ΚΥΡΙΑΚΗ 4 ΜΑΡΤΙΟΥ 2018 – Β΄ ΝΗΣΤΕΙΩΝ

ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΛΑΜΑ

(Μαρκ. β΄ 1-12) (Εβρ. α΄ 10-14, β’ 1-3)

Ευχαριστιακές ανατάσεις

«Τέκνον αφέωνταί σοι αι αμαρτίαι σου»

Μηνύματα ουράνιας ακτινοβολίας αντλήσαμε την περασμένη Κυριακή που ήταν αφιερωμένη στο θρίαμβο της Ορθοδοξίας. Σε συνέχεια των ψυχωφελών αυτών μηνυμάτων, η δεύτερη Κυριακή των νηστειών έρχεται με τις ξεχωριστές αλλά και βαθυστόχαστές της ενατενίσεις να μας παράσχει θεία εφόδια προκειμένου να συνεχίσουμε τον αγώνα μας που οδηγεί στη συνάντηση με τον Αναστημένο Χριστό. Μάλιστα για να μάς ενισχύσει και ενδυναμώσει στην πορεία μας, η Μητέρα μας Εκκλησία προβάλλει τη μεγάλη μορφή του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, ο οποίος όρθωσε το πνευματικό ανάστημά του απέναντι σε όλους εκείνους που επιχειρούσαν να διασαλεύσουν την αλήθεια της πίστεως και να διαβρώσουν το οικοδόμημα της Εκκλησίας του Χριστού.

Μεγάλο πνευματικό ανάστημα

 Ο Γρηγόριος γεννήθηκε στην Μικρά Ασία τον 14ον αιώνα και από εκεί ήλθε στην Κωνσταντινούπολη, προσφυγόπουλο κυνηγημένο από τους Τούρκους. Διακρίθηκε στις  ακαδημαϊκές σπουδές του, σε σημείο που όλοι οι διανοούμενοι του Βυζαντίου έτρεφαν μεγάλη εκτίμηση στο πρόσωπο του Γρηγορίου, όχι μόνο για τη λαμπρή του σκέψη αλλά και για τον αδαμάντινο χαρακτήρα του. Η ανάδειξη του Γρηγορίου συνδέεται περισσότερο με την αντιμετώπιση του επικίνδυνου με τις πλάνες του για την Εκκλησία, Βαρλαάμ του Καλαβρού. Συγκεκριμένα, ο Βαρλαάμ ισχυριζόταν ότι ο άνθρωπος δεν μπορεί να γνωρίσει πραγματικά τον Θεό και πολύ περισσότερο να ενωθεί μαζί Του. Πρόβαλλε τον ισχυρισμό ότι μόνο νοησιαρχικά μπορούσε να τον προσεγγίσει και μάλιστα περικλείοντας την έννοια του στα ασφυκτικά πλαίσια ενός άκρατου ορθολογισμού. Ήταν τότε που ύψωσε το πνευματικό ανάστημά του ο Γρηγόριος για να αναδείξει για άλλη μια φορά την αλήθεια της Εκκλησίας ως βίωμα, εμπειρία και προπαντός ως αυθεντική ζωή.

Ο μεγάλος αυτός Πατέρας της Εκκλησίας συγκεφαλαίωσε όλη την πατερική παράδοση και την εμπειρία της Εκκλησίας σε μια μεγαλειώδη και ανεπανάληπτη σύνθεση. Ο Θεός υπάρχει κατά δύο τρόπους, κατά την ουσία Του και κατά τις θείες και άκτιστες ενέργειές Του. Σίγουρα ο άνθρωπος δεν μπορεί να γνωρίσει την Ουσία του Θεού. Να διεισδύσει με τη λογική του στο βαθύτερο είναι του. Μπορεί όμως να γνωρίσει και να ενωθεί μάλιστα μαζί Του μέσα από τις θείες και άκτιστες ενέργειές Του. Όπως δηλαδή παραχώρησε η αγάπη του να αποκαλύπτεται στη Δημιουργία, στην Ιστορία, στο πρόσωπο του Χριστού, στα μυστήρια της Εκκλησίας μας.

Μέσα από τη Δημιουργία γνωρίζουμε τον Θεό ως πηγή σοφίας και ωραιότητας. Στην Ιστορία τον γνωρίζουμε μέσα από τις θαυμαστές ενέργειές του. Και φυσικά πολύ περισσότερο, γνωρίζουμε το Θεό στο πρόσωπο του Κυρίου μας. Στην Εκκλησία ακόμα, ο Θεός γίνεται για μας Άρτος και Οίνος, γεύση και τροφή, χάρη, φως και αγιασμός. Ουσιαστικά ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς με τη διδασκαλία του, παρακινεί τον άνθρωπο να ακολουθήσει μια πορεία που οδηγεί στην ένωσή του με τον Θεό, μέσω της Μυστηριακής ζωής της Εκκλησίας.

Ο παραλυτικός

 Με τη διδασκαλία του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, το πνευματικό αυτό αστέρι που έλαμψε ως φως της Ορθοδοξίας το 14ο αιώνα, συνάπτεται άμεσα και η ευαγγελική περικοπή που ακούσαμε σήμερα. Φαίνεται μέσα από τη διήγηση ότι η προσωπική συνάντηση του ανθρώπου με τον Χριστό που διέρχεται σίγουρα μέσω της πίστεως, είναι η δυνατότητα μετοχής του στη ζωή του Θεού εν Χριστώ Ιησού που αποτυπώνει την προοπτική μετοχής του σε θείες ενατενίσεις. Όπως μπορούμε να διακρίνουμε, ο Χριστός προσφέρει συγχώρηση των αμαρτιών όταν ο άνθρωπος, όπως ο παραλυτικός της περικοπής, είναι ανοικτός και αποδέχεται την κοινωνία της αγάπης του. Αφήνει τον εαυτό του να περιλούζεται τις δωρεές της θείας αγάπης και τον εαυτό του διάφανο και δεκτικό της χάρης του Κυρίου. Με τη θεϊκή προσταγή του ο Κύριος, «έγειρε, άρον τον κράββατόν σου και ύπαγε εις τον οίκον σου», βοηθά τους ανθρώπους να ψηλαφήσουν την πατρική του αγάπη.

Αγαπητοί αδελφοί, ισχυρή είναι η βάση της Ορθόδοξης Πίστης μας, όπως εκφράζεται μέσα από την θεραπεία του παραλυτικού αλλά και μέσα από τη διδασκαλία, την αγιότητα και το εκκλησιαστικό φρόνημα του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, το άγιο παράδειγμα του οποίου μάς παρακινεί να προσβλέπουμε στα πιο ιερά πνευματικά ανεβάσματα. Ας γευθούμε, λοιπόν, την εμπειρία τους, όπως υποδειγματικά μάς καθοδηγεί η μεγάλη αυτή πατερική μορφή. Η εμπειρία της παρουσίας του Θεού στη ζωή μας είναι η μόνη και αναμφισβήτητη αλήθεια που αναδεικνύει τον άνθρωπο ως πρόσωπο με όλα τα θεία χαρίσματα. «Γεύσασθε και ίδετε», μάς προσκαλεί η Εκκλησία στο ευχαριστιακό δείπνο που παραθέτει με όλους μας να είναι προσκεκλημένοι. Ας ανταποκριθούμε και να συμμετάσχουμε σ’ αυτό. 

Χριστάκης Ευσταθίου, θεολόγος

ΠΗΓΗ