Η Υπαπαντή του Κυρίου, μία Θεοφάνεια

Εν πνεύματι τώ ιερώ παραστάς ο Πρεσβύτης, αγκάλαις υπεδέξατο, τόν τού νόμου Δεσπότην, κραυγάζων. Νύν τού δεσμού με, τής σαρκός απόλυσον, ως είρηκας εν ειρήνη, είδον γάρ τοίς οφθαλμοίς, αποκάλυψιν εθνών, καί Iσραήλ σωτηρίαν. (Εξαποστειλάριον της εορτής)

Η Υπαπαντή είναι μια εορτή χαράς καλλωπισμένη με την αίσθηση της λύτρωσης και της αποκάλυψης. Έχει δε και τον χαρακτήρα μιας νέας θεοφάνειας , κάτι από το χρώμα των παρελθουσών εορτών της Γέννησης και των Επιφανείων αφού μάλιστα εξαρτάται εορτολογικά απ'αυτές.

Ο Κύριος προσφέρεται σαν τεσσαρακονθήμερον βρέφος στο ναό της δόξης Του. Σε ένα χώρο δηλ. που κατά μυστικό τρόπο οικοδομήθηκε για Αυτόν πριν από αιώνες και αφιερώθηκε στη δική του λατρεία. Θαυμαστό αυτό το μυστήριο αφού σαν νήπιο ταπεινό υπόκειται στις διατάξεις ενός Νόμου και μετέχει , ως πρωτότοκος της παρθένου της Ναζαρέτ, στην εορτή των "καθαρσίων", Αυτός ο ίδιος Νομοδότης και υποκείμενος από φιλανθρωπία στον Νόμο.

Η θυσία των δύο νεοσσών, τρυγόνας και περιστεριού, μοιάζει τυπικά ξεπερασμένη μπροστά στο μυστήριο του Πρωτοτόκου θύματος. Αυτού που θα δοθεί αυτόθελα στην μεγάλη θυσία του Σταυρού και ως πρωτότοκος των νεκρών θα χαρίσει την Ανάσταση. Δηλώνει δε την κυριότητα του Βρέφους πάνω στους δύο κόσμους που απεκαλύφθη ως Θεός , πρώτον δια σκιάς και αινιγμάτων, ύστερα δε σαρκωμένος: τον κόσμο της Παλαιάς και τον κόσμο της Νέας Διαθήκης.

Τον συνοδεύουν εκεί η "άμωμη Λεχώ" ,το όργανο της θεϊκής οικονομίας που συνδέεται άμεσα ως τιμώμενο πρόσωπο με την εορτή αφού κυρίως αν και δεσποτική έχει θεομητορικό χαρακτήρα. "Ακατάληπτον εστί το τελούμενον εν σοι" ψάλλει γλυκά ο υμνωδός στην Θεοτόκο Μαρία. Μέσα από το μυστήριο της άσπιλης γέννησης αποκαλύπτεται το φρικτό μυστήριο της καθιέρωσης της Αμώμου Μητέρας σε ναό ζωντανό του Αχωρήτου. Ποιά νομικά καθάρσια κοινωνεί η ίδια και ο θεάνθρωπος Γιος της εκτός από αυτά που η οικονομία του Θεού θέλησε για την δική μας σωτηρία; Μαζί με τον Χριστό χειραγωγούμαστε από την Ποιμαίνιδα Παναγία στον ναό του Θεού , όπου συναντάμε το μυστήριον του Θεανθρώπου, ελευθερωνόμαστε από τη νομική κατάρα και κοινωνούμε την Χάρη.

Μαζί της το βουβό αλλά όχι και ανενεργό στην ιστορία πρόσωπο, ο Ιωσήφ που προσφέρει την κατ'άνθρωπον νομική κάλυψη σε Μητέρα και Παιδί , μάρτυρας των μεγαλείων του Θεού και υπουργός των μυστηρίων Του.

Ένα άλλο πρόσωπο έρχεται λες από τα βάθη των αιώνων, την εποχή των προφητών και δικαίων να δώσει χρώμα προσωπικής αποκάλυψης και αλήθειας στην ιερή σκηνή. Είναι ο γέροντας Συμεών που πρόσμενε το Ποθούμενο των γενεών πασών, έχοντας την θεϊκή πληροφορία πως δεν θα γνωρίσει θάνατο πριν δει τον Χριστό Μεσσία. Με την είσοδο του Συμεών στο θαύμα της υπαπαντής ο ίδιος ο κόσμος της Παλαιάς Διαθήκης, όλες οι προσδοκίες, οι επαγγελίες και οι προφητείες λαμβάνουν νόημα και αποκαλύπτονται στο φως. "Νυν απολύεις..." λέει ο μύστης και γίνεται μάρτυρας και κήρυκας της θεοφάνειας. Ο Συμεών ξεπερνάει σε τιμή και χάρη τον ίδιο τον Μωϋσή και τον Ησαία που είδαν τον Θεό σε οπτασία καθώς ηδύναντο άσαρκο και "κεκαλυμμένο". Μπορεί να καυχηθεί και αυτός σαν τον Πρόδρομο ότι υπάρχει μακαριότερος των προφητών γιατί στα χέρια του κράτησε την Ελπίδα με σάρκα και οστά. Σε αυτό συνηγορεί και η προφήτιδα Άννα , θυγατέρα του Φανουήλ ομολογώντας:" Τούτο το βρέφος τον ουρανό και την γη εστερέωσε".

Ο Χριστός ως αποκάλυψη στον κόσμο είναι για τον Συμεών "σημείον αντιλεγόμενον". Είναι κριτήριο αποκάλυψης πολλών λογισμών, διχοτομητής της ιστορίας και της θεώρησης της από τους κριτές αυτού του κόσμου. Είναι το μέσον ανάστασης ή πτώσης, φωτός και σκότους. Προσκαλεί και σώζει ή απορρίπτεται. Είναι σκάνδαλο ή δικαίωση. Οπωσδήποτε είναι κάποιος που θα πάθει, ο Αμνός του Θεού που άλλοι θα αγαπήσουν και άλλοι θα μισήσουν και τα δύο έως θανάτου. "Ρομφαία" θα διαπεράσει την καρδιά της Μητέρας Του, γιατί αυτό το "σημείον" που λέγεται Ιησούς Χριστός είναι δυσβάσταχτο για τον κόσμο που αγάπησε μάλλον το σκοτάδι παρά "το φως, το φωτίζον πάντα άνθρωπον, ερχόμενον εις τον κόσμον".

Η σκηνή της Υπαπαντής είναι λουσμένη λοιπόν στο φως της προφητείας και της χαρμολύπης.

Ο Ιησούς παρευρισκόμενος στο Ναό των Ιουδαίων ως βρέφος είναι ήδη "σημείον αντιλεγόμενον" έστω και αν αυτή η αντιλογία έχει ως ζωντανούς εκφραστές της μόνον αυτούς που Τον αναγνωρίζουν. Και αυτοί είναι "πάντες οι προσδεχόμενοι λύτρωσιν εν Ιερουσαλήμ", αυτοί που οι ερμηνευτές ονομάζουν "λείμμα".

Οι άλλοι, οι αντικείμενοι και άσχετοι με την σιωπή και την αδιαφορία τους, οι υπηρέτες και οι προσκυνητές του Ναού είναι ήδη ξένοι αυτής της θεοφάνειας, γιατί αποσιωπώντας τις αντιδράσεις τους ο απόστολος Λουκάς θέλει έστω και σιωπηρά να μας πει πώς στα μεγάλα γεγονότα και στις μεγάλες αποκαλύψεις μάρτυρες γίνονται μόνον όσοι έχουν αγαθή την διάθεση και καθαρή την καρδιά.