ΚΥΡΙΑΚΗ Γ’ ΝΗΣΤΕΙΩΝ

Απόστολος: Εβρ. δ΄, 14-ε΄6

Ευαγγέλιον: Μαρκ. η΄, 34-θ΄, 1

23 Μαρτίου 2025

Η Εκκλησία καθιέρωσε την σημερινή Κυριακή ως κατεξοχήν ημέρα προσκύνησης του Σταυρού του Κυρίου, υπενθυμίζοντάς μας πόσο αναγκαίος είναι για την σωτηρία μας. Τούτο θεσπίστηκε, σύμφωνα με τους ιερούς διδασκάλους της Εκκλησίας, για τον εξής λόγο: στο μέσον κάθε κοπιαστικού έργου, ένεκα του καταβληθέντος κόπου, ο άνθρωπος αισθάνεται λιποψυχία και αδυναμία να συνεχίσει. Εκεί, λοιπόν, στο μέσον της εργασίας, χρειάζεται μια ενίσχυση, μια παρηγοριά, να πάρει δυνάμεις, για να ολοκληρώσει το έργο του. Κι όπως κάποιος οδοιπόρος, αν συναντήσει στο μέσον της διαδρομής ένα μεγάλο δένδρο με πλούσια σκιά, θα καθίσει από κάτω να ξαποστάσει, για να συνεχίσει δυναμωμένος τον δρόμο του, έτσι συμβαίνει και σ’εμάς, που διανύουμε χάριτι Θεού τον δρόμο των νηστειών της αγίας Τεσσαρακοστής. Έτσι και η Εκκλησία σήμερα μας προβάλλει τον Τίμιο Σταυρό του Χριστού, ώστε ασπαζόμενοι αυτόν με ευλάβεια, να πάρουμε Χάρη και δύναμη, για να ολοκληρώσουμε τον αγώνα της νηστείας.

Στον προκείμενο αγώνα, η Εκκλησία μας ενδυναμώνει και ενισχύει με την δεσποτική φωνή του σημερινού Ευαγγελίου, η οποία μας προσκαλεί να σηκώσουμε ο καθένας τον σταυρό του και να ακολουθήσουμε τον Χριστό, που μας καλεί: «Όποιος θέλει να γίνει ακόλουθός μου, πρέπει να απαρνηθεί τον εαυτό του, να σηκώσει τον σταυρό του και να με ακολουθήσει». Ο Κύριός μας ζητεί πρώτα αυταπάρνηση, δηλαδή να αρνηθούμε τον παλαιόν άνθρωπο, «τον φθειρόμενον κατά την απάτην και τας επιθυμίας του κόσμου τούτου» όπως λέει ο Απόστολος Παύλος. Στην συνέχεια να σηκώσουμε τον σταυρό μας, δηλαδή να συννεκρωθούμε με τον Κύριό μας Ιησού Χριστό. Επομένως, θα πρέπει να αγωνιζόμαστε με ταπείνωση, με πίστη και ελπίδα για να κάνουμε πάντα το θέλημα του Κυρίου στην ζωή μας, να αποδεχόμαστε τις θλίψεις, τις δοκιμασίες, τις ασθένειες που επιτρέπει ο Κύριος για την σωτηρία μας. 

Επίσης, θα πρέπει να σηκώσουμε και τον εκούσιο σταυρό, δηλαδή με την δική μας θέληση να αγωνιζόμαστε τον προσωπικό πνευματικό αγώνα, με νηστεία, προσευχή, ελεημοσύνη, ταπείνωση, συγχωρητικότητα και αγάπη. Να πολεμούμε τα πάθη μας και ταυτόχρονα, να δεχόμαστε με υπομονή και ευχαριστία τις ακούσιες θλίψεις, τις επιτρεπόμενες από τον Κύριο, για την κάθαρση, τον φωτισμό και τον αγιασμό της αθάνατης ψυχής μας. Παράδειγμά μας ας έχουμε τον ίδιο τον Λυτρωτή μας, που σήκωσε τον βαρύτερο απ’ όλους τους ανθρώπους Σταυρό για την σωτηρία μας. Ο Κύριος μας διασαφηνίζει «Όποιος θέλει να σώσει την ψυχή του, θα πρέπει να την αποβάλει, να νεκρωθεί δηλαδή ως προς την ζωή των αισθήσεων. Και εάν έτσι νεκρωθεί, χάριν Εμού και του Ευαγγελίου, αυτός θα σώσει την ψυχή του».

Στην συνέχεια, ο Κύριος αναδεικνύει το άφθαρτο μεγαλείο και την ανυπολόγιστη αξία κάθε ανθρώπινης ψυχής, λέγοντας πως κανένα πράγμα στον κόσμο τούτο, ούτε όλος ο κόσμος μαζί δεν αποτελεί ισότιμο αντάλλαγμα μιας ψυχής. Ακούοντας την λέξη ψυχή πρέπει να εννοούμε τον έσω άνθρωπο. 

Σύμφωνα με σχετική αναφορά του βιβλίου της Γένεσης, ο Θεός «χούν λαβών από της γης» έπλασε τον άνθρωπο, «και ενεφύσησεν εις το πρόσωπον αυτού, και εγένετο ο άνθρωπος εις ψυχήν ζώσαν». Ψυχή, λοιπόν, είναι αυτή η θεία πνοή, με την οποία ο Δημιουργός μας έδωσε το ατίμητο δώρο της ζωής.

Επειδή, λοιπόν, η ψυχή είναι Θεία, και μετέχει της Θεϊκής ευγένειας, κατά τον Θεολόγο Γρηγόριο, τίποτα από τα υλικά δεν είναι δυνατόν να συγκριθεί με την αξία της. Γι’αυτό και η απώλειά της δεν εξαγοράζεται με κανένα πράγμα του κόσμου. Για την σωτηρία των αθανάτων ψυχών, ο Σωτήρας μας Χριστός έπαθε στον Σταυρό και υπέμεινε ατιμωτικό θάνατο. Για να οικειοποιηθούμε την Χάρη αυτή της απολυτρώσεως θα πρέπει να είμαστε ζωντανά, ενεργά μέλη της Εκκλησίας Του και να ζούμε με μετάνοια σηκώνοντας τον σταυρό μας.

Θα ήταν χρήσιμο, με αφορμή την εορτή της Σταυροπροσκυνήσεως, να κάνουμε και κάποιες σκέψεις για τον χαρακτήρα του μυστηρίου του Σταυρού, για το πώς ενεργείται αυτό το μυστήριο, δηλαδή, τι σημαίνει να σηκώνει κανείς τον σταυρό του.

Ο Αβραάμ σήκωσε τον σταυρό του όταν ανταποκρίθηκε στην εντολή του Θεού «βγες από την γη σου και την συγγένειά σου και έλα στην γη που θα σου δείξω». Ο Θεός ζήτησε από τον Αβραάμ να φύγει οριστικά από την κατά σάρκα πατρίδα του, να νεκρωθεί σε σχέση με τον κόσμο, και σαν άλλος μετανάστης φεύγει και δεν ξέρει πού συγκεκριμένα πηγαίνει. Παραιτείται από όλα εκείνα που δεσμεύουν τον άνθρωπο με έναν συγκεκριμένο τόπο (την περιουσία, την οικογένεια, τους συγγενικούς δεσμούς) και πορεύεται προς μια άλλη γη που ο Θεός θα του δείξει. Αυτή η άλλη γη δεν κατέχεται, δείχνεται, καθώς αποτελεί πνευματική γη, την Βασιλεία Του.

Η υπομονή στις θλίψεις και τις δοκιμασίες της ζωής, όταν κάποιος σηκώνει τον σταυρό του, δεν έχει σκοπό την εξάλειψη των θλίψεων και των δοκιμασιών κατά τον τρόπο που την αντιλαμβάνονται οι άνθρωποι, αλλά προσβλέπει στην θέαση της ουράνιας πόλης προς την οποία δείχνουν οι θλίψεις και οι δοκιμασίες. Σηκώνοντας κάποιος τον σταυρό του προσβλέποντας προς την Βασιλεία του Θεού, αδιαφορεί για την απόκτηση και κατοχή των υλικών αγαθών. Έτσι κατανοούμε τι σημαίνουν τα λόγια του Αποστόλου Παύλου, ότι ο κόσμος για τον ίδιο «νεκρώθηκε και καταργήθηκε».

Σήμερα και εμείς καλούμαστε να σηκώσουμε τον σταυρό μας σαν τον Αβραάμ, που άφησε πίσω του την γη του, ακολουθώντας τον Χριστό για να μας οδηγήσει με ασφάλεια στα πάθη Του και την Ανάστασή Του και έτσι μόνο θα κατανοήσουμε τι σημαίνει να ζει κανείς την Βασιλεία του Θεού σήμερα, στον κόσμο αυτό.

† Ο Αρσινόης Παγκράτιος

ΠΗΓΗ