχολία οὔτε ἐνδοστρέφεια, ποὺ ὁ ἄνθρωπος σκέπτεται καὶ βασανίζεται ἀπὸ διάφορους λογισμοὺς καὶ διάφορες πιέσεις ποὺ κατὰ καιροὺς τραυμάτισαν τὴν ζωή του».

Ἀγαπητοί μου!

Αὐτὸς ὁ ἱερὸς καὶ ἔνθεος ζῆλος, γιὰ τὸν ὁποῖο ὅπως εἴδαμε καυχῶνται οἱ Ἅγιοι Πατέρες μας, αὐτὸν τὸν ζῆλο ἂς ἔχουμε στὶς καρδιές μας, στὶς πονηρὲς ἐποχὲς ποὺ ζοῦμε. Ζῆλο γιὰ τὰ ὡραῖα καὶ ὑψηλὰ ἰδανικὰ τῆς ζωῆς.

Δὲν ὑπάρχει ἀμφιβολία, ὅτι, παρὰ τὴν προπαγάνδα τῶν ἀντιχρίστων, παρὰ τὴν ψυχρότητα καὶ ἀδιαφορία τῆς πλειοψηφίας τῶν σημερινῶν Χριστιανῶν, τελικῶς ὁ Χριστὸς θὰ νικήσει καὶ ἡ ἀλήθεια θὰ θριαμβεύσει. Γιὰ νὰ ἔχουμε, ὅμως, κι ἐμεῖς μέρος στὸν τελικὸ ἐκεῖνο θρίαμβο τοῦ Χριστοῦ, χρειάζεται νὰ ἐπιδείξουμε ζῆλο‧ ζῆλο σὰν τοῦ προφήτη Ἠλία‧ ζῆλο σὰν τοῦ Ἀποστόλου Παύλου‧ ζῆλο σὰν τοῦ ἱεροῦ Χρυσοστόμου, σὰν τοῦ Ἁγίου Κοσμᾶ τοῦ Αἰτωλοῦ.

Ναί! Ζῆλος χρειάζεται! Ζῆλος ὄχι γιὰ τὰ μικρὰ καὶ ἀσήμαντα, ἀλλὰ γιὰ τὴν ἱερὰ παρακαταθήκη τῆς Ἐκκλησίας μας. Ἀλλὰ ζῆλος θεοκίνητος, ζῆλος θεάρεστος. Διότι, δυστυχῶς, -ἂς τὸ σημειώσουμε καὶ αὐτό - ὁρισμένοι, σὰν ἄλλοι Φαρισαῖοι, δείχνουν μερικὲς φορὲς ζῆλο, ἀλλὰ ζῆλο ἄκριτο, σὰν τὸν ζῆλο ποὺ ἔδειχνε ὁ Σαῦλος πρὶν γνωρίσει τὸν Χριστό.

Ὁ κατὰ Θεὸν ζῆλος εἶναι ἡ χαριέστατη προθυμία γιὰ ἐμᾶς τοὺς Χριστιανοὺς γιὰ ἑκούσια ὑποταγὴ στὸ θέλημα τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ, ποὺ θὰ μᾶς ὁδηγήσει στὴν ἕνωσή μας μαζί Του. Καὶ θὰ καταστεῖ γιὰ ἐμᾶς ἡ ζωοποιὸς δύναμη, ἀφοῦ καλὰ γνωρίζουμε πὼς ἡ ἔλλειψή του δηλώνει ἀκινησία πνευματική, νέκρωση ψυχικὴ καὶ πνευματικὸ θάνατο. Εἴθε τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιο νὰ ἐμπνέει ὅλους μας, ὥστε νὰ ἀποκτήσουμε ζῆλο «κατ’ ἐπίγνωσιν» (Ρωμ. 10, 2)΄ «Ὁ ζῆλος του οἴκου σου κατέφαγέ με», ἀναφωνεῖ ὁ Προφητάναξ Δαβίδ, ἐνῶ ὁ ποιητικὸς λόγος τοῦ Γ. Βερίτη διατρανώνει:

«Μές στοῦ Χριστοῦ μας τὸ βασίλειο

θὰ βρεῖτε λύτρωση τρανή,

ἡ γῆ θὰ λάμψει σὰν τὸν ἥλιο

καὶ θ’ ἀνοιχτοῦν οἱ οὐρανοί!

Ὅσοι ποθεῖτε τὴν ἀλήθεια

ποὺ δίνει φλόγα στὴν ψυχή,

ὑψώστε λάβαρο τὸν νόμο

τῆς ἀρετῆς καὶ τῆς τιμῆς!» ΑΜΗΝ!

ΠΗΓΗ