ΚΥΡΙΑΚΗ Θ΄ ΛΟΥΚΑ (άφρονα πλουσίου) Ευαγγέλιο : Λ. κ. 12,16-21 Η ΠΟΙΝΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΕΥΜΑΡΕΙΑΣ π. Γερασιμάγγελος Στανίτσας
Η ΠΟΙΝΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΕΥΜΑΡΕΙΑΣ

            Το κοινωνικό πρόβλημα που ταλανίζει χρόνια ολόκληρα τώρα την ανθρώπινη  κοινωνία ορίζεται μ’ ένα συνοπτικό τρόπο στην παραβολή του άφρονα πλουσίου που ακούσαμε σήμερα στην Εκκλησία. Η ζωή της ευμάρειας και του ευδαιμονισμού ιδιαίτερα στους έσχατους χρόνους έχει γίνει μανιακή επιδίωξη του σύγχρονου ανθρώπου. Οι άνθρωποι χωρίς να υπολογίζουν το κόστος μιας τέτοιας επιδίωξης, επικεντρώνουν την προσοχή τους στην λατρεία της σύγχρονης θηλύτητας που ακούει στο όνομα ευμάρεια και καλοπέραση.
            Το ευαγγέλιο σήμερα έρχεται και ανατρέπει τις αντιλήψεις αυτές  ως στόχο της ζωής μας, γιατί εξαπατούν τον άνθρωπο, τον παραπλανούν, του αλλοιώνουν τη φυσιογνωμία και το καθιστούν τελικά πνευματικά ανώριμο και ηθικά ανάπηρο.
            Η αντίληψη που αποτυπώνει τη φιλοσοφία και την πρακτική του άφρονα πλουσίου της σημερινής παραβολής επικεντρώνεται στο «καθελώ μου τις αποθήκες και μείζονας οικοδομήσω». Το περιεχόμενο των λόγων αυτών εκφράζει με παραστατικό τρόπο το άγχος του ανθρώπου που ζει με μοναδική επιδίωξη το κυνήγι και τη διασφάλιση των υλικών αγαθών. Το άγχος συνοδεύει πάντοτε τη διαδικασία του πλουτισμού και της ευμάρειας. Η άμετρη συγκέντρωση υλικών αγαθών γίνεται αυτοσκοπός και το άγχος οδηγεί τον άνθρωπο στη νεύρωση.
            Ο άνθρωπος που άφρονα συγκεντρώνει και αποθηκεύει υλικά αγαθά ενεργεί αντίστροφα προς τη φύση. O M. Βασίλειος θυμίζει σε όλους μας την απλοχεριά που δείχνει η φύση. Η γη δεν παράγει καρπούς για να τους δεσμεύει και να τους απολαμβάνει η ίδια, αλλά για την εξυπηρέτηση του ανθρώπου. Μόνο ο άνθρωπος που έχει αλλοτριωθεί επινόησε αυτή την αυτάρεσκη αποθήκευση των υλικών αγαθών. Τα συνάζει για να τα βλέπει και να καυχάται ότι έχει. Έτσι τα ακινητοποιεί και τα αχρηστεύει. Γιατί τον έχει κυριεύσει το σαράκι της πλεονεξίας. Αυτό όμως αποτελεί αλλοίωση και καταστροφή της ανθρώπινης ύπαρξης, φθορά και διαφθορά της εικόνας του Θεού.
            Αλλά η ευμάρεια οδηγεί στην απάτη και την παραπλάνηση. Ο άφρων πλούσιος ήταν ένα κλασσικό αντίτυπο της ευμάρειας και του πλουτισμού. Εκφράζει όλους εμάς που συγκεντρώνουμε για να απολαμβάνουμε. Εκείνος μέσα στην παραζάλη του στρέφεται στον ίδιο τον εαυτό του και λέγει: «Ψυχή μου έχεις πολλά αγαθά κείμενα εις έτη πολλά, αναπαύου, πίε, ευφραίνου».
            Ολόκληρη η φιλοσοφία του, οι προοπτικές του εξαντλούνται στη σύναξη των υλικών αγαθών. Απουσιάζει οποιαδήποτε ανησυχία για την πορεία της ψυχής του και κάθε οραματισμός για την κοινωνία του με τον Θεό. Ο ορίζοντάς του έχει στενέψει και η ύπαρξή του είναι ακρωτηριασμένη. Έτσι είναι. Μέσα στο κλουβί της ευμάρειας και της καλοπέρασης ποια δυνατότητα μπορεί να έχει η ψυχή του ανθρώπου για πνευματικά πετάγματα;
            «Αναπαύου, φάγε, ευφραίνου». Αυτό είναι το κύκλωμα της ευμάρειας. Και το  όραμα αυτό δεν κατόρθωσε να ωραιοποιήσει τη ζωή και να καταξιώσει την ύπαρξή του. Ούτως ή άλλως έρχεται ο εφιάλτης που διακόπτει το όραμα αυτό. Προσέξτε τον άφρονα πλούσιο. Όταν ήταν σίγουρος από τη μέθη της καλοπέρασης και της ευμάρειας, ο Θεός του άνοιξε την πόρτα για να δει την άβυσσο που υπήρχε μπροστά του. Αντήχησε η φωνή του Θεού: «Άφρων τούτη τη νύκτα την ψυχή σου απαιτούσιν από σου. Α δε ητοίμασας τίνι έσται;» Το κείμενο δεν σημειώνει  την αντίδρασή του. Μπορούμε όμως να την καταλάβουμε. Ο αιφνιδιασμός αυτός θα τον καθήλωσε. Είναι η ώρα που σαλεύεται η ύπαρξή του βλέποντας τη γυμνή πραγματικότητα. Δραπέτης ο πλούτος και ξεφεύγει από τα χέρια του κυρίου του.
            Τελικά ο άνθρωπος δεν μπορεί να χορτάσει και να ικανοποιηθεί με τα υλικά αγαθά, την απόλαυση και την ευμάρεια. Η πείνα και η δίψα δεν είναι τόσο υλικές όσο πνευματικές. Όταν η απόκτηση πολλών υλικών αγαθών και η διασφάλισή τους γίνεται αυτοσκοπός, τότε χάνεται το πραγματικό νόημα της ζωής, το οποίο δεν βρίσκεται στην ατομική ικανοποίηση και ευμάρεια, αλλά στην ανιδιοτελή αγάπη προς τον «πλησίον», στη φιλοτιμία, τη φιλαδελφία και την κοινωνική ευθύνη. Αυτό σημαίνει πως πρέπει να βγούμε έξω από το οχυρό του ατομισμού και την κατάχρηση των υλικών αγαθών, γιατί μόνο έτσι μπορούμε να εξασφαλίσουμε την κοινωνία με το Θεό, τον συνάνθρωπο και να απολαύσουμε την πνευματική ευμάρεια της Βασιλείας του Θεού.

π. γ. στ.