ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ 318 ΘΕΟΦΟΡΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ ΤΗΣ Α΄ Ο.Σ.

Απόστολος: Πρ. κ΄ 16-18, 28-36

Ευαγγέλιον: Ιωαν. ιζ΄ 1-13

16 Ιουνίου 2024

«Πάτερ, ἐλήλυθεν ἡ ὥρα· δόξασόν σου τὸν υἱόν, ἵνα καὶ ὁ υἱός σου δοξάσῃ σε»

Κατά την έβδομη Κυριακή του Πάσχα, εορτάζει η Εκκλησία μας την μνήμη των αγίων 318 θεοφόρων Πατέρων της εν Νικαία Α’ Οικουμενικής Συνόδου. Η μεγάλη αυτή Σύνοδος συνεκλήθη, ως γνωστόν, από τον πρώτο Χριστιανό αυτοκράτορα, τον Κωνσταντίνο, στην Νίκαια της Βιθυνίας οπόταν καταδικάστηκε η αίρεση του πρεσβύτερου Αρείου και ανεκήρυξε τον Χριστό Θεό, ομοούσιο προς τον Πατέρα.

Ο εορτασμός της μνήμης των κατά την παρούσα Κυριακή οφείλεται, όπως είναι φανερό, στο γνωστό και από άλλες περιπτώσεις έθος της Μεγάλης Εκκλησίας, να μεταθέτει σε Κυριακές τις μνήμες των μεγάλων αγίων. Η έβδομη από του Πάσχα Κυριακή δεν είχε ιδιαίτερο εορτολογικό θέμα και προτιμήθηκε ως η καταλληλοτέρα και η πλησιεστέρα προς την μνήμη των Πατέρων να μεταφερθεί σ’ αυτήν ο εορτασμός των.

Οι άγιοι πατέρες καθοδηγήθηκαν από το Άγιο Πνεύμα και έδειξαν ότι ο Ιησούς Χριστός δεν είναι κτίσμα, αλλά γέννημα του Θεού Πατρός, δηλαδή, αληθινός και τέλειος Θεός. Αυτήν την σωτήρια αλήθεια την διατύπωσαν στο γνωστό μας Σύμβολο της Πίστεως με τις φράσεις «τόν ἐκ τοῦ Πατρός γεννηθέντα πρό πάντων τῶν αἰώνων... γεννηθέντα, οὐ ποιηθέντα, ὁμοοούσιον τῷ Πατρί» και την άφησαν ανεκτίμητη κληρονομιά στην Εκκλησία. Με αυτήν την αλήθεια έχει σχέση η ευαγγελική περικοπή, την οποία όρισαν οι άγιοι πατέρες να διαβάζεται αυτή την Κυριακή. Η περικοπή περιλαμβάνει την προσευχή του Κυρίου Ιησού Χριστού, που είναι γνωστή ως αρχιερατική προσευχή και την έκανε ο Χριστός λίγο πριν από το πάθος του στον κήπο της Γεσθημανής.

Είναι η προσευχή, που άκουσε και κατέγραψε ο Ευαγγελιστής Ιωάννης. 

Οι μαθητές του Χριστού, μετά τον Μυστικό Δείπνο, κατάλαβαν ότι ο Διδάσκαλος τους κινδυνεύει και ταράχθηκαν. Ως άνθρωποι, που ακόμη δεν είχαν λάβει πλήρως το Άγιο Πνεύμα, έχασαν το θάρρος και την ελπίδα τους. Ο Ιησούς Χριστός θέλησε να αναπτερώσει το φρόνημα τους και να τους ετοιμάσει για τις δύσκολες ώρες που θα ακολουθούσαν. Αυτό το επιχείρησε με δύο τρόπους μέσα από την προσευχή. Πρώτον με το να τους αποκαλύψει ποιος είναι ο ίδιος και δεύτερον με το να τους δείξει την αμέτρητη θεϊκή Του αγάπη.

Αποκάλυψε πρώτα ότι αυτός είναι ο αληθινός Θεός. Και αυτό το έκαμε δείχνοντας τη σχέση που έχει με τον Θεό Πατέρα. Οι μαθητές του ήξεραν από τους προφήτες ως μόνον αληθινό Θεό, τον Πατέρα. Ο Χριστός επιβεβαίωσε αυτή την αλήθεια και αποκάλυψε ότι Αυτός είναι το παιδί Του. Επομένως, ο Ίδιος είναι Θεός αληθινός, όπως και ο Θεός Πατέρας.

Προσεύχεται, «Πάτερ», δόξασόν σου τὸν υἱόν», εννοώντας την τριήμερο Ανάσταση Του, «ἵνα καὶ ὁ υἱός σου δοξάσῃ σε…ἵνα γινώσκωσί σε τὸν μόνον ἀληθινὸν Θεὸν καὶ ὃν ἀπέστειλας Ἰησοῦν Χριστόν». Παρακαλεί τον Θεό Πατέρα να διαφυλάξει ενωμένους τους μαθητές Του και κατ’ επέκταση όλους όσους πίστεψαν σε Αυτόν.

Το ζήτημα της ενότητας μεταξύ των ανθρώπων είναι από τα πλέον δύσκολα, αν αναλογιστούμε την παγκόσμια, αλλά και την προσωπική του ο καθένας μας ιστορία. Ιδιαίτερα μάλιστα στις μέρες μας, όπου η σύγχρονη βαβυλωνία της ατομοκεντρικότητας από τη μια και της «πολύπολιτισμικότητας» από την άλλη, σφυροκοπούν τα θεμέλια της κοινωνίας, διαβρώνοντας αντίστοιχα κάθε ευαισθησία προς τον πλησίον και κάθε δυνατότητα συμφωνίας στο πολιτισμικό και πνευματικό πεδίο. Το ότι η ενότητα προϋποθέτει την ταύτιση στα θέματα της πίστεως, το εκφράζει η Εκκλησία μας σε κάθε Θεία Λειτουργία, όταν λίγο πριν κοινωνήσουμε μας καλεί να ζητήσουμε από τον Χριστό «τήν ἑνότητα τῆς πίστεως καί τήν κοινωνίαν τοῦ Ἁγίου Πνεύματος» και να εμπιστευτούμε σε Αυτόν «ἑαυτούς καί ἀλλήλους καί πᾶσαν τήν ζωήν ἡμῶν». Αυτή την εμπιστοσύνη προς τον Θεό, την ομόνοια ως προς την πίστη και την ενότητα εν Χριστώ μας διδάσκουν σήμερα τόσο ο ίδιος ο Κύριος όσο και οι άγιοι Πατέρες που εορτάζουμε.

Την αλήθεια αυτή την γνώριζαν πολύ καλά οι Άγιοι Θεοφόροι Πατέρες της Α’ Οικουμενικής Συνόδου. Γι’ αυτό και πολέμησαν δυναμικά τον αιρεσιάρχη Άρειο. Διότι κατανοούσαν ότι όποιος δεν είναι ενωμένος με την Εκκλησία, είναι στην πλάνη, είναι στο σκοτάδι, είναι επικίνδυνος. Αυτή την παρακαταθήκη άφησαν και σε εμάς. Να μένουμε άρρηκτα ενωμένοι με τον Χριστό και την Εκκλησία Του. Διότι ή είσαι ενωμένος με τον Χριστό και ανήκεις στη μία αληθινή Ορθόδοξη Εκκλησία ή είσαι αιρετικός, οπότε είσαι εκτός της Εκκλησίας. Και για να γίνει πράξη η ενότητα στη ζωή μας, σύμφωνα με την προσευχή του Ιησού, οφείλουμε να γνωρίσουμε τις αλήθειες της πίστεως μας, να μελετάμε τον λόγο του Θεού και την διδασκαλία της Εκκλησίας, και να προσευχόμαστε στον Θεό να μας σκεπάζει με την φωτιστική και αγιαστική και ενοποιό δύναμη του Αγίου Πνεύματος. Αμην.

† Αρχιμανδρίτης Λάμπρος Στυλιανού

ΠΗΓΗ