ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΣΤΑΓΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΕΩΡΩΝ (5-2-2012)

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΤΕΛΩΝΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΦΑΡΙΣΑΙΟΥ

Μὲ τὴ ση­με­ρι­νὴ Κυ­ρι­α­κή τοῦ Τε­λώ­νου καὶ Φα­ρι­σαί­ου, ἀ­νοί­γει τὶς πύ­λες της, ἀ­γα­πη­τοί μου, ἡ κα­τα­νυ­κτι­κὴ πε­ρί­ο­δος τοῦ Τρι­ω­δί­ου καὶ τῆς Με­γά­λης Τεσ­σα­ρα­κο­στῆς. Ἡ Ἁ­γί­α μας Ἐκ­κλη­σί­α, τὴν πε­ρί­ο­δο αὐ­τή, με­θο­δι­κὰ καὶ ἱ­ε­ραρ­χη­μέ­να, μὲ τὴ λα­τρεί­α καὶ τὴν ὅ­λη ζωή Της, ἀ­πευ­θύ­νε­ται πρὸς τὸν ἄν­θρω­πο γιὰ ἀλ­λα­γὴ τοῦ τρό­που ζω­ῆς του καὶ τὴν ἐ­πά­νο­δό του στὴν προτέ­ρα ἁ­γι­ο­πνευ­μα­τι­κὴ κα­τά­στα­ση ποὺ ἦ­ταν, ἀ­πὸ τὴν πρώ­τη στιγ­μή, ποὺ ἐ­ξῆλ­θε ἀ­πὸ τὴ Θε­ϊ­κὴ Βού­λη­ση.

Μί­α πε­ρί­ο­δος, ὡ­στό­σο, πα­ρε­ξη­γη­μέ­νη ἀ­πὸ τοὺς πνευ­μα­τι­κὰ ἀ­δι­ά­φο­ρους χρι­στια­νούς, οἱ ὁ­ποῖ­οι ἐ­πι­δί­δον­ται σὲ δι­ο­νυ­σι­α­κὲς δι­α­σκε­δά­σεις καὶ σὲ μί­α τυ­πο­λα­τρι­κὴ τή­ρη­ση κά­ποιων «ἐ­θί­μων», ὅ­πως π.χ. ἡ νη­στεί­α τῆς Κα­θα­ρᾶς Δευ­τέ­ρας. Γιὰ τοὺς ἐν­συ­νεί­δη­τους ὅ­μως Χρι­στια­νούς, εἶ­ναι ἕ­να δεύ­τε­ρο Βά­πτι­σμα ἀ­να­γέν­νη­σης, ἕ­να τα­ξί­δι ἐ­σω­τε­ρι­κῆς με­τα­στρο­φῆς καὶ ἀ­να­ζή­τη­σης, μὲ ἔν­το­νο τὸ στοι­χεῖ­ο τῆς χαρ­μο­λύ­πης, μί­α πο­ρεί­α συ­νάν­τη­σης Θε­οῦ καὶ ἀν­θρώ­που.

Οἱ Πα­τέ­ρες τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας μας, λοι­πόν, ὅ­ρι­σαν ἡ πρώ­τη Κυ­ρι­α­κή του Τρι­ω­δί­ου, νὰ εἶ­ναι ἀ­φι­ε­ρω­μέ­νη στὴ δι­δα­κτι­κὴ αὐ­τὴ πα­ρα­βο­λὴ τοῦ Κυ­ρί­ου, τοῦ Τε­λώ­νου καὶ τοῦ Φα­ρι­σαί­ου, ὥ­στε νὰ πα­ρα­δειγ­μα­τι­στοῦν οἱ πι­στοὶ ἀ­πὸ τὴν ἑ­ω­σφο­ρι­κὴ καὶ ψυ­χο­κτό­νο ὑ­πε­ρο­ψί­α τοῦ φα­ρι­σαί­ου καὶ νὰ μι­μη­θοῦν τὴ σω­τή­ρι­α τα­πεί­νω­ση καὶ με­τά­νοι­α τοῦ ἁ­μαρ­τω­λοῦ τε­λώ­νη, ἡ ὁ­ποί­α εἶ­ναι βα­σι­κὴ προ­ϋ­πό­θε­ση γιὰ τὴν ἀρ­χὴ τοῦ πνευ­μα­τι­κοῦ τους ἀ­γώ­να.

Οἱ δύ­ο τύ­ποι, ὁ φα­ρι­σαῖ­ος καὶ ὁ τε­λώ­νης, ἡ προ­σω­πο­ποί­η­ση τῆς οἰ­ή­σε­ως καὶ ἡ προ­σω­πο­ποί­η­ση τῆς συν­τρι­βῆς, το­πο­θε­τοῦν­ται ὡς προ­σευ­χό­με­νοι στὸ να­ό. Ὁ Χρι­στὸς κά­νει ἀ­να­το­μί­α τῶν δύ­ο τύ­πων κα­τὰ τὴν ὥ­ρα τῆς προ­σευ­χῆς! Ἐ­δῶ καὶ τῶν δύ­ο οἱ προ­σευ­χὲς εἶ­ναι αὐ­θόρ­μη­τες. Καὶ οἱ δύ­ο ἀ­φή­νουν νὰ ἀ­νοί­ξει ὁ ἐ­σω­τε­ρι­κὸς ἄν­θρω­πος καὶ φα­νε­ρώ­νουν μπρο­στὰ στὸν Θε­ό, ὅ,­τι ἔ­χουν μέ­σα τους.

Ἡ προ­σευ­χὴ τοῦ φα­ρι­σαί­ου εἶ­ναι τυ­πι­κὰ μὲν εὐ­χα­ρι­στί­α, οὐ­σι­α­στι­κὰ δὲ πε­ρι­αυ­το­λο­γί­α καὶ κα­τά­κρι­ση ὅ­λων των ἀν­θρώ­πων, ἐ­κτός τοῦ ἑ­αυ­τοῦ του. Ὁ ἐ­γω­ι­σμὸς ἀ­νε­βαί­νει τὸ ἕ­να σκα­λο­πά­τι με­τὰ τὸ ἄλ­λο. Ὁ τε­λώ­νης ἀν­τι­θέ­τως στά­θη­κε στὸ πί­σω μέ­ρος τοῦ να­οῦ καὶ δὲν τολ­μοῦ­σε «οὔ­τε τὰ μά­τια του νὰ ση­κώ­σει στὸν οὐ­ρα­νό. Χτυ­ποῦ­σε τὸ στῆ­θος του καὶ ἔ­λε­γε: «Θε­έ μου, σπλα­χνί­σου με τὸν ἁ­μαρ­τω­λό».

Ὁ φα­ρι­σαῖ­ος στὴ προ­σευ­χή του δεί­χνει ὅ­τι δὲν ἔ­χει τὴν ἀ­νά­γκη τοῦ Θε­οῦ. Ὁ Θε­ὸς χρει­ά­ζε­ται μό­νο γι­ὰ νὰ ἀ­κού­ει τοὺς ὕ­μνους τῆς φα­ρι­σα­ϊ­κῆς ἀ­ρε­τῆς. Ἀ­ντί­θε­τα ὁ τε­λώ­νης ἐ­ξαρ­τᾷ τὸν ἑ­αυ­τό του καὶ τὰ πά­ντα ἀ­πὸ τὸ Θε­ό, ἔ­χο­ντας μά­λι­στα τὴ συ­ναί­σθη­ση ὅ­τι καὶ αὐ­τὸ εἶ­ναι πο­λὺ γι᾿ αὐ­τόν. Τὸ κέ­ντρο τοῦ κό­σμου γι­ὰ τὸν φα­ρι­σαῖ­ο εἶ­ναι τὸ ἐ­γώ του. Γύ­ρω ἀπ᾿ αὐ­τὸ στρέ­φο­νται καὶ γι᾿ αὐ­τὸ ὑ­πάρ­χουν ὁ Θε­ὸς καὶ ὁ κό­σμος. Γι­ὰ τὸν τε­λώ­νη τὸ κέ­ντρο εἶ­ναι ὁ Θε­ός. Ὁ ἑ­αυ­τὸς του το­πο­θε­τεῖ­ται στὰ πλέ­ον εὐ­τε­λῆ πρά­γμα­τα γι­ὰ τὸν Θε­ό.

Ὁ Χρι­στός, ὁ ὁ­ποῖ­ος γνώ­ρι­ζε πο­λὺ κα­λά τα βά­θη τῆς ὑ­πάρ­ξε­ως τε­λω­νῶν καὶ φα­ρι­σαί­ων, μὲ αὐ­τὸ τὸν τρό­πο ζω­γρά­φι­σε τὸν κα­θέ­να. Ζύ­γι­σε τὸν γε­μά­το συν­τρι­βὴ τε­λώ­νη καὶ τὸν ὑ­πε­ρή­φα­νο φα­ρι­σαῖ­ο καὶ ἔ­βγα­λε τὸ συμ­πέ­ρα­σμα ὅ­τι ἡ τε­λω­νι­κὴ κα­κο­ή­θει­α δὲν κα­τόρ­θω­σε νὰ δι­α­φθεί­ρει ὁ­λο­κλη­ρω­τι­κά τό εὐ­γε­νι­κὸ στοι­χεῖ­ο τῆς ἀν­θρώ­πι­νης ὑ­πάρ­ξε­ως, ἡ φα­ρι­σα­ϊ­κή, ὅ­μως, ὑ­πε­ρη­φά­νεια δι­ά­βρω­σε τὰ πάν­τα.

Οἱ δύ­ο αὐ­τοὶ ἀν­θρώ­πι­νοι τύ­ποι ἀ­παν­τῶν­ται τό­σο στὴν ζω­ὴ τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας, ὅ­σο καὶ τοῦ κό­σμου. Ὑ­πάρ­χουν ἐ­κεῖ­νοι, οἱ ὁ­ποῖ­οι δι­αρ­κῶς βρί­σκον­ται στραμ­μέ­νοι στὴ λο­γι­κή τῆς σύγ­κρι­σης τοῦ ἑαυ­τοῦ τους τό­σο μὲ τὸν κό­σμο, ὅ­σο καὶ μὲ τὶς ἐν­το­λὲς τοῦ Θε­οῦ καὶ οἱ ὁ­ποῖ­οι ἀ­γω­νί­ζον­ται νὰ τη­ρή­σουν τὰ ὅ­σα ὁ Θε­ὸς ζη­τᾷ, ὄ­χι ὅ­μως ἀ­πὸ ἀ­γά­πη πρὸς Ἐ­κεῖ­νον, ἀλ­λὰ ἀ­πὸ ἀ­γά­πη πρὸς τὸν ἑ­αυ­τό τους. Στό­χος τους ἡ δι­καί­ω­σή τους. Γνώ­μο­νάς τους ἡ κα­τά­κρι­ση τῶν ἄλ­λων.

Ἀν­τί­θε­τα, τὸν τύ­πο τοῦ τε­λώ­νη τὸν συ­ναν­τοῦ­με μα­κρι­ὰ ἀ­πὸ τοὺς προ­βο­λεῖς τῆς δη­μο­σι­ό­τη­τας, στὰ πρό­σω­πα ἐ­κεί­νων, οἱ ὁ­ποῖ­οι χω­ρὶς νὰ κά­νουν θό­ρυ­βο γιὰ τὸν ἑ­αυ­τό τους, βλέ­πουν ἐν­τός τους πο­λὺ πε­ρισ­σό­τε­ρο ἀ­πὸ ὅ,­τι ἐ­κτός τους. Δι­αι­σθά­νον­ται ὅ­τι σὲ σύγ­κρι­ση μὲ τὸν τέ­λει­ο Θε­ό, ὅ,­τι κι ἂν κά­νουν εἶ­ναι ἀ­τε­λεῖς.

Μέ­σα ἀ­πὸ τὴ ση­με­ρι­νὴ πα­ρα­βο­λὴ ὁ Χρι­στὸς θέ­λει νὰ μᾶς δι­δά­ξει τὴ ση­μα­σί­α τῆς τα­πεί­νω­σης γιὰ τὴ ζω­ή μας. Ζοῦ­με σὲ μιὰ ἐ­πο­χὴ ποὺ ὅ­λο καὶ πι­ὸ συ­χνὰ οἱ κοι­νω­νί­ες μας χα­ρα­κτη­ρί­ζον­ται ὡς ἀ­πάν­θρω­πες καὶ οἱ σχέ­σεις με­τα­ξύ των ἀν­θρώ­πων ὡς ψυ­χρές, ἀ­νού­σι­ες, ἀ­νια­ρές. Ὅ­σο στὶς καρ­διὲς μας πρυ­τα­νεύ­ει ὁ ἐ­γω­ι­σμός, οἱ σχέ­σεις μας καὶ ἡ ζωή μας θὰ γί­νον­ται ὅ­λο καὶ πι­ὸ ἀ­πάν­θρω­πες. Ἀν­τί­θε­τα ἡ τα­πεί­νω­ση, ὡς ἔκ­φρα­ση ἀ­γά­πης, για­τί αὐ­τὸ εἶ­ναι στὴν πραγ­μα­τι­κό­τη­τα, ἔ­χει τὴ δύ­να­μη νὰ ζε­στά­νει καὶ νὰ μα­λα­κώ­σει τὶς καρ­διές μας, νὰ μᾶς φέ­ρει πι­ὸ κον­τὰ τό­σο μὲ τοὺς συ­ναν­θρώ­πους μας, ὅ­σο καὶ στὴν προ­σω­πι­κή μας λύ­τρω­ση.