Ο Ιησούς επί του σταυρού

Μητροπολίτης Πειραιώς Καλλίνικος Καρούσος

«Καὶ ὅτε ἀπῆλθον ἐπὶ τὸν τόπον τὸν καλούμενον Κρανίον, ἐκεῖ ἐσταύρωσαν αὐτόν».

(Λουκ. κγ΄ 33)

Με τις απλές αυτές φράσεις ο Ευαγγελιστής Λουκάς αναφέρει το μεγαλύτερο γεγονός της παγκοσμίου ιστορίας. Το μεγαλύτερο έγκλημα, που διεπράχθη ποτέ. Την ιερότερη θυσία, που προσεφέρθη επάνω σ’ ένα ικρίωμα.

Ο Ιησούς επί του σταυρού

Ο Χριστός επί του σταυρού, σαν κοινός εγκληματίας. Ω! ασύλληπτος συγκατάβασις του σαρκωθέντος Λόγου! Ήταν το ατιμώτερο όργανο θανάτου ο σταυρός τότε. Τους χειρότερους των καταδίκων εσταύρωναν. Από τότε όμως, που ο Άγιος των αγίων ανυψώθη επί του σταυρού, έγινε όργανο ζωής, όργανο λυτρώσεως και σωτηρίας.

«Λέλυται ἄχραντος ναός, τὴν πεπτωκυῖαν δὲ συνανίστησι σκηνήν». Επάνω στο σταυρό κρέμεται «ὁ παθὼν ὑπὲρ ἡμῶν καὶ παθῶν ἐλευθερώσας ἡμᾶς». Στο σταυρό «ἤπλωσε τας παλάμας καὶ ἥνωσε τὰ τὸ πρὶν διεστῶτα» ο ενανθρωπήσας Θεός. Το Αίμα ρέει από τα καρφιά, που οι αγροίκοι στατιώται έπηξαν στα άχραντα εκείνα χέρια. Το ακάνθινο στεφάνι, που φορεί, έχει πληγώσει την κεφαλήν Του την αγίαν. Και ο «ὡραῖος κάλλει» είναι ωχρός, αιμόφυρτος, «μὴ ἔχων εἶδος, οὐδὲ κάλλος».

Σήμερα, Μ. Παρασκευή, στο νου μας έρχονται όλες εκείνες οι φρικτές σκηνές. Οι καρδιές μας ραγίζουν. Τα πόδια μας κλονίζονται. Τα μάτια μας βουρκώνουν. Την ύπαρξή μας όλη συγκλονίζει το μοναδικόν θέαμα: ο Ιησούς επί του σταυρού.

***

Ο Ιησούς επί του σταυρού

Και κάτω από τον σταυρό του Κυρίου ευρίσκονται άνθρωποι. Άνθρωποι; Εδώ πια η λέξις χάνει το νόημά της, κάποια άλλη θα ήταν επιτυχέστερη· θηρία.

Αμφιβάλλετε; Ναι, θηρία ήσαν εκείνοι, που παρέστεκαν τότε κάτω από τον σταυρό. Θηρία με καρδιά βάρβαρη. Δεν ακούτε πώς τον πληγώνουν με τα φαρμακερά λόγια τους; Δεν αντιλαμβάνεσθε τις ειρωνείες και τους χλευασμούς τους; «Οὐὰ ὁ καταλύων τὸν ναὸν καὶ ἐν τρισὶν ἡμέραις οἰκοδομῶν, σῶσον σεαυτόν». «Εἰ υἱὸς εἶ τοῦ Θεοῦ κατάβα ἀπὸ τοῦ σταυροῦ». «Ἄλλους ἔσωσεν ἑαυτὸν οὐ δύναται σῶσαι». Γνωρίζοντες δε το πιο ευαίσθητο σημείο της αγία καρδίας Του του φωνάζουν με αδίστακτη χαιρεκακία· «Πέποιθεν ἐπὶ τὸν Θεόν· ρυσάσθω νῦν αὐτόν, εἰ θέλει αὐτόν, ἔλεγε γὰρ Θεοῦ εἰμὶ υἱός». Είχε τις ελπίδες Του στον Θεόν, και έλεγε ότι είναι υιός του Θεού· ας έλθει τώρα να τον σώσει από τα χέρια μας.

Οποίος σκοτασμός! Πού καταντά ο άνθρωπος; Τίγρεις και λέοντες και ύαινες έχουν λιγότερη αγριότητα από αυτή, που έδειξε «ὁ πρωτότοκος υἱὸς» Ισραήλ. «Λαὸς δυσεβὴς καὶ παράνομος», που έμεινε ασυγκίνητος προ της Μοναδικής Εκείνης φυσιογνωμίας. Λαός, που έχασε την ορθή σκέψη, γιατί προηγουμένως είχε χάσει την ορθή καρδία. Λαός αγνώμων και αχάριστος. Λαός τυφλός από μίσος προς τον Αθώον. Α! όταν τυφλωθεί ψυχικά ο άνθρωπος δεν βλέπει τίποτε. Μένει ασυγκίνητος και στο μεγαλύτερο θαύμα. Ο νους γίνεται όργανο του διαβόλου. Και νομίζει, ότι δήθεν σκέπτεται μόνος του. Οποία αυταπάτη!

«Λαός μου τί ἐποίησά σοι;… Τοὺς τυφλούς σου ἐφώτισα, τοὺς λεπρούς σου ἐκαθάρισα, ἄνδρα ὄντα ἐπὶ κλίνης ἠνωρθωσάμην. Λαός μου τί ἐποίησά σοι καὶ τί μοι ἀνταπέδωκας; Ἀντὶ τοῦ μάννα χολήν, ἀντὶ τοῦ ὕδατος ὄξος, ἀντὶ τοῦ ἀγαπᾶν με, σταυρῷ με προσηλώσατε».

***

«Ο Ιησούς επί του σταυρού».

Και υπεράνω αυτού μία επιγραφή, που δείχνει την αιτίαν της καταδίκης. Είναι η έκφρασις των ελπίδων, που είχαν για τον Μεσσία και διεψεύσθησαν. «Ἰησοῦς Ναζωραῖος Βασιλεὺς τῶν Ἰουδαίων». Τον ήθελαν επίγειον βασιλέα. Τον ήθελον άρχοντα με επίγεια ισχύ. Ήλπιζαν, ότι θα κατέλυε τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Και τώρα, που οι ελπίδες τους χάθηκαν, τον ανέβασαν στο σταυρό.

Πόσο απατήθηκαν! Δεν είχαν την ψυχική δύναμη να καταλάβουν την αποστολή Του. Δεν μπόρεσαν να εννοήσουν τα λόγια Του. Δεν είχαν τη δυνατότητα να συλλάβουν την πνευματική υφή της Βασιλείας Του. «Ἡ Βασιλεία ἡ ἐμὴ οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ κόσμου τούτου» είχεν είπει λίγο πρωτύτερα στον Πιλάτο. «Οὐκοῦν, βασιλεὺς εἶ σύ;», ερωτά έκπληκτος εκείνος. Εσύ ο άοπλος, ο ανυπεράσπιστος, που δεν μοιάζεις καθόλου με τον Ηρώδη, είσαι βασιλιάς; «Σύ εἶπας»· δεν το αρνούμαι, είμαι βασιλιάς. Όχι όμως επίγειος, αλλά επουράνιος. H Βασιλεία μου είναι βασιλεία αγάπης και ειρήνης και δικαιοσύνης. Είμαι ο βασιλιάς των ευγενών καρδιών. «Ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ ἐντὸς ἡμῶν ἐστί».

Πού να καταλάβουν τέτοια υψηλά νοήματα οι Ιουδαίοι τότε. Όπως δεν μπορούν να κατανοήσουν την πνευματική βασιλεία του Κυρίου και πολλοί βεβαπτισμένοι στο όνομά Του σήμερα. Αυτοί που είναι χριστιανοί στο όνομα, στην επιφάνεια. Οι ρηχοί και αδιάφοροι. Οι μηδέποτε συνάψαντες δεσμό ψυχικό τον Βασιλέα των ψυχών, τον Ιησούν. Οι άνθρωποι εκείνοι, που δεν έχουν γευθεί της γλυκύτητος και ηρεμίας, που φέρνει η κυριαρχία του Βασιλέως Ιησού στην καρδιά τους.

Ο Ιησούς επί του σταυρού

Και γύρω Του οι πιο παράδοξες αντιθέσεις. Άλλοι θαυμάζουν κι άλλοι χλευάζουν. Άλλοι πονούν και άλλοι χαίρουν. Άλλοι οδύρονται κι άλλοι καγχάζουν. Άλλοι συμπάσχουν κι άλλοι βλασφημούν. Άλλοι υμνούν κι’ άλλοι υβρίζουν. Ο ληστής μετανοεί. Αναγνωρίζει στο πρόσωπο του αθώου καταδίκου τον Σαρκωθέντα Θεό. Κάτω από το χλωμό, μα ήρεμο πρόσωπο αναγνωρίζει τον Κύριο της δόξης. Οι στρατιώτες όμως διασκεδάζουν, οι άφρονες, με τον εσταυρωμένον Λυτρωτήν, δίδοντές Του χολήν και όξος.

Έτσι έκτοτε συμβαίνει πάντοτε. Ο Χριστός, κατά την προφητεία του Συμεών, «κεῖται εἰς πτῶσιν καὶ ἀνάστασιν πολλῶν καὶ εἰς σημεῖον ἀντιλεγόμενον». Είναι η πέτρα επάνω στην οποία άλλοι στηρίζονται κι άλλοι σκοντάφτουν και γίνονται συντρίμματα. Ο Σταυρός Του γι’ άλλους είναι δύναμις και γι’ άλλους μωρία. Γι’ άλλους είναι μαγνήτης που τραβά τις ψυχές τους σε ουράνια ύψη και γι’ άλλους η πέτρα του σκανδάλου.

Εμείς, αδελφοί, με τι ψυχικές διαθέσεις στεκόμαστε μπροστά στον Σταυρό του Κυρίου; Με τι αισθήματα; Με ποιες σκέψεις; Αναμφισβήτητα είμεθα συγκινημένοι ενώπιον του θείου δράματος. Πόσων όμως η συγκίνησις είναι πραγματική και πόσων επιπολαία; Πόσοι αύριον θα τα λησμονήσουν και θα επανέλθουν στην καθημερινή συμβατικότητα, στις κακές συνήθειες, στον ίδιο, αδιάφορο πνευματικά, τρόπο ζωής; Πόσοι σήμερα ίσως κλαίουν βλέποντες τον Κύριον στο σταυρό, αύριο όμως, θεληματικά ή αθέλητα, θα συμμαχήσουν με τους σταυρωτάς Του;

Ω! αδελφοί, ας κλαύσωμεν σήμερον, όχι όμως για τον Σταυρωθέντα Λυτρωτή μας, αλλά για τις πολλές φορές, που με την απροσεξία στη ζωή μας τον ξανασταυρώνομεν πάλιν. Να κλαύσωμεν για τον άστατο βίο μας, για την εύκολη αθέτηση των καλών αποφάσεών μας, για την κυριαρχία των αδυναμιών στη ζωή μας, για την ασυνέπεια του βίου μας. Και ας λάβουμε σταθερή και αμετάκλητη την απόφαση να μη Του ξαναπροσφέρουμε, μαζί με τους αγροίκους στρατιώτες, χολή και ξίδι.

***

Εσταυρωμένε μας Λυτρωτά,

«Ἕκαστον μέλος τῆς ἁγίας Σου σαρκὸς ἀτιμίαν διʾ ἡμᾶς ὑπέμεινε· τὰς ἀκάνθας ἡ κεφαλή, ἡ ὄψις τὰ ἐμπτύσματα, αἱ σιαγόνες τὰ ραπίσματα, τὰ ὦτα τὰς δυσσεβεῖς βλασφημίας, ὁ νῶτος τὴν φραγγέλωσιν καὶ ἡ χεὶρ τὸν κάλαμον· αἱ τοῦ ὅλου σώματος ἐκτάσεις ἐν τῷ σταυρῶ, τὰ ἄρθρα τοὺς ἥλους καὶ ἡ πλευρὰ τὴν λόγχην».

Με όλα αυτά,

«’Εξηγόρασας ἠμᾶς ἐκ τῆς κατάρας τοῦ νόμου τῷ τιμίῳ Σου αἵματι, τῷ σταυρῷ προσηλωθεὶς καὶ τῇ λόγχῃ κεντηθείς…»

Γι’ αυτό με δέος ομολογώ,

«Ἐσταυρώθεις διʾ ἐμέ, ἵνα ἐμοὶ πηγάσῃς τὴν ἄφεσιν, ἐκεντήθης τὴν πλευράν, ἵνα κρουνοὺς ζωῆς ἀναβλύσῃς μοι».

Και κηρύττω,

«Δόξα, Κύριε, τῷ σταυρῷ Σου καὶ τῇ Ἀναστάσει Σου».

Μητροπολίτης Πειραιώς Καλλίνικος Καρούσος, Η Εβδομάδα των Παθών, Δ΄ έκδ., Αθήνα 1983