Συναξαριστής 6ης Αυγούστου

Άγιος Νικόδημος Αγιορείτης

Τῷ αὐτῷ μηνὶ ς΄, ἡ Μεταμόρφωσις τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ.

Θαβὼρ ὑπὲρ πᾶν γῆς ἐδοξάσθη μέρος,

Ἰδὸν Θεοῦ λάμψασαν ἐν δόξῃ φύσιν.

Μορφὴν ἀνδρομέην κατὰ ἕκτην Χριστὸς ἄμειψεν.

Κατὰ τὴν ἕκτην τοῦ Αὐγούστου μηνὸς[1] τὴν ἀνάμνησιν τῆς θείας Μεταμορφώσεως τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ ἡ Ἁγία τοῦ Θεοῦ Ἐκκλησία περιχαρῶς ἑορτάζει. Ἡ δὲ αἰτία τῆς ἑορτῆς ταύτης εἶναι ἡ ἐφεξῆς. Ὁ Δεσπότης ἡμῶν Χριστὸς πολλαῖς φοραῖς προεῖπεν εἰς τοὺς Ἁγίους του μαθητάς, διὰ τοὺς κινδύνους καὶ πάθη καὶ θάνατον, ὁποῦ αὐτὸς ἔμελλε νὰ λάβῃ. Ὁμοίως καὶ διὰ τὰς σφαγὰς καὶ τὸν θάνατον τῶν μαθητῶν του. Ἐπειδὴ δὲ οἱ μὲν κίνδυνοι καὶ τὰ δεινά, ἦτον πρόχειρα καὶ ἐν τῇ παρούσῃ ζωῇ, τὰ δὲ ἀγαθά, ὁποῦ ἔμελλον νὰ λάβουν, ἦτον μετὰ ταῦτα καὶ ἐλπιζόμενα, τούτου χάριν ἠθέλησεν ὁ Κύριος νὰ πληροφορήσῃ τοὺς μαθητάς του καὶ μὲ τοὺς ἰδίους των ὀφθαλμούς, τίς, καὶ ποταπὴ εἶναι ἡ δόξα ἐκείνη, μὲ τὴν ὁποίαν μέλλει νὰ ἔλθῃ ἐν τῇ κοινῇ ἀναστάσει, τὴν ὁποίαν ἔχουν καὶ αὐτοὶ νὰ ἀπολαύσουν.

Ὅθεν ἀναβιβάζει αὐτοὺς ἐπάνω εἰς ὄρος ὑψηλὸν κατ’ ἰδίαν, καὶ μετεμορφώθη ἔμπροσθεν αὐτῶν, καὶ ἔλαμψε τὸ πρόσωπον αὐτοῦ ὡς ὁ Ἥλιος, τὰ δὲ ἱμάτια αὐτοῦ ἔγιναν ἄσπρα ὡσὰν τὸ φῶς. Ἐφάνη δὲ εἰς αὐτοὺς ὁ Μωϋσῆς καὶ Ἠλίας, συνομιλοῦντες μὲ τὸν Χριστόν. Ἐπῆρε δὲ τρεῖς μόνους Ἀποστόλους, ὡς προκρίτους καὶ ὑπερέχοντας. Ὁ μὲν γὰρ Πέτρος ἐπροκρίθη, ἐπειδὴ ἠγάπα πολλὰ τὸν Χριστόν. Ὁ δὲ Ἰωάννης, ἐπειδὴ ἠγαπᾶτο ἀπὸ τὸν Χριστόν. Ὁ δὲ Ἰάκωβος, ἐπειδὴ ἐδύνετο νὰ πίῃ τὸ ποτήριον τοῦ θανάτου, τὸ ὁποῖον καὶ ὁ Κύριος ἔπιεν. Ἔφερε δὲ εἰς τὸ μέσον τους τὸν Μωϋσῆν καὶ τὸν Ἠλίαν, διὰ νὰ διορθώσῃ τὰς σφαλερὰς ὑποψίας, ὁποῦ εἶχον οἱ πολλοὶ περὶ αὐτοῦ. Καθότι, ἄλλοι μὲν ἔλεγον τὸν Κύριον, πῶς εἶναι ὁ Ἠλίας. Ἄλλοι δέ, πῶς εἶναι ὁ Ἱερεμίας. Διὰ τοῦτο λοιπὸν ἐπαράστησεν εἰς τὸ Θαβὼρ τοὺς πρώτους καὶ κορυφαίους Προφήτας, διὰ νὰ γνωρίσουν οἱ μαθηταί, καὶ διὰ τῶν μαθητῶν ὅλοι οἱ ἄνθρωποι, πόση διαφορὰ εἶναι ἀναμεταξὺ τοῦ Χριστοῦ, καὶ τῶν Προφητῶν. Ὁ μὲν γὰρ Χριστός, εἶναι Δεσπότης. Οἱ δὲ Προφῆται, εἶναι δοῦλοι. Καὶ ἵνα μάθουν, ὅτι ὁ Κύριος ἔχει τὴν ἐξουσίαν τοῦ θανάτου καὶ τῆς ζωῆς. Διὰ τοῦτο, ἀπὸ μὲν τοὺς ἀποθαμένους, ἔφερε τὸν Μωϋσῆν. Ἀπὸ δὲ τοὺς ζωντανούς, ἔφερε τὸν Ἠλίαν. (Ὅρα εἰς τὸν Θησαυρὸν τοῦ Δαμασκηνοῦ, καὶ εἰς τὸν Μακάριον Κωφόν.)[2]

Αὐτῷ ἡ δόξα καὶ τὸ κράτος εἰς τοὺς αἰῶνας. Ἀμήν.

**

[1] Ἐπειδὴ ὁ λόγος ἐδῶ εἶναι περὶ τῆς Μεταμορφώσεως, σημειοῦμεν χάριν τῶν φιλολόγων, περὶ τοῦ πότε ἐγένετο ἡ ἑορτὴ αὕτη. Καὶ λέγομεν, ὅτι κατὰ τὸν Καισαρείας Εὐσέβιον, (παρὰ Κορεσσίῳ) καὶ τοὺς περισσοτέρους διδασκάλους τῆς Ἐκκλησίας, ἡ Μεταμόρφωσις ἔγινε πρὸ τοῦ Πάθους τεσσαράκοντα ἡμέρας, συμμαρτυροῦντος τοῦτο καὶ τοῦ πεζογράφου Δαμασκηνοῦ ἐν τῷ εἰς τὴν Μεταμόρφωσιν λόγῳ, ἤτοι αὕτη ἔγινε κατὰ τὸν Φευρουάριον μῆνα, καὶ οὐχὶ κατὰ τὸν Αὔγουστον, ὡς νῦν ἑορτάζεται. Ὅτι δὲ ἡ τοιαύτη δόξα καὶ γνώμη, εἶναι ἡ μᾶλλον πιθανωτέρα καὶ κοινοτέρα τῆς τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίας, βεβαιοῦται ἀπὸ τὰ ἀκόλουθα.

Α΄. Διατὶ ὁ Εὐαγγελιστὴς Ματθαῖος ὁ αὐτόπτης καὶ αὐτήκοος μαθητὴς καὶ Ἀπόστολος τοῦ Κυρίου λέγει, ὅτι ὁ Κύριος πρὸ τοῦ ἀκόμη νὰ μεταμορφωθῇ, ἔλεγε πρὸς τοὺς μαθητάς του ταῦτα· «Ἀπὸ τότε ἤρξατο ὁ Ἰησοῦς δεικνύειν τοῖς μαθηταῖς αὐτοῦ, ὅτι δεῖ αὐτὸν ἀπελθεῖν εἰς Ἱεροσόλυμα, καὶ πολλὰ παθεῖν ἀπὸ τῶν πρεσβυτέρων καὶ ἀρχιερέων, καὶ γραμματέων, καὶ ἀποκτανθῆναι, καὶ τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ ἀναστῆναι» (Ματθ. ις΄, 21). Ἀπὸ τὰ λόγια δὲ ταῦτα συνάγεται, ὅτι κοντὰ εἰς τὸ Πάθος ἡ Μεταμόρφωσις ἐγένετο.

Β΄. Διατὶ κατὰ τὴν σειρὰν καὶ τάξιν τῶν κεφαλαίων τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Ματθαίου, ἐγγὺς τοῦ Πάθους ἔγινεν ἡ Μεταμόρφωσις. Ἐπειδὴ διηγούμενος ὁ ἀνωτέρω Ματθαῖος τὴν θείαν Μεταμόρφωσιν ἐν κεφαλαίῳ ιζ΄, μετὰ τρία μόνα κεφάλαια, εὐθὺς ἀναφέρει τὰ Βαΐα ἐν κεφαλαίῳ δηλαδὴ κα΄.

Γ΄. Διατὶ καὶ ὁ περιώνυμος διδάσκαλος Ἰωσὴφ ὁ Βρυέννιος ἐν τῷ ἔαρι λέγει, ὅτι ἔγινεν ἡ Μεταμόρφωσις (σελ. 18 τοῦ γ΄ τόμου) ἐγγὺς δηλαδὴ τοῦ Πάθους, τοῦ γενομένου ἐν τῇ ἐαρινῇ ἰσημερίᾳ κατὰ τὴν κγ΄ τοῦ Μαρτίου.

Κατὰ τὸν Φευρουάριον λοιπὸν ἐγένετο ἡ Μεταμόρφωσις, μετετέθη δὲ αὕτη καὶ ἑορτάζεται κατὰ τὸν Αὔγουστον μῆνα. Α΄. Διατὶ ἡ Μεταμόρφωσις, ἐπειδὴ ἔγινεν, ὡς εἴπομεν, πρὸ τεσσαράκοντα ἡμερῶν τοῦ Πάθους, διὰ τοῦτο συνέβαινε νὰ πίπτῃ μέσα εἰς τὴν μεγάλην Τεσσαρακοστήν. Καὶ ἀκολούθως ὡς ἑορτὴ δηλωτικὴ τοῦ μέλλοντος αἰῶνος, ἦτον χρεία νὰ ἑορτάζεται ὀκτὼ ἡμέρας κατὰ σειράν. Τοῦτο δὲ ἦτον ἀνάρμοστον νὰ γίνεται ἐν τῷ καιρῷ τῆς νηστείας τῆς ἁγίας Τεσσαρακοστῆς, πενθικῆς οὔσης, καὶ τοῦ κακωτικοῦ τούτου βίου δηλωτικῆς. Β΄. Μετετέθη εἰς τὸν Αὔγουστον, καὶ ὄχι εἰς ἄλλον μῆνα, διὰ τὴν αἰτίαν ταύτην. Καὶ βλέπε σοφίαν καὶ σύνεσιν τῶν τὰ θεῖα καλῶς διαταξαμένων θείων Πατέρων. Ἐπειδή, ὡς εἴπομεν, ἡ Μεταμόρφωσις ἔγινε πρὸ τεσσαράκοντα ἡμερῶν τοῦ Πάθους καὶ τοῦ Σταυροῦ, ἡ δὲ Ὕψωσις τοῦ τιμίου Σταυροῦ ἑορτάζεται κατὰ τὴν ιδ΄ τοῦ Σεπτεμβρίου, καὶ ἐπέχει τὰ δίκαια τοῦ Σταυροῦ καὶ τοῦ Πάθους τοῦ Κυρίου, διὰ τοῦτο οἱ θεῖοι Πατέρες, μετρήσαντες πρὸ τῆς ἡμέρας ταύτης τεσσαράκοντα ἡμέρας, ἐδιάταξαν νὰ ἑορτάζεται ἡ θεία Μεταμόρφωσις κατὰ τὴν ς΄ τοῦ Αὐγούστου. Ἀπὸ τῆς ς΄ γὰρ τοῦ Αὐγούστου ἕως τῆς ιδ΄ τοῦ Σεπτεμβρίου τεσσαράκοντα ὁλόκληραι ἡμέραι συμποσοῦνται, καὶ οὔτε παράνω, οὔτε παρακάτω.

Ἐδιώρισαν δὲ οἱ αὐτοὶ θεῖοι Πατέρες, νὰ ψάλλωνται ἐν τῇ ἑορτῇ τῆς Μεταμορφώσεως καὶ Καταβασίαι, οὐχὶ οἱ τῆς ἰδίας ἑορτῆς εἱρμοί, καθὼς εἶναι σύνηθες νὰ γίνεται εἰς τὰς λοιπὰς Δεσποτικὰς ἑορτάς, ὡσὰν εἰς τὴν Χριστοῦ Γέννησιν, καὶ Ὑπαπαντήν, καὶ τὴν τῶν Θεοφανείων. Τὸ νὰ ψάλλωνται δηλαδὴ Καταβασίαι οἱ εἱρμοὶ τῶν αὐτῶν ἑορτῶν. Ἀλλὰ ἐδιώρισαν νὰ ψάλλωνται ἐν αὐτῇ καταβασίαι οἱ εἱρμοὶ τῆς Ὑψώσεως τοῦ Σταυροῦ, διὰ νὰ δείξουν τὴν ἀναφορὰν καὶ σχέσιν ὁποῦ ἡ Μεταμόρφωσις ἔχει μὲ τὸ Πάθος, καὶ ἡ ς΄ τοῦ Αὐγούστου μὲ τὴν ιδ΄ τοῦ Σεπτεμβρίου, ἤτοι μὲ τὴν Ὕψωσιν τοῦ Σταυροῦ. Ὅθεν καὶ τὸ πρῶτον τροπάριον τῆς Μεταμορφώσεως εὐθὺς προοιμιάζει καὶ ἀναφέρει τὸν Σταυρὸν οὑτωσὶ λέγον· «Πρὸ τοῦ Σταυροῦ σου Κύριε». Ὅτι δὲ ταῦτα πᾶντα, δὲν ἐσυνέβησαν κατὰ τύχην καὶ ἐκ ταυτομάτου, οὐδὲ ἀπεριέργως καὶ ἀπαρατηρήτως, ἀλλὰ μετὰ περιεργείας καὶ παρατηρήσεως, καθ’ ἕνας φρόνιμος θέλει τὸ συνομολογήσει. Τίς γὰρ δύναται νὰ εἰπῇ, ὅτι κατὰ τύχην εὑρέθησαν τεσσαράκοντα ἡμέραι ἀπὸ τῆς ς΄ τοῦ Αὐγούστου, καθ’ ἣν ἡ Μεταμόρφωσις ἑορτάζεται, μέχρι τῆς ιδ΄ τοῦ Σεπτεμβρίου, καθ’ ἣν ἡ Ὕψωσις τοῦ Σταυροῦ ἑορτάζεται, καὶ οὔτε παράνω, οὔτε παρακάτω; Βέβαια οὐδείς.

Οἶδα, ὅτι ὁ Ἀθηνῶν Μελέτιος ἐν τῷ α΄ τόμῳ τῆς Ἐκκλησιαστικῆς Ἱστορίας λέγει, πῶς μετεμορφώθη ὁ Κύριος κατὰ τὴν ς΄ τοῦ Αὐγούστου, ἀλλ’ ἔπρεπε νὰ φέρῃ καὶ κᾀνένα μάρτυρα τῶν λόγων του, καὶ ὄχι νὰ μᾶς λέγῃ ἀδέσποτα καὶ ἀμάρτυρα. Ὅτι εἰς τὰ μέσα θετέον τοῦ Ἀπριλλίου, περιεπάτει ὁ Ἰησοῦς ἐν τῇ Γαλιλαίᾳ, καὶ ὅτι ἐν τῇ ἀρχῇ τοῦ Μαΐου ἐξῆλθεν ἀπὸ τῆς Γαλιλαίας, καὶ εἰς τὰς τόσας τοῦ μηνός, καὶ τὴν δεῖνα ἡμέραν τῆς ἑβδομάδος ἔκαμεν ἐκεῖνο τὸ θαῦμα, καὶ εἰς τὴν δεῖνα τὸ ἄλλο. Πρᾶγμα ὁποῦ καὶ Ἀπόστολος καὶ μαθητὴς τοῦ Κυρίου νὰ ἦτον τινάς, αὐτόπτης καὶ αὐτήκοος τῶν θαυμάτων καὶ λόγων τοῦ Κυρίου, μὲ τόσην λεπτολογίαν καὶ ἀκρίβειαν δὲν ἐδύνετο νὰ τὰ γράψῃ. Ὅθεν θαυμάζω πῶς δύναται ταῦτα νὰ πιστεύσῃ τινὰς οὕτως ἀμάρτυρα ὄντα καὶ ἀβέβαια. Εἰ δὲ καί τινας προβάλοι τὸ δόσιμον τοῦ διδράχμου, τὸ ὁποῖον ἀναφέρει ὁ Ματθαῖος μετὰ τὴν Μεταμόρφωσιν, ὅτι αὐτὸ ἐδίδετο κατὰ τὸν μῆνα Τισρί, ἤτοι κατὰ τὸν Σεπτέμβριον, καὶ ἐκ τούτου συμπεραίνει, ὅτι ἡ Μεταμόρφωσις ἔγινεν ἐν τῇ ς΄ τοῦ Αὐγούστου, ἀποκρινόμεθα, ὅτι οὐκ ὀρθῶς οὗτος λαλεῖ. Ἐπειδή, τὰ μὲν βασιλικὰ καὶ ἐξωτερικὰ τέλη καὶ δοσίματα, αὐτὰ ἐσυνάγοντο κατὰ τὸν Σεπτέμβριον, ἀρχὴν ὄντα τοῦ χρόνου πολιτικήν. Τὰ δὲ δίδραχμα, ἐπειδὴ καὶ ἦτον δόσιμον ἱερατικόν, ἀκολούθως ἐσυνάγοντο καὶ κατὰ τὸν Μάρτιον, ἀρχὴν ὄντα τοῦ χρόνου νομικήν, ἤτοι κατὰ τὸν νόμον Μωσέως. Ὅτι δὲ τὸ δίδραχμον ἦτον ἱερατικὸν δόσιμον, καὶ τοῖς Ἱερεῦσιν ἐδίδετο, μαρτυρεῖ ἡ θεία Γραφὴ λέγουσα· «Καὶ ἔδωκε Μωϋσῆς τὰ λύτρα τῶν πλεοναζόντων (ἅπερ ἦτον τὰ δίδραχμα) Ἀαρὼν καὶ τοῖς υἱοῖς αὐτοῦ διὰ φωνῆς Κυρίου, ὃν τρόπον συνέταξε Κύριος τῷ Μωϋσῇ» (Ἀριθ. γ΄, 51).

Εἰ δὲ καὶ προβάλοι τινὰς τὸν Εὐαγγελιστὴν Λουκᾶν, πῶς ἐν τῷ ἐνάτῳ κεφαλαίῳ τοῦ κατ’ αὐτὸν Εὐαγγελίου τάττει τὴν Μεταμόρφωσιν, καὶ οὐχὶ ὕστερον; Ἀποκρινόμεθα, ὅτι ὁ Εὐαγγελιστὴς αὐτὸς πρωθύστερα συνειθίζει νὰ γράφῃ τὰ πράγματα, ἤγουν τὰ ὕστερα γράφει πρότερα. Οὕτω τὴν ὕστερον γενομένην ξενοδοχίαν ἐν Βηθανίᾳ ἐν τῇ οἰκίᾳ τοῦ Φαρισαίου, ἤτοι Σίμωνος τοῦ λεπροῦ, αὐτὸς τίθησι προτέραν, ὥς τινες κρίνουσι. (Καὶ ὅρα σελ. 54 τῆς νεοτυπώτου Ἑκατονταετηρίδος.) Οὕτως εὐθὺς σχεδὸν ἀπὸ τὴν κατάβασιν τοῦ Σαρανταρίου ὄρους, γράφει πῶς εἰσῆλθεν ὁ Κύριος εἰς τὴν συναγωγὴν καὶ ἀνέστη ἀναγνῶναι, τὸ ὁποῖον ἔγινεν ἐν τῷ δευτέρῳ ἔτει τοῦ Εὐαγγελικοῦ κηρύγματος τοῦ Κυρίου, κατὰ τὸν συγγραφέα τῆς αὐτῆς Ἑκατονταετηρίδος κύριον Εὐγένιον (σελ. 45). Οὕτω λοιπὸν καὶ τὴν Μεταμόρφωσιν, ὁποῦ ἔπρεπε νὰ γράψῃ ἐν τοῖς ὑστέροις κεφαλαίοις τοῦ Εὐαγγελίου του, τὴν ἔγραψε πρότερον.

Ἤθελε δὲ ἀπορήσῃ τινάς, διατί καθ’ ἑκάστην ἐν ταῖς ὥραις λέγεται τὸ κοντάκιον τῆς Μεταμορφώσεως, καὶ ὄχι ἄλλης τινὸς ἑορτῆς; Λύοντες οὖν τὴν ἀπορίαν λέγομεν, ὅτι ἐπειδὴ καὶ ἡ ἑορτὴ αὕτη τῆς Μεταμορφώσεως εἶναι ἑορτὴ τοῦ μέλλοντος αἰῶνος· ὥσπερ γὰρ οἱ Ἀπόστολοι ἑώρων τὴν δόξαν τοῦ Χριστοῦ ἐν τῇ Μεταμορφώσει, οὕτω καὶ οἱ μακάριοι ἐν τῷ μέλλοντι αἰῶνι ἔχουν νὰ βλέπουν τὴν αὐτὴν δόξαν τοῦ Χριστοῦ, καθὼς ὑψηγορεῖ ὁ ἀρεοπαγίτης Διονύσιος ἐν κεφαλαίῳ πρώτῳ περὶ θείων ὀνομάτων· τούτου χάριν ἡ Ἐκκλησία, θέλουσα νὰ ἔχουν πάντοτε οἱ Χριστιανοὶ εἰς τὴν μνήμην τους τὴν δόξαν ἐκείνην, ὁποῦ ἔχουν νὰ ἀπολαύσουν, ἐδιώρισε νὰ λέγουν καθ’ ἑκάστην τὸ κοντάκιον τῆς ἑορτῆς ταύτης, ἵνα διὰ τῆς συνεχοῦς ὑπομνήσεως, πρὸς πόθον αὐτοὺς κινήσῃ καὶ ἔρωτα τῆς μελλούσης δόξης. Καθὼς χάριν παραδείγματος καὶ ὁ ἀθλοθέτης, δείχνωντας τὸν στέφανον εἰς τὸν ἀθλητήν, χαροποιεῖ τὴν καρδίαν του, καὶ ἐνδυναμόνοι αὐτὸν εἰς τὸ νὰ ἀθλήσῃ νομίμως καὶ καρτερικῶς, διὰ νὰ κερδήσῃ τοιοῦτον ὡραῖον καὶ πολύτιμον στέφανον, ἔτζι καὶ ἡ τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησία προθέττουσα καὶ δείχνουσα εἰς τοὺς ἀθλητὰς τῆς εὐσεβείας Χριστιανούς, τὸν στέφανον τῆς θείας δόξης, ὁποῦ μέλλουν νὰ ἀπολαύσουν, χαροποιεῖ αὐτούς, καὶ τοὺς ἐνδυναμόνοι εἰς τὸ νὰ ἀθλήσουν ἀνδρείως, διὰ νὰ ἀξιωθοῦν τοιούτου περικαλλεστάτου καὶ ὡραιοτάτου στεφάνου τῆς ἀκηράτου μακαριότητος.

[2] Σημείωσαι, ὅτι εἰς τὴν ἑορτὴν τῆς Μεταμορφώσεως λόγους ἔπλεξαν, ὁ Χρυσόστομος τέσσαρας. Ὧν τοῦ μὲν ἑνὸς ἡ ἀρχή ἐστιν αὕτη· «Ἀμὴν Ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ὅτι εἰσί τινες». Τοῦ δὲ ἑτέρου, αὕτη· «Δεῦτε φιλέορτοι καὶ τήμερον». Τοῦ δὲ τρίτου αὕτη· «Ἐπειδὴ πολλὰ περὶ κινδύνων». Τοῦ δὲ τετάρτου αὕτη· «Εἴ τις ὑμῖν ὦ θεόλεκτον ἄθροισμα». Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός, οὗ ἡ ἀρχή· «Δεῦτε πανηγυρίσωμεν σήμερον». Ἀνδρέας ὁ Κρήτης, οὗ ἡ ἀρχή· «Ὅσοι τῇ κενώσει τοῦ λόγου». Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς δύω, ὧν τοῦ μὲν ἑνὸς ἡ ἀρχή ἐστιν αὕτη· «Ἐπαινοῦμεν καὶ ἡμεῖς καὶ θαυμάζομεν», τοῦ δὲ ἑτέρου αὕτη· «Ἡσαΐας ὁ Προφήτης, περὶ τοῦ Εὐαγγελίου». Ἐφραὶμ ὁ Σύρος, οὗ ἡ ἀρχή· «Ἐκ τῆς χώρας θέρους χαρμονή». Ἀναστάσιος ὁ Σιναΐτης λόγον ἐξεφώνησεν ἐπάνω εἰς αὐτὸ τὸ Θαβώριον ὄρος, οὗ ἡ ἀρχή· «Ὡς φοβερὸς ὁ τόπος οὗτος· συνεξιστάμενος κἀγώ». (Σῴζονται οἱ ἀνωτέρω ἐν τῇ Λαύρᾳ, ἐν τῷ Κοινοβίῳ τοῦ Διονυσίου, καὶ ἐν τῇ Μονῇ τῶν Ἰβήρων καὶ τοῦ Παντοκράτορος.) Νικηφόρος Χοῦμνος ὁ ἐπὶ τοῦ Κανικλίου. (Σῴζεται ἐν τῇ τοῦ Παντοκράτορος.) Μακάριος ὁ χρυσοκέφαλος, οὗ ἡ ἀρχή· «Θεὸς Κύριος ἐπ’ Ὄρους ἐπέφανε». (Σῴζεται ἐν τῷ τετυπωμένῳ βιβλίῳ τοῦ αὐτοῦ.) Εὑρίσκονται δὲ ἐν τῇ Μονῇ τοῦ Παντοκράτορος καὶ ὀκτώηχοι Κανόνες εἰς τὴν Μεταμόρφωσιν, συντεθέντες ὑπὸ Ματθαίου τοῦ Καμαριώτου. Ἀλλὰ καὶ ὁ Ἀθανάσιος καὶ ὁ Πρόκλος, καὶ ὁ Ἀντίοχος λόγους ἔχουσιν εἰς τὴν Μεταμόρφωσιν (παρὰ τῇ Ἱερᾷ Τελετουργίᾳ τῇ νεοτυπώτῳ). Ἐν δὲ τῇ Λαύρᾳ σῴζεται καὶ Λόγος Τιμοθέου Πρεσβυτέρου Ἀντιοχείας, οὗ ἡ ἀρχή· «Πολλοῖς καὶ διαφόροις ὅπλοις». Τὸν δὲ ἀνωτέρω λόγον τὸν ἐπιγραφόμενον τοῦ Χρυσοστόμου, οὗ ἡ ἀρχή· «Δεῦτε φιλέορτοι καὶ τήμερον», τοῦτον λέγω, πολλοὶ θέλουσι, νὰ ᾖναι πόνημα τοῦ Ἁγίου Πρόκλου.

Άγιος Νικόδημος Αγιορείτης, Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Γ´. Εκδόσεις Δόμος, 2005