ΚΥΡΙΑΚΗ 30 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ

Μνήμη τῶν ἐν Ἁγίοις Πατέρων ἠμῶν μεγάλων Ἱεραρχῶν καί ΟἰκουμενικῶνΔιδασκάλων, Βασιλείου τοῦ Μεγάλου, Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου καί Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου.

Σήμερα ἡ ἐκκλησία μας τιμᾶ μέ κάθε λαμπρότητα τήν μνήμη τριῶν ἐκ τῶν κορυφαίων Πατέρων της. Τριῶν μεγίστων φωστήρων τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ, ὅπως ἀναφέρεται στό ἀπολυτίκιο τῆς ἑορτῆς.

Ὁ Μέγας Βασίλειος γεννήθηκε στήν Νεοκαισάρεια τοῦ Πόντου τό 330, ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ἐπίσης τό 330 στήν Ἀριανζό τῆς Καππαδοκίας καί ὁ Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος στά μέσα τοῦ αἰώνα στήν Ἀντιόχεια. Οἱ Ἅγιοι Βασίλειος καί Γρηγόριος ἦταν τέκνα Ἐπισκόπων. Ἔλαβαν πλούσια παιδεία στά μεγάλα μορφωτικά γιά τήν ἐποχή κέντρα, τήν Ἀθήνα, τήν Κωνσταντινούπολη, τήν Ἀλεξάνδρεια καί τήν Ἀντιόχεια. Θαύμαζαν τούς Ἀρχαίους Ἕλληνες ἐπιστήμονες καί ἔκαναν τήν γνώση τους κτῆμα δικό τους. Μελέτησαν τήν ἀρχαιοελληνική φιλοσοφία καί τήν χρησιμοποίησαν ὥστε νά πολεμήσουν κάθε ἀμφιβολία γιά ὑποβάθμιση τῆς περί Θεοῦ ἀντίληψης τῆς ἐκκλησίας. Μεγάλη καί ἡ συμβολή τῆς διδασκαλίας τους στήν ἀντιμετώπιση τῆς Τριαδολογικῆς – Χριστολογικῆς αἵρεσης τοῦ Ἀρειανισμοῦ.

Μετά τίς σπουδές τους δέν ἀναζήτησαν τήν κοσμική ἐξουσία καί τά ὑψηλά ἀξιώματα, κάτι πού τούς ἐξασφάλιζε ἡ πλούσια μόρφωσή τους, ἀλλά ἀποφάσισαν καί οἱ τρεῖς νά ἀκολουθήσουν τό δρόμο τοῦ μοναχισμοῦ. Χειροτονήθηκαν Ἐπίσκοποι, ὁ Βασίλειος Καισαρείας ἐνῶ ὁ Γρηγόριος καί ὁ Ἰωάννης Κωνσταντινούπολης. Τά ἔργα τους εἶναι διαχρονικά καί ἀποτελοῦν παρακαταθήκη ἕως σήμερα, θεωροῦνται δέ ὡς μεγάλοι παιδαγωγοί τόσο ἀπό τήν διδασκαλία τους ὅσο καί ἀπό τόν χριστιανικό τους βίο.

Σημαντική θέση στά ἔργα τους κατέχει τό ζήτημα τῆς εὐχαριστιακῆς ἀναφορᾶς τῆς ὕπαρξης τοῦ ἀνθρώπου στό θεό. Ἡ διδασκαλία τους ὅμως δέν μένει ἁπλά γραμμένη στά ἔργα τους ἀλλά γίνεται τρόπος ζωῆς τους.

Ἔκαναν πράξη τά ὅσα δίδαξαν, ἡ ἀναφορά τῆς ὕπαρξής τους στό Θεό, ἐκφράζεται μέσα ἀπό τόν λόγο καί τό ἔργο τους. Σημαντική ὑπῆρξε καί ἡ φιλανθρωπική τους δράση. Ὁ Μέγας Βασίλειος ὀργάνωσε τήν κοινοβιακή μοναστική ζωή καί ἔκτισε τήν «Βασιλειάδα», ἕνα συγκρότημα εὐαγῶν ἱδρυμάτων.

Ἡ κοσμική ἐξουσία τῆς ἐποχῆς ἔβλεπε στήν διδασκαλία τῶν Τριῶν Πατέρων ἕναν ἐχθρό. Ὁ Μέγας Βασίλειος πολεμήθηκε ἀπό τόν ἀρειανόφρονα αὐτοκράτορα Οὐάλη. Τά λόγια τοῦ Ἁγίου ἦταν: καμία ὑποχώρηση ἤ παραχώρηση δέ χωρᾶ ὅταν τό κριτήριο εἶναι ἡ Ἀλήθεια.

Ὁ Γρηγόριος ἄν καί δέχτηκε μεγάλες ἐπιθέσεις ἀκόμα καί μέσα ἀπό τόν χῶρο τῆς ἐκκλησίας, μέχρι καί ἀπόπειρα δολοφονίας ἔγινε ἀπέναντί του, δέν σταμάτησε μέχρι τό τέλος νά στηρίζει τήν ὀρθοδοξία. Ὁ Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος πέθανε στήν ἐξορία γιατί ἄσκησε κριτική στά κακῶς κείμενα ἐκείνης τῆς ἐποχῆς καί ἦρθε σέ ἀνοιχτή ρήξη μέ τήν αὐτοκράτειρα Θεανώ.

Οἱ τρεῖς Μεγάλοι Πατέρες μέσα ἀπό τόν βίο καί τό ἔργο τους προσφέρουν διαχρονικά τό πρότυπο ζωῆς τοῦ ἀνθρώπου, ἐκεῖνο τοῦ Ἁγίου. Ἡ γνώση ἦταν τό μέσο γιά τήν αὔξηση τῆς ἐμπειρίας τῆς ἀλήθειας μέ τή δύναμη τοῦ φωτισμοῦ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καί ὄχι ὁ σκοπός. Δέν προσκολλήθηκαν στήν γνώση ἀλλά τήν εἶδαν χρηστικά γιά τό καλό του ἀνθρώπου. Ὁ σκοπός τῆς παιδείας γιά τούς Πατέρες δέν περιορίζεται στήν γνώση ἀλλά εἶναι ἡ σωστική πορεία ἀπό τό κάτ’ εἰκόνα στό κάθ’ ὁμοίωση. Δέν εἶναι θεωρία ἀλλά πράξη. Δέν ὑπάρχει Ὀρθοδοξία στήν ζωή τοῦ ἀνθρώπου χωρίς Ὀρθοπραξία, ἡ θεωρία εἶναι κενή ἀξίας χωρίς τήν πράξη. Στήν ζωή τῶν τριῶν Πατέρων ἀλλά καί ὅλων των Ἁγίων της ἐκκλησίας μας δέν ὑπῆρξε ποτέ διαχωρισμός μεταξύ θεωρίας καί πράξης.

Ὁ Ἰησοῦς Χριστός μέ τόν Λόγο του καί τήν σταυρική του Θυσία προσέφερε τήν μεγαλύτερη παιδαγωγία καθώς καί ὅλοι οἱ Ἅγιοι πού ἐντάχθηκαν στό Σῶμα τῆς Θριαμβεύουσας Ἐκκλησίας, μιμούμενοι τόν Θεάνθρωπο. Ἡ παιδεία ἀφορᾶ τήν καταξίωση τοῦ ἀνθρώπου στήν πορεία του πρός τήν θέωση.

Ἅς ἀναλογιστοῦμε ὅλοι μας τούς Τρεῖς Μεγάλους Πατέρες καί νά ξεκινήσουμε ἀπό σήμερα νά κάνουμε πράξη τά λόγια τοῦ κορυφαίου Ἀποστόλου Παύλου: «Μιμηταί μου γίνεσθε, καθὼς κἀγὼ Χριστοῦ» (Α΄ Κορ. 11,1).

π.. Βασίλειος Ντίνος

ΠΗΓΗ