Μεγάλη Πέμπτη

Αρχιμανδρίτης Επιφάνιος Ι. Θεοδωρόπουλος

Κατὰ τὴν Μ. Πέμπτη ἐπιτελοῦμεν ἀνάμνησιν τεσσάρων γεγονότων. α΄) Τῆς νίψεως τῶν ποδῶν τῶν ἀποστόλων ὑπὸ τοῦ Κυρίου. β΄) Τοῦ Μυστικοῦ Δείπνου, δηλαδὴ τῆς παραδόσεως εἰς ἡμᾶς ὑπὸ τοῦ Κυρίου τοῦ Μυστηρίου τῆς Θείας Εὐχαριστίας. γ΄) Τῆς θαυμαστῆς προσευχῆς τοῦ Κυρίου πρὸς τὸν Πατέρα Του, καὶ δ΄) Τῆς προδοσίας τοῦ Κυρίου ὑπὸ τοῦ Ἰούδα.

Μεγάλη Πέμπτη

Εἰς αὐτὰ εἶνε ἀφιερωμένη καὶ ἡ ὑμνογραφία τῆς ἡμέρας. Πρῶτον ψάλλεται τὸ τροπάριον «Ὅτε οἱ ἔνδοξοι μαθηταί…». Μετὰ τὸ Εὐαγγέλιον (Λουκ. κβ΄, 1-39) καὶ τὸν Ν΄ Ψαλμόν, ἀκολουθεῖ ὁ ἄρτιος Κανὼν (ἐξ ὀκτὼ ᾨδῶν), μὲ ἀκροστιχίδα «Τῇ μακρᾷ Πέμπτην μακρὸν ὕμνον ἐξᾴδω» (ἤτοι «Τὴν μεγάλην Πέμπτην μέγαν ὕμνον ψάλλω»). Ὁ Κανὼν οὗτος ἀρχίζει μὲ τὸν εἱρμὸν «Τμηθείσῃ τμᾶται…». Μεταξύ γ΄ καὶ δ΄ ᾨδῆς παρεμβάλλονται τρία καθίσματα. Μετὰ τὸν Κανόνα ψάλλεται τὸ ἐξαποστειλάριον «Τὸν νυμφῶνα Σου βλέπω…», τὰ στιχηρὰ ἰδιόμελα τῶν αἴνων καὶ τὰ ἀπόστιχα. Ὀλίγον πρὸ τῆς ἀπολύσεως ἀναγινώσκεται καὶ κείμενον ἐκ τοῦ βιβλίου τοῦ προφήτου Ἱερεμίου (ια΄ 18-23 καὶ ιβ΄ 1-5, 9-11, 14-15).

Ἡ Μ. Πέμπτη εἶνε ἡ ἡμέρα τῆς παραδόσεως τοῦ Μυστηρίου τῆς θ. Εὐχαριστίας καὶ διὰ τοῦτο ὁ Ἑσπερινός τῆς ἡμέρας αὐτῆς εἶναι συνυφασμένος μετὰ θ. Λειτουργίας (τῆς τοῦ Μ. Βασιλείου). Ἡ Λειτουργία αὔτη τελεῖται κατὰ τὰς πρωϊνὰς ὥρας, ἐπειδὴ κατὰ τὰς ἑσπερινὰς θὰ τελεσθῃ ὁ Ὄρθρος τῆς Μ. Παρασκευῆς.

Αρχιμανδρίτης Επιφάνιος Ι. Θεοδωρόπουλος, Η Μεγάλη Εβδομάς μετά ερμηνείας, 9η έκδ. Αθήνα, Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος, 2002