Ἡ Μεγάλη Δεσποτικὴ Προσευχὴ τοῦ Ιησοῦ[1]

Αγίου Χρυσοστόμου Μητροπολίτου Σμύρνης

«Πάτερ ἅγιε, τήρησον αὐτοὺς ἐν τῷ ὀνόματί σου,

οὓς δέδωκάς μοι, ἵνα ὦσιν ἕν,

καθὼς σύ, Πάτερ, ἐν ἐμοὶ κἀγὼ ἐν σοί,

ἵνα καὶ αὐτοὶ ἓν ὦσιν»

(Ιωάν. 17, 12)

Μέγα τι καὶ θαυμαστὸν καὶ ἐξαίσιον χρῆμα εἶνε ἡ ἐν τῇ σημερινῇ Εὐαγγελικῇ περικοπῇ περιεχομένη προσευχή, τὴν ὁποίαν ἐπάρας τοὺς ὀφθαλμούς του εἰς τὸν οὐρανὸν ὁ Ἰησοῦς προσηυχήθη πρὸς τὸν Πατέρα του.

Ὁλήκληρον τὸ 17ον κεφάλαιον τοῦ κατὰ Ἰωάννην Εὐαγγελίου οὐδὲν ἄλλο περιέχει παρὰ ταύτην τὴν προσευχὴν τοῦ Ἰησοῦ πρὸ τὸν πατέρα του, ὃν ἱκετεύει πρῶτον μὲν περὶ τῆς δόξης καὶ τοῦ θριάμβου τοῦ ἔργου του, ὅπερ ἦτο ἡ σωτηρία τοῦ κόσμου, τὴν ὁποίαν σωτηρίαν ἔμελλε νὰ τελέσῃ ἐν τῷ αἵματί του, ἡ δὲ ἐσχάτη ὥρα αὐτῆς ἐπλησίασε· δεύτερον περὶ τῶν μαθητῶν του, ὅσοι ἀπετέλεσαν τὴν ἀπαρχὴν και τὸν πρῶτον πυρῆνα, τὸ πρῶτον μικρὸν ποίμνιον τῶν πιστευσάντων εἰς τὸ ὄνομα αὐτοῦ, καὶ οἱ ὁποῖοι, ἀφ᾿ οὖ θὰ ἐπατάσσετο ὁ καλὸς αὐτῶν ποιμήν, θὰ ἔμενον ὡς πρόβατα ἐν μέσῳ λύκων ὀρφανοὶ καὶ ἀπροστάτευτοι, καὶ εἶχον διὰ τοῦτο ἀνάγκην τοῦ ἄνωθεν στηριγμοῦ καὶ τῆς ἐξαιρετικῆς θείας προστασίας, ἵνα μὴ μόνον γενναίως φέρωσι τὰ ἐπερχόμενα δεινὰ καὶ τοὺς διωγμούς, ἀλλὰ καὶ μεγαλοψύχως χαίροντες ἀναλάβωσι τὴν ὑψηλὴν καὶ τρισένδοξον ἀποστολὴν, νὰ ἐξαπλώσωσιν εἰς τὰ πέρατα τῆς γῆς τὸν Χριστιανισμὸν καὶ εὐαγγελιζόμενοι τὰ ἔθνη δοξάσωσι τὸν Ἰησοῦν· καὶ τρίτον προσεύχεται ὁ Ἰησοῦς ὑπὲρ πάντων ἐκείνων, ὅσοι διὰ τοῦ κηρύγματος τῶν Ἀποστόλων ἔμελλον ἐν τῃ διαρκείᾳ τῶν αἰώνων νὰ πιστεύσωσιν εἰς τὸν Χριστόν, καὶ νὰ ταχθῶσιν ὡς στρατιῶται μιᾶς καὶ τῆς αὐτῆς στρατιᾶς ὑπὸ μίαν καὶ τὴν αὐτὴν σημαίαν ἑνὸς καὶ τοῦ αὐτοῦ οὐρανίου Βασιλέως, τοῦ Χριστοῦ.

Μεγάλη Δεσποτικὴ Προσευχὴ

Οὐδαμοῦ ἀλλαχοῦ ἐν τῇ Ἁγίᾳ Γραφῇ ἁπλούστεραι λέξεις περιέλαβον ὑψηλοτάτας καὶ βαθυτάτας ἄλλας ἐννοίας καὶ ἀληθείας.

Ἐν τῇ προσευχῇ του ταύτῃ ὁ Ἰησοῦς συνηγόρησεν παρὰ τῷ πατρί του ὑπὲρ τοῦ ἐνδόξου ἔργου του, ὑπὲρ τῶν μαθητῶν του καὶ ὑπὲρ πάντων ἡμῶν ὡς ὁ κατ᾿ ἐξοχὴν Παράκλητος, ὅν ἔχομεν πρὸς τὸν Πατέρα, εἰς τὴν στοργὴν καὶ εὔνοιαν καὶ προστασίαν τοῦ ὁποίου ἀφιέρωσε πάντας τοὺς πιστεύοντας εἰς αὐτόν, ἵνα ὦσιν ἓν καθὼς αὐτὸς καὶ ὁ Πατὴρ εἶνε ἓν, καὶ ἵνα πάντες ὦσιν ἡγιασμένοι ἐν τῇ ἀληθείᾳ ἐκείνῃ, ὑπὲρ ἧς ὁ Ἰησοῦς ἐθυσιασεν ἑαυτὸν θῦμα ἅγιον καὶ ἑκούσιον, καὶ ἵνα καὶ οἱ μαθηταί του ὦσιν ἐκεῖ, ὅπου εἶνε καὶ ὁ Χριστός.

Ἡ μεγάλη Ἀρχιερατικὴ προσευχὴ αὕτη, ἐν τῇ ὁποίᾳ ἡ λεπτότης καὶ τρυφερότης τῶν αἰσθημάτων τῆς πλέον τρυφερᾶς καὶ θερμῆς ἀγάπης τοῦ Ἰησοῦ πρὸς τοὺς μαθητάς του ἀμιλλᾶται πρὸς τὸ ἀμέτρητον βάθος καὶ τὸ ἀθέατον ὕψος τῶν ἐννοιῶν, τὰς ὁποίας ἐν αὐτῇ περιέλαβεν ὁ Ἰησοῦς, ἡ προσευχὴ αὕτη ἡ μεγάλη καὶ συγκινητική, θεωρούμενη ἐν τῇ ὁλοκληρίᾳ της, εἶνε οὐδὲν ἄλλο εἰμὴ συνηγορία καὶ ἱκεσία πρὸς τὸν οὐράνιον Πατέρα πρὸς πλήρη καὶ τελείαν ἑνότητα ὅλων τῶν πιστῶν, ἑνότητα διὰ τῶν δεσμῶν μιᾶς καὶ τῆς αὐτῆς πίστεως πρὸς ἕνα καὶ τὸν αὐτὸν Θεόν, ἑνότητα μιᾶς καὶ τῆς αὐτῆς ἀγάπης, ὥστε νὰ μὴ ὑπάρχωσιν ἔριδες καὶ ζῆλος, σχίσματα καὶ αἱρέσεις καὶ διαφωνίαι ἐν τοῖς πιστεύουσιν, ἑνότητα μιᾶς καὶ τῆς αὐτῆς ἐλπίδος διὰ τῆν αἰώνιον ζωήν, ἦς κληρονόμοι ὡρίσθημεν ἀπὸ καταβολῆς κόσμου οἱ πιστεύοντες εἰς τὸν Κύριον Ἰησοῦν. Αὐτὴ ἡ προσευχὴ εἶνε ἡ ἐκτενέστατη καὶ συγκινητικώτατη ἐξ ὅσων προσηυχήθη ὁ Ἰησοῦς ἐπὶ τῆς γῆς· εἶνε ἡ εὐχή, ἣν θερμότερον παρὰ πᾶσαν ἄλλην ηὐχήθη, ἡ περὶ τῆς ἑνότητος ἀναμέσον τῶν πιστευόντων εἰς τὸ ὄνομα αὐτοῦ. Καὶ ὅμως ἐὰν ὑπάρχῃ εὐχή, ἡ ὁποία ἀκόμη περιμένει τὴν ἐκπλήρωσιν της, εἶνε αὐτή, «ἵνα ὦσιν ἓν ὅλοι οἱ πιστεύοντες»!

Αἱ Ἐκκλησιάι τοῦ Χριστοῦ εἶνε, παρὰ τὴν σφοδρὰν ταύτην ἐπιθυμίαν τοῦ Κυρίου, διηρημέναι καὶ διεσπασμέναι, καὶ ἵστανται ὡς ἀντιμέτωπα στρατόπεδα ἔναντι ἀλλήλων.

Φαντασθῆτε αὐτὰς ὅλας τὰς Ἐκκλησίας πληρούσας τὴν ἐπιθυμίαν τοῦ Κυρίου καὶ ἡνωμένας εἰς μίαν δύναμιν! Τίς θὰ ἠδύναντο νὰ περιγράψῃ τοιαῦτην θείαν παρεμβολήν, τοιαύτην κολοσσιαίων διαστάσεων παράταξιν; Οἵαν ἀφάνταστον ἰσχύν, οἵαν κολοσσιαίων ὄντως διαστάσεων δύναμιν ἀκατάβλητον πρέπει νὰ φαντασθῶμεν ὅτι θὰ εἶχεν ὀργανισμὸς τοιοῦτος περιλαμβάνων ὀκτακόσια ἑκατομμύρια ὑπάρξεων.

Στρατιὰν τοιαύτην πνευματικὴν, ἀποτελοῦσαν πλέον τοῦ ἡμίσεως τοῦ γηΐνου πληθυσμοῦ, μόνος ὁ οὐρανὸς μὲ τὰς χιλίας χιλιάδας καὶ μυρίας μυριάδας τῶν ἀγγέλων του, οἵτινες εὑρίσκονται ἔμπροσθεν τοῦ θρόνου τοῦ οὐρανίου Βασιλέως, ἐγνώρισε!

Ὅσον ἁπλούσταται εἶνε αἱ λέξεις τῆς προσευχῆς ταύτης, ἄλλο τόσον βαθύταται εἶνε αἱ ἐν αὐτῇ ἔννοιαι.

Αὕτη ἡ προσευχὴ ἀναγινωσκομένη καὶ ἐπαναγινωσκομένη δίδει φῶς, δίδει ἰσχύν, δίδει παρηγορίαν καὶ ἀκονίζει τὴν καρτερίαν, τὴν ὑπομονὴν καὶ τὴν μεγαλοψυχίαν μας, διότι ἡ προσευχὴ αὕτη περιλαμβάνει πάντας ἡμᾶς καὶ ὑπὲρ πάντα ἄλλον ἐγένετο δι᾿ ἡμᾶς ὅσοι ἀποτελοῦμεν τὸ μικρὸν ποίμνιον τῆς Ὀρθοδόξου πίστεως, εἰς ὅ ηὐδόκησεν ὁ Θεὸς νὰ δώσῃ τὴν βασιλείαν τῆς ἀληθείας.

[1] «Ἱερὸς Πολύκαρπος» Ἕτος Α΄. Σμύρνη, ἀρ. 7, 21.5.1911, σσ. 98-100

Αγίου Χρυσοστόμου Μητροπολίτου Σμύρνης του Ιερομάρτυρος, Λόγοι ευσέβειας: Γραπτά κηρύγματα εις δεσποτικάς εορτάς, 1η έκδ., Θεσσαλονίκη, Μυγδονία, 2000