«Κἄν μίαν ὥραν οὐκ ἰσχύσατε ἀγρυπνῆσαι μετ᾿ ἐμοῦ, πῶς ἐπηγγείλασθε ἀποθνήσκειν δι᾿ ἐμέ;»

π. Φιλόθεος Φάρος

Η λειτουργική ζωή δεν είναι μια παράσταση για να την παρακολουθήσουμε ως θεατές, αλλά μια ευκαιρία για να έχουμε κάποια γεύση της Βασιλείας του Θεού.

Η λειτουργική ζωή δεν είναι ανάμνηση ενός γεγονότος, αλλά μια ευκαιρία για τη βίωσή του. Η λειτουργική ζωή δεν αναφέρεται σε πραγματικότητες του παρελθόντος, αλλά μας δίνει την ευκαιρία να βιώσουμε πραγματικότητες υπερχρονικές. Η Βασιλεία του Θεού είναι ένα διαρκές παρόν. Τα γεγονότα στα οποία αναφέρεται η λειτουργική ζωή δεν είναι ιστορικές αναμνήσεις, αλλά διαρκείς πραγματικότητες. Όλα όσα αναφέρονται στη λειτουργική ζωή συμβαίνουν «σήμερον». «Σήμερον τῆς σωτηρίας ἡμῶν τὸ κεφάλαιον», σήμερον σωτηρία τῷ κόσμῳ γέγονεν» και «σήμερον κρεμᾶται ἐπὶ ξύλου ὁ ἐν ὕδασιν τὴν γῆν κρεμάσας».

Για να βιώσουμε αυτό το «σήμερον» πρέπει να συμμετάσχουμε στο γεγονός. Πρέπει κι εμείς να δεχόμαστε άγγελμα του αγγέλου πως ο Χριστός θα σαρκωθεί μέσα μας και να λέμε σαν τη Θεοτόκο «γένοιτό μοι κατὰ τὰ ρῆμά σου» (Λουκ. 1, 38). Πρέπει και στη δική μας την καρδιά να γεννιέται και να ανδρώνεται ο Χριστός, πρέπει κι εμείς ν’ ανεβαίνουμε στο Θαβώρ για να δούμε τη Δόξα Του και τέλος πρέπει κι εμείς ν’ ανεβαίνουμε μαζί Του στο σταυρό, όπου θα σταυρώνουμε τον εγωκεντρισμό μας και θα βάζουμε στον τάφο, όπου εκείνος θάβεται, νεκρωμένο τον παλιό εαυτό μας για να ανασταινόμαστε νέοι άνθρωποι μαζί Του.

Κἄν μίαν ὥραν

Αλλά ενώ κατά τον υμνωδό όταν έπασχε ο Χριστός «τὰ πάντα συνέπασχον τῶ τὰ πάντα κτίσαντι» και «πάσα ἡ κτίσις ἠλλοιοῦτο φόβω, θεωροῦσα (αὐτὸν) ἐν Σταυρῶ κρεμάμενον» και «ὁ ἤλιος ἐσκοτίζετο καὶ γῆς τὰ θεμέλια συνεταράττετο (απόστιχο ιδιόμελο ακολουθίας Παθών) για μας τους ανθρώπους είναι πολύ δύσκολο να συμπάθουμε με Εκείνον και να συμμετάσχουμε στην αγωνία Του. Σε μας είναι πολύ δύσκολο να σταυρώσουμε το ναρκισσισμό μας στο σταυρό της αγάπης για τον πλησίον. Γι’ αυτό, αν και συχνά δίνουμε μεγαλόστομες υποσχέσεις στο Χριστό κι λέμε κι εμείς όπως ο Πέτρος «κἄν δέη με σὺν σοὶ ἀποθανεῖν οὐ μὲ σὲ ἀπαρνήσομαι» (Ματθ.26, 35) αρκεί η πίεση μιας «παιδίσκης» για να πούμε σαν και εκείνον «ούκ οἶδα τὸν ἄνθρωπον». Πραγματικά, αρκεί η απειλή να χάσουμε κάποια μικρή άνεση ή η ελπίδα μιας μικρής ευχαριστήσεως για να ξεχάσουμε τη χριστιανική μας ακεραιότητα με την επωδό που έχει γίνει ο εθνικός ύμνος της κολάσεως «δεν βαριέσαι, εγώ θα φτιάξω τον κόσμο;» Έτσι, όταν η αγάπη σταυρώνεται από τον εγωκεντρισμό, Εκείνος που «τὰς ἀμαρτίας ἡμῶν φέρει καὶ περὶ ἠμῶν ὀδύνᾶτε» (Ησ. 53, 4) στρέφει το βλέμμα Του σε μας και μας λέει με παράπονο· «ἰδοὺ ἔρχεται ὥρα, καὶ νῦν ἐλήλυθεν, ἵνα σκορπισθῆτε ἔκαστος εἰς τὰ ἴδια καὶ ἐμὲ μόνον ἀφῆτε» (Ιωάν.16, 32). Πραγματικά έρχεται ώρα που όλοι μας εγκαταλείπουμε το δρόμο της αγάπης και της προσφοράς για να κουρνιάσουμε ο καθένας μας στη βολική γωνιά του, με το σπιτάκι μας και το εξοχικό μας και το αυτοκινητάκι μας και Εκείνος μας λέει πάλι με παράπονο, όπως έλεγε στους κοιμώμενους μαθητές «κἄν μίαν ὥραν οὐκ ἐσχύσατε, ἀγρυπνῆσαι μετ᾿ ἐμοῦ, πῶς ἐπηγγείλατε ἀποθνήσκειν δι᾿ ἐμέ;» (αντίφωνο στ΄ ακολουθίας Παθών). Αν για να εξασφαλίσουμε τους εαυτούς μας απορρίπτουμε για τη μικρότερη αφορμή τον αδελφό μας, αν για να μη διακινδυνεύσουμε στο ελάχιστο την καλοπέρασή μας κάνουμε τόσο εύκολα τους πιο ανήθικους συμβιβασμούς, πώς τολμάμε να διακηρύσσουμε με τόσο θράσος ότι είμαστε χριστιανοί;

Κι όταν εμείς, οι «στυλοβάτες» της χριστιανικής, εγκαταλείπουμε το Χριστό τόσο εύκολα, βλέπουμε να στέκονται «παρὰ τὸ σταυρῶ» Του μερικές γυναίκες «ἡ μήτηρ αὐτοὺ καὶ ἡ ἀδελφὴ τῆς μητρός αὐτοὺ Μαρία ἡ τοῦ Κλωπᾶ καὶ Μαρία ἡ Μαγδαληνὴ» (Ιωάν. 19, 25). Οι αδύνατοι και απλοί, που εμείς οι μεγαλόστομοι συχνά περιφρονούμε, είναι εκείνοι που χωρίς φανφάρες και κηρύγματα στέκονται πλάι του στο καθημερινό σταύρωμά Του.

Αν θέλουμε όμως να συναντήσουμε τον αναστημένο Χριστό πρέπει να συμπορευθούμε μαζί προς το σταυρό, εκεί που εκείνος θα σταυρώνεται για τις δικές μας αμαρτίες να σταυρώσουμε και μεις τα εγωκεντρικά μας πάθη «τὰς αἰσθήσεις ἡμῶν καθαράς τῶ Χριστὸ παραστήσωμεν, καὶ ὡς φίλοι τὰς ψυχὰς ἡμῶν θύσωμεν δι᾿ αὐτὸν, καὶ μὴ ταῖς μερίμναις τοῦ βίου, συμπνιγῶμεν ὡς Ἰούδας» (αντίφωνον α΄ ακολουθίας Παθών). Κι αν δεν έχουμε τη δύναμη να καθαρίσουμε τις καρδιές μας απ’ αυτά τα εγωκεντρικά μας πάθη, που θέλουν να χρησιμοποιήσουν όλους τους ανθρώπους και αυτόν ακόμη το Θεό για την ικανοποίηση των δικών μας επιθυιών, ας «βοήσουμε» μέσα από τα βάθη της καρδιάς μας σαν τον Μωυσή: «Κύριε, ὁ τὸν ληστὴν συνοδοιπόρον λαβών, καὶ τὸν ἐν αἵματι χεῖρας μολύναντα», «σὺν αὐτῶ καὶ ἡμᾶς», που πνευματικά και συναισθηματικά σκοτώνουμε καθημερινά τον αδελφό μας, «καταρίθμησον, ὡς ἀγαθὸς καὶ φιλάνθρωπος» (αντίφ. ιδ΄ ακολουθίας Παθών). Και τότε ο γλυκύτατος Κύριός μας θα σταθεί και θα μας περιμένει να Τον ακολουθήσουμε, θα μας φέρει κρατώντας μας τρυφερά μπροστά στο σταυρό κι όταν μας δει να λυγίζουμε θα μας χαϊδέψει με το στοργικό του βλέμμα και θα μας πει «θάρσει τέκνον» και τότε θα βρούμε τη δύναμη και θα ανεβούμε πάνω στο σταυρό της αγάπης.

π. Φιλόθεος Φάρος, Πριν και μετά το Πάσχα, Εκδ. Ακρίτας, Αθήνα, 1998