κήρυγμα εις τα Άγια Θεοφάνεια-Το περιστέρι σύμβολο του Αγίου Πνεύματος +Μητροπολίτης Φλωρίνης Αυγουστίνος
«Καὶ εἶδε τὸ Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ καταβαῖνον ὡσεὶ περιστερὰν καὶ ἐρχόμενον ἐπ᾽ αὐτόν» (Ματθ. 3,16)
ΣΗΜΕΡΑ, ἀγαπητοί μου, εἶνε ἑορτή, μεγάλη ἑορτή· εἶνε ἡ ἑορτὴ τῶν Φώτων. Τὸ νεογέννητο Θεῖο Βρέφος, ποὺ 8 ἡμερῶν τὸ εἴδαμε νὰ περιτέμνεται, σήμερα τὸ βλέπουμε τέλειο ἄνδρα, σὲ ἡλικία 30 ἐτῶν, ὅταν ἐπρόκειτο ν’ ἀρχίσῃ τὴ μοναδικὴ ἀποστολή του.
Γιὰ ὅποιον ἔχει ἔνστικτο πίστεως, ὅλα εἶνε θαυμαστά. Θαυμαστὸ τὸ ὅτι χέρι ἀνθρώπου,τοῦ τιμίου Προδρόμου, ἄγγιξε τὴν κεφαλὴ τοῦ Δεσπότου. Θαυμαστὸ τὸ ὅτι ἄνοιξαν οἱ οὐρανοὶ καὶ ἀκούστηκε ἡ φωνὴ «Οὗτός ἐστιν ὁ υἱός μου ὁ ἀγαπητός, ἐν ᾧ εὐδόκησα» (Ματθ. 3,17). Θαυμαστὸ τὸ ὅτι, βλέποντας τὸν Κύριον Ἰησοῦν Χριστόν, «ὁ Ἰορδάνης ἐστράφη εἰς τὰ ὀπίσω» (Ψαλμ.113,3). Ὅλα αὐτὰ θαυμαστά. Ἀλλὰ πρὸ παντὸς θαυμαστὸ εἶνε τὸ ὅτι ἐφανερώθη τὸ μυστήριο τῆς ἁγίας Τριάδος, τὸ μυστήριο τῶν μυστηρίων! Νὰ θεολογήσουμε; Οὔτε ἐγὼ εἶμαι εἰς θέσιν οὔτε σεῖς· ἂν ἀρχίσω νὰ ὁμιλῶ ἔτσι, θὰ χασμουριέστε. Δὲν συγκινοῦν πλέον τὰ μεγάλα καὶ ὑψηλά.
Τὸ μυστήριο τῆς ἁγίας Τριάδος! Πῶς τὰ τρία εἶνε ἕνα; Πῶς ὁ ἕνας ἥλιος εἶνε τρισήλιος; Πῶς Πατήρ, Υἱὸς καὶ ἅγιον Πνεῦμα εἶνε ἕνας Θεός; Αὐτὸ προσκρούει στὴ λογικὴ τοῦ ἀνθρώπου, στὸ πεπερασμένο πνεῦμα του. Ὄχι μία κοινὴ διάνοια, ὅπως εἴμεθα οἱ περισσότεροι, ἀλλὰ καὶ μεγαλοφυΐα ἂν εἶνε κανείς, δὲν μπορεῖ νὰ συλλάβῃ τὸ μυστήριο· σὲ ἕνα ποτηράκι δὲν μπορεῖ νὰ χωρέσῃ ὁ ὠκεανός.
Μυστήρια ὅμως ἄλυτα εἶνε γεμᾶτο καὶ τὸ ὑλικὸ σύμπαν. Ποιός λ.χ. φανταζόταν, ὅτι ἕνα πετραδάκι, τὸ οὐράνιο, θὰ ἔχῃ μέσα του πυρηνικὴ ἐνέργεια; Τὸ δὲ πιὸ θαυμαστὸ εἶνε, ὅτι κρύβει μιὰ εἰκόνα τοῦ Τριαδικοῦ μυστηρίου· κατὰ τὴν σχάσι – διάσπασί του, βγάζει 3 φλόγες, ποὺ αὐξάνονται κατὰ γεωμετρικὴ πρόοδο. Δίνει μία εἰκόνα τῆς ἁγίας Τριάδος.
Ἀλλὰ ἐμεῖς, ἀδελφοί μου, δὲν θὰ θεολογήσουμε ἐπάνω στὸ μυστήριο τῆς ἁγίας Τριάδος. Θὰ κατέλθουμε σὲ ἕνα χαμηλότερο ἐπίπεδο. Θὰ προσέξουμε ἐκεῖνο ποὺ λέει σήμερα τὸ εὐαγγέλιο· ὅτι τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιο κατῆλθε ἐπάνω στὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστὸν «ὡσεὶ περιστερά» (Ματθ. 3,16), «ἐν εἴδει περιστερᾶς» (ὑμνολ.) μὲ τὴ μορφὴ περιστεριοῦ. Τὸ περιστέρι λοιπόν, ποὺ τὸ βλέπουμε καὶ τὸ ξέρουμε, θὰ γίνῃ διδάσκαλός μας. Τί διδάσκει;
* * *
Τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιο δὲν εἶνε περιστέρι· νὰ συνεννοούμεθα. Ἂν τὸ ποῦμε αὐτό, εἶνε βλασφημία. Μόνο εἰδωλολάτρες παραδέχονται ὅτι θεοί, ἀνύπαρκτοι, ἐλάμβαναν σχῆμα ἱέρακος, ἀετοῦ κ.λπ.. Ὄχι τέτοιο πρᾶγμα. Τὸ περιστέρι εἶνε σύμβολο, εἰκόνα τῆς ἁγίας Τριάδος.
Καὶ γιατί ἀπ’ ὅλα τὰ πουλιὰ ὁ Θεός, προκειμένου νὰ συμβολίσῃ τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιο, διάλεξε τὸ περιστέρι; Διότι τὸ περιστέρι ἔχει ὡρισμένες ἰδιότητες. Ποιές ἰδιότητες; Μία, δύο, τρεῖς, τέσσερις, καὶ τελειώνω.
1. Πρώτη ἰδιότης· εἶνε σύμβολο καθαρότητος. Κανένα ἄλλο πουλὶ δὲν εἶνε τόσο καθαρό. Ὑπάρχουν πουλιὰ βρωμερὰ καὶ ἀκάθαρτα, ὅπως εἶνε οἱ γῦπες. Ἂν πᾷς στὶς φωλιές τους, θὰ βρῇς ἀκαθαρσία. Δὲν ἀρέσκονται στὴν καθαριότητα. Θέ᾽ς νὰ ψοφήσῃ ὁ γύπας; Πήγαινε στὴ φωλιά του καὶ ῥίξε τρεῖς – τέσσερις σταγόνες ἄρωμα· θὰ δῇς ὅτι θὰ ψοφήσῃ. Μέσ᾽ στὴ βρωμιὰ ζῇ. Ἐνῷ τὸ περιστέρι ζῇ στὴν καθαριότητα. Ἂν ἔρθῃ καὶ βρῇ τὴ φωλιά του λερωμένη, φεύγει. Ὅπου βρῇ νερὸ καθαρό, λούζεται, κάνει λουτρό. Προσέχει τὴ στολή του – τὴν τουαλέττα του, ἀστράφτει καὶ λάμπει. Ἀγαπάει τὸ καθαρὸ νερό, ὄχι τὴ λάσπη. Γι’ αὐτὸ εἶνε σύμβολο, εἰκόνα, παράδειγμα καθαρότητος, ὅπως πρέπει νὰ εἶνε καὶ ἡ ψυχή μας.
2. Εἶνε ἀκόμα σύμβολο πραότητος καὶ ἀνεξικακίας. Ἅμα τοῦ πάρῃς τοὺς νεοσσοὺς – τὰ πουλιά του, λυπᾶται βέβαια, εἶνε πολὺ στενοχωρημένο, σὰ νὰ κλαίῃ, ἀλλὰ δὲν ἐκδικεῖται ὅπως ὁ ἀετὸς ἢ ἄλλα ὄρνεα. Λένε ὅτι τὸ περιστέρι δὲν ἔχει χολή· εἶνε ἄχολο, πρᾷο ἤρεμο, ὅπως πρέπει νὰ εἶνε κι ὁ ἄνθρωπος, νὰ μὴν κρατάῃ στὴν καρδιά του μῖσος καὶ ἐκδίκησι.
3. Εἶνε ἀκόμη ὑπόδειγμα ἰσοβίου συζυγικῆς πίστεως, ὅπως ἐπίσης καὶ τὰ τρυγόνια. Ἀφ’ ὅτου τὸ περιστέρι ζευγαρώσῃ μὲ ἕνα, δὲν πηγαίνει πλέον μὲ ἄλλο. Ἂν ὁ κυνηγὸς σκοτώσῃ τὸ ταίρι του, αὐτὸ στὸ ἑξῆς μένει ἔτσι. Ὦ περιστέρι, ἔλα νὰ ἐλέγξῃς τὴν ἀκόλαστον γενεά μας, ποὺ ἀκόμα δὲν πέθανε ὁ ἄντρας, δὲν ἔλυωσε στὸ μνῆμα, οὔτε κἂν σαράντισε, καὶ ἡ γυναίκα ζητάει νὰ βρῇ ἄλλον ἄντρα. Ποῦ πῆγαν τὰ λόγια τῆς ἀγάπης; ποῦ οἱ ὅρκοι, οἱ ὑποσχέσεις, τὰ γλυκοφιλήματα; Ὅλα ἦταν ψεύτικα. Ἕνα περιστέρι μᾶς ἐλέγχει καὶ μᾶς διδάσκει τὴν ἰσόβιο πιστότητα καὶ συζυγία. Ὑπάρχουν καὶ ποιήματα σχετικά. Καὶ μέσα στὸ θεόπνευστο ᾎσμα ᾀσμάτων, ἂν διαβάσετε, θὰ δῆτε ἡ νύμφη νὰ ὀνομάζεται περιστερά. Ἔλα, λέει ὁ νέος στὴν ἀγαπημένη του, «ἔλα, περιστερά μου» (βλ. ᾎσμ. 2,10). Σήμερα δυστυχῶς καταντήσαμε στὸ σημεῖο, λεγόμενοι Χριστιανοὶ νὰ διαλύουν τὸ γάμο· ἀθλία κατάστασις, τὴν ὁποία ὁ ἄλλος τὴ λέει πρόοδο· πές την Σόδομα, πές την ἀκολασία, πές την διαφθορά, πές την ἀποκτήνωσιν.
4. Τὸ περιστέρι λοιπὸν συμβολίζει τὴν καθαρότητα, διδάσκει τὴν πραότητα καὶ ἀνεξικακία, μᾶς διδάσκει τὴν συζυγικὴ πιστότητα. Τὸ περιστέρι ἀκόμα ―τὸ πιὸ χαρακτηριστικό― εἶνε σύμβολο εἰρήνης. Γιατί; πῶς ἐπικράτησε σὲ ὅλο τὸν κόσμο τὸ περιστέρι νὰ εἶνε σύμβολο εἰρήνης; Ἐπικράτησε, διότι ὑπενθυμίζει μιὰ ἀρχαία ἱστορία ποὺ ὑπάρχει στὴν Παλαιὰ Διαθήκη (βλ. Γέν. κεφ. 6-8).
Ὅπως γνωρίζουμε, στὴν ἀρχὴ ἐπάνω στὸν πλανήτη μας ὑπῆρχε ἕνα μόνο ἀντρόγυνο, ὁ Ἀδὰμ καὶ ἡ Εὔα. Ἀλλ’ ὅπως ἀπὸ ἕνα σπόρο γίνεται ἕνα δέντρο μὲ χιλιάδες καὶ ἑκατομμύρια φύλλα, ἔτσι κι ἀπὸ τὸ ἀντρόγυνο αὐτὸ προῆλθε ὅλο τὸ πολύκλαδο δένδρο τῆς ἀνθρωπότητος. Μὲ τὴν αὔξησι τὸ ἀνθρώπινο γένος ἐξέκλινε καὶ ἔπεσε σὲ ἀκολασία, καὶ ὁ Θεὸς ἀποφάσισε νὰ καταστρέψῃ τὸν κόσμο. Ἀλλὰ ὁ φιλάνθρωπος, προειδοποίησε καὶ κάλεσε σὲ μετάνοια, μὲ κήρυκα τὸ Νῶε. Ὁ Νῶε ἄρχισε νὰ κατασκευάζῃ ἕνα πλοῖο, τὴν κιβωτό.
Ὁ κατακλυσμὸς δὲν εἶνε μῦθος αὐτό· τὸ βεβαιώνει καὶ ἡ ἀρχαιολογία, τὸ μαρτυροῦν φυλὲς καὶ θρησκεύματα. Ἡ κατασκευὴ τῆς κιβωτοῦ διήρκεσε 120 χρόνια. Καθ’ ὅλο αὐτὸ τὸ διάστημα ὁ Νῶε καλοῦσε ὅλους νὰ μετανοήσουν. Οἱ ἄνθρωποι ὅμως δὲν τὸν ἄκουγαν· τὸν κορόιδευαν. Βρὲ τὸν τρελλό, ἔλεγαν, νὰ φτειάχνῃ πλοῖο στὴν ξηρά, ἐνῷ ἡ θάλασσα ἀπέχει τόσα χιλιόμετρα! βρὲ τὸν ἠλίθιο!… Μήπως καὶ σήμερα οἱ ἄνθρωποι ποὺ πιστεύουν δὲν θεωροῦνται ἠλίθιοι καὶ τρελλοί; Ἀλλὰ ὁ Νῶε ἤξερε τί ἐπρόκειτο νὰ συμβῇ. Γλεντοῦσαν λοιπὸν καὶ διασκέδαζαν, πάντρευαν καὶ παντρεύονταν, διέλυαν τοὺς γάμους καὶ ἄλλαζαν συζύγους, ἔκαναν ἐμπόρια καὶ ἔχτιζαν μέγαρα… Κάποτε ὅμως ὁ οὐρανὸς σκοτείνιασε, γέμισε σύννεφα, ἄρχισε νὰ βροντᾷ καὶ ν’ ἀστράφτῃ. Ἄνοιξαν οἱ καταρράχτες τοῦ οὐρανοῦ καὶ ἔβρεχε συνεχῶς ἐπὶ 40 μέρες. Τὰ νερὰ φούσκωσαν, πλημμύρισαν, κάλυψαν καὶ τὶς τελευταῖες κορυφές, καὶ ὅλοι πνίγηκαν. Σώθηκαν μόνο 8 ψυχές, ὁ Νῶε μὲ τὴν σύζυγό του, τοὺς τρεῖς υἱούς του μὲ τὶς συζύγους των, ὥστε ν’ ἀναβιώσῃ τὸ ἀνθρώπινο γένος.
Ὅταν πλέον σταμάτησε ἡ βροχή, ὁ Νῶε ἄνοιξε τὴ θυρίδα τῆς κιβωτοῦ καὶ ἔστειλε τὸν κόρακα, ὁ ὁποῖος δὲν γύρισε· βρῆκε τροφὴ στὰ πτώματα. Στέλνει κατόπιν τὸ περιστέρι, τὸ ὁποῖο γύρισε ἀμέσως. Μετὰ ἀπὸ μέρες τὸ ξαναστέλνει, καὶ τότε γύρισε μὲ ἕνα κλαδὶ ἐλιᾶς στὸ ῥάμφος του. Ἀπὸ αὐτὸ κατάλαβε, ὅτι τὰ νερὰ ἔπεσαν. Δόξα σοι ὁ Θεός! Ἔκτοτε τὸ περιστέρι μὲ κλαδὶ ἐλιᾶς εἶνε τὸ παγκόσμιο σύμβολο τῆς εἰρήνης.
Ἀπὸ τότε πέρασαν χρόνια πολλά. Στὴ ζωὴ τοῦ κόσμου σημειώθηκε ἄλλος κατακλυσμός, ὄχι πλέον ὕδατος ἀλλὰ ἁμαρτίας καὶ πλάνης. Ὁ πρὸ Χριστοῦ κόσμος ἦταν πάλι στὸ χεῖλος τῆς καταστροφῆς. Ἀλλὰ νά, στὸν Ἰορδάνη κατὰ τὴν βάπτισι τοῦ Χριστοῦ φάνηκε ἡ περιστερά. Παρουσιάστηκε ὅπως τότε τὸ οὐράνιο τόξο, ὡς μήνυμα ἐλπίδος καὶ εἰρήνης· διότι αὐτὸς ποὺ χαρίζει τὴν εἰρήνη εἶνε μόνο ὁ Χριστός· ὁ «ἄρχων τῆς εἰρήνης» (Ἠσ. 9,6), ὁ μόνος ἱκανὸς νὰ φέρῃ λύτρωσι στὸν ἀπελπισμένο κόσμο.
* * *
Αὐτὰ τὰ διδάγματα, ἀγαπητοί μου, μᾶς δίνει σήμερα τὸ περιστέρι, καὶ γι᾽ αὐτὸ τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιο παρουσιάστηκε ὡς περιστερά. Μᾶς δείχνει τὸ Χριστό, τὸν «ἄρχοντα τῆς εἰρήνης».
Σήμερα, τὴν ἅγια αὐτὴ ἡμέρα ποὺ ὁ σταυρὸς ἁγιάζει τὰ ὕδατα, ἂς παρακαλέσουμε τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιο νὰ ἔλθῃ στὶς οἰκογένειές μας, στὴν κοινωνία μας, στὴν πατρίδα μας, στὰ Βαλκάνια καὶ σὲ ὅλη τὴν ἀνθρωπότητα· γιὰ νὰ δοξάζουμε ὅλοι ὁμοθυμαδὸν Πατέρα Υἱὸν καὶ ἅγιον Πνεῦμα εἰς αἰῶνας αἰώνων· ἀμήν.
† ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος
(Ομιλία του Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αυγουστίνου Καντιώτου στον ιερό ναό του Ἁγίου Παντελεήμονος Φλωρίνης 6-1-1986)
«Καὶ εἶδε τὸ Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ καταβαῖνον ὡσεὶ περιστερὰν καὶ ἐρχόμενον ἐπ᾽ αὐτόν» (Ματθ. 3,16)
ΣΗΜΕΡΑ, ἀγαπητοί μου, εἶνε ἑορτή, μεγάλη ἑορτή· εἶνε ἡ ἑορτὴ τῶν Φώτων. Τὸ νεογέννητο Θεῖο Βρέφος, ποὺ 8 ἡμερῶν τὸ εἴδαμε νὰ περιτέμνεται, σήμερα τὸ βλέπουμε τέλειο ἄνδρα, σὲ ἡλικία 30 ἐτῶν, ὅταν ἐπρόκειτο ν’ ἀρχίσῃ τὴ μοναδικὴ ἀποστολή του.
Γιὰ ὅποιον ἔχει ἔνστικτο πίστεως, ὅλα εἶνε θαυμαστά. Θαυμαστὸ τὸ ὅτι χέρι ἀνθρώπου,τοῦ τιμίου Προδρόμου, ἄγγιξε τὴν κεφαλὴ τοῦ Δεσπότου. Θαυμαστὸ τὸ ὅτι ἄνοιξαν οἱ οὐρανοὶ καὶ ἀκούστηκε ἡ φωνὴ «Οὗτός ἐστιν ὁ υἱός μου ὁ ἀγαπητός, ἐν ᾧ εὐδόκησα» (Ματθ. 3,17). Θαυμαστὸ τὸ ὅτι, βλέποντας τὸν Κύριον Ἰησοῦν Χριστόν, «ὁ Ἰορδάνης ἐστράφη εἰς τὰ ὀπίσω» (Ψαλμ.113,3). Ὅλα αὐτὰ θαυμαστά. Ἀλλὰ πρὸ παντὸς θαυμαστὸ εἶνε τὸ ὅτι ἐφανερώθη τὸ μυστήριο τῆς ἁγίας Τριάδος, τὸ μυστήριο τῶν μυστηρίων! Νὰ θεολογήσουμε; Οὔτε ἐγὼ εἶμαι εἰς θέσιν οὔτε σεῖς· ἂν ἀρχίσω νὰ ὁμιλῶ ἔτσι, θὰ χασμουριέστε. Δὲν συγκινοῦν πλέον τὰ μεγάλα καὶ ὑψηλά.
Τὸ μυστήριο τῆς ἁγίας Τριάδος! Πῶς τὰ τρία εἶνε ἕνα; Πῶς ὁ ἕνας ἥλιος εἶνε τρισήλιος; Πῶς Πατήρ, Υἱὸς καὶ ἅγιον Πνεῦμα εἶνε ἕνας Θεός; Αὐτὸ προσκρούει στὴ λογικὴ τοῦ ἀνθρώπου, στὸ πεπερασμένο πνεῦμα του. Ὄχι μία κοινὴ διάνοια, ὅπως εἴμεθα οἱ περισσότεροι, ἀλλὰ καὶ μεγαλοφυΐα ἂν εἶνε κανείς, δὲν μπορεῖ νὰ συλλάβῃ τὸ μυστήριο· σὲ ἕνα ποτηράκι δὲν μπορεῖ νὰ χωρέσῃ ὁ ὠκεανός.
Μυστήρια ὅμως ἄλυτα εἶνε γεμᾶτο καὶ τὸ ὑλικὸ σύμπαν. Ποιός λ.χ. φανταζόταν, ὅτι ἕνα πετραδάκι, τὸ οὐράνιο, θὰ ἔχῃ μέσα του πυρηνικὴ ἐνέργεια; Τὸ δὲ πιὸ θαυμαστὸ εἶνε, ὅτι κρύβει μιὰ εἰκόνα τοῦ Τριαδικοῦ μυστηρίου· κατὰ τὴν σχάσι – διάσπασί του, βγάζει 3 φλόγες, ποὺ αὐξάνονται κατὰ γεωμετρικὴ πρόοδο. Δίνει μία εἰκόνα τῆς ἁγίας Τριάδος.
Ἀλλὰ ἐμεῖς, ἀδελφοί μου, δὲν θὰ θεολογήσουμε ἐπάνω στὸ μυστήριο τῆς ἁγίας Τριάδος. Θὰ κατέλθουμε σὲ ἕνα χαμηλότερο ἐπίπεδο. Θὰ προσέξουμε ἐκεῖνο ποὺ λέει σήμερα τὸ εὐαγγέλιο· ὅτι τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιο κατῆλθε ἐπάνω στὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστὸν «ὡσεὶ περιστερά» (Ματθ. 3,16), «ἐν εἴδει περιστερᾶς» (ὑμνολ.) μὲ τὴ μορφὴ περιστεριοῦ. Τὸ περιστέρι λοιπόν, ποὺ τὸ βλέπουμε καὶ τὸ ξέρουμε, θὰ γίνῃ διδάσκαλός μας. Τί διδάσκει;
* * *
Τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιο δὲν εἶνε περιστέρι· νὰ συνεννοούμεθα. Ἂν τὸ ποῦμε αὐτό, εἶνε βλασφημία. Μόνο εἰδωλολάτρες παραδέχονται ὅτι θεοί, ἀνύπαρκτοι, ἐλάμβαναν σχῆμα ἱέρακος, ἀετοῦ κ.λπ.. Ὄχι τέτοιο πρᾶγμα. Τὸ περιστέρι εἶνε σύμβολο, εἰκόνα τῆς ἁγίας Τριάδος.
Καὶ γιατί ἀπ’ ὅλα τὰ πουλιὰ ὁ Θεός, προκειμένου νὰ συμβολίσῃ τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιο, διάλεξε τὸ περιστέρι; Διότι τὸ περιστέρι ἔχει ὡρισμένες ἰδιότητες. Ποιές ἰδιότητες; Μία, δύο, τρεῖς, τέσσερις, καὶ τελειώνω.
1. Πρώτη ἰδιότης· εἶνε σύμβολο καθαρότητος. Κανένα ἄλλο πουλὶ δὲν εἶνε τόσο καθαρό. Ὑπάρχουν πουλιὰ βρωμερὰ καὶ ἀκάθαρτα, ὅπως εἶνε οἱ γῦπες. Ἂν πᾷς στὶς φωλιές τους, θὰ βρῇς ἀκαθαρσία. Δὲν ἀρέσκονται στὴν καθαριότητα. Θέ᾽ς νὰ ψοφήσῃ ὁ γύπας; Πήγαινε στὴ φωλιά του καὶ ῥίξε τρεῖς – τέσσερις σταγόνες ἄρωμα· θὰ δῇς ὅτι θὰ ψοφήσῃ. Μέσ᾽ στὴ βρωμιὰ ζῇ. Ἐνῷ τὸ περιστέρι ζῇ στὴν καθαριότητα. Ἂν ἔρθῃ καὶ βρῇ τὴ φωλιά του λερωμένη, φεύγει. Ὅπου βρῇ νερὸ καθαρό, λούζεται, κάνει λουτρό. Προσέχει τὴ στολή του – τὴν τουαλέττα του, ἀστράφτει καὶ λάμπει. Ἀγαπάει τὸ καθαρὸ νερό, ὄχι τὴ λάσπη. Γι’ αὐτὸ εἶνε σύμβολο, εἰκόνα, παράδειγμα καθαρότητος, ὅπως πρέπει νὰ εἶνε καὶ ἡ ψυχή μας.
2. Εἶνε ἀκόμα σύμβολο πραότητος καὶ ἀνεξικακίας. Ἅμα τοῦ πάρῃς τοὺς νεοσσοὺς – τὰ πουλιά του, λυπᾶται βέβαια, εἶνε πολὺ στενοχωρημένο, σὰ νὰ κλαίῃ, ἀλλὰ δὲν ἐκδικεῖται ὅπως ὁ ἀετὸς ἢ ἄλλα ὄρνεα. Λένε ὅτι τὸ περιστέρι δὲν ἔχει χολή· εἶνε ἄχολο, πρᾷο ἤρεμο, ὅπως πρέπει νὰ εἶνε κι ὁ ἄνθρωπος, νὰ μὴν κρατάῃ στὴν καρδιά του μῖσος καὶ ἐκδίκησι.
3. Εἶνε ἀκόμη ὑπόδειγμα ἰσοβίου συζυγικῆς πίστεως, ὅπως ἐπίσης καὶ τὰ τρυγόνια. Ἀφ’ ὅτου τὸ περιστέρι ζευγαρώσῃ μὲ ἕνα, δὲν πηγαίνει πλέον μὲ ἄλλο. Ἂν ὁ κυνηγὸς σκοτώσῃ τὸ ταίρι του, αὐτὸ στὸ ἑξῆς μένει ἔτσι. Ὦ περιστέρι, ἔλα νὰ ἐλέγξῃς τὴν ἀκόλαστον γενεά μας, ποὺ ἀκόμα δὲν πέθανε ὁ ἄντρας, δὲν ἔλυωσε στὸ μνῆμα, οὔτε κἂν σαράντισε, καὶ ἡ γυναίκα ζητάει νὰ βρῇ ἄλλον ἄντρα. Ποῦ πῆγαν τὰ λόγια τῆς ἀγάπης; ποῦ οἱ ὅρκοι, οἱ ὑποσχέσεις, τὰ γλυκοφιλήματα; Ὅλα ἦταν ψεύτικα. Ἕνα περιστέρι μᾶς ἐλέγχει καὶ μᾶς διδάσκει τὴν ἰσόβιο πιστότητα καὶ συζυγία. Ὑπάρχουν καὶ ποιήματα σχετικά. Καὶ μέσα στὸ θεόπνευστο ᾎσμα ᾀσμάτων, ἂν διαβάσετε, θὰ δῆτε ἡ νύμφη νὰ ὀνομάζεται περιστερά. Ἔλα, λέει ὁ νέος στὴν ἀγαπημένη του, «ἔλα, περιστερά μου» (βλ. ᾎσμ. 2,10). Σήμερα δυστυχῶς καταντήσαμε στὸ σημεῖο, λεγόμενοι Χριστιανοὶ νὰ διαλύουν τὸ γάμο· ἀθλία κατάστασις, τὴν ὁποία ὁ ἄλλος τὴ λέει πρόοδο· πές την Σόδομα, πές την ἀκολασία, πές την διαφθορά, πές την ἀποκτήνωσιν.
4. Τὸ περιστέρι λοιπὸν συμβολίζει τὴν καθαρότητα, διδάσκει τὴν πραότητα καὶ ἀνεξικακία, μᾶς διδάσκει τὴν συζυγικὴ πιστότητα. Τὸ περιστέρι ἀκόμα ―τὸ πιὸ χαρακτηριστικό― εἶνε σύμβολο εἰρήνης. Γιατί; πῶς ἐπικράτησε σὲ ὅλο τὸν κόσμο τὸ περιστέρι νὰ εἶνε σύμβολο εἰρήνης; Ἐπικράτησε, διότι ὑπενθυμίζει μιὰ ἀρχαία ἱστορία ποὺ ὑπάρχει στὴν Παλαιὰ Διαθήκη (βλ. Γέν. κεφ. 6-8).
Ὅπως γνωρίζουμε, στὴν ἀρχὴ ἐπάνω στὸν πλανήτη μας ὑπῆρχε ἕνα μόνο ἀντρόγυνο, ὁ Ἀδὰμ καὶ ἡ Εὔα. Ἀλλ’ ὅπως ἀπὸ ἕνα σπόρο γίνεται ἕνα δέντρο μὲ χιλιάδες καὶ ἑκατομμύρια φύλλα, ἔτσι κι ἀπὸ τὸ ἀντρόγυνο αὐτὸ προῆλθε ὅλο τὸ πολύκλαδο δένδρο τῆς ἀνθρωπότητος. Μὲ τὴν αὔξησι τὸ ἀνθρώπινο γένος ἐξέκλινε καὶ ἔπεσε σὲ ἀκολασία, καὶ ὁ Θεὸς ἀποφάσισε νὰ καταστρέψῃ τὸν κόσμο. Ἀλλὰ ὁ φιλάνθρωπος, προειδοποίησε καὶ κάλεσε σὲ μετάνοια, μὲ κήρυκα τὸ Νῶε. Ὁ Νῶε ἄρχισε νὰ κατασκευάζῃ ἕνα πλοῖο, τὴν κιβωτό.
Ὁ κατακλυσμὸς δὲν εἶνε μῦθος αὐτό· τὸ βεβαιώνει καὶ ἡ ἀρχαιολογία, τὸ μαρτυροῦν φυλὲς καὶ θρησκεύματα. Ἡ κατασκευὴ τῆς κιβωτοῦ διήρκεσε 120 χρόνια. Καθ’ ὅλο αὐτὸ τὸ διάστημα ὁ Νῶε καλοῦσε ὅλους νὰ μετανοήσουν. Οἱ ἄνθρωποι ὅμως δὲν τὸν ἄκουγαν· τὸν κορόιδευαν. Βρὲ τὸν τρελλό, ἔλεγαν, νὰ φτειάχνῃ πλοῖο στὴν ξηρά, ἐνῷ ἡ θάλασσα ἀπέχει τόσα χιλιόμετρα! βρὲ τὸν ἠλίθιο!… Μήπως καὶ σήμερα οἱ ἄνθρωποι ποὺ πιστεύουν δὲν θεωροῦνται ἠλίθιοι καὶ τρελλοί; Ἀλλὰ ὁ Νῶε ἤξερε τί ἐπρόκειτο νὰ συμβῇ. Γλεντοῦσαν λοιπὸν καὶ διασκέδαζαν, πάντρευαν καὶ παντρεύονταν, διέλυαν τοὺς γάμους καὶ ἄλλαζαν συζύγους, ἔκαναν ἐμπόρια καὶ ἔχτιζαν μέγαρα… Κάποτε ὅμως ὁ οὐρανὸς σκοτείνιασε, γέμισε σύννεφα, ἄρχισε νὰ βροντᾷ καὶ ν’ ἀστράφτῃ. Ἄνοιξαν οἱ καταρράχτες τοῦ οὐρανοῦ καὶ ἔβρεχε συνεχῶς ἐπὶ 40 μέρες. Τὰ νερὰ φούσκωσαν, πλημμύρισαν, κάλυψαν καὶ τὶς τελευταῖες κορυφές, καὶ ὅλοι πνίγηκαν. Σώθηκαν μόνο 8 ψυχές, ὁ Νῶε μὲ τὴν σύζυγό του, τοὺς τρεῖς υἱούς του μὲ τὶς συζύγους των, ὥστε ν’ ἀναβιώσῃ τὸ ἀνθρώπινο γένος.
Ὅταν πλέον σταμάτησε ἡ βροχή, ὁ Νῶε ἄνοιξε τὴ θυρίδα τῆς κιβωτοῦ καὶ ἔστειλε τὸν κόρακα, ὁ ὁποῖος δὲν γύρισε· βρῆκε τροφὴ στὰ πτώματα. Στέλνει κατόπιν τὸ περιστέρι, τὸ ὁποῖο γύρισε ἀμέσως. Μετὰ ἀπὸ μέρες τὸ ξαναστέλνει, καὶ τότε γύρισε μὲ ἕνα κλαδὶ ἐλιᾶς στὸ ῥάμφος του. Ἀπὸ αὐτὸ κατάλαβε, ὅτι τὰ νερὰ ἔπεσαν. Δόξα σοι ὁ Θεός! Ἔκτοτε τὸ περιστέρι μὲ κλαδὶ ἐλιᾶς εἶνε τὸ παγκόσμιο σύμβολο τῆς εἰρήνης.
Ἀπὸ τότε πέρασαν χρόνια πολλά. Στὴ ζωὴ τοῦ κόσμου σημειώθηκε ἄλλος κατακλυσμός, ὄχι πλέον ὕδατος ἀλλὰ ἁμαρτίας καὶ πλάνης. Ὁ πρὸ Χριστοῦ κόσμος ἦταν πάλι στὸ χεῖλος τῆς καταστροφῆς. Ἀλλὰ νά, στὸν Ἰορδάνη κατὰ τὴν βάπτισι τοῦ Χριστοῦ φάνηκε ἡ περιστερά. Παρουσιάστηκε ὅπως τότε τὸ οὐράνιο τόξο, ὡς μήνυμα ἐλπίδος καὶ εἰρήνης· διότι αὐτὸς ποὺ χαρίζει τὴν εἰρήνη εἶνε μόνο ὁ Χριστός· ὁ «ἄρχων τῆς εἰρήνης» (Ἠσ. 9,6), ὁ μόνος ἱκανὸς νὰ φέρῃ λύτρωσι στὸν ἀπελπισμένο κόσμο.
* * *
Αὐτὰ τὰ διδάγματα, ἀγαπητοί μου, μᾶς δίνει σήμερα τὸ περιστέρι, καὶ γι᾽ αὐτὸ τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιο παρουσιάστηκε ὡς περιστερά. Μᾶς δείχνει τὸ Χριστό, τὸν «ἄρχοντα τῆς εἰρήνης».
Σήμερα, τὴν ἅγια αὐτὴ ἡμέρα ποὺ ὁ σταυρὸς ἁγιάζει τὰ ὕδατα, ἂς παρακαλέσουμε τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιο νὰ ἔλθῃ στὶς οἰκογένειές μας, στὴν κοινωνία μας, στὴν πατρίδα μας, στὰ Βαλκάνια καὶ σὲ ὅλη τὴν ἀνθρωπότητα· γιὰ νὰ δοξάζουμε ὅλοι ὁμοθυμαδὸν Πατέρα Υἱὸν καὶ ἅγιον Πνεῦμα εἰς αἰῶνας αἰώνων· ἀμήν.
† ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος
(Ομιλία του Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αυγουστίνου Καντιώτου στον ιερό ναό του Ἁγίου Παντελεήμονος Φλωρίνης 6-1-1986)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου