ΚΥΡΙΑΚΗ ΙΑ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ – 4 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2016

Ιερά Μητόπολις Σερβίων και Κοζάνης

ΚΥΡΙΑΚΗ ΙΑ´ ΜΑΤΘΑΙΟΥ

(Μτθ. ιη΄ 23-35)

Τό θέμα τῆς παραβολῆς πού ἀκούσαμε σήμερα ἀπό τό εὐαγγελικό ἀνάγνωσμα, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, εἶναι τά ὅρια τῆς συγχωρητικότητας καί τῆς ἀνοχῆς. Ἀφορμή γιά τήν παραβολή ἔδωσε ἕνα ἐρώτημα τοῦ Πέτρου πρός τό Χριστό: «Κύριε, πόσες φορές θά σφάλει σέ μένα ὁ ἀδελφός μου καί θά τόν συγχωρήσω; Ὡς ἑφτά φορές;». Νομοδιδάσκαλοι τῆς ἐποχῆς τοῦ Χριστοῦ κήρυτταν ὅτι οἱ ἄνθρωποι πρέπει νά συγχωροῦν τούς συνανθρώπους τους τρεῖς ἤ καί τέσσερις φορές καί ὁ Πέτρος μέ τό ἐρώτημά του θεωρεῖ πώς ἐξαντλεῖ τά ὅρια τῆς ἀνεκτικότητας. Ὁ Ἰησοῦς ὅμως μέ τήν ἀπάντησή του καταργεῖ τά ὅρια αὐτά. «Ὄχι ὡς ἑφτά ἀλλά ὡς ἑβδομήντα φορές τό ἑφτά».

Τήν ἀπάντηση αὐτή ὁ Χριστός ἐξηγεῖ μέ τήν παραβολή πού ἀκούσαμε: Ἕνας βασιλιάς καλεῖ τούς δούλους του νά τοῦ ἀποδώσουν λογαριασμό. Ἕνας ἀπό αὐτούς βρέθηκε νά χρωστάει δέκα χιλιάδες τάλαντα καί, ἐπειδή δέν μποροῦσε νά τοῦ τά πληρώσει, ὁ βασιλιάς διέταξε νά πουλήσουν αὐτόν καί τήν οἰκογένειά του μέ ὅλα τά ὑπάρχοντά τους, ὥστε νά ἐξοφληθεῖ τό ποσό. Ὁ δοῦλος ἔπεσε στά πόδια τοῦ κυρίου του παρακαλώντας νά τόν ἐλεήσει καί ἐκεῖνος τόν λυπήθηκε καί τοῦ χάρισε τό χρέος. Βγαίνοντας ὅμως ὁ δοῦλος στήν αὐλή συνάντησε ἕνα συνυπηρέτη του πού τοῦ χρωστοῦσε ἕνα ἀσήμαντο ποσό. Ἄρχισε τότε νά τόν πιέζει ἀπαιτώντας ἀμέσως τά χρήματά του καί, ἐπειδή ἐκεῖνος δέν εἶχε τά χρήματα, τόν ἔκλεισε στή φυλακή. Ὅταν ὁ βασιλιάς ἔμαθε τή συμπεριφορά τοῦ ὑπηρέτη πού εἶχε εὐεργετήσει, τόν κάλεσε καί ὀργισμένος διέταξε νά τόν βασανίσουν ὥσπου νά ἐξοφληθεῖ τό χρέος του. Καί ὁ Ἰησοῦς καταλήγει στήν παραβολή: «Ἔτσι θά κάνει καί σ’ ἐσᾶς ὁ οὐράνιος Πατέρας μου, ἄν ὁ καθένας σας δέν συγχωρεῖ τά παραπτώματα τοῦ ἀδελφοῦ του μ’ ὅλη του τήν καρδιά».

Ἐκεῖνο πού θά μποροῦσε νά μᾶς ξαφνιάσει σήμερα εἶναι ὅτι, προκειμένου ὁ Χριστός νά μιλήσει γιά συγχώρεση καί ἀνοχή, δέν ἐπικαλεῖται κάποια διάταξη τοῦ νόμου τοῦ Θεοῦ, οὔτε χρησιμοποιεῖ ὅρους θρησκευτικούς, ὅπως θά περίμενε κανείς, ἀλλά δανείζεται τό παράδειγμά του ἀπό τήν οἰκονομική ζωή. Δέν εἶναι ἡ πρώτη φορά πού ὁ Χριστός χρησιμοποιεῖ ὅρους καί παραδείγματα ἀπό τήν οἰκονομική ζωή προκειμένου νά περιγράψει τίς σχέσεις τῶν ἀνθρώπων μέ τό Θεό καί μέ τούς συνανθρώπους τους. Αὐτά πού λέει μέ τή σημερινή παραβολή καί ἰδιαίτερα μέ τήν καταληκτική του φράση θυμίζουν πολύ τό πέμπτο αἴτημα τῆς «Κυριακῆς Προσευχῆς», «καί ἅφες ἡμῖν τά ὀφειλήματα ἡμῶν ὡς καί ἡμεῖς ἀφίεμεν τοῖς ὀφειλέταις ἡμῶν»· χάρισέ μας τά χρέη μας, ὅπως καί ἐμεῖς τά χαρίζουμε στούς δικούς μας ὀφειλέτες. Αὐτό πού θέλει νά τονίσει ὁ Ἰησοῦς

τελικά εἶναι ὅτι ἡ σχέση τοῦ ἀνθρώπου μέ τό Θεό ἐπηρεάζει τίς σχέσεις τοῦ ἀνθρώπου μέ τό συνάνθρωπο. Ὅποιος νιώθει ὅτι εὐεργετεῖται πραγματικά ἀπό τό Θεό, ὅτι τοῦ συγχωροῦνται οἱ ἁμαρτίες του, τότε καί ὁ ἴδιος συγχωρεῖ τίς ἁμαρτίες τῶν ἄλλων.

Καλό θά ἦταν νά προσπαθήσουμε στό σημεῖο αὐτό νά ἀναλύσουμε κάπως τό θέμα ἁμαρτία καί νά δοῦμε πώς τό ὅτι ὁ Χριστός καί στή σημερινή εὐαγγελική περικοπή ἀλλά καί πολλές ἄλλες φορές, ὅταν μιλάει γιά ἁμαρτία, χρησιμοποιεῖ ἐπιχειρηματολογία καί ὅρους οἰκονομικούς, ἀποτελεῖ μιά συνέχεια σέ ὅλη τήν Ἁγία Γραφή. Γιά νά τό καταλάβουμε αὐτό θά πρέπει νά ἀνατρέξουμε στά πρῶτα κεφάλαια τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, στό βιβλίο τῆς Γενέσεως. Ἐκεῖ ἀναφέρεται ὅτι ὁ Θεός δημιούργησε τόν ἄνθρωπο «κατ’ εἰκόνα του», μιά δική του εἰκόνα καί τόν τοποθέτησε διαχειριστή τοῦ κόσμου. Ὁ διαχειριστής ἔχει ἀπόλυτη ἐξουσία πάνω σ’ αὐτό πού διαχειρίζεται, ἀλλά εἶναι καί ὑπόλογος ἀπέναντι σ’ αὐτόν πού τοῦ ἔδωσε τήν ἐντολή τῆς διαχείρισης. Ἔτσι ὁ ἄνθρωπος εἶναι ἐλεύθερος, καί μέ τήν ἐντολή τοῦ Θεοῦ μάλιστα, νά ἀσκήσει τήν ἐξουσία του πάνω στόν κόσμο, ἀλλά γνωρίζει καλά πώς γιά κάθε κατάχρηση αὐτῆς τῆς ἐξουσίας εἶναι ὑπόλογος στό Θεό, ἀπό τόν ὁποῖο ἀντλεῖ τήν ἐξουσία του. Καί ἡ κατάχρηση αὐτῆς τῆς ἐξουσίας τοῦ ἀνθρώπου ἀπέναντι στόν κόσμο εἶναι αὐτό πού ὀνομάζουμε ἁμαρτία. Ὁ ἄνθρωπος εἶναι ἐλεύθερος νά χρησιμοποιήσει τή δύναμη τοῦ μυαλοῦ του, γιά νά δαμάσει τά στοιχεῖα τῆς φύσης γιά νά τά χρησιμοποιήσει γιά τή ζωή του. Εἶναι ἐλεύθερος μέ τή σωματική δύναμη καί τήν ὑγεία του νά προκόψει. Μπορεῖ ἀκόμη νά χρησιμοποιήσει τήν οἰκονομική του δύναμη γιά νά κάνει τή ζωή του πιό εὔκολη καί εὐχάριστη. Ὅταν ὅμως καταχραστεῖ τή δύναμη τοῦ μυαλοῦ του, τοῦ σώματός του, τῶν χρημάτων του καί τή στρέψει ἐνάντια στή φύση καί στό συνάνθρωπό του τότε ἁμαρτάνει, τότε χρωστάει στό Θεό πού τοῦ ἔδωσε τή δύναμη καί τήν ἐξουσία.

Καί μέχρι ἐδῶ ὅλοι συμφωνοῦμε, ἀφοῦ σάν χριστιανοί ἀναγνωρίζουμε πώς ὅ,τι ἔχουμε προέρχεται ἀπό τό Θεό καί αἰσθανόμαστε συχνά τήν ἀνάγκη νά τόν εὐχαριστήσουμε γιά τίς εὐεργεσίες του καί κάποιες φορές πιθανόν νά νιώθουμε τήν ἀνάγκη νά πληρώσουμε, θά λέγαμε, καί κάτι μέ κάποιες θυσίες πρός τό Θεό. Ὁ Χριστός ὅμως στή σημερινή παραβολή προχωράει παραπέρα. Τονίζει ὅτι ἡ ἀποκατάσταση τῶν σχέσεων μέ τό Θεό περνάει ἀπαραίτητα μέσα ἀπό τήν ἀποκατάσταση τῶν σχέσεων μέ τούς συνανθρώπους μας. Ἐδῶ καί πάλι καλό θά ἦταν νά ἀνατρέξουμε στά πρῶτα κεφάλαια τῆς Ἁγίας Γραφῆς. Ἡ Παλαιά Διαθήκη, γιά νά ἐξηγήσει τήν ἐμφάνιση τοῦ κακοῦ στόν κόσμο, στά πρῶτα κεφάλαια τῆς Γενέσεως μᾶς περιγράφει μέσα ἀπό ἀφηγήσεις τίς σχέσεις τῶν ἀνθρώπων μέ τό Θεό, τῶν ἀνθρώπων μεταξύ τους καί μέ τό περιβάλλον τους. Κοινό στοιχεῖο σέ ὅλες τίς διηγήσεις, ἀρχίζοντας

ἀπό αὐτό πού ὀνομάζουμε προπατορικό ἁμάρτημα, εἶναι ἡ προσπάθεια τοῦ ἀνθρώπου νά ἀποδεσμευτεῖ ἀπό τό Δημιουργό του κάνοντας κατάχρηση τῆς ἐξουσίας πού τοῦ ἔδωσε καί διεκδικώντας γιά τόν ἑαυτό του τή θέση τοῦ Θεοῦ.

Βέβαια, μετά ἀπό κάθε τέτοια κατάχρηση ὁ ἄνθρωπος βρίσκεται χαμηλότερα ἀπό ὅπου ξεκίνησε καί σταδιακά βρίσκεται μακριά ἀπό τό Θεό, σέ σχέση ἀνταγωνισμοῦ μέ τό συνάνθρωπο καί ἀπειλεῖται ἀπό τή φύση πού τόν περιβάλλει. Ἀμέσως μετά τή διάσπαση τῆς σχέσης του μέ τό Θεό προσπαθεῖ νά διαχωρίσει καί νά προφυλάξει τόν ἑαυτό του ἀπό τό περιβάλλον του κατασκευάζοντας ροῦχα γιά τόν ἑαυτό του. Ἀπό κεῖ καί πέρα μέσα ἀπό ὅλες τίς διηγήσεις φαίνεται πόσο ἡ διάσπαση αὐτή προχωράει σέ βάθος, στή διάσπαση τῶν σχέσεων μεταξύ τῶν συζύγων, μεταξύ τῶν ἀδελφῶν, ὁ Κάιν π.χ. σκοτώνει τόν Ἄβελ. Ἀποτυχαίνει νά ἀνεξαρτοποιηθεῖ ἀπό τό Δημιουργό του μέ τήν αὔξηση τῶν βιολογικῶν του δυνατοτήτων, στή διήγηση τοῦ γάμου τῶν υἱῶν τοῦ Θεοῦ μέ τίς θυγατέρες τῶν ἀνθρώπων, ἀποτυγχάνει καί μέ τήν τεχνολογία, στή διήγηση μέ τό πύργο τῆς Βαβέλ. Στό τέλος κάθε ἱστορίας ἔρχεται μιά οἰκολογική καταστροφή καί μιά καταστροφή σχέσης. Διασπᾶται ἡ σχέση πατέρα καί υἱοῦ, ὁ Νῶε καταριέται τόν Χάμ, γιά νά φτάσουμε σέ μιά ὁλοκληρωτική διάσπαση τῆς ἀνθρώπινης κοινωνίας, μετά τόν πύργο τῆς Βαβέλ. Στή συνέχεια ἀνοίγει ὁ δρόμος γιά τόν ἀπόλυτο ἀνταγωνισμό ὅλων πρός ὅλους. Σύμφωνα μέ τή βιβλική αὐτή θεώρηση τοῦ κακοῦ ὡς προβλήματος σχέσεων, κάθε προσπάθεια συμφιλίωσης μέ τό Θεό περνάει μέσα ἀπό τήν ἀποκατάσταση τῶν σχέσεων πού διασπάστηκαν. Αὐτό δέν μποροῦσε νά τό κατορθώσει ὁ ἄνθρωπος μόνος του, ὅσες θυσίες καί νά ἔκανε, γι’ αὐτό καί ἔγινε ὁ Θεός ἄνθρωπος καί πρόσφερε τόν ἑαυτό του θυσία, ὥστε νά ἀπαλλάξει τόν ἄνθρωπο ἀπό τίς ὀφειλές του. Αὐτό μας λέει καί ὁ ἀπόστολος Παῦλος, χρησιμοποιώντας κι αὐτός ὁρολογία δανεισμένη ἀπό τήν οἰκονομική ζωή: «Δέν ἀνήκετε στόν ἑαυτό σας, σᾶς ἀγόρασε ὁ Θεός καί πλήρωσε τό τίμημα. Αὐτόν λοιπόν νά δοξάζετε μέ τό σῶμα σας καί τό πνεῦμα σας, πού ἀνήκουν στό Θεό».

Σάν χριστιανοί ἀναγνωρίζουμε, λοιπόν, ὅτι ὁ Θεός ἔχει χαρίσει τά χρέη μας πρός αὐτόν καί ὅτι μᾶς ἔδωσε τή δυνατότητα νά ἀποκαταστήσουμε τή σχέση μας μαζί Του. Αὐτό εἶναι ἀπόλυτα δική μας εὐθύνη, ἔχουμε τή δυνατότητα νά χρησιμοποιήσουμε τήν ἐξουσία, πού μᾶς χάρισε ἐκεῖνος καί νά συνεργαστοῦμε μαζί Του, ἤ νά καταχραστοῦμε τήν ἐξουσία αὐτή καί νά στραφοῦμε καί πάλι ἐναντίον Του. Σέ κάθε μας ἐπιλογή παραμονεύει ὁ κίνδυνος τῆς κατάχρησης. Στό Θεό δέν χρωστᾶμε πλέον, χρωστᾶμε ὅμως στούς συνανθρώπους μας, πού τούς βλάπτουμε μέ τίς ἁμαρτίες μας. Γιά νά διατηροῦμε τή σχέση μας μέ τό Θεό πρέπει νά βρισκόμαστε σέ διαρκή σχέση

καί κοινωνία μέ τούς συνανθρώπους μας. Μ’ αὐτούς ὀφείλουμε νά εἴμαστε σέ διακανονισμό, νά συγχωροῦμε καί νά χαρίζουμε ὁ ἕνας τά χρέη τοῦ ἄλλου ἀπό τήν καρδιά μας. Ὁ Χριστός μᾶς προειδοποιεῖ στή σημερινή παραβολή ὅτι ἡ παραγραφή τοῦ χρέους μας πρός τό Θεό δέν ἔχει ἀντίκρισμα ἄν δέν παραγράφουμε κι ἐμεῖς τά χρέη τῶν συνανθρώπων μας πρός ἐμᾶς. Ἀμήν.

ΑΙΚ.Ζ.

Ἐκ τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως

ΠΗΓΗ