ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΕΛΩΝΟΥ ΚΑΙ ΦΑΡΙΣΑΙΟΥ 9.02.2014
Στὴ σημερινὴ περιλάλητη παραβολὴ τοῦ Τελώνου καὶ τοῦ Φαρισαίου ὁ Κύριος στὰ πρόσωπα τῶν δυὸ αὐτῶν ἀντιθέτων τύπων τῆς διηγήσεως ἔβαλε δίπλα δίπλα τὴν ὑπερηφάνεια καὶ τὴν ταπείνωση, τὴν «ἀκρόπολη» τῶν ἁμαρτημάτων καὶ τὴ μητέρα τῶν ἀρετῶν. Ἀπ’ τὴ μιὰ μεριὰ ὁ Φαρισαῖος ὑπερηφανεύεται γιὰ τὶς ἀρετὲς τῆς ἐλεημοσύνης καὶ τῆς νηστείας ποὺ εἶχε κι ἀπὸ τὴν ἄλλη μεριὰ ὁ Τελώνης ταπεινωνόταν γιὰ τὰ ἁμαρτήματα ποὺ διέπραξε. Ὁ ἕνας ὑπερήφανος κι ὁ ἄλλος συντετριμμένος. Ἂς δοῦμε τὴν εἰκόνα τοῦ Τελώνη. Πράγματι ὁ Τελώνης τοῦ Εὐαγγελίου, ποὺ μπῆκε μέσα στὸ Ναὸ νὰ προσευχηθεῖ, ἔχει ὁρισμένα ἐνδιαφέροντα χαρακτηριστικὰ τῆς ταπεινώσεως. Εἶχε σκυμμένο τὸ κεφάλι, χτυποῦσε τὸ στῆθος του, ἦταν στὴν ἄκρη τοῦ Ναοῦ καὶ τὰ λόγια ποὺ ἔλεγε ἦταν: «Ὁ Θεός, ἰλάσθητί μοι τῷ ἁμαρτωλῷ» (Λουκ. 18,13). Χτυποῦσε τὸ στῆθος του, γιατί ἐκεῖ εἶναι τὸ ἐργαστήριο τῶν κακῶν λογισμῶν, ποὺ μετὰ γίνονται πράξεις. «Ἐκ γὰρ τῆς καρδίας ἐξέρχονται διαλογισμοὶ πονηροί, φόνοι, μοιχεῖαι, πορνεῖαι, κλοπαί, ψευδομαρτυρίαι, βλασφημίαι» (Ματθ. 15,19). Φοβόταν νὰ σηκώσει τὸ κεφάλι του πρὸς τὸν οὐρανό, γιατί εἶχε παραπικράνει τὸ Θεό, ποὺ βρίσκεται στοὺς οὐρανούς (Θεοφάνης ὁ Κεραμεύς). Ὅσα ἔλεγε μὲ ταπείνωση, τὰ ἐννοοῦσε. Ὁ Θεός, ὅταν τὸν δικαίωσε, δὲν ἔλαβε ὑπόψη του μόνο τὰ λόγια του, ἀλλὰ καὶ τὴ συντετριμμένη καὶ ταπεινὴ διάνοιά του.
Μιὰ μορφὴ τῆς ταπεινώσεως εἶναι καὶ ἡ αὐτομεμψία. Μεμφόμαστε τὸν ἑαυτό μας γιὰ τὰ ἁμαρτήματα ποὺ διέπραξε. Αὐτὸ ἔκανε κι ὁ Τελώνης. Ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος γράφει πώς δὲν ὑπάρχει ἄλλο φάρμακο καλύτερο γιὰ τὴ συγχώρηση τῶν ἁμαρτημάτων μας, «ὡς ἡ συνεχὴς αὐτῶν ἀνάμνησις καὶ ἡ διηνεκὴς αὐτῶν κατηγορία», δηλ. νὰ θυμόμαστε συνεχῶς τὰ ἁμαρτήματά μας καὶ νὰ κατηγοροῦμε τὸν ἑαυτό μας γι’ αὐτά. Ἡ αὐτομεμψία μας κόβει τὴν κακὴ παρρησία στὸ Θεό. Πολὺ σημαντικὸς παράγοντας γιὰ τὴ σωτηρία μας εἶναι ἡ διάθεση τῆς καρδιᾶς μας, ἡ κατάγνωση τοῦ ἑαυτοῦ μας, τὰ δάκρυα τῆς μεταμέλειας, ἡ ἔλλειψη ὑπερηφάνειας καὶ ἡ αὐτομεμψία. Αὐτός, ποὺ μέμφεται τὸν ἑαυτό του, δὲν κατηγορεῖ κανέναν ἄλλο, μόνο τὸν ἑαυτό του βρίσκει ἔνοχο. Ἡ ταπείνωση καὶ ἡ αὐτομεμψία εἶναι ὄχημα, ποὺ μᾶς μεταφέρει στὸν οὐρανό. Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς αὐτὴν τὴν κατάσταση τὴν ταυτίζει μὲ τὴν κατάσταση τῶν ἀγγέλων, ποὺ νικᾶ κάθε ἀνθρώπινη κακία. Ἡ ταπείνωση τοῦ Τελώνη δὲν εἶναι μιὰ ἐξωτερικὴ εὐσεβιστικὴ κατάσταση, ποὺ διακρίνει πολλοὺς ἀπό μας. Πολλὰ ἐξωτερικά μας ἔργα εἶναι – κατὰ τὸν Μέγα Βασίλειο – «
ἐγκλήματα λάμποντα». Πολλὰ ἔργα μας εἶναι θεαματικὰ καὶ ἔχουν σχέση μὲ τὴν προβολή μας. Νομίζουμε πὼς μὲ τὶς δικές μας δυνάμεις μποροῦμε νὰ δικαιωθοῦμε. Ἔχουμε μιὰ ὑπερβολικὴ ἐμπιστοσύνη στὸν ἑαυτό μας. Δὲν ἀφήνουμε περιθώρια στὸ Ἅγιο Πνεῦμα νὰ δράσει μέσα μας. Αὐτοδικαιωνόμαστε. Εἶναι φοβερὸ ἀπὸ πλευρᾶς πνευματικῆς, ἡ φήμη μας νὰ εἶναι μεγαλύτερη ἀπὸ τὶς ἀρετές μας. Ἡ ταπείνωση κι ὄχι ἡ ταπεινολογία ἢ ἡ ταπεινοσχημία μᾶς ἐπιτρέπει νὰ δοῦμε τὶς ἀρετὲς τῶν ἄλλων καὶ τὰ ἁμαρτήματα τὰ δικά μας. Ὁ ἄνθρωπος ποὺ θέλει νὰ σωθεῖ, ντύνεται τὴ στολὴ τῆς ταπεινώσεως. Ταπεινὸς δὲν σημαίνει μισοκακόμοιρος καὶ ἀξιολύπητος, ἀλλὰ ἀντικατοπτρίζει τὴν ἐσωτερική μας κατάσταση νὰ βροῦμε τὰ πάθη μας καὶ νὰ ζητήσουμε τὸ ἔλεος τοῦ Θεοῦ. Χωρὶς τὴν ἀρετὴ αὐτὴ δὲν προχωροῦμε πνευματικά. Ὑπόδειγμα ταπεινώσεως εἶναι ὁ Χριστός. Φόρεσε τὴν ἀνθρώπινη ἄδοξη φύση, γιὰ νὰ μᾶς ὑψώσει πνευματικά. Δὲν ἀξίζει νὰ ὑπερηφανευόμαστε γιὰ τὰ ὑλικὰ ἀγαθά μας, τὴν ὀμορφιά μας, τὴ θέση καὶ τὴν ὑπόληψή μας. Ὅλα ἔχουν ἀρχὴ καὶ τέλος. Μόνον ὁ Θεὸς εἶναι αἰώνιος.
Ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, ἂς τελειώσουμε τὸν ἑαυτό μας, ἂς ἐπισημάνουμε τὰ πάθη μας, ἂς πλησιάσουμε τὸ Θεό, ἂς ζωογονηθοῦμε ἀπὸ τὴ χάρη Του, ἂς ζήσουμε ἀπὸ τώρα τὴ Βασιλεία Του. Ἡ ταπείνωση βάζει τὸν ἑαυτό μας πιὸ κάτω ἀπὸ ὅλους καὶ ἀποδίδει στὸν Θεὸ ὅ,τι καλὸ ἔχουμε. Αὐτὸ τὸ βίωμα νὰ ἀποκτήσουμε. Ἀμήν.
Στὴ σημερινὴ περιλάλητη παραβολὴ τοῦ Τελώνου καὶ τοῦ Φαρισαίου ὁ Κύριος στὰ πρόσωπα τῶν δυὸ αὐτῶν ἀντιθέτων τύπων τῆς διηγήσεως ἔβαλε δίπλα δίπλα τὴν ὑπερηφάνεια καὶ τὴν ταπείνωση, τὴν «ἀκρόπολη» τῶν ἁμαρτημάτων καὶ τὴ μητέρα τῶν ἀρετῶν. Ἀπ’ τὴ μιὰ μεριὰ ὁ Φαρισαῖος ὑπερηφανεύεται γιὰ τὶς ἀρετὲς τῆς ἐλεημοσύνης καὶ τῆς νηστείας ποὺ εἶχε κι ἀπὸ τὴν ἄλλη μεριὰ ὁ Τελώνης ταπεινωνόταν γιὰ τὰ ἁμαρτήματα ποὺ διέπραξε. Ὁ ἕνας ὑπερήφανος κι ὁ ἄλλος συντετριμμένος. Ἂς δοῦμε τὴν εἰκόνα τοῦ Τελώνη. Πράγματι ὁ Τελώνης τοῦ Εὐαγγελίου, ποὺ μπῆκε μέσα στὸ Ναὸ νὰ προσευχηθεῖ, ἔχει ὁρισμένα ἐνδιαφέροντα χαρακτηριστικὰ τῆς ταπεινώσεως. Εἶχε σκυμμένο τὸ κεφάλι, χτυποῦσε τὸ στῆθος του, ἦταν στὴν ἄκρη τοῦ Ναοῦ καὶ τὰ λόγια ποὺ ἔλεγε ἦταν: «Ὁ Θεός, ἰλάσθητί μοι τῷ ἁμαρτωλῷ» (Λουκ. 18,13). Χτυποῦσε τὸ στῆθος του, γιατί ἐκεῖ εἶναι τὸ ἐργαστήριο τῶν κακῶν λογισμῶν, ποὺ μετὰ γίνονται πράξεις. «Ἐκ γὰρ τῆς καρδίας ἐξέρχονται διαλογισμοὶ πονηροί, φόνοι, μοιχεῖαι, πορνεῖαι, κλοπαί, ψευδομαρτυρίαι, βλασφημίαι» (Ματθ. 15,19). Φοβόταν νὰ σηκώσει τὸ κεφάλι του πρὸς τὸν οὐρανό, γιατί εἶχε παραπικράνει τὸ Θεό, ποὺ βρίσκεται στοὺς οὐρανούς (Θεοφάνης ὁ Κεραμεύς). Ὅσα ἔλεγε μὲ ταπείνωση, τὰ ἐννοοῦσε. Ὁ Θεός, ὅταν τὸν δικαίωσε, δὲν ἔλαβε ὑπόψη του μόνο τὰ λόγια του, ἀλλὰ καὶ τὴ συντετριμμένη καὶ ταπεινὴ διάνοιά του.
Μιὰ μορφὴ τῆς ταπεινώσεως εἶναι καὶ ἡ αὐτομεμψία. Μεμφόμαστε τὸν ἑαυτό μας γιὰ τὰ ἁμαρτήματα ποὺ διέπραξε. Αὐτὸ ἔκανε κι ὁ Τελώνης. Ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος γράφει πώς δὲν ὑπάρχει ἄλλο φάρμακο καλύτερο γιὰ τὴ συγχώρηση τῶν ἁμαρτημάτων μας, «ὡς ἡ συνεχὴς αὐτῶν ἀνάμνησις καὶ ἡ διηνεκὴς αὐτῶν κατηγορία», δηλ. νὰ θυμόμαστε συνεχῶς τὰ ἁμαρτήματά μας καὶ νὰ κατηγοροῦμε τὸν ἑαυτό μας γι’ αὐτά. Ἡ αὐτομεμψία μας κόβει τὴν κακὴ παρρησία στὸ Θεό. Πολὺ σημαντικὸς παράγοντας γιὰ τὴ σωτηρία μας εἶναι ἡ διάθεση τῆς καρδιᾶς μας, ἡ κατάγνωση τοῦ ἑαυτοῦ μας, τὰ δάκρυα τῆς μεταμέλειας, ἡ ἔλλειψη ὑπερηφάνειας καὶ ἡ αὐτομεμψία. Αὐτός, ποὺ μέμφεται τὸν ἑαυτό του, δὲν κατηγορεῖ κανέναν ἄλλο, μόνο τὸν ἑαυτό του βρίσκει ἔνοχο. Ἡ ταπείνωση καὶ ἡ αὐτομεμψία εἶναι ὄχημα, ποὺ μᾶς μεταφέρει στὸν οὐρανό. Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς αὐτὴν τὴν κατάσταση τὴν ταυτίζει μὲ τὴν κατάσταση τῶν ἀγγέλων, ποὺ νικᾶ κάθε ἀνθρώπινη κακία. Ἡ ταπείνωση τοῦ Τελώνη δὲν εἶναι μιὰ ἐξωτερικὴ εὐσεβιστικὴ κατάσταση, ποὺ διακρίνει πολλοὺς ἀπό μας. Πολλὰ ἐξωτερικά μας ἔργα εἶναι – κατὰ τὸν Μέγα Βασίλειο – «
ἐγκλήματα λάμποντα». Πολλὰ ἔργα μας εἶναι θεαματικὰ καὶ ἔχουν σχέση μὲ τὴν προβολή μας. Νομίζουμε πὼς μὲ τὶς δικές μας δυνάμεις μποροῦμε νὰ δικαιωθοῦμε. Ἔχουμε μιὰ ὑπερβολικὴ ἐμπιστοσύνη στὸν ἑαυτό μας. Δὲν ἀφήνουμε περιθώρια στὸ Ἅγιο Πνεῦμα νὰ δράσει μέσα μας. Αὐτοδικαιωνόμαστε. Εἶναι φοβερὸ ἀπὸ πλευρᾶς πνευματικῆς, ἡ φήμη μας νὰ εἶναι μεγαλύτερη ἀπὸ τὶς ἀρετές μας. Ἡ ταπείνωση κι ὄχι ἡ ταπεινολογία ἢ ἡ ταπεινοσχημία μᾶς ἐπιτρέπει νὰ δοῦμε τὶς ἀρετὲς τῶν ἄλλων καὶ τὰ ἁμαρτήματα τὰ δικά μας. Ὁ ἄνθρωπος ποὺ θέλει νὰ σωθεῖ, ντύνεται τὴ στολὴ τῆς ταπεινώσεως. Ταπεινὸς δὲν σημαίνει μισοκακόμοιρος καὶ ἀξιολύπητος, ἀλλὰ ἀντικατοπτρίζει τὴν ἐσωτερική μας κατάσταση νὰ βροῦμε τὰ πάθη μας καὶ νὰ ζητήσουμε τὸ ἔλεος τοῦ Θεοῦ. Χωρὶς τὴν ἀρετὴ αὐτὴ δὲν προχωροῦμε πνευματικά. Ὑπόδειγμα ταπεινώσεως εἶναι ὁ Χριστός. Φόρεσε τὴν ἀνθρώπινη ἄδοξη φύση, γιὰ νὰ μᾶς ὑψώσει πνευματικά. Δὲν ἀξίζει νὰ ὑπερηφανευόμαστε γιὰ τὰ ὑλικὰ ἀγαθά μας, τὴν ὀμορφιά μας, τὴ θέση καὶ τὴν ὑπόληψή μας. Ὅλα ἔχουν ἀρχὴ καὶ τέλος. Μόνον ὁ Θεὸς εἶναι αἰώνιος.
Ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, ἂς τελειώσουμε τὸν ἑαυτό μας, ἂς ἐπισημάνουμε τὰ πάθη μας, ἂς πλησιάσουμε τὸ Θεό, ἂς ζωογονηθοῦμε ἀπὸ τὴ χάρη Του, ἂς ζήσουμε ἀπὸ τώρα τὴ Βασιλεία Του. Ἡ ταπείνωση βάζει τὸν ἑαυτό μας πιὸ κάτω ἀπὸ ὅλους καὶ ἀποδίδει στὸν Θεὸ ὅ,τι καλὸ ἔχουμε. Αὐτὸ τὸ βίωμα νὰ ἀποκτήσουμε. Ἀμήν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου