Σάββατον τοῦ Λαζάρου

Αρχιμ. Επιφάνιος Ι. Θεοδωρόπουλος

Κατὰ τὴν ἡμέραν αὐτὴν ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει τὴν ὑπὸ τοῦ Χριστοῦ ἀνάστασιν τοῦ φίλου Του Λαζάρου.

Ἀπὸ τὸ «Ὠρολόγιον» παραλαμβάνομεν τὰ κατωτέρω:

«Φίλος ἦν τοῦ Ἰησοῦ ὁ Λάζαρος καὶ αἱ τούτου ἀδελφαί, Μάρθα καὶ Μαρία, αἵτινες καὶ ἐφιλοξένησαν αὐτόν, καὶ διηκόνησαν πολλάκις (Λουκ. ι΄, 38-40, Ἰωάν. ιβ΄, 1-3). Ἦσαν δὲ ἐκ κώμης τινὸς τῆς Ἰουδαίας, Βηθανίας τὸ ὄνομα, κατὰ τοὺς πρὸς τὰ ἀνατολικὰ μέρη πρόποδας τοῦ ὄρους τῶν Ἐλαιῶν κειμένης, ἐγγὺς τῆς Ἱερουσαλὴμ ἕως δύο μίλια ρωμαϊκά. Τούτου οὖν τοῦ Λαζάρου ἀσθενήσαντος ἡμέρας τινὰς πρὸ τοῦ σωτηρίου πάθους, διαμηνύουσι τὴν ἀσθενείαν αὐτοῦ αἱ ἀδελφαὶ εἰς τὸν Ἰησοῦν, διατρίβοντα τότε ἐν τῇ Γαλιλαίᾳ.

Ὁ δὲ μείνας ἐπίτηδες ἐκεῖ ἡμέρας, ἔως οὗ ἀπέθανεν ὁ Λάζαρος, τότε εἶπε πρὸς τοὺς μαθητὰς αὐτοῦ· Ἄγωμεν εἰς τὴν Ἰουδαίαν, ἵνα ἐξυπνήσω τὸν φίλον κοιμώμενον, ἐννοῶν δηλαδὴ τὸν βαρὺν τοῦ θανάτου ὕπνον. Φθάσας δὲ εἰς Βηθανίαν, παρεμύθησε τὰς ἀδελφὰς τοῦ πρὸ τεσσάρων ἡμερῶν τεθαμμένου ἤδη Λαζάρου· ἐνεβριμήσατο τῷ πνεύματι καὶ ἐτάραξεν ἑαυτὸν ἐπὶ τῷ θανάτῳ τοῦ ἀγαπητοῦ φίλου· ἠρώτησε, ποῦ ἐναπετέθη τὸ λείψανον, ἐδάκρυσεν ἐπ᾿ αὐτῷ, προσῆλθεν εἰς τὸ μνημεῖον, προσέταξεν ἵνα ἄρωσι τὸν λίθον, ὕψωσεν ἄνω τοὺς ὀφθαλμούς· καὶ εὐχαριστήσας τῷ Θεῷ καὶ Πατρί, ἐκέκραξε φωνῇ μεγάλη˙ Λάζαρε, δεύρο ἔξω˙ καὶ τοῦ τεταρταίου νεκροῦ ἐξελθόντος εὐθύς, ἐντετυλιγμένου εἰς τὰ σάβανα, εἶπε πρὸς τοὺς παρεστώτας˙ Λύσατε αὐτὸν καὶ ἄφετε ὑπάγειν (Ἰωάν. ια, 44). Τοῦτό ἐστί τὸ ὑπερφυὲς τοῦ Σωτῆρος Θαῦμα, ὅπερ ἑορτάζομεν σήμερον.

Σάββατον τοῦ Λαζάρου

Λέγεται δὲ ἐξ ἀρχαίας παραδόσεως ὅτι ὁ Λάζαρος ἦν τριακοντούτης ὅτε ἀνέστησεν αὐτὸν ὁ Κύριος˙ ὅτι ἐπιζήσας ἄλλα τριάκοντα ἐτελεύτησεν ἐν Κύπρῳ τὸ 63 ἔτος καὶ ὅτι ὁ τάφος αὐτοῦ ἔκειτο πλησίον τῆς πόλεως Κιτιέων, ἔχων ἐπιγραφὴν «Λάζαρος ὁ τετραήμερος καὶ φίλος τοῦ Χριστοῦ». Τῷ δὲ 890 ἔτει μετεκόμισεν εἰς Κωνσταντινούπολιν τὸ ἱερὸν αὐτοῦ λείψανον Λέων ὁ σοφός, ὅτε ἀναμφιβόλως ἐποίησε καὶ τὰ εἰς τὸν ἑσπερινὸν αὐτοῦ ἰδιόμελα˙ Κύριε, Λαζάρου θέλων τάφον ἰδεῖν, κ.λπ.».

Τὸ ἀπολυτίκιον τῆς ἡμέρας εἶνε τὸ ἑξῆς:

«Τὴν κοινὴν ἀνάστασιν πρὸ τοῦ σοῦ πάθους πιστούμενος, ἐκ νεκρῶν ἤγειρας τὸν Λάζαρον Χριστὲ ὁ Θεός˙ ὅθεν καὶ ἡμεῖς ὡς οἱ παῖδες, τὰ τῆς νίκης σύμβολα φέροντες, σοὶ τῷ νικητῇ τοῦ θανάτου βοῶμεν˙ Ὠσαννὰ ἐν τοῖς ὑψίστοις, εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος, ἐν ὀνόματι Κυρίου.»

Δηλαδή: Θέλων, Χριστὲ καὶ Θεέ μας, νὰ δείξῃς, πρὸ τῆς σταυρικῆς Σου θυσίας, ὅτι εἶνε βέβαιον πρᾶγμα ἡ ἀνάστασις ὅλων τῶν νεκρῶν, ἀνέστησες ἐκ νεκρῶν τὸν Λάζαρον, Διὰ τοῦτο καὶ ἡμεῖς, μιμούμενοι τὰ παιδία ποὺ σὲ ὑπεδέχθησαν κατὰ τὴν εἴσοδόν Σου εἰς τὴν Ἱερουσαλήμ, κρατοῦμεν εἰς χεῖράς μας τὰ σύμβολα τῆς νίκης, τὰ βαΐα, καὶ βοῶμεν πρὸς Σε, τὸν νικητὴν τοῦ θανάτου: Βοήθησέ μας καὶ σῶσε μας, Σύ, ποὺ ὡς Θεὸς κατοικεῖς εἰς τὰ ὕψιστα μέρη τοῦ ούρανοῦ. Ἂς εἶσαι εὐλογημένος Σύ, ποὺ ἔρχεσαι ἀπεσταλμένος ἀπὸ τὸν Κύριον!

Κατὰ τὴν ἡμέραν αὐτὴν δὲν γίνονται μνημόσυνα μετὰ κολλύβων. Ἐν ἀνάγκῃ δύναται νὰ γίνῃ ἁπλοῦν νεκρώσιμον Τρισάγιον.

Αρχιμ. Επιφάνιος Ι. Θεοδωρόπουλος, Περίοδος Τριωδίου, Πόρος Τροιζηνίας: Ιερόν Ησυχαστήριον Κεχαριτωμένης Θεοτόκου Τροιζήνος, 2011