ΚΥΡΙΑΚΗ 16 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2025

ΜΑΤΘΑΙΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗ

(Ματθ. θ΄ 9-13) (Ρωμ. ι΄ 11- ια΄ 2)

Η μεγαλειώδης κλήση

«Ἀκολούθει μοι»

Η ευαγγελική περικοπή που ακούσαμε σήμερα περιγράφει την κλήση του Ματθαίου από τον ίδιο τον Χριστό και ξεδιπλώνει το σκηνικό του γεύματος που ακολούθησε στο σπίτι του. Ένα γεγονός που συνδέεται αβίαστα με την εορτή του αποστόλου και ευαγγελιστή Ματθαίου. Γι’ αυτό το λόγο έγινε και η επιλογή. Περιγράφει την κλήση του Ματθαίου από τον Ιησού. Η μνήμη του στις 16 Νοεμβρίου, τον τιμά ως τον πρώτο που έγραψε Ευαγγέλιο και ως παράδειγμα του μετανοημένου αμαρτωλού, που κλήθηκε να γίνει Απόστολος, αποδεικνύοντας έμπρακτα την αγάπη του Χριστού προς όλους τους ανθρώπους.

Η συγκεκριμένη μάλιστα περικοπή, αποτελεί τον πυρήνα της εορτής, όπως τόσο αυθεντικά και ζωντανά ξεδιπλώνει τα σκηνικά που την συνθέτουν. Ν’ αναφερθούμε πρώτα στο γεγονός της κλήσης. Ο Ιησούς, περπατώντας, είδε τον Ματθαίο (ο οποίος ονομαζόταν και Λευί) να κάθεται στο τελωνείο και τον προέτρεψε: «Ἀκολούθει μοι» (Ματθ. θ΄9). Ο Ματθαίος ήταν τελώνης, ένα επάγγελμα που θεωρείτο μιασμένο και αμαρτωλό και κατ’ επέκταση απεχθές από τους Ιουδαίους. Η άμεση ανταπόκρισή του και η εγκατάλειψη του επαγγέλματός του, σύμφωνα με την περιγραφή, υποδηλώνουν την δύναμη της κλήσης του Χριστού. Ήταν κάτι το ξεχωριστό. Αυτό γιατί το ευλογημένο αυτό προσκλητήριο το απηύθυνε ο ίδιος ο Ιησούς.

Τέθηκε ακόμα και θέμα που αφορούσε το γεύμα με αμαρτωλούς. Αυτό συνέβη στο ίδιο το σπίτι του Ματθαίου, όπου παρευρέθηκαν πολλοί τελώνες και αμαρτωλοί μαζί με τον Ιησού και τους μαθητές του. Αυτό προκάλεσε την έντονη κριτική των Φαρισαίων, οι οποίοι δεν δίστασαν να φανερώσουν και τις δόλιες προθέσεις και διαθέσεις τους και κυρίως το ότι ήταν βυθισμένοι στο πέλαγος της υποκρισίας τους. Η απάντηση, όμως, του Ιησού, όπως συνέβαινε πάντοτε, ήταν αποστομωτική, αλλά συνάμα και μαστιγωτική: «Οὐ χρείαν ἔχουσιν οἱ ἰσχύοντες ἰατροῦ, ἀλλ’ οἱ κακῶς ἔχοντες» και «οὐ γὰρ ἦλθον καλέσαι δικαίους, ἀλλὰ ἁμαρτωλοὺς εἰς μετάνοιαν» (Ματθ. θ΄12-13).

Τα βαθύτερα μηνύματα και νοήματα

Το περιεχόμενο της περικοπής (Ματθαίου θ΄ 9-13), σε συνδυασμό με την εορτή του Ευαγγελιστή, αναδεικνύει βασικά θεολογικά και πνευματικά μηνύματα.

Το Έλεος του Θεού: Ο Χριστός ήρθε για να καλέσει τους αμαρτωλούς, δείχνοντας ότι η σωτηρία είναι πνευματική δωρεά σε όλους, ανεξάρτητα από το παρελθόν τους και σε ποια θέση βρίσκονται στο τώρα. Η κλήση ενός τελώνη (που ήταν και εισπράκτορας των ρωμαϊκών φόρων), αποτελεί ένα ισχυρό αλλά συνάμα και ηχηρό μήνυμα αποδοχής και συγχώρεσης.

Την Μετάνοια: Η ετοιμότητα του Ματθαίου να εγκαταλείψει αμέσως την προηγούμενη ζωή του και να ακολουθήσει τον Χριστό, αποτελεί πρότυπο μετανοίας και αλλαγής πορείας στη ζωή.

Την προτεραιότητα και σημαντικότητα του Ελέους: Η φράση «ἔλεος θέλω καὶ οὐ θυσίαν» (Ματθ. θ΄13, παραπομπή στην Παλαιά Διαθήκη), τονίζει ότι η αγάπη και το έλεος προς τον συνάνθρωπο είναι ανώτερα και ουσιαστικότερα από την όποια τυπική τήρηση των θρησκευτικών νόμων που καταντά και στείρα τυπολατρία και θρησκοληψία.

Θεμελιώδες γεγονός

Αναμφίβολα, η κλήση του Ματθαίου δεν είναι απλά ένα ιστορικό γεγονός, αλλά εμπεριέχει στο βάθος του βασικά πνευματικά νοήματα που φωτίζουν και αποκαλύπτουν την ουσία της χριστιανικής πίστης. Ακόμα και τον αυθεντικό χαρακτήρα του Ευαγγελίου που συνέγραψε ο ίδιος ο απόστολος του Χριστού.

Ειδικότερα, η σκηνή στο τελωνείο, όπου ο Ιησούς απευθύνεται στον Ματθαίο – ένα άνθρωπο που, λόγω του επαγγέλματος που ασκούσε ως τελώνης και συνεργάτης των ρωμαϊκών αρχών, θεωρείτο κοινωνικά απόβλητος και εθνικός καταδότης – καταρρίπτει και γκρεμίζει όλες τις κοινωνικές και θρησκευτικές διακρίσεις, όχι μόνο της εποχής αλλά και μέχρι σήμερα. Η επιλογή, μάλιστα, του Ματθαίου, αντί κάποιου «δικαίου», αποτελεί ιδανική εφαρμογή της φράσης: «Έλεος θέλω και ου θυσίαν».

Αυτό το ρητό από τον προφήτη Ωσηέ, το οποίο ο Ιησούς χρησιμοποίησε για ν’ απαντήσει στους Φαρισαίους, τονίζει ότι η πράξη της αγάπης και η συμπόνια είναι ανώτερες από την τυπική, άψυχη τήρηση του Νόμου. Η Θεία Δικαιοσύνη δεν εκδηλώνεται ως στεγνή τιμωρία, αλλά ως θείο έλεος που αποκαθιστά τη σωτηρία του αμαρτωλού. Η κλήση του Ματθαίου δείχνει ότι ο Χριστός δεν ήρθε για να επικυρώσει την θρησκευτική υπεροψία και υποκρισία, αλλά για να προσφέρει θεραπεία σε αυτούς που αναγνωρίζουν την πνευματική τους ασθένεια.

Ο Ευαγγελιστής

Η προηγούμενη ιδιότητα του Ματθαίου ως τελώνη (Λευί), είναι σημαντική και για το ίδιο το Ευαγγέλιό του. Ως φοροεισπράκτορας, ήταν λόγιος, εξοικειωμένος με τη γραφειοκρατία και την τήρηση αρχείων. Αυτό εξηγεί γιατί το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο είναι το πιο δομημένο και μεθοδικό από τα τρία Συνοπτικά. Περιέχει πέντε μεγάλους λόγους του Ιησού (όπως η περίφημη Επί του Όρους Ομιλία), που θυμίζουν τα πέντε βιβλία του Μωυσή, και δίνει ιδιαίτερη έμφαση στη συστηματική παρουσίαση της διδασκαλίας του. Απ’ αυτή την όψη, αποκτά και μια ιδιαίτερη και σημαντική αξία.

Επιπλέον, ως Ιουδαίος τελώνης, ο Ματθαίος είχε άμεση γνώση της Παλαιάς Διαθήκης. Το Ευαγγέλιό του χαρακτηρίζεται από την συνεχή αναφορά σε προφητείες («ἵνα πληρωθῇ τὸ ῥηθὲν ὑπὸ Κυρίου διὰ τοῦ προφήτου…»), αποδεικνύοντας ότι ο Ιησούς είναι ο αναμενόμενος Μεσσίας και εκπληρωτής του Νόμου και των Προφητών.

Μήνυμα μεταμόρφωσης

Η καθιέρωση της 16ης Νοεμβρίου ως ημέρας μνήμης του Αποστόλου και Ευαγγελιστή Ματθαίου, δεν τιμά απλώς τον απόστολο, αλλά αναδεικνύει τη δύναμη της προσωπικής μεταμόρφωσης και μετάνοιας. Ο τελώνης, που κάποτε ζούσε αποκλεισμένος από την κοινωνία του Θεού λόγω του πλούτου και της αμαρτίας του, γίνεται συγγραφέας του Λόγου του Θεού.

Αγαπητοί αδελφοί, η εορτή υπενθυμίζει στον κάθε άνθρωπο ότι κανένα παρελθόν δεν είναι τόσο σκοτεινό ώστε να αποκλείει τη σωτηρία και καμία ιδιότητα δεν είναι ανώτερη της κλήσης του Χριστού. Η άμεση ανταπόκριση του Ματθαίου στο «ακολούθει μοι», παραμένει διαχρονικό πρότυπο για κάθε ένα από εμάς που καλείται να εγκαταλείψει την «έδρα του τελώνη» – κάθε τι δηλαδή που τον χωρίζει από την πνευματική ζωή – και ν’ ακολουθήσει τον Χριστό. Ας το τολμήσουμε λοιπόν.

Χριστάκης Ευσταθίου,

Θεολόγος

ΠΗΓΗ