Επί τη εορτή των Χριστουγέννων

Διονυσίου Λ. Ψαριανού (†)

Μητροπολίτου Σερβιών και Κοζάνης

Αδελφοί μου εν Κυρίω αγαπητοί

«Και ο Λόγος σαρξ εγένετο και εσκήνωσεν εν ημίν ...» (Ιωαν,1,14). Η σοφία και ο λόγος του Θεού, ο Μονογενής Υιός του Πατρός έκλινεν ουρανούς και κατέβη . « Δι' ημάς και δια την ημετέραν σωτηρίαν » ( Σύμβολον της Πίστεως, άρθρο 4), εις τον προσδιωρισμένον καιρόν, « εξαπέστειλεν ο Θεός τον Υιόν αυτού» ( Γαλ . 4, 4) εις τον κόσμον . Ο προ των αιώνων εγεννήθη εν χρόνω , ο άσαρκος έλαβε σάρκα, ο Θεός έγινε άνθρωπος. Το ανερμήνευτον τούτο θαύμα εορτάζει η Εκκλησία και οι πιστοί αναγόμεθα δια της διανοίας επί την Βηθλεέμ, ένθα προ δύο περίπου χιλιάδων χρόνων εγεννήθη ο Χριστός.

«Και ο Λόγος σαρξ εγένετο ...». Ούτως ο Ευαγγελιστής Ιωάννης ομιλεί περί του ανερμηνεύτου εκείνου θαύματος της θείας ενανθρωπήσεως. Οι δύο Ευαγγελισταί , ο Ματθαίος και ο Λουκάς, μας ομιλούν περί των περιστατικών, τα οποία συνέβησαν κατά τη θεία γέννησιν και περί των συνθηκών, υπό τας οποίας εγεννήθη ο Σωτήρ του κόσμου. Εκεί ο Ευαγγελισμός, η απογραφή, η Βηθλεέμ, οι ποιμένες, ο αστήρ, οι Μάγοι. Εκεί εν πρώτοις η Παρθένος Μαρία και ο δίκαιος Ιωσήφ.

« Και ο Λόγος σαρξ εγένετο ...». Εις ταύτην μόνον την φράσιν μετ ' επιγραμματικής λιτότητος ο τέταρτος Ευαγγελιστής συμπεριέλαβεν όλα τα γεγονότα και τα περιστατικά της θείας γεννήσεως. Οι μεν λοιπόν Ευαγγελισταί ιστορούν τα γεγονότα, ο δε Ιωάννης θεολογεί επί των γεγονότων. Δι' ενός βλέμματος προφητικού βλέπει ενώπιόν του όλον το μυστήριον της σαρκώσεως και δι' ενός λόγου, υπό την έμπνευσιν του Αγίου Πνεύματος εκφράζει το παν, κατά τρόπον απόλυτον και κατηγορηματικόν , μηδεμίαν επιδεχόμενο αμφισβήτησιν .

« Και ο Λόγος σαρξ εγένετο ...». Ούτος είναι ο λόγος ο κατηγορηματικός και αδιαμφισβήτητος. Εις αυτόν περιλαμβάνεται το μέγα και μοναδικόν εις τον κόσμον γεγονός, το ου μόνον ως εκ των αιτιών αυτού επιβαλλόμενον ως αληθές και αδιαφιλονείκητον , αλλά και ως εκ των συνεπειών αυτού αποδεικνυόμενον ιστορικώς ως πραγματικόν και αδιάψευστον . Η θεία γέννησις του Σωτήρος είναι το γεγονός εκείνο το και προφητικώς επακριβώς πληρούμενον και ιστορικώς λαμπρώς βεβαιούμενον . Κέντρο της ιστορίας του κόσμου είναι η θεία γέννησις του Σωτήρος .

« Και ο Λόγος σαρξ εγένετο ...» Οι αιώνες καταβαίνουν από των Πρωτοπλάστων και καταντούν εις το γεγονός, περί του οποίου ο Ευαγγελιστής εδώ ομιλεί και οι χρόνοι αναβαίνουν αφ' ημών και φθάνουν εις την νύκταν εκείνην , κατά την οποία η επαγγελία του Θεόυ προς το ανθρώπινον γένος εξεπληρώθη . Το σημείον τούτο όπου συναντώνται οι αιώνες είναι το τέλος του αρχαίου και η αρχή του νέου κόσμου. Και το σημείον τούτο επισημαίνεται με ένα βρέφος ανακεκλιμένον εις την φάτνην . Το βρέφος τούτο ο παλαιός κόσμος καταβαίνει δια να προσκυνήση και ο νέος αναβαίνει δια να λατρεύση .

« Και ο Λόγος σαρξ εγένετο...», ας επαναλάβωμεν έτι. Το βρέφος τούτο είναι αυτό περί του οποίου ο Ευαγγελιστής ομιλεί. Είναι ο Λόγος του Θεού, ο οποίος έγινε σαρξ και έλαβε μορφήν ανθρώπινην . Ο μονογενής Υιός του Θεού, ο οποίος έγινε Υιός ανθρώπου, ο Θεός ο οποίος έγινε άνθρωπος. Αλλ' εφθάσαμεν ήδη να ερωτήσωμεν : Διατί ο Θεός έγινεν άνθρωπος, διατί «Θεός εν σαρκί » (Α΄ Τιμ . 3, 16); Ποίος ο σκοπός της θείας ενανθρωπήσεως και τι ότι «ο Λόγος σαρξ εγένετο...»; Ας ακούσωμεν τον Ευαγγελιστήν .

«...και εσκήνωσεν εν ημίν». Τούτο είναι το αποτέλεσμα της σαρκώσεως του θείου λόγου. Περιεβλήθη το ανθρώπινο σώμα, έλαβε μορφή δούλου. Το πώς, είναι ανερμήνευτον , είναι μυστήριον υπέρ λόγον . Οι ιεροί Πατέρες της Εκκλησίας αρκούνται δια τοιούτων μόνον εκφράσεων να ομιλούν περί του θαύματος τούτου, ότι δηλ. ο Υιός του Θεού έγινε άνθρωπος όχι κατά την τροπήν ή αλλοίωσιν της Θεότητος , αλλά κατά πρόσκλησιν της ανθρωπότητος . Περισσότερον ημείς ας μη θέλωμεν να μάθωμεν .

«...και εσκήνωσεν εν ημίν ». Αλλά η σκήνωσις αύτη δεν είναι μόνο το αποτέλεσμα της σαρκώσεως του θείου λόγου, αλλά και ο σκοπός αυτής. Ήλθεν ο Θεός και ανέλαβε την ανθρώπινην φύσιν , δια να μεταλάβωμεν ημείς της θείας ουσίας, δια να μένη ούτως ο Θεός εν ημίν και ημείς εν τω Θεώ εις τον αιώνα. Έκτοτε τα ουράνια και τα επίγεια ηνώθησαν και η κλίμαξ την οποία είδε ο Ιακώβ εν ονείρω είναι αιωνία πραγματικότης εν τη Εκκλησία. « Τα άνω τοις κάτω συνεορτάζει και τα κάτω τοις άνω συνομιλεί» θα ακούσωμεν μετ ' ολίγας ημέρας εν τω Μεγάλω Αγιασμώ .

«...και εσκήνωσεν εν ημίν». Την σκήνωσιν ταύτην βλέπει ο Θεολόγος Γρηγόριος και μετ ' αυτού ύστερον ο υμνογράφος της Εκκλησίας και ψάλλουν αμφότεροι « Χριστός γεννάται, δοξάσατε. Χριστός εξ ουρανών, απαντήσατε. Χριστός επί γης, υψώθητε ». Και ιδού λοιπόν ότι έχομεν ήδη όχι μόνον το αποτέλεσμα και τον σκοπό της σαρκώσεως του θείου λόγου, αλλά και τας συνέπειας αυτής, κατά λόγον ευθύνης και χρέους των ανθρώπων απέναντι του Θεού. Ενώπιον μιας τοιαύτης συγκαταθέσεως του Θεού ποία ανταπόκρισις και υποδοχή οφείλεται εκ μέρους των ανθρώπων; Όταν ο Σωτήρ έρχεται εκ των ουρανών, κομίζων εις τους ανθρώπους την υιοθεσίαν, τι έχομεν οι άνθρωποι να ανταποδώσωμεν εις Αυτόν; Τίποτε περισσότερον παρά να δεχθώμεν .

«...και εσκήνωσεν εν ημίν ». Ο Ευαγγελιστής εις την συνέχειαν δίδει τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του εν ημίν σκηνώσαντος θείου λόγου. « Πλήρης χάριτος και αληθείας» ( Ιωα . 1, 14), λέγει και συμπεριλαμβάνει εις τας δύο λέξεις την δωρεάν του Θεού προς τους ανθρώπους. Διότι πράγματι των δύο τούτων δεόμεθα πάντοτε οι άνθρωποι προς σωτηρίαν , της θείας χάριτος και της θείας αληθείας, του θείου πυρός του οποίου ως αλήθεια και σοφία φωτίζει και ως αγάπη θερμαίνει. Ο θείος λόγος είναι ο Ήλιος της δικαιοσύνης.

«...και εσκήνωσεν εν ημίν», ας επαναλάβωμεν έτι και ομολογήσωμεν πικρώς, ότι ο σκοπός δι' ον ο Θεός ενηνθρώπησε και ο Λόγος «εσκήνωσεν εν ημίν» δεν επραγματοποιήθη έτι εξ ολοκλήρου. Όχι δια την αδυναμίαν του Θεού, αλλά δια την δυστροπίαν των ανθρώπων. Από της νυκτός εκείνης, καθ' ην εγεννήθη ο Σωτήρ εν τω σπηλαίω , επιθυμεί και έρχεται να γεννηθή εις την καρδίαν παντός ανθρώπου, αλλά συμβαίνει ό,τι ακριβώς και κατά την νύκταν εκείνην , ότε «ουκ ην τόπος εν τω καλύματι » ( Λουκ . 2, 7).

Αδελφοί μου, εν Κυρίω αγαπητοί.

«...ο λόγος σαρξ εγένετο και εσκήνωσεν εν ημίν». Το υπερφυές τούτο και υπέρ λόγον ιστορικό γεγονός εορτάζουσα η Εκκλησία, δια ψαλμών και ύμνων μυσταγωγεί τους πιστούς όχι μόνο εις ανάμνησιν της θείας γεννήσεως, αλλά και εις αναπαράστασιν και βίωσιν αυτής εν ταις καρδίαις ημών. Όταν ψάλλωμεν «Η Παρθένος σήμερον τον Υπερούσιον τίκτει...», τούτο νοούμεν και τούτο εκφράζομεν , ότι το «σήμερον» δηλοί μυστικήν κατ' έτος γέννησιν του Σωτήρος εντός μας και άρα και ημών αναγέννησιν εν Χριστώ. Ούτω δε και εύχομαι να γίνη σήμερον, η χάρις και η αλήθεια του ενανθρωπήσαντος Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού να σκηνώση επί πάντας υμάς αδελφοί. Αμήν

Εν τω ιερώ Επισκοπειώ τη Δεκεμβρίου κε ΄ 1959.

Ο Λόγος του Θεού , τομ. Α΄, εκδ. Αποστολική Διακονία, σελ. 572- 576