Τελώνης καί Φαρισαῖος

Ἁγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς

Πόσο εὔκολο τρόπο διάλεξε γιά νά σωθεῖ ὁ Φαρισαῖος! Εὐκολότερο κι ἀπὸ τὸν πιὸ εὔκολο τρόπο πού ὁδηγεῖ στήν καταστροφή! Ἀπ’ ὅλες τίς ἐντολές πού ἔδωσε ὁ Θεὸς στούς ἀνθρώπους, μέσω τοῦ Μωυςῆ, αὐτός διάλεξε τίς δύο εὐκολότερες. Στήν πραγματικότητα ὅμως δέν τηρεῖ καμιά. Ὁ Θεὸς δέν ἔδωσε τίς δύο αὐτὲς ἐντολὲς ἐπειδὴ ὁ ἴδιος εἶχε ἀνάγκη νά νηστεύουν καὶ νά δίνουν τὸ δέκατο τῆς περιουσίας τους οἱ ἄνθρωποι. Αὐτὸ εἶναι τὸ μόνο πού δὲν χρειάζεται ὁ Θεός. Δέν ἔδωσε τίς ἐντολὲς αὐτὲς στούς ἀνθρώπους σὰν αὐτοσκοπό, ἀλλὰ – ὅπως καί τίς ἄλλες ἐντολὲς- γιά νά καρποφορήσουν στήν ταπείνωση, στήν ὑπακοὴ στόν Θεό, στήν ἀγάπη γιά Ἐκεῖνον καὶ γιά τὸν ἀνθρωπο.

Μέ λίγα λόγια, τὶς ἐντολὲς ὁ Θεός τίς ἔδωσε γιά νά διεγείρουν, νά μαλακώσουν καὶ νά φωτίσουν τίς καρδιὲς τῶν ἀνθρώπων.Ὁ Φαρισαῖος τηροῦσε τίς ἐντολὲς χωρὶς σκοπό. Νήστευε κι ἔδινε τὸ δέκατο τῆς περιουσίας του, ἀλλὰ μισοῦσε τοὺς ἄλλους, τοὺς περιφρονοῦσε, στάθηκε μέ ἀλαζονεία μπροστὰ στόν Θεό. Παρέμεινε ἕνα ἄκαρπο δέντρο. Ὁ καρπὸς δέν ἔγκειται στήν νηστεία, ἀλλὰ στήν καρδία.Ὁ καρπὸς δέν προκύπτει ἀπὸ τήν συγκεκριμένη ἐντολὴ ἀλλ’ ἀπὸ τὴν καρδία. Ὅλες οἱ ἐντολὲς κι ὅλοι οἱ νόμοι ὑπάρχουν γιά νά βελτιώνουν τὴν καρδία. Νά τήν θερμαίνουν, νά τήν φωτίζουν, νά τὴν ποτίζουν, νά τὴν περιχαρακώνουν, νά τήν σπέρνουν, νά τὴν καλλιεργοῦν. Κι ὅλ’ αὐτὰ μόνο καὶ μόνο γιά νά καρποφορήσει ὁ ἀγρὸς τῆς καρδίας, ν’ ἀνάπτυχθεῖ καὶ νά ὡριμάσει ὁ καρπός.

Ὅλα τὰ καλὰ ἔργα εἶναι μέσα, δέν εἶναι σκοπός· εἶναι ἡ μέθοδος, ὄχι ὁ καρπός. Σκοπός εἶναι ἡ καρδία πού φέρει τὸν καρπό.

Ὁ Φαρισαῖος μέ τὴν προσευχὴ του δέν πέτυχε τὸν ἐπιδιωκόμενο σκοπό. Δέν ἀποκάλυψε τὸ κάλλος τῆς ψυχῆς του, ἀλλὰ τὴν ἀσχήμια της. Δὲν φανέρωσε τὴν ὑγεία του, ἀλλὰ τὴν ἀρρώστια. Ὁ Χριστὸς θέλησε μέ τὴν παραβολὴ αὐτὴ νά μᾶς δείξει πώς, ὄχι μόνο ὁ συγκεκριμένος Φαρισαῖος, ἀλλὰ τὸ σύνολο τῶν Φαρισαίων ἐκείνη τὴν ἐποχὴ ἤθελε νά ἐξουσιάζει τὸν ἰσραηλιτικὸ λαό. Θέλησε μέ τὴν παραβολὴ Του ὁ Κύριος νά μᾶς δείξει πώς ἡ διεστραμένη εὐσέβεια κι ὁ πλανεμένος φαρισαϊσμός ἀνήκουν καὶ σὲ μᾶς, σὲ ὅλες τίς γενιὲς τῶν χριστιανῶν μέχρι τίς μέρες μας. Δέν ὑπάρχουν σήμερα ἀνάμεσά μας χριστιανοὶ πού προσεύχονται στόν Θεό μέ τὸν ἴδιο τρόπο, ὅπως ὁ Φαρισαῖος; Δέν εἶναι πολλοὶ αὐτοί πού ἀρχίζουν τὴν προσευχὴ τους μέ κατηγορίες καὶ μομφὲς κατὰ τοῦ πλησίον τους καὶ τελειώνουν μέ αὐτοεγκωμιασμούς; Δέν εἶναι πολλοὶ ἐκεῖνοι πού στέκονται μπροστὰ στόν Θεὸ ὡς δανειστὲς μπροστὰ στόν ὀφειλέτη τους; Δὲν λένε πολλοὶ ἀπὸ μᾶς, «Θεέ μου, ἐγὼ νηστεύω, πηγαίνω στήν ἐκκλησία, πληρώνω τοὺς φόρους μου, κάνω δωρεὲς στήν ἐκκλησία· δέν εἶμαι σὰν τοὺς ἄλλους ἀνθρώπους ἐγώ, σὰν τοὺς ἅρπαγες καὶ τοὺς συκοφάντες, σὰν τοὺς ἀπίστους καὶ τοὺς μοιχούς. Αὐτοί μέ στενοχωροῦν. Ἐσύ, τὶ κάνεις, Θεέ μου; Γιατὶ δέν τοὺς ἀφανίζεις αὐτούς, γιατὶ δέν ἐπιβραβεύεις ἐμένα γιά ὅλ’ αὐτὰ πού κάνω γιά Σένα; Δὲν βλέπεις, Θεέ, πόσο ἁγνὴ εἶναι ἡ καρδία μου, πόσο ὑγιὴς εἶναι ἡ ψυχή μου;».

Πρέπει νά ξέρεις πώς, ὅπως λέει ὁ ὅσιος Μάξιμος, «ὁ Θεὸς δέν μπορεῖ νά σὲ ἐξαπατήσει, μὰ οὔτε καὶ σὺ Ἐκεῖνον. Ὅλοι κάνουν τὸν σταυρὸ τους, μὰ δέν προσεύχονται ὅλοι». Ὁ Φαρισαῖος εἶναι «Ἀβραὰμ ὡς πρὸς τήν γενειάδα του, μὰ Χάμ ὡς πρὸς τὰ ἔργα του».

Μ’ αὐτὸν τὸν τρόπο μιλοῦν οἱ Φαρισαῖοι. Κι ὁ Θεὸς τοὺς ἀκούει καὶ τοὺς στέλνει πίσω κενούς, ἄδειους. Τοὺς ἀπαντᾶ: «Δέν ἀναγνωρίζω τὴν περιγραφή πού κάνετε στόν ἑαυτὸ σας». Στήν τελικὴ κρίση θὰ τοὺς πεῖ: «Οὐκ οἶδα ὑμᾶς». Δέν σᾶς ξέρω. Ὁ Θεὸς δέν ἀναγνωρίζει τοὺς φίλους Του ἀπὸ τὰ λόγια τους, ἀλλ’ ἀπό τίς καρδιὲς τους. Μέ τὸν ἴδιο ἀκριβῶς τρόπο πού δέν ἐκτιμᾶ τήν συκιὰ ἀπὸ τὰ φύλλα της, ἀλλ’ ἀπὸ τοὺς καρποὺς της.