Μεγάλη Τρίτη

Νικηφόρος Κάλλιστος Ξανθόπουλος

Τῇ ἁγίᾳ καὶ μεγάλῃ Τρίτῃ τῆς τῶν δέκα παρθένων παραβολῆς, τῆς ἐκ τοῦ ἱεροῦ Εὐαγγελίου μνείαν ποιούμεθα.

Ο Κύριός μας, ο Ιησούς Χριστός, όταν ανέβαινε στα Ιεροσόλυμα και πλησίαζε προς το εκούσιο Πάθος, έλεγε στους μαθητές Του ορισμένες παραβολές για να τους προετοιμάσει. Μερικές, μάλιστα, τις έλεγε για να καυτηριάσει και να χτυπήσει του Γραμματείς και τους Φαρισαίους. Μια από αυτές λοιπόν, την παραβολή των δέκα παρθένων, την είπε για να τους παρακινήσει όλους προς την ελεημοσύνη, αλλά και για να τους διδάξει ότι πρέπει να είναι έτοιμοι πριν τους προλάβει το τέλος του θανάτου. Κι επειδή έχει πολλή δόξα η παρθενία (πραγματικά, είναι μεγάλο κατόρθωμα!), τους έλεγε πολλά γι’ αυτήν και για τους «ευνούχους» της Βασιλείας του Θεού.

Για να μη βρεθεί, λοιπόν, κάποιος, που κατορθώνει αυτό το μεγάλο έργο, αλλά παραμελεί τα άλλα και ιδίως την ελεημοσύνη -γιατί μόνο μ’ αυτήν λάμπει ζωηρότερα η λαμπάδα της παρθενίας- γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο το ιερό Ευαγγέλιο μας προβάλλει σήμερα αυτή την παραβολή. Έτσι το Ευαγγέλιο τις μεν πέντε παρθένες τις ονομάζει φρόνιμες, επειδή αυτές κοντά στην αρετή της παρθενίας φρόντισαν να έχουν άφθονο και πλουσιοπάροχο και το λάδι της ελεημοσύνης. Τις άλλες πέντε όμως τις ονομάζει μωρές, επειδή, παρόλο που είχαν αποκτήσει κι αυτές την παρθενία, δεν είχαν ωστόσο την ανάλογη ελεημοσύνη. Επομένως γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο ήταν μωρές, γιατί, ενώ κατόρθωσαν το δυσκολότερο, παραμέλησαν το ευκολότερο κι έτσι δε διέφεραν πλέον καθόλου από τις πόρνες παρόλη την «παρθενία» τους. Γιατί οι πόρνες νικώνται από το σώμα τους, ενώ οι ανελεήμονες καρδίες από το χρήμα…!

Μεγάλη Τρίτη

Κι επειδή, ως γνωστόν, τρέχει πολύ γρήγορα η νύχτα της παρούσας ζωής, νύσταξαν όλες οι παρθένες και κοιμήθηκαν, δηλαδή πέθαναν, γιατί ο θάνατος λέγεται και ύπνος. Καθώς, λοιπόν, κοιμόντουσαν, ακούστηκε μια δυνατή φωνή στη μέση της νύχτας, που έλεγε: «Να ’τος ο Νυμφίος, έρχεται! Βγείτε όλες να Τον προϋπαντήσετε!». Τότε οι πέντε παρθένες που είχαν φροντίσει να έχουν άφθονο λάδι, συνάντησαν το Νυμφίο και μπήκαν μέσα μαζί Του, όταν ανοίχτηκαν οι πύλες. Αντίθετα οι άλλες πέντε που δεν είχαν αρκετό λάδι, όταν ξύπνησαν ζητούσαν λίγο από τις φρόνιμες. Εκείνες ήθελαν, βέβαια, να τους δώσουν, αλλά δε μπορούσαν να το κάνουν, προτού βεβαιωθούν ότι θα μπουν κι οι ίδιες μέσα. Γι’ αυτό τους αποκρίθηκαν λέγοντας: «Φοβούμαστε μήπως δε φτάσει και για σας και για μας. Πηγαίνετε, λοιπόν, σ’ αυτούς πού το πουλούν, δηλαδή στους φτωχούς, και αγοράστε λίγο». Όμως αυτό δεν ήταν καθόλου εύκολο, γιατί μετά το θάνατο κάτι τέτοιο είναι εντελώς αδύνατο. Αυτό ακριβώς μας προειδοποιεί κι ο Αβραάμ στη γνωστή παραβολή για τον πλούσιο και το φτωχό Λάζαρο. Παρόλα αυτά όμως, οι μωρές παρθένες πηγαίνουν αφώτιστες και σκοτεινές, χωρίς λάδι στο λυχνάρι τους, χτυπούν τις πύλες και φωνάζουν: «Κύριε, Κύριε, άνοιξε μας!». Τότε ο ίδιος ο Κύριος τους δίνει μία φρικτή απάντηση: «Πηγαίνετε», τους λέει, «δε σας γνωρίζω. Δε μπορείτε να δείτε το Νυμφίο, γιατί δεν έχετε για προίκα σας την ελεημοσύνη».

Έτσι η παραβολή των δέκα παρθένων ορίστηκε απ’ τους θεοφόρους Πατέρες να αναγιγνώσκεται σήμερα, για να μας διδάξει ότι πρέπει να βρισκόμαστε πάντοτε σε εγρήγορση κι ότι πρέπει να ετοιμαστούμε για να συναντήσουμε τον αληθινό Νυμφίο της ψυχής μας. Μάλιστα μας λέει ότι αυτό θα το πετύχουμε μόνο με τις καλές μας πράξεις και κυρίως με την ελεημοσύνη, γιατί μας είναι άγνωστη η ημέρα και η ώρα του θανάτου μας.

Το ίδιο και την προηγούμενη μέρα, τη Μεγάλη Δευτέρα, με το παράδειγμα του πάγκαλου Ιωσήφ μας διδάσκουν οι «Άγιοι Πατέρες να επιδιώκουμε την εγκράτεια και τη σωφροσύνη. Κι ακόμα με την παραβολή της άκαρπης συκιάς που διαβάζεται κι αυτή τη Μεγάλη Δευτέρα, μας παροτρύνουν να ποθούμε κυρίως τους πνευματικούς καρπούς. Γιατί όποιος τυχόν κατορθώσει μία αρετή -έστω μεγάλη- αλλά δε φροντίσει και για τις άλλες και ιδίως για την ελεημοσύνη, δε μπορεί να μπει μαζί με το Χριστό στην αιώνια ανάπαυση και γυρίζει πίσω ντροπιασμένος. Και τίποτα δεν είναι πιο λυπηρό και πιο ντροπιαστικό από μία «παρθένο» που νικιέται απ’ τον έρωτα των χρημάτων.

Ἀλλ᾿ ὦ Νυμφίε Χριστέ, μετὰ τῶν φρονίμων ἡμᾶς συναρίθμησον Παρθένων, καὶ τῇ ἐκλεκτῇ σου σύνταξον ποίμνῃ, καὶ ἐλέησον ἡμᾶς. Ἀμήν.

Ιερομ. Ιερώνυμος Δελημάρης, Τί γιορτάζουμε από το Τριώδιο έως την Πεντηκοστή; Τα συναξάρια του Τριωδίου και του Πεντηκοσταρίου σε απλή γλώσσα, 1η έκδ. Αδελφότης Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Ναυπάκτου, Ναύπακτος, 2001.