Στο πάθος του Κυρίου κατά την Αγία και Μεγάλη Παρασκευή

Άγιος Πρόκλος Κωνσταντινουπόλεως

1. Είναι φοβερά τα μυστήρια που γιορτάζουμε στη σημερινή σύναξη. Είναι φρικτά τα τρόπαια του πολέμου που έγινε κάτω από τη γη. Είναι απερίγραπτη η ολοκληρωτική καθαίρεση του παλαιού τυράννου, του διαβόλου. Είναι καλύτερη από κάθε άλλη ανάμνηση, η ανάμνηση της νίκης του Χριστού που σαρκώθηκε, που την πραγματοποίησε για χάρη μας. Διότι ήλθε σε συμπλοκή μεν με τον θάνατο, ως νεκρός, όμως πήρε λάφυρα από τον άδη ως ισχυρός και δυνατός Θεός. Διότι «ο Κύριος είναι κραταιός και ισχυρός.

Ο Κύριος είναι δυνατός στον πόλεμο» (Ψαλμ. κγ΄ 8). Ποιος, λοιπόν, μπορεί άξια να υπηρετήσει αυτό το θαύμα; Και ποια γλώσσα θα μιλήσει και θα διηγηθεί τη φοβερή παράταξη; Σήμερα εκπληρώθηκε ό,τι ήταν σφραγισμένο και το είπαν οι προφήτες. Σήμερα ο άδης χωρίς να το ξέρει κατάπιε δηλητήριο. Σήμερα ο θάνατος δέχτηκε τον νεκρό που πάντοτε ζει. Σήμερα λύθηκαν τα δεσμά που κατασκεύασε το φίδι μέσα στον παράδεισο (Γέν. γ΄ 24). Σήμερα ελευθερώθηκαν όσοι ήταν δούλοι από την αρχή του κόσμου. Σήμερα ο ληστής μπήκε μέσα στον παράδεισο που για πέντε χιλιάδες πεντακόσια χρόνια φύλαγε ο φλόγινη ρομφαία. Σήμερα το φως φέγγει στο σκοτάδι (Ιωάν. α΄ 5). και άδειασε όλο τον θησαυρό του θανάτου. Σήμερα «συνέτριψε τις χάλκινες πύλες και κομμάτιασε τους σιδερένιος μοχλούς» (Ψαλμ. ρστ΄ 16) ο Χριστός που Τον κατάπιε ο θάνατος σαν να ήταν απλός νεκρός, και τα πυρπόλησε ως Θεός Λόγος. Σήμερα ο Χριστός που είναι ο ακρογωνιαίος λίθος έσεισε το θεμέλιο του θανάτου των προγόνων, απέσπασε τον Αδάμ και έσωσε τον Άβελ και κατέστρεψε όλη την οικοδομή του άδη. Σήμερα κι όσοι πριν θρηνούσαν, αυτούς που υπερισχύοντας ο θάνατος τους κατάπιε (Ησ. κε΄ 28), φωνάζουν με δυνατή φωνή: «Θάνατε, πού είναι η νίκη σου; Πού είναι, άδη, το κεντρί σου;» (Α΄ Κορ. ιε΄ 55).

πάθος του Κυρίου

2. Ιουδαίε, τι έχεις να πεις για όλα αυτά; Διακωμωδείς τον Σταυρό του Χριστού; Κοροϊδεύεις το πάθος Του; Περιγελάς τον θάνατό Του; Διασύρεις τον τάφο Του; Βλέπε όμως τη νίκη και τρέμε το πάθος Εκείνου που έπαθε με τη θέλησή Του, ενώ είναι απαθής Θεός Λόγος. Ο θάνατος με εξουσία κατάπιε όλους τους δικαίους, και κανένας από τους οσίους δεν ξέφυγε τον θάνατο. Θαυμάζεις τον Άβελ; Όμως αυτόν τον ερρόφησε ο θάνατος. Μου λες για τον Νώε; Αλλά κι αυτός έπεσε κάτω στη φθορά. Λες λόγια για τον Ενώχ; (Γέν. ε΄ 24). Όμως κι αυτός έφυγε και δεν κατήργησε τον νόμο του θανάτου. Καυχιέσαι για τον Αβραάμ; Αλλά κι αυτόν τον διέλυσε ι θάνατος. Θυμάσαι τον Ισαάκ; (Γέν. κε΄ 8). Όμως όταν πέθανε δεν αναστήθηκε. Αναφέρεις τον Ιακώβ; Αλλά έγινε σκόνη ο Πατριάρχης. Καυχιέσαι μέσα σου για τον Ιωσήφ; Όμως η μνήμη του υπάρχει στα γυμνά και ξερά οστά του. Επαινείς τον Μωϋσή; Όμως δεν βρίσκεις ούτε τον τάφο του (Λευτ. λδ΄ 6). Μου λες για όλους τους προφήτες; Αλλά σκέψου τους τάφους τους και μην κομπάζεις με τα λόγια. Τόσο πολλούς πήρε ο θάνατος και όλους τους κράτησε. Ένας όμως κατάπιε τον Χριστό και χωρίς να το θέλει όλους τους ξέρασε. Και βλέπε σήμερα την πονηρία του διαβόλου εναντίον Εκείνου που δεν ήταν υπεύθυνος για τον θάνατό Του. Όπλισε τους υπηρέτες για να Τον συλλάβουν. αγόρασε τον Ιούδα για να Τον προδώσει. Έρριξε τον Πέτρο για να Τον αρνηθεί. Εξόργισε τον δούλο του Αρχιερέα για να Τον ραπίσει. Ξετρέλλανε τους στρατιώτες για να Τον χλευάζουν. Ξεσήκωσε τον Πιλάτο να του κάνει ερώτηση. Κίνησε τον όχλο για να επαναστατήσει εναντίον Του, θέλοντας να μάθει ποιος είναι ο δεσπότης. Αλλά, σ’ όλα αυτά στεκόταν ακλόνητος ο μακρόθυμος Κύριος, έχοντας τη δύναμη να διαλύσει την κατάρα.

3. Γι’ αυτό, όπως ακριβώς συμβαίνει σε θάνατο βασιλιά, που σταματά στις πόλεις κάθε τι το χαρούμενο, έτσι και σήμερα όλη η κτίση αρνήθηκε τη λαμπρότητά της. Ο ουρανός ντύθηκε με μαύρο σκοτάδι. Ο ήλιος, όπως ο δούλος που αγαπά τον Κύριό του, κρύφτηκε μαζεύοντας τις ακτίνες του. Τα άστρα μετακινήθηκαν από τη φυσική τους θέση. Το παραπέτασμα του ναού σχιζόταν από το πένθος. Η γη θρηνώντας δεν χτυπούσε τα χέρια της, αλλά έσχιζε τις πέτρες. Όλοι οι προφήτες πλησιάζοντας τον Δεσπότη, του έκαναν την ερώτηση: «Τι είναι αυτές οι πληγές στη μέση των χεριών σου;» (Ζαχ. ιγ΄ 6). Πώς τόλμησε το πάθος να σε αγγίξει; Πώς τη θεότητα; Όμως είναι αναλλοίωτη η θεότητα. Αυτό, λοιπόν, που πάσχει, κατά τη σάρκα το έπαθε. Και πώς δεν Σε ντράπηκαν οι σταυρωτές Σου, και πώς δεν θυμήθηκαν τις ευεργεσίες Σου; Τι, λοιπόν, απήντησε προς αυτούς ο Δεσπότης; Αυτές είναι οι πληγές που θεληματικά «δέχτηκα στο σπίτι του αγαπητού μου» (Ζαχ. ιγ΄ 6). Από την Αίγυπτο μετέφερα αμπέλι. Το πότισα μέχρι το πέρασμα της θάλασσας. Έβαλα γύρω του σκιάχτρα. Για κλάδεμα του έδωσα την περιτομή. Για χαρακώματα τους προφήτες. Για φράχτη του έδωσα τον νόμο. «Και περίμενα να μου κάνει σταφύλια. Και μου έκανε αγκάθια. Κι αντί για αρετές, κραυγή» (Ησ. ε΄ 4, 7). Και «έγινα σαν τον άνθρωπο που δεν έχει βοηθό, αφημένος μεταξύ των νεκρώ» (Ψαλμ. πζ΄ 5).

4. Ω τι πάθος που καθαρίζει τον κόσμο από την αμαρτία! Ω τι θάνατος που είναι αφορμή για αθανασία καθώς ανατέλλει τη ζωή! Ω τι κάθοδος στον άδη, που γίνεται γέφυρα για όσους πέθαναν από την αρχή, να αναστηθούν! Ω τι μεσημέρι, που ανακαλεί την καταδίκη που έγινε το δειλινό στην παράδεισο! Ω τι Σταυρός, που θεραπεύει την παράβαση του δέντρου. Ω τι καρφιά που στερέωσαν τον κόσμο στη θεογνωσία, και σούβλισαν τον θάνατο! Ω τι αγκάθια που είναι τα σταφύλια του Ιουδαϊκού αμπελιού! Ω τι χολή, που προξενεί το μέλι της πίστεως και κατηγορεί την πονηρία των Ιουδαίων! Ω τι σπόγγος που σπόγγισε και καθάρισε την αμαρτία του κόσμου! Ω τι καλάμι που πολιτογράφησε τους πιστούς στους ουρανούς και κατέστρεψε την τυραννία του πρώτου κακού φιδιού! Ω τι μυστήριο, που είναι απίστευτο στους απίστους, που όμως προσκυνείται ακατάπαυστα από όλους τους πιστούς! Ω τι μυστήριο για το οποίο φέρνουν αντίρρηση οι άπιστοι, και οι πιστοί το δοξάζουν! Ω τι μυστήριο, το οποίο είναι σκάνδαλο για τους Ιουδαίους και για τα έθνη ανοησία, αλλά για εμάς είναι «ο Χριστός δύναμη και σοφία του Θεού», όπως λέει ο απόστολος Παύλος «ότι αυτό που μοιάζει με μωρία του Θεού είναι σοφότερο από την σοφία των ανθρώπων» (Α΄ Κορ. α΄ 23-25), γιατί κατήργησε τον θάνατο και λαφυραγώγησε τον άδη και έδωσε ζωή σ’ αυτούς που πέθαναν από την αρχή! Με τη χάρη του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, στον Οποίο ανήκει η δοξολογία και η δύναμη στους ατέλειωτους αιώνες. Αμήν.

Θεοφάνης ο Κεραμεύς, κ.α., Από την ανάσταση του Λαζάρου στην ανάσταση του Χριστού: Δέκα πατερικές ομιλίες, μετάφραση Γεωργίου Β. Μαυρομάτη, 1η έκδ., Αθήνα, Αρμός, 2001.