ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΣΤΑΓΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΕΩΡΩΝ (28-1-2007)
ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΤΕΛΩΝΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΦΑΡΙΣΑΙΟΥ
Τό σημερινό Εὐαγγελικό ἀνάγνωσμα περιγράφει ἕναν ἄνθρωπο πού εἶναι πάντα εὐχαριστημένος μέ τόν ἑαυτό του καί πού νομίζει ὅτι συμμορφώνεται μέ ὅλες τίς ἀπαιτήσεις τῆς θρησκείας. Εἶναι βέβαιος γιά τόν ἑαυτό του καί πολύ περήφανος γι᾿ αὐτόν. Στήν πραγματικότητα, ὅμως, ἔχει παραποιήσει τό νόημα τῆς θρησκείας. Τήν ἔχει περιορίσει σέ ἐξωτερικούς τύπους καί μετράει τήν εὐσέβειά του μέ τό ποσό τῶν χρημάτων πού προσφέρει στόν Ναό καί στούς πτωχούς.
Ὅσο γιά τόν ἁμαρτωλό τελώνη, αὐτός ταπεινώνει τόν ἑαυτό του καί αὐτή ἡ ταπείνωση τόν δικαιώνει μπροστά στόν Θεό.
Αὐτοί οἱ δύο τόσο διαφορετικοί ἄνθρωποι πῆγαν στόν Ναό γιά νά προσευχηθοῦν. Καί ἡ Εὐαγγελική Παραβολή κρίνει τούς τρόπους προσευχῆς αὐτῶν τῶν δύο ἀνθρώπων καί ὑποδεικνύει τόν θεάρεστο. Ἡ γνήσια καί θεάρεστη προσευχή ἐνσαρκώνεται ἀπό τόν τελώνη. Ὁ Κύριος μᾶς διαβεβαιώνει ὅτι ἡ προσευχή τοῦ τελώνη εἰσακούσθηκε ἀπό τόν Θεό. Αὐτό σημαίνει ὅτι ὁ τρόπος πού προσευχήθηκε ἀποτελεῖ ὑπόδειγμα καί γιά μᾶς. Ἡ προσευχή, ὅσο κι ἄν φαίνεται ὅτι ἀποτελεῖ πνευματική κίνηση τοῦ ἀνθρώπου, δέν γίνεται χωρίς τό σῶμα. Ἡ στάση τοῦ σώματος βοηθεῖ τήν ψυχή κατά τήν ὥρα τῆς προσευχῆς. Ὁ τελώνης στέκεται μακριά ἀπό τό Θυσιαστήριο. Στέκεται διακριτικά καί μέ φόβο Θεοῦ. Προσεύχεται μέ βαθιά συναίσθηση τῆς ἁμαρτωλότητός του. Δέν ἤθελε οὔτε τά μάτια του νά σηκώση πρός τόν οὐρανό. Ἡ συντριβή του μεταποιεῖται σέ θερμή ἱκεσία, ὁ Θεός νά τόν ἐλεήση καί νά τόν συγχωρήση. Τά ἱερά συναισθήματα πού συγκλονίζουν τήν καρδιά του τόν ὁδηγοῦν στήν μετάνοια. Γι᾿ αὐτό χτυπάει τό στῆθος του λέγοντας: «Ὁ Θεὸς ἱλάσθητί μοι τῷ ἁμαρτωλῷ». Δηλαδή, «Θεέ μου, σπλαγχνίσου καί συγχώρεσέ με τόν ἁμαρτωλό». Τά λόγια αὐτά δείχνουν τήν βαθιά αὐτογνωσία πού εἶχε. Γνώριζε καλά τήν ἁμαρτωλότητά του.
Χωρίς συναίσθηση τῆς ἁμαρτωλότητός μας, χωρίς ἐπίγνωση τῆς ἀδυναμίας μας δέν μποροῦμε νά προσευχηθοῦμε. Ἡ ἔπαρση καί ἡ ἠθική αὐτάρκεια ἀποτελοῦν τήν μεγαλύτερη ἀπειλή τῆς πνευματικῆς ζωῆς τοῦ ἀνθρώπου. Ἡ ἠθική ἀξία πού σχεδόν ἀπόλυτα παραθεωρεῖται ἤ ἀγνοεῖται σήμερα εἶναι, πραγματικά, ἡ ταπείνωση. Ὁ πολιτισμός, στόν ὁποῖο ζοῦμε, διαρκῶς ἐνσταλάζει μέσα μας τήν ἔννοια τῆς ὑπερηφάνειας, τῆς αὐτοεξύμνησης καί τῆς αὐτοδικαίωσης. Ἡ κοινωνία μας εἶναι οἰκοδομημένη πάνω στήν ἀλαζονική σκέψη ὅτι ὁ ἄνθρωπος μπορεῖ νά ἐπιτύχη ὅ,τιδήποτε μόνος του καί ὁ Θεός εἶναι περιορισμένος στό νά ἀμείβη τίς ἐπιτυχίες καί τά καλά ἔργα τοῦ ἀνθρώπου. Ἡ ταπείνωση θεωρεῖται δεῖγμα ἀδυναμίας σέ ἀτομικό, ὁμαδικό ἤ ἐθνικό ἐπίπεδο. Τό πνεῦμα τοῦ Φαρισαίου ἔχει ποτίσει ὅλες τίς πτυχές τῆς ζωῆς μας.
Τί εἶναι, ὅμως, ταπείνωση; Ὁ ἴδιος ὁ Θεός εἶναι ταπεινός. «Μάθετε ἀπ᾿ ἐμοῦ ὅτι πρᾷος εἰμὶ καὶ ταπεινὸς τῇ καρδίᾳ». Ἡ ταπείνωση εἶναι ἕνα θεῖο μέγεθος. Εἶναι ἡ λάμψη τῆς δόξας τοῦ Θεοῦ. Μέ τήν γήϊνη λογική μας δέν μποροῦμε νά συμβιβάσουμε τήν δόξα μέ τήν ταπείνωση, ἀφοῦ μάλιστα ἡ ταπείνωση θεωρεῖται, πολλές φορές, ἐλάττωμα. Ὅμως, ἐκεῖνο πού εἶναι αὐθεντικά τέλειο, ὄμορφο καί καλό εἶναι, τήν ἴδια στιγμή, γνήσια ταπεινό. Ἡ τελειότητα δέν ἔχει ἀνάγκη ἀπό τήν δημοσιότητα καί τήν ἐπίδειξη. Ὁ Θεός εἶναι ταπεινός, γιατί εἶναι τέλειος. Ἡ ταπείνωσή Του εἶναι ἡ δόξα Του. Ὁ Σταυρωμένος Χριστός εἶναι ὁ Βασιλεύς τῆς δόξης.
Ὅποιος προσεγγίζει πραγματικά τόν Θεό μετέχει τῆς θείας ταπεινώσεως. Αὐτό συνέβη μέ τήν Παναγία, τήν Μητέρα τοῦ Χριστοῦ, πού ἡ ταπείνωση τήν ἔκανε χαρά ὅλης τῆς Οἰκουμένης.
Ἀδελφοί μου, μποροῦμε νά γίνουμε ταπεινοί μόνο μέ τήν ἐνατένιση τοῦ Χριστοῦ, πού εἶναι ἡ Σαρκωμένη Θεία Ταπείνωση. Τήν νύχτα τῆς ἄκρας ταπεινώσεώς Του ὁ Θεός ἀποκάλυψε τήν δόξα Του ὡς ταπείνωση καί τήν ταπείνωσή Του ὡς δόξα: «Νῦν ἐδοξάσθη ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου καὶ ὁ Θεὸς ἐδοξάσθη ἐν Αὐτῷ».
Μποροῦμε νά γίνουμε ταπεινοί, μόνο ὅταν μετροῦμε τό κάθε τί μέ μέτρο τόν Χριστό. ΑΜΗΝ.
ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΤΕΛΩΝΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΦΑΡΙΣΑΙΟΥ
Τό σημερινό Εὐαγγελικό ἀνάγνωσμα περιγράφει ἕναν ἄνθρωπο πού εἶναι πάντα εὐχαριστημένος μέ τόν ἑαυτό του καί πού νομίζει ὅτι συμμορφώνεται μέ ὅλες τίς ἀπαιτήσεις τῆς θρησκείας. Εἶναι βέβαιος γιά τόν ἑαυτό του καί πολύ περήφανος γι᾿ αὐτόν. Στήν πραγματικότητα, ὅμως, ἔχει παραποιήσει τό νόημα τῆς θρησκείας. Τήν ἔχει περιορίσει σέ ἐξωτερικούς τύπους καί μετράει τήν εὐσέβειά του μέ τό ποσό τῶν χρημάτων πού προσφέρει στόν Ναό καί στούς πτωχούς.
Ὅσο γιά τόν ἁμαρτωλό τελώνη, αὐτός ταπεινώνει τόν ἑαυτό του καί αὐτή ἡ ταπείνωση τόν δικαιώνει μπροστά στόν Θεό.
Αὐτοί οἱ δύο τόσο διαφορετικοί ἄνθρωποι πῆγαν στόν Ναό γιά νά προσευχηθοῦν. Καί ἡ Εὐαγγελική Παραβολή κρίνει τούς τρόπους προσευχῆς αὐτῶν τῶν δύο ἀνθρώπων καί ὑποδεικνύει τόν θεάρεστο. Ἡ γνήσια καί θεάρεστη προσευχή ἐνσαρκώνεται ἀπό τόν τελώνη. Ὁ Κύριος μᾶς διαβεβαιώνει ὅτι ἡ προσευχή τοῦ τελώνη εἰσακούσθηκε ἀπό τόν Θεό. Αὐτό σημαίνει ὅτι ὁ τρόπος πού προσευχήθηκε ἀποτελεῖ ὑπόδειγμα καί γιά μᾶς. Ἡ προσευχή, ὅσο κι ἄν φαίνεται ὅτι ἀποτελεῖ πνευματική κίνηση τοῦ ἀνθρώπου, δέν γίνεται χωρίς τό σῶμα. Ἡ στάση τοῦ σώματος βοηθεῖ τήν ψυχή κατά τήν ὥρα τῆς προσευχῆς. Ὁ τελώνης στέκεται μακριά ἀπό τό Θυσιαστήριο. Στέκεται διακριτικά καί μέ φόβο Θεοῦ. Προσεύχεται μέ βαθιά συναίσθηση τῆς ἁμαρτωλότητός του. Δέν ἤθελε οὔτε τά μάτια του νά σηκώση πρός τόν οὐρανό. Ἡ συντριβή του μεταποιεῖται σέ θερμή ἱκεσία, ὁ Θεός νά τόν ἐλεήση καί νά τόν συγχωρήση. Τά ἱερά συναισθήματα πού συγκλονίζουν τήν καρδιά του τόν ὁδηγοῦν στήν μετάνοια. Γι᾿ αὐτό χτυπάει τό στῆθος του λέγοντας: «Ὁ Θεὸς ἱλάσθητί μοι τῷ ἁμαρτωλῷ». Δηλαδή, «Θεέ μου, σπλαγχνίσου καί συγχώρεσέ με τόν ἁμαρτωλό». Τά λόγια αὐτά δείχνουν τήν βαθιά αὐτογνωσία πού εἶχε. Γνώριζε καλά τήν ἁμαρτωλότητά του.
Χωρίς συναίσθηση τῆς ἁμαρτωλότητός μας, χωρίς ἐπίγνωση τῆς ἀδυναμίας μας δέν μποροῦμε νά προσευχηθοῦμε. Ἡ ἔπαρση καί ἡ ἠθική αὐτάρκεια ἀποτελοῦν τήν μεγαλύτερη ἀπειλή τῆς πνευματικῆς ζωῆς τοῦ ἀνθρώπου. Ἡ ἠθική ἀξία πού σχεδόν ἀπόλυτα παραθεωρεῖται ἤ ἀγνοεῖται σήμερα εἶναι, πραγματικά, ἡ ταπείνωση. Ὁ πολιτισμός, στόν ὁποῖο ζοῦμε, διαρκῶς ἐνσταλάζει μέσα μας τήν ἔννοια τῆς ὑπερηφάνειας, τῆς αὐτοεξύμνησης καί τῆς αὐτοδικαίωσης. Ἡ κοινωνία μας εἶναι οἰκοδομημένη πάνω στήν ἀλαζονική σκέψη ὅτι ὁ ἄνθρωπος μπορεῖ νά ἐπιτύχη ὅ,τιδήποτε μόνος του καί ὁ Θεός εἶναι περιορισμένος στό νά ἀμείβη τίς ἐπιτυχίες καί τά καλά ἔργα τοῦ ἀνθρώπου. Ἡ ταπείνωση θεωρεῖται δεῖγμα ἀδυναμίας σέ ἀτομικό, ὁμαδικό ἤ ἐθνικό ἐπίπεδο. Τό πνεῦμα τοῦ Φαρισαίου ἔχει ποτίσει ὅλες τίς πτυχές τῆς ζωῆς μας.
Τί εἶναι, ὅμως, ταπείνωση; Ὁ ἴδιος ὁ Θεός εἶναι ταπεινός. «Μάθετε ἀπ᾿ ἐμοῦ ὅτι πρᾷος εἰμὶ καὶ ταπεινὸς τῇ καρδίᾳ». Ἡ ταπείνωση εἶναι ἕνα θεῖο μέγεθος. Εἶναι ἡ λάμψη τῆς δόξας τοῦ Θεοῦ. Μέ τήν γήϊνη λογική μας δέν μποροῦμε νά συμβιβάσουμε τήν δόξα μέ τήν ταπείνωση, ἀφοῦ μάλιστα ἡ ταπείνωση θεωρεῖται, πολλές φορές, ἐλάττωμα. Ὅμως, ἐκεῖνο πού εἶναι αὐθεντικά τέλειο, ὄμορφο καί καλό εἶναι, τήν ἴδια στιγμή, γνήσια ταπεινό. Ἡ τελειότητα δέν ἔχει ἀνάγκη ἀπό τήν δημοσιότητα καί τήν ἐπίδειξη. Ὁ Θεός εἶναι ταπεινός, γιατί εἶναι τέλειος. Ἡ ταπείνωσή Του εἶναι ἡ δόξα Του. Ὁ Σταυρωμένος Χριστός εἶναι ὁ Βασιλεύς τῆς δόξης.
Ὅποιος προσεγγίζει πραγματικά τόν Θεό μετέχει τῆς θείας ταπεινώσεως. Αὐτό συνέβη μέ τήν Παναγία, τήν Μητέρα τοῦ Χριστοῦ, πού ἡ ταπείνωση τήν ἔκανε χαρά ὅλης τῆς Οἰκουμένης.
Ἀδελφοί μου, μποροῦμε νά γίνουμε ταπεινοί μόνο μέ τήν ἐνατένιση τοῦ Χριστοῦ, πού εἶναι ἡ Σαρκωμένη Θεία Ταπείνωση. Τήν νύχτα τῆς ἄκρας ταπεινώσεώς Του ὁ Θεός ἀποκάλυψε τήν δόξα Του ὡς ταπείνωση καί τήν ταπείνωσή Του ὡς δόξα: «Νῦν ἐδοξάσθη ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου καὶ ὁ Θεὸς ἐδοξάσθη ἐν Αὐτῷ».
Μποροῦμε νά γίνουμε ταπεινοί, μόνο ὅταν μετροῦμε τό κάθε τί μέ μέτρο τόν Χριστό. ΑΜΗΝ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου