Συνδαιτημόνες της Αναστάσεως

Αρχιμανδρίτης Δανιήλ Αεράκης

Πένθιμα ή χαρούμενα;

Η καμπάνα της Μεγ. Εβδομάδας χτυπά πένθιμα ή χαρούμενα; Εξαρτάται. Από τι; Από τον καιρό. Ο καιρός είναι ανοιξιάτικος. Μοσχοβολά το άρωμα της αναστημένης ζωής. Στην Ανάστασι δεν αρμόζει πένθος. Ταιριάζει καμπάνα χαράς.

Άλλωστε και ο καιρός, ο οποιοσδήποτε χρόνος, είναι ευκαιρία. Ευκαιρία για μετάνοια και σωτηρία. Και η μετάνοια μιας αμαρτωλής ψυχής, όπως η δική μας είναι Ανάστασις.

Στην Ανάστασι δεν αρμόζει πένθος. Τεριάζει πανηγύρι. Μπορεί οι καμπάνες των ναών της γης να κτυπάνε πένθιμα, μια που κλαίει η ανθρώπινη κακία, γιατί αυτή ωδήγησε τον Αναμάρτητο στο Σταυρό. Αλλ’ οι καμπάνες του ουρανού κτυπάνε χαρμόσυνα, γιατί πήραν το σήμα, ότι κάποιος άνθρωπος στη γη μετανοεί, ζη την πνευματική του ανάστασι.

Όταν ο αμαρτωλός κλαίη από συναίσθησι και συντρίβεται στην εξομολόγησι, τότε « χαρὰ γίνεται ἐν οὐρανῷ» (Λουκ. 15, 7).

Πένθιμα ή χαρούμενα;

Πένθιμα ή χαρμόσυνα πρέπει να κτυπά η καμπάνα τη Μεγ. Εβδομάδα;

Όχι τόσο από τα γεγονότα της Μεγ. Εβδομάδας, αφού όλα αποτελούν τον πρόλογο της Αναστάσεως. Εξαρτάται κυρίως από τα πρόσωπα.

Μπορεί στο γάμο άλλοι να χαίρωνται κι άλλοι να κλαίνε; Αυτό παρατηρούμε στην περίπτωσι των δέκα παρθένων (Ματθ. 25, 1-13). Οι πέντε πρόλαβαν την πόρτα ανοικτή και μπήκαν στο Νυμφώνα. Εισήλθαν στη χαρά του Νυμφίου, του Κυρίου. Οι υπόλοιπες πέντε παρέμειναν απ’ έξω. Για πάντα έξω από το Νυμφώνα, έξω από τη σωτηρία, έξω από τη Βασιλεία.

Ποιος έφταιξε;

Ο Νυμφίος; Μα ο Νυμφίος Χριστός για όλους έρχεται (Ματθ. 25, 13). Όλοι καλούνται να Τον υποδεχθούν. «Ἰδοὺ ὁ Νυμφίος ἔρχεται, ἐξέρχεσθε εἰς ὑπάντησιν αὐτοῦ» (Ματθ. 25, 6).

Η συνάντησις με το Νυμφίο γίνεται με την Ανάστασι. Οι πέντε παρθένες ζουν την ανάστασι. Οι πέντε μωρές ζουν τη διάστασι. Βρίσκονται εν διαστάσει με το Νυμφίο. Κι αυτό, διότι αμέλησαν να Τον συναντήσουν.

Συνδαιτημόνες της Αναστάσεως

Το ίδιος παρατηρούμε και στην άλλη παραβολή, που θυμίζει η Μεγάλη Τρίτη, την παραβολή των ταλάντων (Ματθ. 25, 14-30).

Οι δύο της παραβολής ζουν τη χαρά του Θεού, που είναι η Ανάστασις. Καθένας τους ακούει: «Εἴσελθε εἰς τὴν χαρὰν τοῦ Κυρίου σου» (Ματθ. 21, 23). Ο ένας επιλέγει το πένθος. Και αυτός, σαν τις μωρές παρθένες, αμελής, ράθυμος.

Το αντίθετο της αναστάσεως είναι το σκοτάδι της κολάσεως. Η κόλασις είναι κατάστασις χωρίς ανάστασι. Σκοτάδι χωρίς φως.

Ο ένας, ο ράθυμος, ακούει: «Τὸν ἀχρεῖον δοῦλον ἐκβάλετε εἰς τὸ σκότος τὸ ἐξώτερον» (Ματθ. 25, 30).

Ανάτασις-Ανάστασις

Αν την καμπάνα την κτυπάνε ρηχοί συναισθηματικοί τύποι, τότε ηχούν πένθιμα. Βλέπουν μόνο το «φαινόμενο», το πάθος ενός ανθρώπου.

Αν όμως την κτυπάνε άγιοι, που βιώνουν το μυστήριο του Σταυρικού πάθους, τότε ηχεί πανηγυρικά. Γι’ αυτούς ο Σταυρός δεν είναι ήττα. Είναι η νίκη.

Αν οι φίλαθλοι ξεχύνωνται στους δρόμους και πανηγυρίζουν για την ομάδα τους, που κατέκτησε τον τίτλο του πρωταθλητού, οι χριστιανοί πολύ πιο δυνατά, αλλά μυστικά, εσωτερικά, πανηγυρίζουν, διότι ο Σταυρός είναι το τρόπαιο της νίκης. Μετά τον αγώνα του Σταυρού κατακτήθηκε το τρόπαιο της Αναστάσεως.

Οι άγιοι, που τη Μ. Εβδομάδα μεταδίδουν ήχους χαράς, ήχους αναστάσεως, είναι οι ιεροί υμνογράφοι της Μεγ. Εβδομάδας. Αν όλοι οι ύμνοι της Εκκλησίας είναι πνευματικής ανάτασις, ειδικά οι ύμνοι της Μεγάλης Εβδομάδας σηματοδοτούν την Ανάστασι.

Και της Μεγ. Δευτέρας και της Μεγ. Τρίτης και της Μεγ. Παρασκευής οι ύμνοι είναι ουσιαστικά αναστάσιμοι. Άλλωστε αναστάσεις πνευματικές εξυμνούν, Αναστάσεις, που είναι πρώϊμοι καρποί του δένδρου της μιας Αναστάσεως, της Αναστάσεως του Χριστού.

Ανάστασις: Βασιλεία και Νυμφώνας

Ανάστασις είναι η Βασιλεία του Θεού: η Εκκλησία. Την είσοδό μας στην Ανάστασι παρουσιάζει και η Μεγ. Τρίτη.

Η Ανάστασις ανοίγει στην ψυχή την πύλη της Βασιλείας των ουρανών. Η ψυχή, πριν από την Ανάστασι του Χριστού, ήταν υποχρεωμένη, μετά το θάνατο, να πορεύεται στον τόπο της αναμονής, στον Άδη.

Ύστερα από την Ανάστασι καταργείται «η λίστα αναμονής» για τις ψυχές των αγίων. Ευθύς μετά το θάνατο, μετά την κοίμησι του σώματος, ανοίγει η πόρτα της αιωνίου ζωής και Βασιλείας. Τα «διόδια» τα πλήρωσε η Ανάστασις του Χριστού. Και το σώμα περιμένει στον τάφο τη δική του έγερσι, κατά την κοινή ανάστασι. Οι πιστοί προσδοκούν «ἀνάστασιν νεκρῶν».

Η νέα κατάστασις, που λέγεται Ανάστασις παρουσιάζεται τη Μεγ. Τρίτη με το Λ, με το Μ, με το Ν.

Το Ν είναι ο Νυμφώνας. «Τὸν Νυμφῶνα σου βλέπω, Σωτήρ μου κεκοσμημένον». Τόπος αναστάσιμης δεξιώσεως είναι ο Νυμφώνας του Χριστού. Η Εκκλησία δεν είναι σκοτεινό ν, δηλαδή, νεκροταφείο. Είναι το φωτεινό Ν, δηλαδή, Νυμφώνας αγαλλιάσεως και θείας ευφροσύνης.

Το Μ είναι η μέθεξις. Βρισκόμαστε στην εκκλησία για τη μέθεξι. Για να γίνουμε μέτοχοι των παθημάτων του Χριστού, αλλά και της αναστάσεώς Του (Ρωμ. 6, 5). Γινόμαστε μέτοχοι της αιωνίου ζωής και της ανεκλαλήτου χαράς, «τῇ μεθέξει τῶν παθημάτων» του Χριστού (απόστιχο Μεγ. Τρίτης).

Το Λ είναι η λάμψις. Λαμπρή καλείται η Ανάστασις. Από την αρχή της Μεγ. Εβδομάδας ζητάμε τη λαμπρή ψυχή, για να ζήσουμε τη λαμπρή Ανάστασι: «Λάμπρυνόν μου τὴν ψυχήν, Φωτοδότα, καὶ σῶσόν με» (εξαποστειλάριο ακολουθίας Νυμφίου).

Αν με την Ανάστασι ανοίγη η πύλη της Βασιλείας του Θεού, της αιωνίου ζωής, το προσωπικό μας εισιτήριο είναι έγκυρο, εφ’ όσον έχει τρεις σφραγίδες:

Η μία είναι η αγάπη στο Νυμφίο. Πώς είναι δυνατόν να μην αγαπάμε τον ωραίο Νυμφίο, που προσφέρεται να ενωθή μαζί μας; Που προσφέρεται θυσία για τη νύμφη ψυχή; Που προσφέρεται στο Σταυρό, για να χαρίση ως «προίκα» στη νύμφη, στον άνθρωπο, τη Βασιλεία Του; «Τὸν Νυμφίον, ἀδελφοί, ἀγαπήσωμεν· τὰς λαμπάδας ἑαυτῶν εὐτρεπίσωμεν» (κάθισμα Μεγ. Τρίτης).

Ας αγοράσουμε λαμπάδες από το κατάστημα της Αναστάσεως. Οι λαμπάδες είναι οι καλές πράξεις.

Ποιος το όφελος, το ν’ ανάβουμε λαμπάδα τη νύκτα του Πάσχα, όταν ο αέρας της απιστίας ή αμφιβολίας σβήνη το άγιος φως, δηλαδή την πίστι στην Ανάστασι;

Ποιο το όφελος ν’ ανάβουμε κεριά και λαμπάδες στα μανουάλια των ναών, όταν σβήνουμε βίαια τόσες έμψυχες λαμπάδες, όταν σκοτώνουμε χιλιάδες παιδικές ζωές με τη μέθοδο της αμβλώσεως;

Η άλλη σφραγίδα για το εισιτήριο στο Νυμφώνα είναι η κάθαρσις της ψυχής. «Ἐν ταῖς λαμπρότησι τῶν ἁγίων σου πῶς εἰσελεύσομαι ὁ ἀνάξιος; Ἐάν γὰρ τολμήσω συνεισελθεῖν εἰς τὸν Νυμφῶνα, ὁ χιτὼν με ἐλέγχει, ὅτι οὐκ ἔστι τοῦ γάμου» (αίνος Μεγ. Τριτης).

Αν καθαρίσουμε την ψυχή μας στο λουτρό της μετανοίας και εξομολογήσεως, τότε θα περιμένουμε με βεβαιότητα και αληθινή χαρά, την Ανάστασι.

Η τρίτη σφραγιδα είναι η ελεημοσύνη. Ο Χριστός χαρίζει το ατίμητο Αίμα Του και το πλούσιό Του έλεος. Κι εμείς είμαστε φειδωλοί στην ελεημοσύνη; Αν θέλουμε να έχουμε φίλο το Χριστό, πρέπει να σκορπίσουμε τα χρήματά μας στους φτωχούς. «Διάδος πτωχοῖς καὶ ἕξεις φίλον τὸν Κύριον» (δοξαστικό αποστίχων)

Πίστις στην αιώνιο ζωή

Τι είναι η Ανάστασις;

Είναι πίστις.

Πιστεύουμε στην Ανάστασι; Όπως πιστεύουμε, ότι ο σπόρος, που σαπίζει στα βάθη της γης ύστερα ανασταίνεται και γίνεται όμορφο λουλούδι, πιστεύουμε ότι και παρόμοια το ανθρώπινο σώμα θ’ αναστηθή; Πέφτει στο χώμα νεκρό, σαπίζει μέσα στον τάφο, ύστερα όμως θ’ αναστηθή ανθισμένο και αθάνατο.

Στην εποχή της πρώτης παρουσίας του Κυρίου υπήρχαν και οι απιστούντες στην ανάστασι. Ήσαν οι Σαδδουκαίοι. Κάτι σαν τους σημερινούς Χιλιαστές, που δεν πιστεύουν στην ανάστασι των νεκρών.

Νόμιζαν οι Σαδδουκαίοι, ότι μπορούσαν να πειράξουν το Χριστό, στο θέμα της αναστάσεως. Συνήθως όσοι δεν έχουν επιχειρήματα, προσφεύγουν στην ειρωνεία και το σαρκασμό. Πήγαν, λοιπόν, να «καλαμπουρίσουν» -θα λέγαμε- για το πλέον σοβαρό ζήτημα. Ρώτησαν το Χριστό:

-Μια γυναίκα, που πήρε αλλεπάλληλα επτά αδέλφια για άντρες της, επειδή ο ένας μετά τον άλλον πέθαιναν, τι θα γίνη μετά την ανάστασι; Ποιου από τους επτά θα είναι γυναίκα; (Ματθ. 22, 23).

Ο Κύριος αποστόμωσε τους σαρκαστές της Αναστάσεως. Ξεχώρισε την Ανάστασι από κάθε τι το σαρκικό και γήινο.

Αλλοίμονο σ’ όποιον κλονίζει στις ψυχές των ανθρώπων την πίστι στην Ανάστασι!

Αλλοίμονο σ’ όποιον κλείνει την πόρτα στη Ανάστασι! Μπορεί βεβαίως ο αναστημένος Χριστός να μπη και «κεκλεισμένων των θυρών». Αλλ’ όποιος κλείνει την πόρτα στην πίστι, στην Ανάστασι, αυτός θα βρη μπροστά του την ανάστασι ως βία, όχι ως ελευθερία. Είτε το θέλει είτε δεν το θέλει, είτε πιστεύει είτε δεν πιστεύει, θ’ αναστηθή στην κοινή ανάστασι. Θα αναστηθή ακούσια. Ο πιστός ζη από τώρα την ελευθερία της εν Χριστώ αναστημένης ζωής. Και περιμένει με λαχτάρα και την ανάστασι του νεκρού σώματος.

Σ’ όσους στέκουν εμπόδιο στην πορεία της Αναστάσεως και κλείνουν την πόρτα στη Βασιλεία του Θεού, απευθύνει ο Κύριος το τρομερό εκείνο «Οὐαὶ»: «Οὐαὶ ὑμῖν γραμματεῖς καὶ φαρισαῖοι ὑποκριταί, ὅτι κλείετε τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων· ὑμεῖς γὰρ οὐκ εἰσέρχεσθε, οὐδὲ τοὺς εἰσερχομένους ἀφίετε εἰσελθεῖν» (Ματθ. 23, 14).

Τρόπος ζωής

Τι είναι η Ανάστασις;

Είναι μία μορφή ζωής. Είναι η νέα ζωή. Είναι η αγγελική ζωή.

Στην παρούσα ζωή νικάει πολλές φορές το σαρκικό φρόνημα. Ζουν οι πολλοί σαν σάρκες, σαν ζώα, κάποτε σαν άγρια θηρία.

Οι αναστημένοι ζουν αγγελική ζωή. Οι κεκοιμημένοι άγιοι ζουν ως άγγελοι στον ουρανό. Αυτό βεβαιώνει ο Κύριος, απαντώντας στους σαρκολάτρες Σαδδουκαίους: «Ἐν τῇ ἀναστάσει οὔτε γαμοῦσιν οὔτε γαμίζονται ἀλλ᾿ ὡς ἄγγελοι τοῦ Θεοῦ ἐν οὐρανῷ εἰσι» (Ματθ. 22, 30).

Έρχεται ο Νυμφίος! Έρχεται η Ανάστασις! Όλη η ζωή μας είναι ετοιμασία για την ανάστασι. Μας περιμένει η δεξίωσις της Αναστάσεως.

Τι είναι η Ανάστασις;

Είναι «ἦχος καθαρὸς ἑορταζόντων καὶ βοώντων· Κύριε, δόξα σοι» (αίνος Μεγ. Τρίτης).

Είναι ουράνιος δείπνος. Μας προσκαλεί να γίνουμε συνδαιτημόνες στο τραπέζι της βασιλείας Του. «Συνδαιτημόνα φαιδρὸν ἀνάδειξον τῆς βασιλείας σου, ὡς εὔσπλαγχνος» (απόστιχο Μεγ. Τρίτης).

Συνδαιτημόνες στο τραπέζι του Θεού. Με ποια στολή; Προτού φορέσουμε καινούργια στολή, καθαριζόμεθα. Δεν φοράμε καινούργια στολή σε λασπωμένο σώμα.

Η Ανάστασις υφαίνει την καινούργια μας στολή, τη στολή της αφθαρσίας και της αθανασίας (Α΄ Κορ. 15, 53). Ας καθαρίσουμε τους εαυτούς μας «ἀπὸ παντὸς μολυσμοῦ σαρκὸς καὶ πνεύματος» (Β΄ Κορ. 7, 1) Ας καθαριζώμεθα με τη συχνή εξομολόγησι.

Όχι αναβολές! Τώρα. «Ἰδοὺ νῦν καιρὸς εὐπρόσδεκτος, ἰδοὺ νῦν ἡμέρα σωτηρίας» (Β΄ Κορ. 7, 2). Ας σπεύσουμε. Ας γρηγορήσουμε. «Μὴ μείνωμεν ἔξω τοῦ νυμφῶνος Χριστοῦ» (κοντάκιο Μεγ. Τρίτης).

Πίστις στην αιώνιο ζωή

Τι είναι η Ανάστασις;

Οι υμνογράφοι μας ξενάγησαν στο Νυμφώνα της Αναστάσεως. Είναι η αχειροποίητος και αιώνιος κατοικία μας. Το ποτάμι της ζωής αυτής τρέχει. Δυστυχώς κυνηγάμε τα ρέοντα. Κι αυτό είναι ουτοπία. Είναι δυστυχία. Είναι απογοήτευσις. Επιδιώκουμε τα προσωρινά, τα παροδικά, τα απατηλά.

Και αδιαφορούμε για τα μένοντα, για τα αιώνια, τα αληθινά και ευφρόσυνα.

Ψυχή! Ρωτάει ο υμνογράφος, «τί ἀσχολῇ πρὸς τὰ ρέοντα;» (οίκος Μεγ. Τρίτης). Το τέλος έρχεται. Γιατί δεν κοιτάζεις, ποιος σε περιμένει; Δεν σε περιμένει ο θάνατος. Σε περιμένει η Ανάστασις.

Αν, πεσμένη όπως είσαι, ψυχή, υψώσης το χέρι, να σε σηκώση η Ανάστασις και να σε οδηγήση στη μετάνοια και την εξομολόγησι, τότε σαν θα φύγης από τούτη τη ζωή, η Ανάστασις θ’ απλώση το χέρι της και θα σε οδηγήση, «ἵνα εἰσέλθῃς εἰς τὴν χαράν τοῦ Κυρίου σου» (δοξαστικό Μεγ. Τρίτης).

Αρχιμανδρίτης Δανιήλ Αεράκης, Το Εκούσιο Πάθος: Αγάπη-Ελευθερία-Ανάστασις, Αθήνα, 2003