«ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΟΙ ΑΝΤΙΛΑΛΟΙ»

Κυριακή 13 Ὀκτωβρίου 2019 

Δ΄ Λουκᾶ (Λουκᾶ η΄ 5-15)

Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,

Ἡ σημερινή Κυριακή συνδυάζει ἀπό τήν μιά μεριά τήν τιμή τῶν Πατέρων τῆς (Ζ΄) Ἑβδόμης Οἰκουμενικῆς Συνόδου, ἡ ὁποία συγκλήθηκε στήν Νίκαια τό 787 μ.Χ. καί ἀπό τήν ἄλλη τήν περίφημη παραβολή τοῦ Σπορέως στή θέση τοῦ εὐαγγελικοῦ ἀναγνώσματος.

Καί τοῦτο διότι οἱ Πατέρες κάθε ἐποχῆς ἀποτελοῦν τούς σπορεῖς τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ στίς καρδιές τῶν ἀνθρώπων. Ἀντιλαμβανόμαστε λοιπόν, πόσο ἰσχύει τοῦτος ὁ συλλογισμός, ὅταν ὁμιλοῦμε γιά τούς ἁγίους Πατέρες, οἱ ὁποῖοι συγκρότησαν τίς κατά καιρούς Οἰκουμενικές Συνόδους μέ σκοπό νά διερμηνεύσουν, νά ὁριοθετήσουν καί νά ἐξηγήσουν τήν πίστη καί τήν ζωή τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας μας, ἐπί τῇ βάσει τῆς Ἀλήθειας, πού μᾶς ἀπεκάλυψε ὁ Κύριος Ἰησοῦς Χριστός μέ τήν ἐνανθρώπηση καί τήν θεϊκή Του διδασκαλία.

Τό κύριο ἔργο τῆς Ζ΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου ἀφοροῦσε στήν προσκύνηση καί ἀναστύλωση τῶν ἱερῶν εἰκόνων, ὅπως πανηγυρικά θυμόμαστε κατά τήν Α΄ Κυριακή τῶν Νηστειῶν, Κυριακή τῆς Ὀρθοδοξίας. Στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μας οἱ ἱερές εἰκόνες ἀνέκαθεν κατεῖχαν περίοπτη θέση. Μάλιστα καί ἡ λατρεία μας λέγεται ἐποπτική, πού σημαίνει πώς ἡ ὅραση, ἡ θέα δηλαδή τῶν λειτουργικῶν δρωμένων ἔχει τό σημαντικότερο καί πλέον σπουδαῖο ρόλο. Οἱ ἱερές εἰκόνες ὅμως πολεμήθηκαν πολύ καί ἄδικα τήν περίοδο τῆς εἰκονομαχίας. Καί παρά τό ὅτι τά ἐπιχειρήματα τῶν εἰκονομάχων δέν ἄντεξαν στήν ἀντιρρητική θεολογία, πού ἐξέφρασαν οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μέ πρῶτο τόν Ἅγιο Ἰωάννη τόν Δαμασκηνό, ἐντούτοις μέχρι καί σήμερα πολλοί αἱρετικοί καί ἐκκλησιομάχοι τά χρησιμοποιοῦν, χαρακτηρίζοντας ἀκόμη καί ὡς εἰδωλολάτρες τούς Ὀρθοδόξους Χριστιανούς, ἐπειδή προσκυνοῦμε τίς ἱερές εἰκόνες.

Μέ βάση τήν θεολογία τῶν Πατέρων τῆς Ζ΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου ἀναφέρουμε ἐπιγραμματικά, ὅτι:

Α) Οἱ ἱερές εἰκόνες δέν εἶναι εἴδωλα, διότι ἀπεινονίζουν ὑπαρκτά πρόσωπα, ἐνῶ τά εἴδωλα ἀπεικονίζουν ἀνύπαρκτες, ψεύτικες μορφές, πού ἀποτελοῦν φανταστικό προϊόν μυθοπλασίας.

Β) Ἡ προσκύνηση τῆς ἱερᾶς εἰκόνας ἀποδίδει τιμή στό εἰκονιζόμενο πρόσωπο καί ὄχι στήν ὕλη ἀπό τήν ὁποία εἶναι φτιαγμένη. Ἤδη πολύ πρίν τήν Ζ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο ὁ Μέγας Βασίλειος (4ος αἰώνας), θεμελιώνοντας πρώϊμα κατά κάποιον τρόπο τήν θεολογία τῆς Συνόδου, λέει: «Ἡ τῆς εἰκόνος τιμὴ ἐπὶ τὸ πρωτότυπον διαβαίνει.» (De spiritu sancto 18.45.20).

Γ) Μέσα ἀπό τήν Ἁγία Γραφή λαμβάνουμε παραδείγματα γιά τήν τιμή τῶν ἱερῶν εἰκόνων. Ἀρκεῖ μόνον νά σκεφθοῦμε, πώς ἡ Παλαιά Διαθήκη ἔχει πολλές εἰκονικές παρομοιώσεις καί προτυπώσεις, ἀλλά καί παραστατικές ἐξεικονίσεις γεγονότων τῆς θείας Οἰκονομίας, ἡ πραγματοποίηση τῶν ὁποίων ἔλαβε χώρα στούς χρόνους τῆς Καινῆς Διαθήκης. Ἡ φλεγομένη καί μή καιομένη βάτος, πού προεικονίζει τήν ἀειπαρθενία τῆς Θεοτόκου. Ἡ τριήμερη παραμονή τοῦ Ἰωνᾶ στήν κοιλιά τοῦ κήτους, πού προεικονίζει τήν τριήμερη ταφή καί ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ. Ἡ κιβωτός τοῦ Νῶε ὡς προεικόνιση τῆς Ἐκκλησίας καί ἄλλα. Ἀλλά καί μέσα στήν Καινή Διαθήκη ξεκάθαρα ὁ Χριστός ἀναφέρει: «ὁ ἑωρακώς ἐμέ, ἑώρακε τόν Πατέρα» (Ἰωαν. ιδ 9) , ἐνῶ καί ὁ ἀπόστολος Παῦλος γράφει πρός τούς Κολοσσαεῖς ὅτι ὁ Χριστός εἶναι «εἰκὼν τοῦ Θεοῦ τοῦ ἀοράτου, πρωτότοκος πάσης κτίσεως»(α 15)

Ἄρα ἡ πολεμική ἐναντίον τῶν εἰκόνων δέν μάχεται τίς ὑλικές εἰκόνες, ἀλλά τόν ἴδιο τόν ἄνθρωπο, τήν κατ’ ἐξοχήν εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ καί κατ’ εἰκόνα Θεοῦ δημιουργημένο.

Καί ὅπως κάθε ὑλική εἰκόνα ἀπολαμβάνει τῆς τιμῆς καί τῆς φροντίδος μας, ἔτσι ὀφείλουμε νά φροντίζουμε καί τήν εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ, πού φέρει ὁ καθένας στήν καρδιά του. Σέ αὐτό τό σημεῖο ἔγκειται καί ἡ προσφορά τῶν Ἁγίων Πατέρων, ἀλλά ὅπως ἐλέχθη καί τῶν Πατέρων κάθε ἐποχῆς. Διότι οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας ἐκεῖνοι μέ τόν λόγο καί τό ἔργο τους, μέσα ἀπό τό κήρυγμα τοῦ θείου Λόγου καί τήν μυστηριακή ζωή τῆς Ἐκκλησίας συμβάλλουν στήν φροντίδα τῆς εἰκόνος τοῦ Χριστοῦ καί στήν πνευματική ἀκτινοβολία καί καρποφορία της.

Ἡ γνώση τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ ἀποτελεῖ πρώτιστο καθῆκον μας.

Ἀρκετοί Ἀδελφοί δυσκολεύονται νά ἀναγνωρίσουν, πώς εἶναι εἰκόνες Χριστοῦ, διότι ἀγνοοῦν τόν λόγο Του, δέν γνωρίζουν ἐπαρκῶς τό θέλημά Του, ἀλλ’ οὔτε καί τόν τρόπο τῆς ζωῆς, ὅπως Ἐκεῖνος μᾶς διδάσκει. Ὑπάρχουν ἄνθρωποι, οἱ ὁποῖοι δυστυχῶς ποτέ τους δέν διάβασαν τήν Ἁγία Γραφή, ἤ ἔστω μόνο τήν Καινή Διαθήκη. Μέ ἀποτέλεσμα νά ἀρκοῦνται σέ ἕνα Χριστό, ὅπως τόν ἔμαθαν, συνήθως ἐλλιπῆ καί ἐκκοσμικευμένο, πού ὄχι μόνον δέν σώζει, ἀλλά διατηρεῖ χλιαρή τήν πίστη καί ἐπιφανειακή τήν ἐν Χριστῷ ζωή.

Ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ σπέρνεται ἁπλόχερα, ἀπό τούς λειτουργούς τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας μας.

Μέσα ἀπό τό κήρυγμα στή διάρκεια τῆς θείας Λειτουργίας Κυριακῶν ἤ Ἑορτῶν, τό ὁποῖο εἶναι ἀναγκαῖο, ὡς κύριο συστατικό τῶν λατρευτικῶν συνάξεων, ἤδη ἀπό τά χρόνια τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων, «ἦσαν δὲ προσκαρτεροῦντες τῇ διδαχῇ τῶν ἀποστόλων καὶ τῇ κοινωνίᾳ καὶ τῇ κλάσει τοῦ ἄρτου καὶ ταῖς προσευχαῖς.» (Πραξ. β 42).

Μέσα ἀπό τά Κατηχητικά Σχολεῖα τῶν Ἐνοριῶν μας.

Μέσα ἀπό τίς κατά τόπους Κατηχητικές Συνάξεις Μελέτης Ἁγίας Γραφῆς.

Μέσα ἀπό τίς τακτικές ἤ ἔκτακτες Ὁμιλίες κατήχησης στήν Ὀρθόδοξη πίστη καί ζωή.

Μέσα ἀπό τήν ἐνσυνείδητη συμμετοχή στήν ἱερουργία τῶν Μυστηρίων, ἰδίως τῆς μετανοίας καί ἐξομολογήσεως καί τῆς θείας Εὐχαριστίας.

Βέβαια, ὅπως λέει ὁ Κύριος στήν παραβολή, ὁ σπόρος δέν ριζώνει παντοῦ ἐξαιτίας τῆς ἰδιομορφίας τοῦ ἐδάφους. Ἀλλοῦ εἶναι σκληρός ὁ τόπος καί τόν σπόρο τόν τρῶνε τά πουλιά, ἀλλοῦ τα ἀγκάθια τόν καταπνίγουν, ἀλλοῦ εἶναι πέρασμα καί δέν φυτρώνει, ἐνῶ στήν καλλιεργημένη γῆ ὁ ἕνας σπόρος φέρνει πολύ καρπό.

Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,

Ἔχουμε χρέος καί εὐθύνη ἀπέναντι στούς γονεῖς καί τά παιδιά μας, τήν κοινωνία, τήν πατρίδα καί τόν τόπο μας καί κυρίως στόν ἑαυτό μας νά κάνουμε εὔφορη γῆ τήν καρδιά μας γιά νά καρποφορεῖ ὁ λόγος του Θεοῦ, ὥστε ὁ καθένας μας, ὡς ζῶσα εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ, νά λάμπει καί νά φωτίζει τήν ζωή μας στό δρόμο τῆς σωτηρίας μας. Ἀμήν.

ΠΗΓΗ