Ο ΑΙΩΝΙΟΣ ΥΜΝΟΣ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ
Μεταβυζαντινὰ μελίσματα καὶ λυρίσματα βιβλικοῦ λόγου
Μουσική: π. Χρῖστος Δ. Κυριακόπουλος
Κείμενα: Ἠλίας Β. Οἰκονόμου
Ἀθῆναι 2006
Περιεχόμενα
Μουσικολογικὴ Εἰσαγωγή
ΜΕΛΙΣΜΑΤΑ
1. ΤΟΥ ΑΣΥΓΚΡΙΤΟΥ ΘΕΟΥ
2. ΤΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥ ΜΟΥ
3. ΤΟΥ ΠΑΝΤΟΓΝΩΣΤΟΥ
4. ΤΟΥ ΣΥΜΠΑΝΤΙΚΑ ΠΑΡΟΝΤΟΣ
5. ΤΗΣ ΚΟΡΥΦΑΙΑΣ ΑΓΑΠΗΣ
Μουσικολογικὴ Εἰσαγωγή
Τὸ ἔργο ποὺ περιλαμβάνεται σ᾿ αὐτὸ τὸ μικρὸ βιβλίο, εἶναι ἕνα καθαρῶς βυζαντινὸ μουσικὸ ἔργο, τὸ ὁποῖο προορίζεται νὰ ἐκτελεῖται ἀπὸ βυζαντινὴ χορωδία καὶ ὀρχήστρα παραδοσιακῶν ὀργάνων κατὰ τὴ διάρκεια διαφόρων ἐκδηλώσεων. Εἶναι δὲ πάντοτε ἐπίκαιρο ἀφοῦ τὸ θέμα του εἶναι ἡ αἰώνια ἀγάπη. Τὸ ὅλο περιεχόμενό του ἔχει θρησκευτικὸ χρῶμα. Δὲν εἶναι ὅμως κάτι ἀνάλογο μὲ τὰ δυτικὰ ὀρατόρια, ἀφοῦ ἐκεῖνα εἶναι ἐναρμονισμένα στὴν εὐρωπαϊκὴ μουσικὴ καὶ μάλιστα μὲ πολυφωνικὴ ἐκτέλεση, ἡ ὁποία στὴ καθ᾿ ἡμᾶς Ἀνατολὴ εἶναι παντελῶς ἄγνωστη. Αὐτὸ μαρτυροῦν οἱ πολυπληθεῖς μαρτυρίες καὶ μελέτες ἀλλὰ καὶ ἡ φωνητική, ζωντανή, παράδοση ὅτι ἡ βυζαντινὴ μουσικὴ εἶναι μονόφωνη καὶ δὲν ἐναρμονίζεται.
Βεβαίως τὸ θέμα τοῦ ἔργου ἔχει περιεχόμενο θρησκευτικὸ ὅπως καὶ τῶν δυτικῶν ὀρατορίων καὶ δὲν προορίζεται γιὰ λειτουργικὴ χρήση. Ἡ διαφορὰ εἶναι στὸ μουσικὸ μέρος. Γι᾿ αὐτὸ προτιμήσαμε ἀντὶ τοῦ ξενικοῦ ὅρου ὀρατόριο, τόν δόκιμο ὅρο «βυζαντινὰ μελίσματα» γιὰ να δηλώσουμε ὅτι πρόκειται γιὰ ἕνα ἔργο μὲ θρησκευτικὸ μὲν περιεχόμενο καὶ ἐπίκαιρα μηνύματα, ἀλλὰ βασισμένο στὴν ἐθνική μας μουσικὴ παράδοση, ποὺ εἶναι ἕνας σπουδαῖος καὶ ἀνεκτίμητος θησαυρὸς τοῦ Ἔθνους μας, ὁ ὁποῖος πηγάζει ἀπὸ τὴν ἀρχαιότητα, ὅπως ἔχουν ἀποδείξει οἱ ἔρευνες καὶ οἱ μελέτες πολλών ἐπιστημόνων καὶ μουσικολόγων.
Γι᾿ αὐτὸ μὲ σεβασμὸ πρὸς τὴν βυζαντινὴ μουσικὴ παράδοση τονίσαμε καὶ ἐπενδύσαμε μὲ βυζαντινὴ μουσικὴ τὰ κείμενα τοῦ ἀγαπητοῦ μας καὶ σεβαστοῦ μας ἀκαδημαϊκοῦ διδασκάλου κ. Ἠλία Οἰκονόμου, εὐχαριστώντας τον καὶ ἀπὸ τὴ θέση αὐτὴ γιὰ τὴν ἐμπιστοσύνη καὶ τὴν τιμὴ ποὺ μᾶς ἔκανε, μὲ τὸ νὰ ἀναθέσει στὴν ταπεινότητά μου τὴ μελοποίηση τοῦ πονήματός του.
Ὅλες οἱ μελωδικὲς γραμμὲς ποὺ ὑπάρχουν ἐδῶ προέρχονται μέσα ἀπὸ τόν πλούσιο μουσικὸ θησαυρὸ τῆς Ἐθνικῆς μας μουσικῆς, καταλλήλως προσαρμοσμένες καὶ μὲ αὐστηρὴ ἐπιλογὴ τοῦ ἤχου – τρόπου – γιὰ νὰ ἀποδοθεῖ καλλίτερα ἡ ἔννοια καὶ τὸ βαθύτερο μήνυμα τοῦ ποιητικοῦ λόγου. Εἶναι γνωστὸ ἐξ ἄλλου ὅτι ἡ βυζαντινὴ μουσικὴ ὑπηρετεῖ καὶ διακονεῖ τόν λόγον, γιὰ νὰ δημιουργηθεῖ τὸ κατάλληλο ἀκουστικὸ κλῖμα καὶ τὰ κατάλληλα ψυχικὰ συναισθήματα στοὺς ἀκροατές.
Τὸ ἔργο ἐπιγράφεται «Ὅ αἰώνιος ὕμνος». Δὲν πρόκειται ὅμως γιὰ ὕμνο ἢ κάποιο τροπάριο ποὺ ψάλλεται στοὺς ναούς, ἀλλὰ γιὰ μια ποιητικὴ καὶ μουσικὴ σύνθεση μέσα στὴν ὁποία ἐξυμνεῖται ἡ πρώτη καὶ μεγάλη ἐντολὴ τοῦ Θεοῦ: ἡ ἀγάπη καὶ μάλιστα σὲ ὅλες τὶς μορφές της. Λεπτομέρειες γιὰ τὰ κείμενα καὶ τὸ περιεχόμενο τοῦ ἔργου μᾶς παρέχει ὁ ἴδιος ὁ δημιουργός, ὁ καθηγητὴς Οἰκονόμου στόν πρόλογό του.
Εἶναι αὐτονόητο ὅτι τὸ ὅλο ἔργο προορίζεται ὄχι γιὰ λειτουργικὴ χρήση ἀλλὰ γιὰ τόν ἔξω τῆς ἐκκλησίας χῶρο, γι᾿ αὐτὸ συνοδεύεται καὶ ἀπὸ ὄργανα, παραδοσιακὰ καὶ μάλιστα ἀπὸ ἐκεῖνα ποῦ ἀποδίδουν μὲ πιστότητα καὶ ἀκρίβεια τὰ μουσικὰ διαστήματα καὶ τὶς λεπτομέρειες τῶν ἤχων τής βυζαντινῆς μουσικῆς, ἡ ὁποία στηρίζεται σὲ μουσικὲς κλίμακες μὲ ποικιλία μουσικῶν διαστημάτων, ἐξ αἰτίας τῆς θέσεως τῶν ἡμιτονίων ἐπὶ τούτων ἢ τῶν μικροτέρων μουσικῶν διαστημάτων τῶν ἡμιτονίων. Ὡς ἐκ τούτου οἱ μουσικὲς κλίμακες διαφέρουν ἀπὸ τὶς κλίμακες τοῦ μουσικοῦ εὐρωπαϊκοῦ συστήματος καὶ δὲν ἀποδίδονται μὲ ἀκρίβεια ἀπ᾿ ὅλα τὰ ὄργανα.
Ὅπως θὰ παρατηρήσει ὁ εἰδικὸς μελετητὴς τοῦ ἔργου οἱ ἐν λόγῳ μουσικὲς μελωδίες καὶ κλίμακες διαρθρώνονται στοὺς ὀκτὼ ἤχους τῆς βυζαντινῆς μουσικῆς, ποὺ εἶναι: ὁ πρῶτος, ὁ δεύτερος, ὁ τρίτος, ὁ τέταρτος, ποὺ λέγονται καὶ κύριοι ἤχοι, καὶ οἱ πλάγιοι τούτων ἤτοι, πλάγιος τοῦ α´, πλάγιος τοῦ β´, βαρὺς καὶ πλάγιος τοῦ δ´. Ἑπομένως παρελαύνει ἐδῶ ὅλη ἡ βυζαντινὴ ὀκταηχία μὲ μελωδίες γνωστὲς ἀπὸ τοὺς βυζαντινοὺς ὕμνους τῆς ἐκκλησίας μας.
... (ὑπὸ συμπλήρωση)...
π. Χρῖστος Κυριακόπουλος
ΤΟ ΜΕΛΙΣΜΑ ΤΟΥ ΑΣΥΓΚΡΙΤΟΥ ΘΕΟΥ
Κορυφαῖος (ἀπὸ ψηλὸ βῆμα, ἄμβωνα)
Ποιὸς κράτησε στὴν χοῦφτα του ὅλου τοῦ κόσμου τὰ νερά;
Χορός (εἰσερχόμενος ψάλλει ἀργά)
Κανείς! Κανείς! Ποτέ!
Κορυφαῖος
Ποιὸς μέτρησε τῶν οὐρανῶν τὴν ἔκταση μὲ τὴν παλάμη του;
Χορός
Κανείς! Κανείς! Ποτέ!
Κορυφαῖος
Ποιὸς ἔπιασε στὰ τρία δάχτυλά του ὅλης τῆς γῆς τὸν κουρνιαχτό;
Χορός
Κανείς! Κανείς! Ποτέ!
Κορυφαῖος
Ποιὸς ζύγισε σὲ ζυγαριὰ τοὺς λόφους καὶ τὰ βουνὰ τῆς γῆς;
Χορός
Κανείς! Κανείς! Ποτέ!
Κορυφαῖος
Ποιὸς ὤρισε τὸ πνεῦμα τοῦ Θεοῦ καὶ πότε;
Χορός
Κανείς! Κανείς! Ποτέ!
Κορυφαῖος
Ποιὸς Τοὔδωσε γνώσεις καὶ συμβουλές;
Χορός
Κανείς! Κανείς! Ποτέ!
Κορυφαῖος
Ποιὸς Τὸν δίδαξε δικαιοσύνη καὶ σύνεση;
Χορός
Κανείς! Κανείς! Ποτέ!
Κορυφαῖος (ἀργά, συμπερασματικά)
Ὅλοι οἱ λαοὶ τῆς γῆς σὰν τὴν τελευταία σταγόνα, ποὺ στάζει ἀπ᾿ τὸ κανάτι τοῦ κρασιοῦ, ἢ σὰν τὸ μόριο τῆς σκόνης, ποὺ δὲν ζυγίζεται.
Χορός
Ὅλοι οἱ λαοὶ τῆς γῆς τίποτε μπροστά Του!
(παιάνισμα ἐγχόρδων)
ΤΟ ΜΕΛΙΣΜΑ ΤΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥ ΜΟΥ
Κορυφαῖος
«Ἐσὺ ἔφτιαξες ὅλη τὴν ὕπαρξή μου. Μὲ ὕφανες μέσ᾿ στὴν κοιλιὰ τῆς μάνας μου».
Χορός
«Σ᾿ εὐχαριστῶ, ποὺ μ᾿ ἔκανες πλάσμα Σου τόσο ζηλευτό!».
Κορυφαῖος
«Μὲ εἶδες τελειωμένο κιόλας, ὅταν ἤμουνα μᾶζα ἀσχημάτιστη ἀκόμα».
Χορός
«Σ᾿ εύχαριστῶ, ποὺ μ᾿ ἔκανες πλάσμα Σου τόσο ζηλευτό!».
Κορυφαῖος
«Τὸ σῶμα μου δὲ Σοῦ ἦταν ἀθέατο, ὅταν σχηματιζόμουνα κρυφὰ κι᾿ ἀναπτυσσόμουνα στῆς γῆς μάννας μου τὴ μήτρα».
Χορός
«Σ᾿ εὐχαριστῶ, ποὺ μ᾿ ἔκανες πλάσμα Σου τόσο ζηλευτό!».
Κορυφαῖος
«Καὶ στὸ βιβλίο Σου ὅλες γραμμένες οἱ μέρες μου, ποὺ πρόβλεψες γιὰ μένα, ἀκόμα πρὶν ὑπάρξουν».
Χορός
«Σ᾿ εὐχαριστῶ, ποὺ μ᾿ ἔκανες πλάσμα Σου τόσο ζηλευτό!».
Κορυφαῖος
«Θεέ μου, πολύτιμες γιὰ μένα οἱ ἄπειρες προθέσεις Σου».
Χορός
«Σ᾿ εὐχαριστῶ, ποὺ μ᾿ ἔκανες πλάσμα Σου τόσο ζηλευτό!».
Κορυφαῖος
«Ἂν τὶς μετροῦσα, ἀπὸ τὴν ἄμμο τῆς θαλάσσης θἆταν περισσότερες».
Χορός
«Ὅλα ὅσα ἔκαμες εἶναι κόσμημα, κι᾿ αὐτὸ καλὰ τὸ ξέρει ἡ ὕπαρξή μου».
Κορυφαῖος καὶ χορός
«Σ᾿ εὐχαριστῶ, ποὺ μ᾿ ἔκανες πλάσμα Σου τόσο ζηλευτό!».
ΤΟ ΜΕΛΙΣΜΑ ΤΟΥ ΠΑΝΤΟΓΝΩΣΤΟΥ
Κορυφαῖος (γοργά)
Μὲ διερεύνησες καλὰ καὶ μὲ γνωρίζεις, Κύριε!
Χορός (ἀργά)
Καὶ ξέρεις ποτὲ εἶμαι καθιστὸς καὶ πότε ὄρθιος στέκω. Ἀπὸ μακρυὰ τὶς διαθέσεις μου γνωρίζεις.
Κορυφαῖος
Καὶ βλέπεις ἂν ἐνεργῶ ἢ ἄπραγος παραμένω. Τὸ κάθε βῆμα μου κατέχεις.
Χορός
Καὶ πρὶν στὴ γλῶσσα μου ἀνεβῇ ἡ λέξη, τὴν ξέρεις κιόλας!
Κορυφαῖος
Ἀπὸ παντοῦ μὲ περιβάλλει τῆς προστασίας Σου τὸ χέρι.
Χορός (ἀργά)
Ἀξιοθαύμαστο εἶναι πόσο καλά με ξέρεις. Ὑπέροχο! Νὰ τὸ συλλάβω ἀδυνατῶ.
(παιάνισμα ἐγχόρδων)
ΤΟ ΜΕΛΙΣΜΑ ΤΟΥ ΣΥΜΠΑΝΤΙΚΑ ΠΑΡΟΝΤΟΣ
Κορυφαῖος
Ποῦ μακρυὰ νὰ πάω ἀπὸ τὸ πνεῦμα Σου!;
Χορός
Καὶ πῶς νὰ ξεφύγω ἀπὸ τὴν παρουσία Σου!;
Κορυφαῖος
Ἂν πετάξω στὸ διάστημα κι᾿ ἂν ἀνεβῶ στοὺς οὐρανούς...
Χορός (παρεμβαίνοντας κοφτά)
Ἐσύ ῾σαι ἐκεῖ!
Κορυφαῖος
Ἂν στρώσω τὸ κλινάρι μου στῆς γῆς τὰ βάθη καὶ τὸν Ἅδη...
Χορός (παρεμβαίνοντας, κοφτά)
Μπροστά μου εἶσαι πάλι!
Κορυφαῖος
Ἂν ξεδιπλώσω τὰ φτερά μου καὶ πετάξω ῾κει, π᾿ ὁ ἥλιος ξεμυτᾶ, ἢ ῾κεῖ ποὺ βαπτίζεται στῆς θάλασσας τὴν ἅλμη...
Χορός (παρεμβαίνοντας, κοφτά)
Κι᾿ ἐκεῖ τὸ χέρι Σου θὰ μὲ καθοδηγεῖ καὶ θὰ μὲ κρατάει ἡ εὔνοιά Σου.
Κορυφαῖος
Κι᾿ ἂν πῶ, ἂς μὲ σκεπάσει τὸ σκοτάδι, κι᾿ ἂς γίνει νύχτα γύρω μου τὸ φῶς...
Χορός (παρεμβαίνοντας, γοργά)
Κι᾿ αὐτὸ δὲ θἆναι γιὰ Σένα σκοτεινό, ἀφοῦ σὰ μέρα καὶ τὴ νύχτα θὰ φωτίζεις!
(παιάνισμα ἐγχόρδων)
ΤΟ ΜΕΛΙΣΜΑ ΤΗΣ ΚΟΡΥΦΑΙΑΣ ΑΓΑΠΗΣ
Κορυφαῖος (ἐξαγγελτικά, ἀπ᾿ ἄμβωνος)
«Ἀκοῦστε εὐσεβεῖς, ἀσεβεῖς καὶ ἀμφιβάλλοντες. Θὰ σᾶς ψάλω σὲ ὕψος καὶ σὲ πλάτος, συγκριτικὰ καὶ χρονικά, τὶς τρεῖς ἀλληλένδετες ἀγάπες τοῦ ἀνθρώπου. Θὰ σᾶς τραγουδήσω τὴν πιὸ μεγάλη ἐντολή, ποὺ εἶναι τρεῖς μαζί, σὰν τὴν Ἁγιὰ Τριάδα. Γιὰ τὴν τέλεια ἀγάπη ποὺ ἐκτοπίζει τὸ φόβο ἀπ᾿ τὶς ψυχές. Γιατὶ ὁ φόβος εἰσβάλλει ὅπου ὑπάρχει κενὸ ψυχῆς καὶ ἄδειος ἀπὸ ἀγάπη χῶρος».
(παιάνισμα ἐγχόρδων)
Κορυφαῖος (ἀργὰ καὶ μεγαλόπρεπα)
«Πρώτη καὶ μεγάλη ἐντολή «Ν᾿ ἀγαπᾷς τὸν Κύριο τὸ Θεό σου...»
Χορός (παρεμβαίνοντας ὁρμητικά)
«Μὲ ὅλη τὴν καρδιά σου, Μὲ ὅλη τη ψυχή σου, Μὲ ὅλο σου τὸ νοῦ καὶ τὴ διάνοιά σου».
Κορυφαῖος
«Ἡ δεύτερη ἰσότιμη μὲ τὴν πρώτη καὶ διπλῆ...»
Χορός (παρεμβαίνοντας)
«Ν᾿ ἀγαπᾷς τὸν πλησίον σου, ὅπως τὸν ἑαυτό σου».
Κορυφαῖος
«Ναί! Καὶ τὸν ἑαυτό σου. Γιὰ νἄχεις τὸ μέτρο γιὰ τὴν ἰσότιμη ἀγάπη πρὸς τοὺς ἄλλους».
Χορός
«Καὶ τὴν ὑπέρτιμη πρὸς τὸ Θεό σου»
(παιάνισμα ἐγχόρδων)
Κορυφαῖος
«Θὰ σᾶς ψάλω τὸ «ΑΝ», τὸ «ΑΛΛΑ» καὶ τὸ «ΤΟΤΕ» τῆς γνώσης καὶ τῆς ἀγάπης».
(παιάνισμα)
Κορυφαῖος
«ΑΝ μπορῶ νὰ μιλάω ὅλες τὶς γλῶσσες τῶν ἀνθρώπων πάνω στὴ γῆ»,
Χορός (παρεμβαίνοντας)
«Καὶ τῶν ἀγγέλων, καὶ τῶν ἀγγέλων».
Κορυφαῖος
«Καὶ χειρίζομαι ἄριστα καὶ τὶς ἠλεκτρονικές... ΑΛΛΑ (μικρὴ παύση) δὲν ἔχω ἀγάπη γιὰ τοὺς ἄλλους...»
Χορός (παρεμβαίνοντας ὁρμητικά)
«ΤΟΤΕ τὰ λόγια μου ἀκούγονται σὰν ἦχος χάλκινου σήμαντρου, ἢ σὰν κούφιος ἀλαλαγμὸς κυμβάλου».
Κορυφαῖος
«ΚΙ ΑΝ ἔχω χάρισμα προφητικὸ καὶ εἶμαι κάτοχος ὅλων τῶν μυστηρίων, τῆς γνώσης, τῆς ἐπιστήμης καὶ ὅλης της τεχνολογίας...»,
Χορός (παρεμβαίνοντας ὁρμητικά)
«ΚΙ ΑΝ ἀκόμη ἔχω ὅλη τὴν πίστη, ὥστε νὰ μετακινῶ μὲ αὐτὴ βουνά»,
Κορυφαῖος (μὲ ἔμφαση καὶ μικρὴ παύση)
«ΑΛΛΑ... δὲν ἔχω ἀγάπη γιὰ τὸν δίπλα μου γνωστὸ ἢ ἄγνωστο...»,
Χορός (παρεμβαίνοντας ὁρμητικὰ καὶ ἔντονα)
«ΤΟΤΕ εἶμαι ἕνα τίποτα! Ἕνα μηδενικό!»
(παιάνισμα ἐγχόρδων)
Κορυφαῖος
«ΚΙ ΑΝ σκορπίσω τὰ ὑπάρχοντά μου ὅλα στοὺς φτωχούς...»
Χορός (παρεμβαίνοντας)
«ΚΙ ΑΝ παραδώσω στὴ φωτιὰ τὸ σῶμα μου γιὰ νὰ καεῖ...»
Κορυφαῖος (με ἔμφαση καὶ μικρὴ παύση)
«ΑΛΛΑ... δὲν ἔχω ἀγάπη...»
Χορός (παρεμβαίνοντας)
«ΤΟΤΕ σὲ τίποτε δὲν μὲ ὠφελεῖ!»
(παιάνισμα ἐγχόρδων)
Κορυφαῖος
«Ἀγαπητοί μου! Τί εἶναι καὶ τί δὲν εἶναι ἡ ἀγάπη, πρέπει νὰ μάθετε. Ἡ ἀγάπη...»
[Οἱ χοροὶ παρεμβαίνουν, ἀντιφωνικά, ἀργὰ καὶ ἔντονα]
Δεξιὸς χορός
«Ἡ ἀγάπη ἔχει μακροθυμία»,
Ἀριστερὸς χορός
«Ἡ ἀγάπη ἔχει καλοσύνη»,
Δεξιὸς χορός
«Ἡ ἀγάπη δὲν εἶναι ζηλόφθονη»,
Ἀριστερὸς χορός
«Ἡ ἀγάπη δὲν εἶναι κομπασμός»,
Δεξιὸς χορός
«Ἡ ἀγάπη δὲν εἶναι ὑπερηφάνεια»,
Ἀριστερὸς χορός
«Ἡ ἀγάπη εἶναι εὐπρέπεια»,
Δεξιὸς χορός
«Ἡ ἀγάπη δὲν εἶναι ἐγωισμός»,
Ἀριστερὸς χορός
«Ἡ ἀγάπη δὲν εἶναι ἐρεθιστικότητα»,
Δεξιὸς χορός
«Ἡ ἀγάπη λησμονεῖ τὸ κακὸ ποὺ ἔκαναν»,
Ἀριστερὸς χορός
«Ἡ ἀγάπη δὲν χαίρεται γιὰ τὸ στραβὸ ποὺ γίνεται»,
Δεξιὸς χορός
«Ἡ ἀγάπη συμμετέχει στὴ χαρὰ γιὰ τὸ σωστό».
Ἀριστερὸς χορός
«Ἡ ἀγάπη ὅλα τ᾿ ἀνέχεται,»
Δεξιὸς χορός
«Ἡ ἀγάπη ὅλους τοὺς ἐμπιστεύεται»
Ἀριστερὸς χορός
«Ἡ ἀγάπη γιὰ ὅλα ἐλπίζει»,
Δεξιὸς χορός
«Ἡ ἀγάπη σ᾿ ὅλα κάνει ὑπομονή».
Κορυφαῖος
«Ἡ ἀγάπη δὲν θὰ πάψη ποτὲ νὰ ὑπάρχῃ!»
Κορυφαῖος
«Ἡ γνώση εἶναι προσωρινή. Κι᾿ ἂν τὰ μηνύματα τῶν προφητῶν θὰ πάψουν νὰ ὑπάρχουν»,
Χορός
«Καὶ ἡ γλωσσολαλιά, ἐπίσης».
Κορυφαῖος
«Κι᾿ ἂν σταματήσῃ καὶ ἡ γνώση τῶν μυστηρίων τοῦ Θεοῦ, ἀφοῦ ἡ γνώση μας, ὅσο καὶ ἡ προφητεία μας περιορίζονται σὲ μέρος τοῦ μέρους τῆς ἀλήθειας».
Χορός
«Ὅμως σὰν ἔρθῃ τὸ τέλειο, ποὺ περιμένουμε, τότε τὸ μερικό, ποὺ ἔχουμε, θὰ πάψη νὰ ὑπάρχῃ».
(παιάνισμα ἐγχόρδων)
Κορυφαῖος
«ΤΩΡΑ, βλέπουμε ὅλα τὰ πράγματα θαμπά, μὲ διαύγεια κατὰ προσέγγιση, σὰν μέσα ἀπὸ μεταλλικὸ καθρέπτη»,
Χορός
«ΤΟΤΕ, θὰ δοῦμε τὸ Θεὸ πρόσωπο μὲ πρόσωπο».
Κορυφαῖος
«ΤΩΡΑ, ἐγὼ καὶ σὺ γνωρίζουμε μέρος μόνο τῆς ἀλήθειας»,
Χορός
«ΤΟΤΕ, θὰ γνωρίσω ἐγὼ καὶ σὺ ὅλα με πληρότητα, ὅπως μᾶς ἔχει γνωρίσει ὁ Θεός!»
(παιάνισμα ἐγχόρδων)
Κορυφαῖος
«Τρία εἶναι, ἀπ᾿ ὅλα ποὺ ὑπάρχουν στὴ ζωή, καὶ κορυφαῖα καὶ ἀνώλεθρα.
Καὶ θὰ μείνουν γιὰ πάντα στὸν αἰῶνα τοῦ αἰῶνος»,
Χορός (ἀργὰ καὶ μὲ ἔμφαση)
«Η ΠΙΣΤΗ! Η ΕΛΠΙΔΑ! Η ΑΓΑΠΗ!».
Κορυφαῖος
«Ναί, (μικρὴ παύση) ἀλλὰ τὸ μεγαλύτερο κι ἀπὸ τὰ τρία εἶναι..»
Χορός (παρεμβαίνοντας μὲ ἔνταση στιχηραρικὰ καὶ πανηγυρικά)
«Η ΑΓΑΠΗ! Η ΑΓΑΠΗ! Η ΑΓΑΠΗ!»
Κορυφαῖος
«Ἕως ἐκεῖ, ποὺ δὲν ὑπάρχει τέλος! Ἕως τὴν αἰωνιότητα! Γιατί ὁ Θεὸς εἶναι ἀγάπη / Ναί, ἀγάπη εἶναι ὁ Θεός!»
(παιάνισμα ἐγχόρδων)
Κορυφαῖος καὶ χορός
«Κι᾿ ὅποιος μένει στὴν ἀγάπη μένει στὸ Θεό. Κι᾿ ὁ Θεὸς σ᾿ αὐτόν».
(παιάνισμα παρατεταμένο)
Πηγὲς ἐμπνεύσεως
Ἡσαΐου λ´ 8-15. Ψαλμὸς ρλθ´ (138), 7-15. Ματθαίου κβ´ 37-40. Α´ Κορινθίους ιγ´ 1-13. Ἰωάννου 4, 16.
Ἡσαΐου λ´ 8-15
12 Τί ἐμέτρησε τῇ χειρὶ τὸ ὕδωρ καὶ τὸν οὐρανὸν σπιθαμῇ καὶ πᾶσαν τὴν γῆν δρακί; τίς ἔστησε τὰ ὄρη σταθμῷ καὶ τὰς νάπας ζυγῷ; 13 τίς ἔγνω νοῦν Κυρίου, καὶ τίς αὐτοῦ σύμβουλος ἐγένετο, ὃς συμβιβᾷ αὐτόν; 14 ἢ πρὸς τίνα συνεβουλεύσατο καὶ συνεβίβασεν αὐτόν; ἢ τίς ἔδειξεν αὐτῷ κρίσιν; ἢ ὁδὸν συνέσεως τίς ἔδειξεν αὐτῷ; 15 εἰ πάντα τὰ ἔθνη ὡς σταγὼν ἀπὸ κάδου καὶ ὡς ροπὴ ζυγοῦ ἐλογίσθησαν καὶ ὡς σίελος λογισθήσονται· 16 ὁ δὲ Λίβανος οὐχ ἱκανὸς εἰς καῦσιν, καὶ πάντα τὰ τετράποδα οὐχ ἱκανὰ εἰς ὁλοκάρπωσιν, 17 καὶ πάντα τὰ ἔθνη ὡς οὐδέν εἰσι καὶ εἰς οὐθὲν ἐλογίσθησαν. 18 τίνι ὡμοιώσατε Κύριον καὶ τίνι ὁμοιώματι ὡμοιώσατε αὐτόν;
Ψαλμὸς ρλθ´ (138), 7-15
ΚΥΡΙΕ, ἐδοκίμασάς με, καὶ ἔγνως με· 2 σὺ ἔγνως τὴν καθέδραν μου καὶ τὴν ἔγερσίν μου, σὺ συνῆκας τοὺς διαλογισμούς μου ἀπὸ μακρόθεν· 3 τὴν τρίβον μου καὶ τὴν σχοῖνόν μου ἐξιχνίασας καὶ πάσας τὰς ὁδούς μου προεῖδες, 4 ὅτι οὐκ ἔστι δόλος ἐν γλώσσῃ μου. 5 ἰδού, Κύριε, σὺ ἔγνως πάντα, τὰ ἔσχατα καὶ τὰ ἀρχαῖα· σὺ ἔπλασάς με καὶ ἔθηκας ἐπ᾿ ἐμὲ τὴν χεῖρά σου. 6 ἐθαυμαστώθη ἡ γνῶσίς σου ἐξ ἐμοῦ· ἐκραταιώθη, οὐ μὴ δύνωμαι πρὸς αὐτήν. 7 ποῦ πορευθῶ ἀπὸ τοῦ πνεύματός σου καὶ ἀπὸ τοῦ προσώπου σου ποῦ φύγω; 8 ἐὰν ἀναβῶ εἰς τὸν οὐρανόν, σὺ ἐκεῖ εἶ, ἐὰν καταβῶ εἰς τὸν ᾅδην, πάρει· 9 ἐὰν ἀναλάβοιμι τὰς πτέρυγάς μου κατ᾿ ὄρθρον καὶ κατασκηνώσω εἰς τὰ ἔσχατα τῆς θαλάσσης, 10 καὶ γὰρ ἐκεῖ ἡ χείρ σου ὁδηγήσει με, καὶ καθέξει με ἡ δεξιά σου. 11 καὶ εἶπα· ἄρα σκότος καταπατήσει με, καὶ νὺξ φωτισμὸς ἐν τῇ τρυφῇ μου· 12 ὅτι σκότος οὐ σκοτισθήσεται ἀπὸ σοῦ, καὶ νὺξ ὡς ἡμέρα φωτισθήσεται· ὡς τὸ σκότος αὐτῆς, οὕτως καὶ τὸ φῶς αὐτῆς. 13 ὅτι σὺ ἐκτήσω τοὺς νεφρούς μου, Κύριε, ἀντελάβου μου ἐκ γαστρὸς μητρός μου. 14 ἐξομολογήσομαί σοι, ὅτι φοβερῶς ἐθαυμαστώθης· θαυμάσια τὰ ἔργα σου, καὶ ἡ ψυχή μου γινώσκει σφόδρα. 15 οὐκ ἐκρύβη τὸ ὀστοῦν μου ἀπὸ σοῦ, ὃ ἐποίησας ἐν κρυφῇ, καὶ ἡ ὑπόστασίς μου ἐν τοῖς κατωτάτοις τῆς γῆς· ...
Ματθαίου κβ´ 37-40
... 34 Οἱ δὲ Φαρισαῖοι ἀκούσαντες ὅτι ἐφίμωσε τοὺς Σαδδουκαίους, συνήχθησαν ἐπὶ τὸ αὐτό, 35 καὶ ἐπηρώτησεν εἷς ἐξ αὐτῶν, νομικός, πειράζων αὐτὸν καὶ λέγων· 36 διδάσκαλε, ποία ἐντολὴ μεγάλη ἐν τῷ νόμῳ; 37 ὁ δὲ Ἰησοῦς ἔφη αὐτῷ· ἀγαπήσεις Κύριον τὸν Θεόν σου ἐν ὅλῃ τῇ καρδίᾳ σου καὶ ἐν ὅλῃ τῇ ψυχῇ σου καὶ ἐν ὅλῃ τῇ διανοίᾳ σου. 38 αὕτη ἐστὶ πρώτη καὶ μεγάλη ἐντολή. 39 δευτέρα δὲ ὁμοία αὐτῇ· ἀγαπήσεις τὸν πλησίον σου ὡς σεαυτόν. 40 ἐν ταύταις ταῖς δυσὶν ἐντολαῖς ὅλος ὁ νόμος καὶ οἱ προφῆται κρέμανται. ...
Α´ Κορινθίους ιγ´ 1-13
1 ΕΑΝ ταῖς γλώσσαις τῶν ἀνθρώπων λαλῶ καὶ τῶν ἀγγέλων, ἀγάπην δὲ μὴ ἔχω, γέγονα χαλκὸς ἠχῶν ἢ κύμβαλον ἀλαλάζον. 2 καὶ ἐὰν ἔχω προφητείαν καὶ εἰδῶ τὰ μυστήρια πάντα καὶ πᾶσαν τὴν γνῶσιν, καὶ ἐὰν ἔχω πᾶσαν τὴν πίστιν, ὥστε ὄρη μεθιστάνειν, ἀγάπην δὲ μὴ ἔχω, οὐδέν εἰμι. 3 καὶ ἐὰν ψωμίσω πάντα τὰ ὑπάρχοντά μου, καὶ ἐὰν παραδῶ τὸ σῶμά μου ἵνα καυθήσωμαι, ἀγάπην δὲ μὴ ἔχω, οὐδὲν ὠφελοῦμαι. 4 Ἡ ἀγάπη μακροθυμεῖ, χρηστεύεται, ἡ ἀγάπη οὐ ζηλοῖ, ἡ ἀγάπη οὐ περπερεύεται, οὐ φυσιοῦται, 5 οὐκ ἀσχημονεῖ, οὐ ζητεῖ τὰ ἑαυτῆς, οὐ παροξύνεται, οὐ λογίζεται τὸ κακόν, 6 οὐ χαίρει ἐπὶ τῇ ἀδικίᾳ, συγχαίρει δὲ τῇ ἀληθείᾳ· 7 πάντα στέγει, πάντα πιστεύει, πάντα ἐλπίζει, πάντα ὑπομένει. 8 ἡ ἀγάπη οὐδέποτε ἐκπίπτει. εἴτε δὲ προφητεῖαι, καταργηθήσονται· εἴτε γλῶσσαι, παύσονται· εἴτε γνῶσις, καταργηθήσεται. 9 ἐκ μέρους δὲ γινώσκομεν καὶ ἐκ μέρους προφητεύομεν· 10 ὅταν δὲ ἔλθῃ τὸ τέλειον, τότε τὸ ἐκ μέρους καταργηθήσεται. 11 ὅτε ἤμην νήπιος, ὡς νήπιος ἐλάλουν, ὡς νήπιος ἐφρόνουν, ὡς νήπιος ἐλογιζόμην· ὅτε δὲ γέγονα ἀνήρ, κατήργηκα τὰ τοῦ νηπίου. 12 βλέπομεν γὰρ ἄρτι δι᾿ ἐσόπτρου ἐν αἰνίγματι, τότε δὲ πρόσωπον πρὸς πρόσωπον· ἄρτι γινώσκω ἐκ μέρους, τότε δὲ ἐπιγνώσομαι καθὼς καὶ ἐπεγνώσθην. 13 νυνὶ δὲ μένει πίστις, ἐλπίς, ἀγάπη, τὰ τρία ταῦτα· μείζων δὲ τούτων ἡ ἀγάπη.
Α´ Ἰωάννου δ´ 16-18
... 16 καὶ ἡμεῖς ἐγνώκαμεν καὶ πεπιστεύκαμεν τὴν ἀγάπην ἣν ἔχει ὁ Θεὸς ἐν ἡμῖν. Ὁ Θεὸς ἀγάπη ἐστί, καὶ ὁ μένων ἐν τῇ ἀγάπῃ ἐν τῷ Θεῷ μένει καὶ ὁ Θεὸς ἐν αὐτῷ. 17 Ἐν τούτῳ τετελείωται ἡ ἀγάπη μεθ᾿ ἡμῶν, ἵνα παρρησίαν ἔχωμεν ἐν τῇ ἡμέρᾳ τῆς κρίσεως, ὅτι καθὼς ἐκεῖνός ἐστι, καὶ ἡμεῖς ἐσμεν ἐν τῷ κόσμῳ τούτῳ. 18 φόβος οὐκ ἔστιν ἐν τῇ ἀγάπῃ, ἀλλ᾿ ἡ τελεία ἀγάπη ἔξω βάλλει τὸν φόβον, ὅτι ὁ φόβος κόλασιν ἔχει, ὁ δὲ φοβούμενος οὐ τετελείωται ἐν τῇ ἀγάπῃ.
Τελευταία ἐπεξεργασία κειμένου: 19-12-2006
Τὸ ὀρατόριο τοῦ παπα-Χρίστου
Ἄρθρο τῆς Ἑλένης Ῥάγκου
Μὲ τὴν εὐκαιρία τῶν Χριστουγέννων καὶ θέλοντας νὰ συμβάλλουν στὴν βίωση τοῦ νοήματος τῶν ἡμερῶν, ὁ Ναὸς τοῦ Ἁγίου Δημητρίου καὶ ὁ Δῆμος Κηφισιᾶς ὡργάνωσαν ὑπὸ τὴν αἰγίδα τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Μεσογαίας καὶ Λαυρεωτικῆς κ. Νικολάου, μιὰ πνευματικὴ-καλλιτεχνικὴ ἐκδήλωση, ἀληθινὰ πολὺ ὑψηλῆς ποιότητας. Ἡ πολυμελής, μικτὴ χορωδία τοῦ Ἁγίου Δημητρίου μὲ συνοδεία παραδοσιακῶν, μουσικῶν ὀργάνων ὑπὸ τὴν διεύθυνση τοῦ συνθέτη, μουσικολογιωτάτου πρωτοπρεσβυτέρου π. Χρίστου Κυριακοπούλου, παρουσίασε σὲ πρώτη ἐκτέλεση τὸ ὀρατόριο «ὁ Αἰώνιος Ὕμνος τῆς Ἀγάπης», σὲ κείμενο τοῦ ὁμοτίμου καθηγητῆ τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν, κ. Ἠλία Οἰκονόμου. Ὁ π. Χρῖστος ἐμπνευσμένος ἀπὸ τὴ βυζαντινὴ παράδοση, τὴν ὁποία πολλὰ χρόνια μὲ πίστη καὶ αὐταπάρνηση ὑπηρετεῖ, ἐπετέλεσε ἕνα πραγματικὸ ἆθλο· νὰ ἐπενδύσει μουσικὰ μὲ γνήσια ἔμπνευση καὶ οἶστρο, ἕνα δύσκολο κείμενο καὶ νὰ τὸ κάνει τραγούδι. Ἦταν ἔκδηλη ἡ συγκίνηση καὶ ὁ θαυμασμὸς τῶν ἀκροατῶν ἀπὸ τὴν μελωδία καὶ τὴν ἄψογη ἐκτέλεση. Ἀλήθεια, πόσες ἀτέλειωτες ὧρες χρειάστηκαν γιὰ τὴν σύνθεση καὶ τὴ διδασκαλία αὐτοῦ τοῦ ἔργου; Ἀληθινὰ δὲ ὑπέροχο τὸ θριαμβευτικὸ Finale. Πολύτιμη καὶ πολυσήμαντη, ὅπως πάντα, ἡ παρουσία τοῦ Ἁγίου Μεσογαίας καὶ Λαυρεωτικῆς κ. Νικολάου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου