ΚΣΤ΄ Ἐπιστολῶν (Ἐφεσίους ε΄ 8-19)

Οἱ πραγματικοί σοφοί

Ἡ αὐριανή ἀποστολική περικοπή ἐνέχει μέσα της μία σημαντική προσταγή τοῦ Ἀποστόλου Παύλου πρός ὅλους μας «βλέπετε πῶς ἀκριβῶς περιπατεῖτε μή ὡς ἄσοφοι ἀλλ’ ὡς σοφοί». Μία φράση πού ἡ «σοφία» ἔχει κεντρική θέση μέσα σ’ αὐτήν. Κρίνω λοιπόν σωστό νά ἀναφερθοῦμε σήμερα σ’ αὐτήν τήν σοφία ἤ καλλίτερα στήν ἔννοια τοῦ σοφοῦ ἀνθρώπου.

      Εἶναι σημαντικό νά ποῦμε ἐξ ἀρχῆς ὅτι ὑπάρχει ὁ κατά κόσμον σοφός καί ὁ κατά Θεόν σοφός. Στόν κόσμο μας σοφός λέγεται καί ἀναγνωρίζεται ὁ μορφωμένος, ὁ ταλαντοῦχος, ὁ ἄνθρωπος μέ πολλά πτυχία καί περγαμηνές. Μπροστά του νοιώθουμε μικροί καί λίγοι καί ἀσπαζόμαστε τήν γνώμη του. Καί ἀπό τέτοιους σοφούς εἶναι γεμᾶτος ὁ κόσμος μιά καί ἀπό τήν καλλιέργεια τοῦ νοῦ ἐξαρτᾶται καί ἡ ποιότητα καί ὁ ἀριθμός τους. Στήν ὁρολογία τοῦ Παύλου ἄλλη ἔννοια ἔχει ἡ λέξη σοφός. Γιά νά καταλάβουμε τί θέλει νά πεῖ πρέπει νά παρακολουθήσουμε τήν σκέψη του, ὅπως ἀναπτύσσεται στήν Α΄ πρός Κορινθίους ἐπιστολή του. Ἐκεῖ κάνει τήν διάκριση ὁ Ἀπόστολος μεταξύ τῶν σοφῶν κατά κόσμον καί σοφῶν κατά Θεόν.

      Κατά κόσμον σοφός εἶναι αὐτός πού εἴπαμε. Ὁ μορφωμένος, ὁ ἐπιστήμων. Ἐνῶ κατά Θεόν σοφός εἶναι ὁ συνετός καί εὐσεβής, ὁ φρόνιμος καί μετρημένος, ἐκεῖνος πού γνωρίζει τήν γνώση τοῦ Θεοῦ καί κατευθύνεται στήν ζωή του ἀπ’ αὐτήν.

      Ἡ σοφία τοῦ κόσμου τούτου μωραίνεται ἀπό τόν Θεό γι’ αὐτό καί δέν μπορεῖ νά χρησιμεύσει σάν μέσο γιά τήν κατανόηση τοῦ Θεοῦ. Ἔτσι «οὐκ ἔγνω ὁ κόσμος διά τῆς σοφίας τόν Θεόν» (Α΄ Κορ. α΄21) μιά καί ἡ κατανόηση τοῦ θείου δέν γίνεται μέ τόν νοῦ μά μέ τήν καρδιά.

      Ἡ ἀπόσταση πού χωρίζει τήν σοφία τοῦ Θεοῦ ἀπό τήν σοφία τοῦ κόσμου φαίνεται καθαρώτερα στήν ὑπόθεση τῆς ἀνθρωπίνης σωτηρίας, τότε πού ὁ Θεός θέλοντας νά λυτρώσει τόν ἄνθρωπο ἀπό τήν νομοτέλεια τῆς ἁμαρτίας, παραμέρισε ὅλους τούς κατά κόσμον σοφούς καί μέ τήν «μωρία» τοῦ κηρύγματος, ἔξω ἀπό κάθε ὀρθολογισμό ἔδωσε τή μαρτυρία τῆς λυτρώσεως διά τῆς πίστεως. Τό λυτρωτικό ἔργο του Χριστοῦ στόν κόσμο ἀπέδειξε πώς ὁ Θεός δέν ἔχει ἀνάγκη τῶν σοφῶν τοῦ κόσμου πού ὅσο κι ἄν πασχίζουν νά τονίσουν τήν ἀξία τους ἔρχονται στιγμές πού φανερώνουν τήν ἀνικανότητά τους νά συλλάβουν τό βαθύτερο νόημα τοῦ κόσμου καί τόν ἄνθρωπο ἰδίως ὅταν δέ στηρίζονται στήν θεία ἀποκάλυψη. Γιατί ὁ ἄνθρωπος ὅσο καί σοφός ἄν εἶναι δέν μπορεῖ νά ξεφύγει ἀπό τόν κύκλο τῆς σχετικότητος πού τόν περιβάλλει στηριζόμενος στίς δυνάμεις τοῦ μυαλοῦ του. Αὐτή ἡ ἴδια ἡ ἐπιστήμη σάν κατάφαση στόν ἀνθρώπινο νοῦ, φανερώνεται κάθε τόσο ἀνίσχυρη νά ἐμπεδώσει στόν ἄνθρωπο στήν ἀπολυτότητα τῶν θέσεών της καί ἀναγκάζεται νά τίς μεταλλάσσει ἀνάλογα πρός τίς νεότερες κατακτήσεις της πού συχνά ἀνατρέπουν τίς παλαιότερες.

      Ὅλα αὐτά τονίζουν τήν διαφορά πού ὑπάρχει ἀνάμεσα στόν «σοφόν τοῦ Θεοῦ» καί στόν σοφόν τῶν ἀνθρώπων. Καί δείχνουν πώς στήν σοφία τοῦ Θεοῦ βρίσκει κανείς τήν ἀληθινή ἔννοια τῆς σοφίας βαδίζοντας συνειδητά τόν δρόμο πού ἀποκαλύπτει τό ἄγνωστο στούς πολλούς νόημα τῆς ὑπάρξεως. Βέβαια στά μάτια τῶν ἀνθρώπων γίνεται μία ἀλλοτρίωση γιατί αὐτό πού ἐμεῖς λέμε σοφία τοῦ Θεοῦ παρουσιάζεται σάν μωρία. Ὅμως γιά τόν Παῦλο «τό μωρόν τοῦ Θεοῦ σοφώτερον τῶν ἀνθρώπων ἐστί», γι’ αὐτό καί ὁ Θεός «τά μωρά τοῦ κόσμου ἐξελέξατο ἵνα τούς σοφούς κατισχύνει» καί ἀποδείξει πώς στά ζητήματα τοῦ ὑπερβατικοῦ δέν μποροῦμε νά στηριζόμαστε «ἐν πειθοῖς ἀνθρωπίνης σοφίας λόγοις».

      Νά λοιπόν ὅτι τό νά εἴμαστε σοφοί καί νά ἔχουμε ἀνάλογες ἐκδηλώσεις στόν καθημερινό μας βίο, δέν εἶναι ὑπόθεση γνώσεων τοῦ ἐπιστητοῦ, ἀλλά ὑπόθεση θεογνωσίας πού μᾶς ἐξασφαλίζει πνοή ζωῆς καί κινήσεως. Καί ὅταν ὁ Παῦλος προστάζει νά ζοῦμε σάν σοφοί, αὐτό σημαίνει πώς θέλει νά κινούμαστε μέσα στό χῶρο πού διαγράφουν οἱ ἐπάλληλοι κύκλοι τῆς ζωῆς μας, καθώς ἔχουν κοινό κέντρο τους τόν Χριστό. Αὐτό φαίνεται ὅτι θά ἀργήσουν οἱ ἄνθρωποι νά τό ἀντιληφθοῦν, γιατί ὑποκλίνονται μπροστά στήν θεότητα τῆς ἀνθρώπινης σοφίας. Ἀλλά ὅσο κι ἄν πληθύνονται στόν αἰώνα μας οἱ σπουδές στό βωμό της ὁ ἄνθρωπος θά ἐξακολουθεῖ νά δοκιμάζει τό αἴσθημα τῆς ἀνεστιότητος ἄν συνεχίσει νά ἀγνοεῖ τήν ἀληθινή σοφία τοῦ Θεοῦ πού διαπλάθει ἐσωτερικά τόν κόσμο τῆς ψυχῆς του καί ὁδηγεῖ στήν ἀληθινή γνώση.

      Κάθε μέρα τῆς ζωῆς μας φέρνοντας καί μία νέα ἐπιστημονική ἀνακάλυψη στό φῶς φέρνει μαζί καί μία ἀπογοήτευση. Αὐτήν πού προέρχεται ἀπό τήν ρεαλιστική διαπίστωση πώς αὐτό πού λείπει ἀπό τήν ζωή μας εἶναι πολύ πιό σπουδαῖο καί ἀναγκαῖο ἀπό ἐκεῖνο πού ὑπάρχει. Μόνο ἡ στροφή μας πρός τήν πραγματική σοφία τοῦ Θεοῦ καί τό λούσιμος τῆς ζωῆς μας μέσα στά νάματα της μπορεῖ νά μᾶς ἐξασφαλίσει ἐσωτερική ἰσορροπία, ποιότητα ζωῆς καί λυτρωτική ἀτμόσφαιρα.

      Μακάρι νά πάρουμε αὐτήν τήν ἀπόφαση. Τά βήματά μας κάτω ἀπό τήν σοφία τοῦ Θεοῦ μποροῦν νά ἀποβοῦν σωτήρια.