ΚΥΡΙΑΚΗ ΛΒ΄ Ἐπιστολῶν

22 Ἰανουαρίου 2023

«πρόσεχε τῇ ἀναγνώσει» (Α΄ Τιμ. 4, 13)

Αὐτὴν τὴν θεόπνευστη προτροπὴ τοῦ Ἀποστόλου Παύλου  πρὸς τὸν ἀγαπημένο του μαθητή τὸν Τιμόθεο, ἐπίσκοπο Ἐφέσου τῆς Μικρᾶς Ἀσίας, ἀκούσαμε, ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, σήμερα στὸ ἀποστολικὸ ἀνάγνωσμα. Εἶναι μία προτροπὴ ποὺ ἀφορᾶ ὅλους μας. Πάντοτε ἐπίκαιρη, ἀναφέρεται στὸ κύριας σημασίας θέμα τῆς σχέσης μας μὲ τὸν αἰώνιο λόγο τοῦ Θεοῦ, τὴν Ἁγία Γραφή. Μέσα ἀπὸ τὶς σελίδες τοῦ ἀθάνατου αὐτοῦ βιβλίου  ἀποκτᾶμε ὅ,τι πολυτιμώτερο, τὴν γνώση τοῦ Θεοῦ καὶ τοῦ θελήματός Του.

Ἡ Ἁγία Γραφὴ εἶναι λόγος θεόπνευστος. Ἀποτελεῖ τὴν ἀποκάλυψη τοῦ Θεοῦ σ’ ἐμᾶς τοὺς ἀνθρώπους, ὅπως αὐτὴ κατεγράφη ἀπὸ τοὺς ἱεροὺς συγγραφεῖς τῶν ἐπὶ μέρους βιβλίων της μὲ τὴν ἔμπνευση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Χάρη σ’ αὐτὴν τὴν ἀποκάλυψη ἐμεῖς γνωρίζουμε τὴν ἀλήθεια τῆς ζωῆς καὶ τοῦ κόσμου. Οἱ θεῖες Γραφὲς μᾶς λένε τὶ εἶναι Θεός, τὶ εἶναι ἄνθρωπος, πῶς προῆλθε ὁ κόσμος, ποιὰ εἶναι ἡ ἀρχὴ καὶ ποιὸς  ὁ προορισμός μας, ποιὸ δηλαδὴ τὸ βαθύτερο νόημα τῆς ζωῆς. Ἀλλὰ οὔτε καὶ γνήσια χριστιανικὴ ζωὴ εἶναι δυνατὸν νὰ ὑπάρξει χωρὶς τὴν γνώση ποὺ μᾶς προσφέρει ὁ ζωντανὸς λόγος τοῦ Θεοῦ.

Ἡ Γραφὴ ἁγιάζει τὴν καρδιά, φωτίζει τὸν νοῦ , ἐνισχύει τὴν θέληση. Ἀποδιώκει τὴν ραθυμία, διώκει τὸν πονηρό, ἐκριζώνει τὰ πάθη, ἀπομακρύνει τοὺς ἐμπαθεῖς λογισμούς. Αὐξάνει μέσα μας τὸν φόβο τοῦ Θεοῦ, διεγείρει τὸν ζῆλο μας γιὰ πνευματικὸ ἀγῶνα. Ὅλα αὐτὰ ὁ Χριστιανὸς τὰ μαθαίνει διὰ τῆς μελέτης τῆς Ἁγίας Γραφῆς.  Ὁ ἱ. Χρυσόστομος διδάσκει ὅτι «τίποτε ἄλλο δὲν συντελεῖ στὸ νὰ ἐπιτύχει ὁ Χριστιανὸς ἐνάρετη ζωὴ καὶ βίο σύμφωνα μὲ τὴν ὀρθὴ πίστη ὅσο ἡ μελέτη τῆς Ἁγίας Γραφῆς καὶ ἡ προσεκτικὴ ἐνασχόληση μὲ αὐτήν».  Γι’ αὐτὸ καὶ συχνὰ στὶς ὁμιλίες του ὑπογραμμίζει μὲ ἔμφαση: «μεγάλη ἀσφάλεια πρὸς τὸ μὴ ἁμαρτάνειν τῶν Γραφῶν ἡ ἀνάγνωσις‧ μέγας κρημνὸς καὶ βάραθρον βαθὺ τῶν Γραφῶν ἡ ἄγνοια». Καὶ ἀλλοῦ: «τοῦτο πάντων αἴτιον τῶν κακῶν, τὸ μὴ εἰδέναι τὰς Γραφάς».

«Πρόσεχε τῇ ἀναγνώσει». Ἀπευθύνεται στὸν καθένα ἀπὸ ἐμᾶς σήμερα ὁ θεῖος Παῦλος. Ἡ Ἁγία Γραφὴ δὲν εἶναι βιβλίο ὅπως ὅλα τὰ ἄλλα. Εἶναι τὸ βιβλίο τοῦ Θεοῦ. Ἑπομένως, ἀνάλογος μὲ τὴν φύση καὶ τὴν ἀξία του θὰ πρέπει νὰ εἶναι καὶ ὁ τρόπος ἀνάγνωσής του καὶ ἡ προσοχὴ ὅταν τὸ μελετοῦμε. 

«Πρόσεχε τῇ ἀναγνώσει» σημαίνει νὰ μὴ παραλείπουμε, νὰ μὴ λησμονοῦμε τὴν μελέτη τῆς Ἁγίας Γραφῆς. Ἀποτελεῖ χρέος μας. Εἶναι ἐντολὴ τοῦ Θεοῦ. Στὴν Παλαιὰ Διαθήκη, στὸ βιβλίο τοῦ Ἰησοῦ τοῦ Ναυῆ, θὰ διαβάσουμε: «καὶ οὐκ ἀποστήσεται ἡ βίβλος τοῦ νόμου τούτου ἐκ τοῦ στόματός σου καὶ μελετήσεις ἐν αὐτῷ ἡμέρας καὶ νυκτός, ἵνα εἰδῇς ποιεῖν πάντα τὰ γεγραμμένα‧ τότε εὐοδοθήσει, καὶ εὐοδόσεις τὰς ὁδούς σου» (1, 8). Καὶ στὴν Καινὴ Διαθήκη ὁ Εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης σημειώνει: «ἐρευνᾶτε τὰ γραφάς, ὅτι ὑμεῖς δοκεῖτε ἐν αὐταῖς ζωὴν αἰώνιον  ἔχειν‧ καὶ ἐκεῖναί εἰσιν αἱ μαρτυροῦσαι περὶ ἐμοῦ» (5, 39). Ἂς γίνει, λοιπόν, ἡ καθημερινὴ τροφὴ τῆς ψυχῆς μας, πηγὴ φωτισμοῦ, χαρᾶς καὶ παρηγοριᾶς, γιὰ νὰ μποροῦμε νὰ ἐπαναλαμβάνουμε τὰ λόγια τοῦ προφήτη Δαβίδ: «ὡς γλυκέα τῷ λάρυγγί μου τὰ λόγια σου, ὑπὲρ μέλι τῷ στόματί μου» (Ψαλμ. 118, 103).

«Πρόσεχε τῇ ἀναγνώσει» δὲν σημαίνει ἁπλῶς προσεκτικὴ ἀνάγνωση. Σημαίνει ἀνάγνωση μὲ εὐλάβεια, μὲ δέος, μὲ συναίσθηση ὅτι στὰ χέρια μας δὲν κρατᾶμε τὴν ἐφημερίδα ἢ κάποιο περιοδικό, ἀλλὰ τὸ αἰώνιο καὶ ἅγιο βιβλίο τοῦ Θεοῦ. Μὲ προσοχὴ,  σημαίνει ἀκόμα μὲ προσευχή. Ἂν ὅ,τι κάνουμε στὴν ζωή μας ὀφείλουμε νὰ τὸ ξεκινᾶμε μὲ προσευχή, πολὺ περισσότερο μὲ προσευχὴ θὰ πρέπει νὰ ἀρχίζουμε τὴν μελέτη τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ, γιὰ νὰ μᾶς φωτίσει τὸ Πανάγιο Πνεῦμα στὴν ὀρθὴ κατανόηση τῶν ἱερῶν νοημάτων καὶ νὰ ἑτοιμάσει τὶς καρδιές μας νὰ δεχθοῦν τὰ θεῖα μηνύματα. Μὲ προσευχὴ, ἐπίσης, ἂς ἐπισφραγίζουμε τὴν ἀνάγνωση, δοξολογώντας τὸν Κύριό μας ποὺ μᾶς ἀποκάλυψε τὸν Νόμο Του καὶ μ’ αὐτὸν μᾶς ὁδηγεῖ στὸν δρόμο τῆς σωτηρίας.

«Πρόσεχε τῇ ἀναγνώσει» σημαίνει νὰ μελετοῦμε τὴν Ἁγία Γραφὴ ἀκολουθώντας τὴν ἑρμηνεία τῆς Ἐκκλησίας, καθοδηγούμενοι ἀπὸ τοὺς Ἁγίους Πατέρες μας, μὲ τὸν τρόπο κατὰ τὸν ὁποῖο ἐκεῖνοι, μὲ τὸν φωτισμὸ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, τὴν κατανόησαν καὶ τὴν ἐξήγησαν. Ἡ Ἁγία Γραφὴ δὲν εἶναι κείμενο φιλολογικό - ἔστω ἀριστουργηματικό - ὅπως ἄλλα βιβλία.

Οἱ Ἅγιοι Πατέρες μᾶς διαφωτίζουν καὶ πάλι μὲ τὴν σοφία τους.

Ὁ Ἅγιος Νεκτάριος: «Ἐὰν λοιπόν σᾶς ἐλευθερώσει ὁ Υἱός, θὰ εἴσαστε ὄντως ἐλεύθεροι, λέει ὁ Ἴδιος ὁ Σωτήρας καὶ ἐλευθερωτής μας. Καὶ ἀκόμη: Ἐὰν ἔχετε ἐμπιστοσύνη καὶ ἐφαρμόσετε τὰ λόγια μου, τότε στ’ ἀλήθεια θὰ εἴσαστε μαθητές μου, τότε θὰ γνωρίσετε τὴν ἀλήθεια καὶ ἡ ἀλήθεια θὰ σᾶς ἐλευθερώσει (Ἰω. 8, 31). Ἄρα, ἐφ’ ὅσον ἀφουγκραστοῦμε τὸ κήρυγμα τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ. ἀποβαίνουμε ἐλεύθεροι… Οἱ σελίδες τῆς Ἁγίας Γραφῆς ἀποκαλύπτουν τὸν στοργικὸ σκοπὸ τοῦ Θεοῦ γιὰ τὸ ὑπάκουο ἀνθρώπινο γένος. Ἡ ἀκριβὴς γνώση τοῦ θεόπνευστου λόγου Του ὁδηγεῖ σὲ πραγματικὴ εὐτυχία καὶ τὴν ἐλπίδα τῆς αἰώνιας ζωῆς σ’ ἕναν Παράδεισο, σ’ ἕνα θαυμάσιο νέο κόσμο ἀτέλειωτων εὐλογιῶν».

Ὁ Ἅγιος Ἰουστῖνος Πόποβιτς: «Σὲ κάθε λόγο τοῦ Σωτῆρα ὑπάρχει περισσότερη αἰωνιότητα καὶ ἀφθαρσία ἀπ’ ὅ,τι σ’ ὁλόκληρο τὸν οὐρανὸ καὶ σ’ ὁλόκληρη τὴν γῆ μὲ ὁλόκληρη τὴν ἱστορία τους. Γι’ αὐτὸ ὁ Κύριος εἶπε : «ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ παρελεύσονται οἱ δὲ λόγοι μου οὐ μὴ παρέλθωσιν» (Ματθ. 24, 35). Ὁ ἄνθρωπος πρέπει νὰ μελετήσει καὶ νὰ μάθει τὰ λόγια τοῦ Θεοῦ ἀπὸ τὴν Ἁγία Γραφή, νὰ τὰ οἰκειοποιηθεῖ δηλαδή, καὶ μέσῳ αὐτῶν, νὰ κάνει δική του τὴν ἴδια τὴν ἀλήθεια τοῦ Θεοῦ».

Ὁ π. Ἀθανάσιος Γιέβτιτς: «Ἡ Ἐκκλησία εἶναι ἡ ἀτμόσφαιρα, τὸ κλίμα, ἡ ζωή, ὁ παλμὸς γιὰ τὴν κατανόηση τῆς Γραφῆς. Γι’ αὐτὸ οἱ Πατέρες τὴν Ἁγία Γραφὴ τὴν ἔβλεπαν μόνο ἐν τῷ Χριστῷ. Αὐτὸ τὸ ἱερὸ βιβλίο ὁδηγεῖ καὶ παιδαγωγεῖ εἰς Χριστόν, ὅπως λέγει ὁ Ἅγιος Μάξιμος, ὅτι ὁ Χριστὸς δὲν νοεῖται χωρὶς τὸ «μυστήριο τοῦ Χριστοῦ», ποὺ εἶναι ἡ Ἐκκλησία». Καὶ συμπεραίνει: «Ὁλόκληρη ἡ Ἁγία Γραφὴ εἶναι στραμμένη πρὸς τὴν δόξα τοῦ ἐνσαρκωμένου, ἐρχομένου Μεσσία».

Ὁ Ἅγιος Ἄνθιμος ὁ Χῖος: «Νὰ μὴν ἔχετε προσπάθεια μεγάλη γιὰ τὸν πηλόν. Νὰ ζητεῖτε τὴν πνευματικὴν τροφήν. Αὐτὴ τρέφει καὶ τὴν ψυχὴν καὶ τὸ σῶμα καὶ φέρει τὸν ἄνθρωπον εἰς τὴν αἰώνιον ζωήν. Τῆς σωματικῆς τροφῆς ἡ ἐνέργεια εἶναι ὀλιγοχρόνιος‧ τῆς πνευματικῆς εἶναι ἀτελεύτητος καὶ αἰώνιος. Πρέπει, ὅμως, νὰ φροντίσωμεν τώρα ποὺ εἴμεθα εἰς τὴν ζωήν, πρέπει νὰ ἑτοιμάσωμεν τόπον ἀναπαύσεως διὰ τὴν ἄλλην».

Ὁ Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης: «Τὶ μεγαλύτερο χάρισμα μποροῦσε νὰ σοῦ δοθεῖ, ἄνθρωπε, ἀπὸ τὸ νὰ ἔχεις τὴν τιμὴ νὰ ἀκούσεις ἀπὸ τὸ ἴδιο τὸ στόμα τοῦ σαρκωμένου Λόγου ἐκεῖνα τὰ λόγια ποὺ ἐπεθύμησαν νὰ ἀκούσουν Προφῆτες καὶ Βασιλεῖς καὶ δὲν τὰ ἄκουσαν; (Λουκ. 10, 24) Ἢ ποιὰ μεγαλύτερη καύχηση ἔπρεπε νὰ ἔχεις ἀπὸ τὸ νὰ ἀκούεις τὴν φωνὴ τοῦ ζωντανοῦ Θεοῦ, ἡ ὁποία σοῦ μίλησε ὄχι μέσα ἀπὸ τὴν φωτιὰ καὶ τὸν καπνό, ὅπως μίλησε στοὺς Ἰσραηλίτες στὸ ὄρος Σινᾶ (Δευτ. 5, 29), ἀλλ’ αὐτοπροσώπως, γλυκά, ἤρεμα καὶ μὲ ἀνθρώπινο τρόπο;»

Ὁ ἀείμνηστος π. Ἀνανίας Κουστένης: «Κάποτε εἶχε πάει στὸν Ἅγιό μας Νεκτάριο ὁ Γέροντας Φιλόθεος Ζερβάκος ποὺ ἦταν πνευματικό του παιδὶ καὶ εἶχε φτιάξει μοναστήρι στὴν Πάρο. Καὶ ρώτησε τὸν πνευματικό του πατέρα: «Γέροντα, μὲ ποιὸ τυπικὸ νὰ κυβερνᾶται τὸ μοναστήρι; Μὲ βάση τοὺς Πατέρες ἢ τὸ Εὐαγγέλιο;» Καὶ ὁ Ἅγιος τοῦ ἀπαντᾶ: «Θὰ διοικήσεις τὴν Μονὴ μὲ βάση τὸ Εὐαγγέλιο καὶ ὄχι τοὺς Πατέρες». «Γιατί;», τοῦ λέει ὁ Ὅσιος Φιλόθεος, «ἀφοῦ καὶ οἱ Πατέρες ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία εἶναι καὶ τοῦ Χριστοῦ εἶναι καὶ τὸ Εὐαγγέλιο εἶχαν βάση τους». Καὶ ἡ ἀπάντηση τοῦ Ἁγίου Νεκταρίου: «Ναί. ἀλλὰ ὁ Χριστὸς εἶναι πιὸ εὔσπλαγχνος ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους. Ἀκόμα καὶ ἀπὸ τοὺς Πατέρες».

Ἕνας παλιὸς Ἁγιορείτης ἀσκητὴς ἔλεγε: «Τὸ Εὐαγγέλιο εἶν’ ἡ βάση! Τὸ Εὐαγγέλιο εἶν’ ἡ βάση! Καὶ μετὰ ὅλα τ’ ἄλλα. Πάνω στὴν Ἁγία Τράπεζα τὸ Εὐαγγέλιο ἔχομε. Καὶ τὸ Σῶμα καὶ τὸ Αἷμα τοῦ Χριστοῦ».

Εὐλογημένοι Χριστιανοί!

Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος στὴν σημερινὴ εὐαγγελικὴ περικοπὴ προτρέπει τὸν μαθητή του Τιμόθεο νὰ προσέχει στὴν ἀνάγνωση καὶ τοῦ συνιστᾶ: «ταῦτα μελέτα ἐν τούτοις ἴσθι, ἵνα σου ἡ προκοπὴ φανερὰ ᾖ ἐν πᾶσι». Αὐτὰ νὰ μελετᾶς, ἐκεῖ νὰ εἶσαι ἀπόλυτα δοσμένος, γιὰ νὰ γίνει φανερὴ σὲ ὅλους ἡ προκοπή σου. Λέει ὁ διδάσκαλος στὸν μαθητή του νὰ μελετᾶ, νὰ διαβάζει προσεκτικά, ὁλόψυχα ὅσα τοῦ γράφει. Διότι αὐτὰ δὲν εἶναι δικά του, ἀλλὰ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Οἱ ἐπιστολές του, τὰ Εὐαγγέλια, οἱ Πράξεις τῶν Ἀποστόλων, οἱ ἐπιστολὲς τῶν ἄλλων Ἀποστόλων καὶ θεοφόρων ἀνδρῶν, ἡ Ἀποκάλυψη τοῦ Ἰωάννου, θὰ ἀποτελέσουν ἀργότερα τὴν Καινὴ Διαθήκη - 27 θεόπνευστα βιβλία-, τὰ ὁποῖα μαζὶ μὲ τὰ 49 βιβλία τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης εἶναι ἡ Ἁγία Γραφή, ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ.

Αὐτὴν τὴν προτροπὴ ὁ θεῖος Ἀπόστολος τὴν ἀπευθύνει σὲ ὅλους μας. Οἱ δύο βασικοὶ πυλῶνες τῆς Ἁγίας μας Ἐκκλησίας εἶναι ἡ Ἁγία Γραφή, αὐτὸς ὁ ἀποκεκαλυμμένος Λόγος τοῦ Θεοῦ, καὶ ἡ Ἱερὰ Παράδοση, ὁ λόγος καὶ οἱ διδασκαλίες τῶν θεοφόρων Πατέρων μας ποὺ ὡς βάση ἔχουν τὴν Ἁγία Γραφή.

Ἀδελφοί μου!

Γιὰ ἐμᾶς διεκήρυξε ὁ ἱερὸς ψαλμῳδός: «Μακάριος εἶναι ἐκεῖνος ποὺ ἐντρυφᾶ κάθε ἡμέρα στὸν λόγο τοῦ Θεοῦ. Μοιάζει μὲ δέντρο καταπράσινο ποὺ ἀναπτύσσεται δίπλα σὲ ἄφθονο νερὸ καὶ ποτίζεται διαρκῶς καὶ καρποφορεῖ» (Ψαλμ. 1, 3). Τὴν ἀλήθεια αὐτὴν ἐπιβεβαίωσε καὶ ὁ Ἴδιος ὁ Κύριός μας, ὅταν εἶπε: «Μακάριοι οἱ ἀκούοντες τὸν λόγον τοῦ Θεοῦ καὶ φυλάσσοντες αὐτόν» (Λουκ. 11, 28). Καὶ θὰ συνεχίσει νὰ μᾶς διαβεβαιώνει τὸ φιλάνθρωπο δεσποτικὸ στόμα: «Ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ἐάν τις τὸν ἐμὸν λόγον τηρήσει, θάνατον οὐ μὴ θεωρήσει εἰς τὸν αἰῶνα» (Ἰω. 8, 51).

Εἴθε στὶς δύσκολες μέρες ποὺ ζοῦμε τὸ ἀθάνατο βιβλίο, ἡ Ἁγία Γραφή, νὰ εἶναι ἡ χαρὰ στὶς θλίψεις μας, ἡ γαλήνη στὶς δοκιμασίες μας, ἡ παντοτινή μας εὐτυχία.

Ἡ παναρμόνια λύρα τοῦ ποιητῆ Βερίτη μᾶς παιανίζει:

«Καὶ κάμε μέσ’ τοῦ εἶναι μας τὰ βάθη

νὰ ἀντηχήσουν σὰν κάποιας ἅρπας μυστικῆς

οὐράνια μουσικὴ τὰ λόγια Σου τὰ θεῖα». 

ΑΜΗΝ!

ΠΗΓΗ