Ο διάβολος και το έργο του
Γράφει ο π. Βασίλειος Ι. Καλλιακμάνης
α) Η περικοπή που διαβάζεται σήμερα στην κυριακάτικη σύναξη διασώζεται από τον ευαγγελιστή Λουκά (κεφ. 8, 27-39). Πρόκειται για τη θεραπεία ενός ανθρώπου που ταλαιπωρούνταν για μεγάλο χρονικό διάστημα από τα πονηρά πνεύματα, τους δαίμονες. «Αυτός ρούχο δεν ντυνόταν, ούτε έμενε σε σπίτι, αλλά ζούσε στα μνήματα. Κι όταν είδε τον Ιησού, έβγαλε μια κραυγή, έπεσε στα πόδια του και με δυνατή φωνή του είπε: ‘Τι δουλειά έχεις εσύ με μένα, Ιησού, Υιέ του Θεού του Υψίστου; Σε παρακαλώ μη με βασανίσεις’». Οι δαίμονες πιστεύουν στη θεότητα του Χριστού, αλλά δεν έχουν διάθεση μετανοίας και ταπείνωσης, οπότε η παρουσία Του γίνεται γι’ αυτούς αφόρητη.
β) Στη σύγχρονη εποχή παρουσιάζεται το εξής παράδοξο φαινόμενο. Πολλοί ανάγουν την ευαγγελική διδασκαλία για τον διάβολο στον χώρο της μυθοπλασίας, ενώ άλλοι, όχι μόνο αποδέχονται την ύπαρξή του, αλλά φθάνουν μέχρι την επίκληση της βοήθειάς του και τη λατρεία του. Αυτό παρατηρείται έντονα σε ταινίες τρόμου, σε μορφές μουσικής, στη μαγεία και σε πολλές άλλες δεισιδαιμονικές συνήθειες. Και εύλογα τίθεται το ερώτημα: Ποια είναι η χριστιανική αντίληψη περί διαβόλου; Στην παρούσα συνάφεια, δεν μπορεί να δοθεί ολοκληρωμένη απάντηση. Θα δοθούν σχηματικά ορισμένα στοιχεία.
γ) Ο διάβολος δεν δημιουργήθηκε εκ φύσεως πονηρός. Αρχικά, δεν είχε ίχνος κακίας. Πλάσθηκε όπως και ο άνθρωπος, ελεύθερος και αυτεξούσιος, απολαμβάνοντας την κοινωνία με τον Θεό. Δεν άντεξε όμως τη δόξα, τον φωτισμό και την τιμή του Δημιουργού. Αυτοπροαίρετα και αβίαστα εναντιώθηκε στην αγάπη Του. Η ανταρσία αυτή παρέσυρε και πλήθος άλλων αγγέλων. Κι ενώ ήταν αγαθός και μετείχε του φωτός, έγινε κακός και βυθίστηκε στο σκοτάδι. Έκτοτε, για να διευκολύνει το έργο του, προσπαθεί να πείσει ότι δεν υπάρχει.
δ) Αίτιος της παρουσίας του κακού στον κόσμο δεν είναι ο αγαθός Θεός, αλλά η κακή χρήση του αυτεξουσίου, καταρχήν του διαβόλου και εν συνεχεία του ανθρώπου. Ωστόσο, το κακό δεν έχει δική του υπόσταση. Προέρχεται από την έλλειψη του καλού. Όπως ακριβώς το σκοτάδι, το οποίο δεν έχει πηγή προέλευσης, αλλά οφείλεται στην απουσία του φωτός. Η ενανθρώπηση του Υιού και Λόγου του Θεού αποβλέπει στη σωτηρία του ανθρώπου και στην κατάλυση του κράτους του διαβόλου. Στη σημερινή περικοπή φαίνεται ξεκάθαρα η παραπάνω αλήθεια, αφού τα δαιμόνια δεν αντέχουν τη θεϊκή παρουσία. Ελευθερώνουν τον άνθρωπο, ο οποίος “ιματισμένος και σωφρονών” παρακαλεί τον ζωοδότη Χριστό να μείνει κοντά του.
ε) Οι δαίμονες δεν έχουν εξουσία πάνω στον άνθρωπο. Και μάλιστα μετά τον σταυρικό θάνατο, την τριήμερη ταφή και την ένδοξη ανάσταση του Χριστού έχει καταλυθεί η δύναμή τους. Μπορούν να προβάλλουν και να διαφημίσουν το κακό, δεν μπορούν όμως να το επιβάλλουν. Υπάρχουν βέβαια περιπτώσεις που, κατά παραχώρηση του Θεού, επιτρέπεται να “πειράζουν” τον άνθρωπο. Ο πειρασμοί αυτοί δεν υπερβαίνουν τις ανθρώπινες δυνάμεις. Μπορεί να ακυρώνεται η δύναμη των δαιμόνων με την παρουσία του Χριστού και τη Χάρη των αγίων μυστηρίων, και ιδιαίτερα της Ευχαριστίας, το έργο τους όμως συντελείται εξαιτίας της συνεργασίας τους με εμπαθείς ανθρώπους.
στ) Η ιστορία της ανθρωπότητας είναι γεμάτη από εγκλήματα, τα οποία διέπραξαν άνθρωποι βρισκόμενοι υπό την επήρεια των δαιμονικών δυνάμεων. Στον δυτικό Μεσαίωνα γνώρισε ξέφρενη ανάπτυξη η δαιμονολογία, που στηρίχθηκε κυρίως στη σχολαστική θεολογική άποψη ότι ο διάβολος είναι τιμωρό όργανο της προσβεβλημένης θείας δικαιοσύνης. Τέτοιες αντιλήψεις ενέπνευσαν κείμενα του Δάντη ή συνθέτες ταινιών, όπως του «Εξορκιστή», πράγματα ξένα προς το ευαγγέλιο της αγάπης.
ζ) Τέλος, το σημερινό ευαγγέλιο αποκαλύπτει ότι οι άνθρωποι παρουσιάζουν συχνά αντιφατική συμπεριφορά μπροστά στο ίδιο θαυμαστό γεγονός, κι αυτό οφείλεται στην ελευθερία με την οποία τους προίκισε ο Θεός. Οι Γαδαρηνοί διώχνουν τον Χριστό από φόβο, ενώ ο θεραπευμένος επιθυμεί την παρουσία Του. Νιώθει πλέον ασφαλής κοντά του. Ο Χριστός του συνιστά να μοιρασθεί την εμπειρία της θείας ευεργεσίας με τους οικείους του και φεύγει αποκαλύπτοντας τη θεϊκή αρχοντιά. Σέβεται την επιθυμία τους και φεύγει από κοντά τους, με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει!
http://www.makthes.gr/news/opinions/63783/
Γράφει ο π. Βασίλειος Ι. Καλλιακμάνης
α) Η περικοπή που διαβάζεται σήμερα στην κυριακάτικη σύναξη διασώζεται από τον ευαγγελιστή Λουκά (κεφ. 8, 27-39). Πρόκειται για τη θεραπεία ενός ανθρώπου που ταλαιπωρούνταν για μεγάλο χρονικό διάστημα από τα πονηρά πνεύματα, τους δαίμονες. «Αυτός ρούχο δεν ντυνόταν, ούτε έμενε σε σπίτι, αλλά ζούσε στα μνήματα. Κι όταν είδε τον Ιησού, έβγαλε μια κραυγή, έπεσε στα πόδια του και με δυνατή φωνή του είπε: ‘Τι δουλειά έχεις εσύ με μένα, Ιησού, Υιέ του Θεού του Υψίστου; Σε παρακαλώ μη με βασανίσεις’». Οι δαίμονες πιστεύουν στη θεότητα του Χριστού, αλλά δεν έχουν διάθεση μετανοίας και ταπείνωσης, οπότε η παρουσία Του γίνεται γι’ αυτούς αφόρητη.
β) Στη σύγχρονη εποχή παρουσιάζεται το εξής παράδοξο φαινόμενο. Πολλοί ανάγουν την ευαγγελική διδασκαλία για τον διάβολο στον χώρο της μυθοπλασίας, ενώ άλλοι, όχι μόνο αποδέχονται την ύπαρξή του, αλλά φθάνουν μέχρι την επίκληση της βοήθειάς του και τη λατρεία του. Αυτό παρατηρείται έντονα σε ταινίες τρόμου, σε μορφές μουσικής, στη μαγεία και σε πολλές άλλες δεισιδαιμονικές συνήθειες. Και εύλογα τίθεται το ερώτημα: Ποια είναι η χριστιανική αντίληψη περί διαβόλου; Στην παρούσα συνάφεια, δεν μπορεί να δοθεί ολοκληρωμένη απάντηση. Θα δοθούν σχηματικά ορισμένα στοιχεία.
γ) Ο διάβολος δεν δημιουργήθηκε εκ φύσεως πονηρός. Αρχικά, δεν είχε ίχνος κακίας. Πλάσθηκε όπως και ο άνθρωπος, ελεύθερος και αυτεξούσιος, απολαμβάνοντας την κοινωνία με τον Θεό. Δεν άντεξε όμως τη δόξα, τον φωτισμό και την τιμή του Δημιουργού. Αυτοπροαίρετα και αβίαστα εναντιώθηκε στην αγάπη Του. Η ανταρσία αυτή παρέσυρε και πλήθος άλλων αγγέλων. Κι ενώ ήταν αγαθός και μετείχε του φωτός, έγινε κακός και βυθίστηκε στο σκοτάδι. Έκτοτε, για να διευκολύνει το έργο του, προσπαθεί να πείσει ότι δεν υπάρχει.
δ) Αίτιος της παρουσίας του κακού στον κόσμο δεν είναι ο αγαθός Θεός, αλλά η κακή χρήση του αυτεξουσίου, καταρχήν του διαβόλου και εν συνεχεία του ανθρώπου. Ωστόσο, το κακό δεν έχει δική του υπόσταση. Προέρχεται από την έλλειψη του καλού. Όπως ακριβώς το σκοτάδι, το οποίο δεν έχει πηγή προέλευσης, αλλά οφείλεται στην απουσία του φωτός. Η ενανθρώπηση του Υιού και Λόγου του Θεού αποβλέπει στη σωτηρία του ανθρώπου και στην κατάλυση του κράτους του διαβόλου. Στη σημερινή περικοπή φαίνεται ξεκάθαρα η παραπάνω αλήθεια, αφού τα δαιμόνια δεν αντέχουν τη θεϊκή παρουσία. Ελευθερώνουν τον άνθρωπο, ο οποίος “ιματισμένος και σωφρονών” παρακαλεί τον ζωοδότη Χριστό να μείνει κοντά του.
ε) Οι δαίμονες δεν έχουν εξουσία πάνω στον άνθρωπο. Και μάλιστα μετά τον σταυρικό θάνατο, την τριήμερη ταφή και την ένδοξη ανάσταση του Χριστού έχει καταλυθεί η δύναμή τους. Μπορούν να προβάλλουν και να διαφημίσουν το κακό, δεν μπορούν όμως να το επιβάλλουν. Υπάρχουν βέβαια περιπτώσεις που, κατά παραχώρηση του Θεού, επιτρέπεται να “πειράζουν” τον άνθρωπο. Ο πειρασμοί αυτοί δεν υπερβαίνουν τις ανθρώπινες δυνάμεις. Μπορεί να ακυρώνεται η δύναμη των δαιμόνων με την παρουσία του Χριστού και τη Χάρη των αγίων μυστηρίων, και ιδιαίτερα της Ευχαριστίας, το έργο τους όμως συντελείται εξαιτίας της συνεργασίας τους με εμπαθείς ανθρώπους.
στ) Η ιστορία της ανθρωπότητας είναι γεμάτη από εγκλήματα, τα οποία διέπραξαν άνθρωποι βρισκόμενοι υπό την επήρεια των δαιμονικών δυνάμεων. Στον δυτικό Μεσαίωνα γνώρισε ξέφρενη ανάπτυξη η δαιμονολογία, που στηρίχθηκε κυρίως στη σχολαστική θεολογική άποψη ότι ο διάβολος είναι τιμωρό όργανο της προσβεβλημένης θείας δικαιοσύνης. Τέτοιες αντιλήψεις ενέπνευσαν κείμενα του Δάντη ή συνθέτες ταινιών, όπως του «Εξορκιστή», πράγματα ξένα προς το ευαγγέλιο της αγάπης.
ζ) Τέλος, το σημερινό ευαγγέλιο αποκαλύπτει ότι οι άνθρωποι παρουσιάζουν συχνά αντιφατική συμπεριφορά μπροστά στο ίδιο θαυμαστό γεγονός, κι αυτό οφείλεται στην ελευθερία με την οποία τους προίκισε ο Θεός. Οι Γαδαρηνοί διώχνουν τον Χριστό από φόβο, ενώ ο θεραπευμένος επιθυμεί την παρουσία Του. Νιώθει πλέον ασφαλής κοντά του. Ο Χριστός του συνιστά να μοιρασθεί την εμπειρία της θείας ευεργεσίας με τους οικείους του και φεύγει αποκαλύπτοντας τη θεϊκή αρχοντιά. Σέβεται την επιθυμία τους και φεύγει από κοντά τους, με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει!
http://www.makthes.gr/news/opinions/63783/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου