ΚΥΡΙΑΚΗ ΙΣΤ'ΛΟΥΚΑ (ΤΕΛΩΝΟΥ ΚΑΙ ΦΑΡΙΣΑΙΟΥ)

Απόστολος: Β' Τιμ. γ' 10-15

Ευαγγέλιο: Λουκ. ΙΗ΄ 10-14

28 Ιανουαρίου 2018

«Άνθρωποι δύο ανέβησαν εις το ιερόν προσεύξασθαι» (Λουκ. ΙΗ΄10)

Από τη σημερινή Κυριακή, αγαπητοί μου αδελφοί, εισερχόμαστε στο Τριώδιο, σε περίοδο δηλαδή πνευματικής περισυλλογής, προσευχής και εξαγιασμού της ψυχής μας και όχι διασκεδάσεων και γλεντιών και μάλιστα ανόμων. «Δυο άνθρωποι» μας λέει ο Κύριος στη σημερινή παραβολή, «ανέβησαν στον ναό για να προσευχηθούν. 0 ένας ήταν Φαρισαίος και ο άλλος τελώνης. 0 Φαρισαίος, τύπος του εγωιστή και υποκριτή ανθρώπου, προχωρά και στέκεται έτσι ώστε να τον βλέπουν οι άλλοι και αρχίζει να προσεύχεται. Αρχίζει να αυτοδιαφημίζεται και να επαινεί τον εαυτό του και τις αρετές του, που νομίζει ότι έχει. «Θεέ μου», λέει μεγαλοφώνως. «Σ’ ευχαριστώ γιατί εγώ δεν είμαι σαν τους άλλους ανθρώπους, που είναι άρπαγες, άδικοι, μοιχοί, όπως εδώ με αυτόν τον τελώνη» και συνεχίζει, λέγοντας, «ότι νηστεύει δυο φορές την εβδομάδα και δίνει στο ναό το δέκατο των εισοδημάτων του».

Αντίθετα, ο τελώνης, στέκει μακριά από το θυσιαστήριο και δεν έχει την τόλμη όχι μόνο τα χέρια του, αλλά ούτε και τα μάτια του να σηκώσει προς τον ουρανό. Αυτό που βλέπουμε είναι να κτυπά συνεχώς τα στήθη του, που περικλείουν την αμαρτωλή καρδιά του. «Θεέ μου», λέει, «σπλαχνίσου με και ελέησε με», που είναι μια κραυγή μετανοίας. Γι’ αυτό και η ωραία αυτή παραβολή μας δίνει σήμερα την ευκαιρία, ν 'ασχοληθούμε με τα μεγαλύτερα πάθη του εγωισμού και της περηφάνειας, που μας καθιστούν εχθρούς του Θεού και τη μεγαλύτερη αρετή, την ταπείνωση, που μας οδηγεί στη μετάνοια και σωτηρία.

Είναι αλήθεια ότι τέτοιοι ήσαν οι φαρισαίοι της εποχής του Κυρίου. Τούτο οφείλεται στο ότι είχαν περηφάνεια για την αρετή τους, επειδή ξεχώριζαν τον εαυτό τους από τους άλλους ανθρώπους, πιστεύοντας ότι και αυτός ο Θεός, έπρεπε κατά κάποιο τρόπο να τους… θαυμάζει. Αυτό δείχνει ότι ο νους τους είχε πάρει αέρα, είχε δηλαδή μια εωσφόρο αλαζονεία. Πλείστες όσες φορές ο Κύριος κατακρίνει τους φαρισαίους γιατί είχαν την τάση να προσεύχονται σε περίβλεπτα και πολυσύχναστα μέρη. «Όταν προσεύχεσαι», μας λέει ο Κύριος, «να μην είσαι σαν τους υποκριτές, που τους αρέσει να στέκονται και να προσεύχονται στις συναγωγές και στα σταυροδρόμια, για να κάνουν καλή εντύπωση στους ανθρώπους» (Ματθ. ΣΤ΄5).Χρειάζεται,επομένως,πολλή προσοχή στο εσωτερικό μας φρόνημα, να μην είναι σαν των φαρισαίων. Γιατί οι θρησκευόμενοι άνθρωποι κινδυνεύουμε να αποκτήσουμε αισθήματα υπεροχής για την κάποια αρετή μας και να προσευχόμαστε με μια αυτοϊκανοποίηση, με καύχηση και υψηλοφροσύνη.

Μια προσευχή, λοιπόν, που γίνεται με περηφάνεια και καύχηση, δεν είναι

ευπρόσδεκτη από τον Θεό. «Εναντιώνεται στους αλαζόνες» μας λέει ο

Παροιμιαστής, «και δείχνει αγάπη στους ταπεινούς. Τη δόξα», συνεχίζει, «θα

κληρονομήσουν οι σοφοί, ενώ η περηφάνεια των ανοήτων θα φέρει σ' αυτούς

ατιμία». (Παρ. Γ΄34-35). Άξια λόγου είναι και αυτά που αναφέρει και ο άγιος

Νικόδημος ο Αγιορείτης. Υπάρχουν άνθρωποι, μας λέει, που επιδίδονται σε

ασκήσεις και προσευχές, αλλά επειδή προσέχουν τις αρετές τους, αφήνουν την 

καρδιά τους να τρέχει στο θέλημα το δικό τους και του διαβόλου. Νομίζουν ότι

υψώθησαν στον παράδεισο, ενώ μένουν περιπλεγμένοι σε πείσματα, κατακρίσεις

και θυμούς. Έτσι τους εγκαταλείπει η Χάρη του Θεού και παρουσιάζουν πτώσεις

για να ταπεινωθούν. Κι εδώ καλό είναι να ρωτήσουμε κι εμείς με ειλικρίνεια τους

εαυτούς μας. Μήπως κι εμείς υπερτονίζουμε κάποια χαρίσματά μας και

στενοχωρούμαστε όταν δεν έχουμε την αναγνώριση των άλλων; Μήπως επιζητούμε

κι εμείς επαίνους, ενώ αντίθετα δεν αντέχουμε να παραδεχτούμε τα λάθη μας και

αποστρεφόμαστε όσους τολμούν να μας τα υποδείξουν;

Αντίθετα από τον εγωισμό και την περηφάνεια, μεγάλη αρετή είναι η

ταπεινοφροσύνη, κάτι που χρειάζεται σε όλους μας. Γιατί όλοι μας έχουμε

αμαρτήματα πολλά και διάφορα. Ας ενθυμηθούμε πόσες φορές εβλάψαμε η

εσκανδαλίσαμε τους συνανθρώπους μας και πόσες φορές ελυπήσαμε τον Θεό με

τις παρεκτροπές και ασχημίες μας. Και δυστυχώς, δεν είναι μόνο αυτά. Είναι και

οι πολλές παραλείψεις μας στο ότι σε μερικές περιπτώσεις, μπορούσαμε να

κάμουμε το καλό και το αποφύγαμε. Και αν όλα αυτά τα συναισθανθούμε, τότε θα

εννοήσουμε πόσο αμαρτωλοί και κακοί είμαστε. Ας σκύψουμε, λοιπόν, με

συναίσθηση και συντριβή. Ας στενάξουμε με πόνο ψυχής που είμαστε ακόμα τόσο

χαμηλά. Και ας πούμε κι εμείς ειλικρινά και αυτό ας το λέγουμε συνεχώς. «Ο

Θεός ιλάσθητί μοι τω αμαρτωλώ». Και θα δούμε ότι η ομολογία αυτή θα μας

ειρηνεύει και θα μας γαληνεύει. Γιατί ο Θεός θα μας σπλαχνισθεί και θα μας

ελεήσει. Γιατί ο Θεός αγαπά τους ταπεινούς και θεραπεύει τους συντετριμένους

κατά την καρδία.

Για το λόγο αυτό, πρέπει όλοι μας να καλλιεργούμε τη συναίσθηση της

αμαρτωλότητάς μας και στις προσευχές μας να επαναλαμβάνουμε την προσευχή

του τελώνη. Δυστυχώς, όλοι είμαστε αμαρτωλοί, άλλος λιγότερο και άλλος

περισσότερο. Καθημερινά αμαρτάνουμε ενώπιον του Θεού, με τα λόγια μας, με τις

πράξεις μας, με τις σκέψεις μας. Μέσα στην καρδιά μας που μόνο ο Θεός βλέπει,

και έξω με τη συμπεριφορά μας που πολλοί βλέπουν. Στην οικογένεια και στη

δουλειά μας. Τις καθημερινές και τις γιορτές. Την ημέρα και τη νύκτα. Είναι

αλήθεια ότι αν ερευνήσουμε με ευσυνειδησία τη ζωή μας, θα εύρουμε ένοχο τον

εαυτό μας. Και αυτοί ακόμα που με επιπολαιότητα λέγουν «κι εγώ τι έκαμα; Δεν

έχω κάμει τίποτα το σοβαρό» και αυτοί θα βρουν πολλά. Είμαστε, λσιπόν,

αμαρτωλοί και μάλιστα πολύ αμαρτωλοί ενώπιον του Θεού. Και πρέπει αυτό να το

καταλάβουμε, να το αισθανθούμε και να ταπεινώσουμε τον εαυτό μας. Να

προσευχόμαστε με ταπεινωμένη την ψυχή μας και να πορευόμαστε στη ζωή μας

με ταπεινό φρόνημα. Τότε, ασφαλώς, ο Κύριος θα δικαιώσει κι εμάς και θα μας

υψώσει στη Βασιλεία Του.

Αδελφοί μου! Το Τριώδιο, στο οποίο από σήμερα εισερχόμαστε, θα πρέπει

να μας βοηθήσει να γίνουμε άνθρωποι περισσότερης προσευχής, αλλά και

περισσότερο ταπεινόφρονος προσευχής, που είναι απαραίτητη για όλους μας. Θα

πρέπει να γνωρίζουμε ότι αυτή αποτελεί το θεμέλιο των αρετών και την αφετηρία

της αγιότητας. Αυτή κάνει τον Θεό να μας ευσπλαχνίζεται και αυτή μας ανεβάζει

στον ουρανό. Τώρα που βρισκόμαστε και στην αρχή του Τριωδίου, ας βάλουμε

αρχή και στον αγώνα για την απόκτηση της αρετής, της ταπεινοφροσύνης. Τότε να

είμαστε βέβαιοι ότι δεν θα γευόμαστε καρπούς πικρούς, αλλά γλυκυτάτους, που

θα μας κάμνουν να είμαστε και να αισθανόμαστε ευτυχείς.

† Ηγούμενος Χρυσορρογιατίσσης Διονύσιος

ΠΗΓΗ