Κυριακή ΙΕ' Λουκά

† Αρχιμανδρίτη Ανανία Κουστένη

Οἱ Τρεῖς Ἱεράρχαι εἰς τὸν Κ΄ αἰῶνα

Οι Τρείς Ιεράρχαι φωτισταί των Ελλήνων και του Κόσμου

Δεκάτη πέμπτη Κυριακή του Λουκά σήμερα, αγαπητοί, η λεγομένη του Ζακχαίου, και Σύναξη, δηλαδή κοινός εορτασμός, των Τρίων μεγάλων Ιεραρχών και Οικουμενικών Διδασκάλων Βασιλείου του Μεγάλου, Γρηγορίου του Θεολόγου και Ιωάννου του Χρυσοστόμου. Η Εκκλησία μας, τιμώντας τους Ιεράρχες, διαβάζει σήμερα στη Θεία Λειτουργία για το Ευαγγέλιο του εορτασμού των και όχι την περικοπή του Ζακχαίου.

Οι Τρείς Ιεράρχαι ετίμησαν την Εκκλησία με την ένθεη βιοτή τους, την έξοχη δράση τους και τα σοφά τους συγγράμματα, γι΄ αυτό και βρίσκονται στην κορυφή. Τους αγάπησαν οι αιώνες, και μάλιστα στα Βυζαντινά χρόνια, τον ενδέκατο αιώνα, επί αυτοκράτορα Αλεξίου του Α΄ του Κομνηνού (1081-1118 μ.Χ.), οι σοφοί και οι λόγιοι της Κωνσταντινουπόλεως διαιρέθηκαν σε τρείς ομάδες. Η κάθε μια  τους υποστήριζε έναν Ιεράρχη και υποβάθμιζε τους άλλους δύο. Και αυτό έφτασε και στη βάση, στο λαό, και χωρίστηκε ο λαός στους Ιωαννίτες, Βασιλίτες και Γρηγοριάτες.

Και τότε επενέβη ο ουρανός φανερώθηκαν οι Τρείς Ιεράρχαι στον Μητροπολίτη Ευχαΐτων άγιο Ιωάννη τον Μαυρόποδα, στην αρχή ένας –ένας και ύστερα όλοι μαζί, και του εξέφρασαν τη θλίψη και τη λύπη τους γι΄ αυτό τον χωρισμό, γι΄ αυτή την αντιπαλότητα. Και του είπαν πως «εμείς οι τρείς είμαστε ένα, και ο καθένας στην εποχή του έδρασε όπως τον φώτισε ο Θεός και όπως χρειζότανε για να οφεληθούν οι Χριστιανοί και οι άνθρωποι». Και του είπαν να συστήσει μια εορτή κοινή, μια σύναξη που να γιορτάζουν και οι τρείς μαζί. Και να πει στον κόσμο να έχει ενότητα και αγάπη, και να τους τιμά σαν να είναι ένας. Και όποιος τους τίμα και τους πανηγυρίζει, θα έχει την ιδιαίτερη εύνοια και την αγάπη και την προστασία τους.  

Εκείνοι έφεραν στην ανθρωπότητα και στην Εκκλησία ό,τι καλύτερα. Εξεχριστιάνισαν τον Ελληνισμό, κι έκαμαν, όπως θα έλεγε και ο άγιος Κοσμάς, ο μεγάλος διάδοχος τους, ο Αιτωλός, ελληνική την Εκκλησία, και απέβησαν προστάται των ελληνοχριστιανικών γραμμάτων. Είναι «οι μετά τους δώδεκα τρείς Απόστολοι», κατά τον άγιο Ιωάννη των Ευχαΐτών, στον ύμνο του Εσπερινού.

Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας η εορτή των ήταν και Εθνική εορτή. Κι έχοντας το λάβαρό τους οι Μαθηταί και οι διδάσκαλοι των κρυφών σχολειών, πήγαιναν την ήμερα εκείνη στην Εκκλησία και εόρταζαν και την Ορθοδοξία και το σκλαβωμένο Ελληνισμό, και έπαιρναν θάρρος και δύναμη. Αργότερα, σαν ελευθερώθη η πατρίδα μας, καθιέρωσε την εορτή των Τριών Ιεραρχών ως εορτή των ελληνοχριστιανικών γραμμάτων και τη γιορτάζει μέχρι σήμερα.

Και σήμερα, που τόσες δυσκολίες έχουμε, όπως και στον αιώνα που έζησαν εκείνοι, χρειαζόμαστε πάρα πολύ τη συνδρομή και τη βοήθεια των Τριών Ιεραρχών. Εκείνοι είναι μαζί μας και μας εμπνέουν. Ένα χρειάζεται· να έλθουμε κι εμείς κοντά τους. Να μιμηθούμε, όσο μπορούμε, την αγιασμένη ζωή τους, την έξοχη δράση τους, και να διαβάζουμε τα ιερά συγγράμματα, μέσα απ΄τα οποία μας μιλούν και μας λένε τόσα πολλά, και μας φέρνουν από τη γη στον ουρανό και από την εδώ κατάσταση στην αιώνια Βασιλεία.

Ας ευλογούν οι Τρείς Ιεράρχαι τους διδασκάλους και μαθητάς των σχολείων της πατρίδος μας και όλου του κόσμου, και ας μας εμπνέουν και ας μας σκεπάζουν. Χρόνια Πολλά στους εορτάζοντες, και η χάρη τους ας είναι μαζί με όλους μας.

† Αρχιμανδρίτη Ανανία Κουστένη (2009). ΤΟ ΚΗΡΥΓΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ, ΤΟΜΟΣ Γ΄, Ακίνητες εορτές και μνήμες αγίων που συμπίπτουν ημέρα Κυριακή, Λευκωσία: Περιοδικό «Ακτή», σελ. 97-100.

ΠΗΓΗ