Η δικαίωση της σωφροσύνης

Μπλάθρας Κωνσταντίνος

Απέναντι στους Φαρισαίους, η Εκκλησία σήμερα μας δίνει το μέτρο ενός αληθινού άρχοντα, του Ιωσήφ του πάγκαλου, που στέκεται, στην αρχαία ιστορία του Ισραήλ, ως τύπος του Χριστού. Πράος και ανεξίκακος, ο γιος του πατριάρχη Ιακώβ, όχι μόνο συγχώρεσε τους αδελφούς του, που τον είχαν πουλήσει σκλάβο στην Αίγυπτο, αλλά τους έθρεψε κιόλας με το δικό του σιτάρι, όταν εκείνους τους θέριζε η πείνα.

Η δικαίωση της σωφροσύνης

Μάλιστα, ο Ιωσήφ δεν υπέκυψε στην αμαρτία, καθώς ξέφυγε από την πρόκληση της Αιγύπτιας κυρίας του, εγκαταλείποντας στα χέρια της το χιτώνα του. Έμεινε γυμνός, μα δεν ντρεπόταν, σαν τον Αδάμ στον παράδεισο πριν από την πτώση. Γυμνός θα μείνει και ο Ιησούς απάνω στον Σταυρό, ξαναγυρίζοντας τους ανθρώπους στην παραδείσια εκείνη κατάσταση της αφελούς γυμνότητας.

Ίδιος Χριστός ο Ιωσήφ, φυλακίζεται όντας αθώος, και χωρίς να μνησικακήσει θα γίνει ο τροφέας και ο σιτοδότης του λαού του. Μα και ο «ἄρτος ὁ καταβὰς ἐκ τοῦ ουρανοῦ» (Ιωάν. 6, 41), ο Χριστός, θα γίνει το ψωμί και το κρασί για το λαό του, την πνευματική γενεά του Αβραάμ, την Εκκλησία.

«Σώφρων» και «δίκαιος κράτωρ» ονομάζεται ο Ιωσήφ από τον συναξαριστή. Είναι σώφρων, αντιστέκεται, δηλαδή, στη (δια)φθορά και την αμαρτία, μένει ακέραιος, ώστε να είναι δίκαιος άρχων και όχι τύραννος. Η διαφθορά και η παρεκτροπή είναι η μήτρα της ανομίας και της τυραννίας. Ο δίκαιος, ο αληθινός άρχοντας, όμως, δεν ανταποδίδει τα ίσα μα φροντίζει το λαό, τον εκτρέφει, τον περιθάλπει, Είναι «πάντων διάκονος», πλένει τα πόδια των μαθητών.

Πολύ συχνά, μέσα σε μια ναρκισσιστική και ακατάσχετη ηθικολογία, μας διαφεύγει ο βαθιά κοινωνικός και πολιτικός, εντέλει, με την αρχέγονη σημασία του όρου, χαρακτήρας της πίστης των χριστιανών. Εννοούμε, συνήθως, σαν πνευματικότητα την εσωστρέφεια και την αποκοπή από τα καθημερινά προβλήματα των ανθρώπων. Κι όμως, ενώ «το δικό μου ψωμί είναι ζήτημα υλικό, το ψωμί του άλλου είναι ζήτημα πνευματικό», όπως έλεγε ένας μεγάλος ορθόδοξος διανοητής, ο Νικολάι Μπερντιάεφ.

Ο Ιωσήφ ο πάγκαλος σήμερα μας το θυμίζει: το μέτρο της δικαιοσύνης δεν είναι η ανταπόδοση της βίας και η τιμωρία όσων έσφαλαν. Δίκαιος είναι εκείνος που μιμείται τον Χριστό. Συγχωρεί και δίνει και τη ζωή του για τους φίλους του, ακόμα και για τους εχθρούς.

Μπλάθρας Κωνσταντίνος, Δέκα σκαλιά για την Ανάσταση, 1η έκδ., Αθήνα, Μαΐστρος, 2008.