Ἡ Μεταμόρφωσις τοῦ Κυρίου Α΄[1]

Αγίου Χρυσοστόμου Μητροπολίτου Σμύρνης

«Καὶ μετεμορφώθη ἔμπροσθεν αὐτῶν·

καὶ ἔλαμψε τὸ πρόσωπον αὐτοῦ ὡς ὁ ἥλιος,

τὰ δὲ ἱμάτια αὐτοῦ ἐγένοντο λευκὰ ὡς τὸ φῶς»

(Ματθ. 17, 2-3)

Ἡ ἑορτὴ αὕτη εἶνε ἡ κατ᾽ ἐξοχὴν ἑορτὴ τῆς δόξης τοῦ Κυρίου, εἶνε τρόπον τινὰ ἡ Ἀνάστασις πρὸ τῆς Ἀναστάσεως, διότι κατ᾽ αὐτὴν τὴν μοναδικὴν ἐν τῷ βίῳ αὐτοῦ ἡμέραν ὁ Ἰησοῦς ηὐδόκησε νὰ φανερώσῃ εἰς τοὺς τρεῖς κορυφαίους μαθητάς του, τὸν Πέτρον, τὸν Ἰάκωβον καὶ τὸν Ἰωάννην, ἀμυδρὰς μέν, πλὴν ἐξαισίου κάλλους καὶ λαμπρότητος ἀκτῖνας τῆς ὑπερφυοῦς αὐτοῦ αἴγλης καὶ τῆς μεγαλοπρεποῦς ἐκείνης δόξης, ἥτις ἐκαλύπτετο καθ᾽ ὅλον τὸν τριακονταετῆ ἐπὶ τῆς γῆς βίον του ὑπὸ τὸ ταπεινὸν περίβλημα τῆς ἀνθρωπίνης σαρκός, ἐν ᾗ ἐσκήνωσεν ὁ Μονογενὴς Υἱὸς καὶ Λόγος τοῦ Θεοῦ ἐν μέσῳ τῶν ἀνθρώπων.

Ἡ ἑορτὴ αὕτη, καθ᾽ ἣν τελοῦμεν ἀνάμνησιν τῆς ὑπερφυοῦς καὶ θαυμαστῆς ἐπὶ τοῦ ὄρους Θαβὼρ Μεταμορφώσεως τοῦ Κυρίου, διακηρύττει τρανῶς καὶ κατὰ τρόπον πλέον ἢ αἰσθητὸν καὶ ψηλαφητὸν ἀναδεικνύει τὴν Θεότητα τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ, καὶ μαρτυρεῖ τὴν θείαν μεγαλειότητα Ἐκείνου, ὅστις ἦτο μεγαλύτερος τοῦ Μωϋσέως ὡς Προφήτης, ἐνδοξότερος τοῦ Δαυΐδ ὡς βασιλεὺς καὶ ὑψηλότερος τοῦ Ἀαρὼν ὡς Ἁρχιερεύς, καὶ κατόπιν τοῦ ὁποίου διὰ τοῦτο ἠκολούθησαν οἱ πρῶτοι αὐτοῦ μαθηταὶ καὶ Ἀπόστολοι καὶ ἐξῆλθον νὰ καλέσωσι καὶ τὰ Ἔθνη ὡς μαρτυρεῖ ὁ Ἀπόστολος Πέτρος, λέγων: «οὐ γὰρ σεσοφισμένοις μύθοις ἐξακολουθήσαντες ἐγνωρίσαμεν ὑμῖν τὴν τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ δύναμιν καὶ παρουσίαν, ἀλλ᾽ ἐπόπται γεννηθέντες τῆς Ἐκείνου μεγαλειότητος». (Β΄ Πέτρου 1, 16).

Πλὴν καίτοι ἡ ἡμέρα αὕτη εἶνε ἡ κατ᾽ ἐξοχὴν ἑορτὴ τῆς δόξης καὶ λαμπρότητος τοῦ Κυρίου, ὅμως καὶ ἡ ἡμέρα αὕτη διὰ τὸν Ἰησοῦν ἦτο ἡμέρα, καθ᾽ ἣν περὶ ὀδύνης καὶ θλίψεως, περὶ σταυροῦ καὶ παθῶν, περὶ θανάτου καὶ ἐξόδου ἦτο ὁ λόγος, διότι ὅλη ἡ μετὰ τῶν ἐμφανισθέντων ἐκ τῶν νεκρῶν ἀντιπροσώπων τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, τοῦ Θεόπτου Μωϋσέως ἀντιπροσωπεύοντος τὸν Νόμον καὶ τοῦ ζηλωτοῦ Ἠλία ἀντιπροσωπεύοντος τοὺς Προφήτας, συνομιλία τοῦ Χριστοῦ, τῆς ὁποίας μάρτυρες παρίσταντο ἐκ μὲν τῆς γῆς οἱ πρῶτοι καὶ κορυφαῖοι τρεῖς Ἀπόστολοι, ἐξ οὐρανῶν δὲ ὁ Θεὸς καὶ Πατὴρ λαλῶν ἐκ τῆς νεφέλης, ἥτις ἦτο τύπος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.

Ὅλη ἡ συνομιλία δὲν ἐστρέφετο περὶ ἄλλο πλέον προσφιλὲς καὶ χαρίεν θέμα εἰμὴ «περὶ τῆς ἐξόδου αὐτοῦ, ἣν ἔμελλε πληροῦν ἐν Ἱερουσαλήμ» (Λουκ. 9,31) τοῦθ᾽ ὅπερ περιέχει καὶ προβάλλει τὸ μέγα καὶ παρήγορον δίδαγμα, ὅτι ἡ δόξα καὶ ἡ μακαριότης, ὁ φωτοστέφανος καὶ ἡ ἀθανασία, ἡ ἀκήρατος αἴγλη καὶ μεγαλειότης εἶνε ὁ γλυκὺς καρπὸς τῶν παθῶν, τῶν θλίψεων καὶ τοῦ Σταυροῦ, ὅτι τὸ Θαβὼρ καὶ ὁ Γολγοθᾶς, ἡ δόξα δηλονότι καὶ τὰ πάθη, ἡ ἔξοδος καὶ ἡ μεταμόρφωσις, ὁ κῆπος τῆς Γεθσημανῆς, ὅπου ἤρξατο ἡ ἀγωνία τοῦ θανάτου, καὶ ἡ κορυφὴ τοῦ Ἐλαιῶνος, ὅπου ἐτελέσθη ἡ ἔνδοξος Ἀνάληψις, ὅτι δηλονότι ὁ Σταυρὸς καὶ ἡ Ἀνάστασις ὄχι μόνο διὰ τὸν Κύριον τῆς δόξης ἀλλὰ καὶ διὰ πάντα γηγενῆ, καὶ ἰδιαίτατα διὰ τὰ ἔθνη καὶ τοὺς λαούς, εἶνε ἀχώριστα ἀπ᾽ ἀλλήλων.

Καὶ ὅσοι θέλουσι τὴν δόξαν καὶ τοὺς στεφάνους, ὅσοι ὀνειροπολοῦσι τὴν ἐπὶ τὰ κρείττω μεταβολὴν καὶ τὴν μυστηριώδη μεταμόρφωσιν τῆς εὐτελοῦς καὶ δουλικῆς αὐτῶν καταστάσεως εἰς κατάστασιν δόξης λαμπρότητος καὶ ἐλευθερίας, καὶ διψῶσι καὶ ποθοῦσι Ἀνάστασιν καὶ ζωήν, ὀφείλουσι νὰ βαδίσωσι τὴν πρὸς τοὺς κινδύνους καὶ τοὺς μόχθους, τὴν πρὸς τὸν Σταυρὸν καὶ τὸν Γολγοθᾶν φέρουσαν δύσκολον καὶ τραχεῖαν καὶ ἀκανθώδῃ ὁδὸν τοῦ καθήκοντος καὶ τῆς ἀρετῆς, καὶ διὰ τῆς αὐταπαρνήσεως καὶ τοῦ μαρτυρίου νὰ εἰσέλθωσιν εἰς κατοχὴν τῶν ὀνειρευομένων θρόνων.

Ὑπὸ τοιαύτην ἔννοιαν μελετωμένη ἡ σημερινὴ ἑορτή, καὶ ἐξερευνωμένων τῶν βαθυτέρων λόγων: διατί, πότε, ποῦ καὶ πῶς ὁ Ἰησοῦς μετεμορφώθη ἔμπροσθεν τῶν μαθητῶν αὐτοῦ, «καὶ ἔλαμψε τὸ πρόσώπον αὐτοῦ ὡς ὁ ἥλιος, τὰ δὲ ἱμάτια αὑτοῦ ἐγένοντο λευκὰ ὡς τὸ φῶς», φαίνεται ἔμπλεως ὑψίστης σημασίας ἀληθειῶν καὶ διδαγμάτων, ἐκ τῶν ὁποίων θὰ προσπαθήσωμεν νὰ ἐπωφεληθῶμεν καὶ ἡμεῖς.

Αγίου Χρυσοστόμου Μητροπολίτου Σμύρνης του Ιερομάρτυρος, Λόγοι ευσέβειας: Γραπτά κηρύγματα εις δεσποτικάς εορτάς, 1η έκδ., Θεσσαλονίκη, Μυγδονία, 2000

[1] «Ἱερὸς Πολύκαρπος» Ἔτος Α΄, Σμύρνη, ἀρ. 18, 6.8.1911, σσ. 274-275