Μητροπολίτης Κυθήρων Σεραφείμ, Κυριακή πρὸ της Χριστού Γεννήσεως – «Μεθ’ ημών ο Θεός»

ΔΙΔΑΓΜΑΤΑ ΕΚ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ

«Μεθ’ ημών ο Θεός»

Κατά την σημερινή προεόρτια Κυριακή αναγινώσκεται το Ιερό Ευαγγελικό Ανάγνωσμα, που περιλαμβάνει το πρώτο κεφάλαιο του Ιερού Ευαγγελίου του Ευαγγελιστού Ματθαίου.

«Ευαγγέλιον λέγεται η παρούσα Ιερά Βίβλος, παρατηρεί ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, διότι ευαγγελίζεται εις όλους την αναίρεσι (και αποφυγή) της κολάσεως και την άφεσι και συγχώρησι των αμαρτημάτων και την δικαιοσύνη του Θεού και τον αγιασμό και την απολύτρωσι και την υιοθεσία των ανθρώπων από τον Θεόν Πατέρα και την κληρονομία υπό των πιστών τέκνων του Θεού των Ουρανίων αγαθών».

Ο Άγιος Κύριλλος Αλεξανδρείας λέγει ότι «Ευαγγέλιο είναι ο λόγος που περιέχει την αναγγελία αγαθών πραγμάτων, καθώς είναι εύλογο, και που ευφραίνει κάθε άνθρωπο με την ωφέλεια που του χαρίζει, εάν παραδεχθή το ευαγγελιζόμενο, η ο λόγος, που περιέχει και υποδηλώνει την παρουσία αυτών των αγαθών», δηλαδή την εν Χριστώ Ιησού Σωτηρία. Και ο ιερός Θεοφύλακτος σημειώνει ότι ονομάζεται Ευαγγέλιο «διότι μας αναγγέλλει πράγματα ευχάριστα, τα οποία έχουν ευ και καλώς».

Για ποιό λόγο το αποκαλεί «Βίβλον γενέσεως του Ιησού Χριστού» ερωτά ο ιερός Χρυσόστομος. Και απαντά ο ίδιος: «Αν και αυτό όχι μόνο την Γέννηση του Χριστού έχει, αλλά και ολόκληρη την θεία Οικονομία για την σωτηρία του ανθρωπίνου γένους, (εν τούτοις την ονομάζει Βίβλον γενέσεως), διότι όλης της ενσάρκου θείας Οικονομίας αυτό το κεφάλαιο και αρχή και ρίζα γίνεται όλων των αγαθών που μας αφορούν… Από το σπουδαιότερο κεφάλαιο των κατορθωμάτων, δηλ. των έργων της σωτηριώδους Οικονομίας του Θεού ωνόμασε έτσι το Βιβλίο.

Ο Ευαγγελιστής Ματθαίος, κατά τον εκκλησιαστικό ερμηνευτή Ευθύμιο Ζιγαβηνό, «διέκρινε εύλογα σε τρεις μερίδες όλες εν γένει τις γενεές. Γιατί έγιναν τρεις πολιτείες από αυτές. Διότι από μεν τον Αβραάμ μέχρι τον βασιλέα Δαυΐδ μετά τον Μωϋσή και τον Ιησού του Ναυή ηγεμονεύονταν από τους Κριτές. Από δε τον Δαυΐδ μέχρι την μετοικεσία και Βαβυλώνεια αιχμαλωσία διοικούνταν από βασιλείς. Και από την μετοικεσία της Βαβυλώνος μέχρι του Ιησού Χριστού εκυβερνώντο από τους Ιουδαίους αρχιερείς. Όταν όμως ήλθε ο Χριστός ο αληθινός κριτής και βασιλεύς και αρχιερεύς, επαύθησαν οι πολιτείες που προαναφέραμε».

Θέλει δε να δείξη ο Χριστός, λέγει ο ιερός Χρυσόστομος, ότι ούτε όταν μετεβλήθησαν οι πολιτείες έγιναν πιο καλύτεροι οι Ιουδαίοι. Αλλά και όταν εκυριαρχούντο από αριστοκράτες και βασιλείς και ολιγάρχες βρίσκονταν μέσα στα ίδια κακά. Και ούτε όταν τους εξουσίαζαν δημαγωγοί, ούτε ιερείς, ούτε βασιλείς είχαν κάτι περισσότερο αναφορικά με την καλλιέργεια της αρετής». Και ο ιερός Θεοφύλακτος συμπληρώνει: «ότι είχαν την ανάγκη, του αληθινού κριτού και βασιλέως και ιερέως, που ήταν ο ίδιος ο Χριστός. Γιατί όταν έλειψαν πια οι άρχοντες, ήλθε ο Χριστός, σύμφωνα με την προφητεία του Ιακώβ».

Αναφερόμενος ο θείος Χρυσόστομος εις στην υπερφυσικήν σύλληψιν της Παρθένου Μαρίας εκ Πνεύματος Αγίου, σημειώνει ότι: «Η σύλληψις παράδοξος, η δε απότεξις φυσική, δηλ. ο τοκετός φυσικός). «Μη λοιπόν προχωρείς πιο πέρα, ούτε να ζητάς κάτι περισσότερο από όσα ελέχθησαν, ούτε να λέγεις: Και πως το Άγιο Πνεύμα επραγματοποίησε αυτό (το υπερφυσικό γεγονός της θείας Γεννήσεως) από Παρθένον; Γιατί αν όταν η φύσις εργάζεται είναι αδύνατο να ερμηνεύσωμε τον τρόπο της αναπλάσεως, πως όταν θαυματουργή το Άγιο Πνεύμα θα μπορέσουμε να τα ειπούμε αυτά».

Ο ίδιος ο ιερός Πατήρ, σχολιάζοντας την φράσι: «τέξεται δε υιόν και καλέσεις το όνομα αυτού Ιησού» που είπε ο άγγελος Κυρίου στον μνήστορα Ιωσήφ παρατηρεί ότι: «Δεν είπε θα γεννήση για σένα, αλλά απλώς θα γεννήση, αφού το άφησε μετέωρο το γεγονός. Γιατί δεν γεννούσε για χάρι του, αλλά για το καλό όλης της οικουμένης». Και ο Θεοφύλακτος προσθέτει ότι: «Η χάρις δεν περιορίζονταν μόνο σ’ εκείνον, αλλά ξεχύνονταν σε όλους». Και ο Ζιγαβηνός συμπληρώνει: «Εσύ θα ονομάσης αυτόν Ιησούν, ως πατέρας σύμφωνα με τον Ιουδαϊκό νόμο (ως μνηστήρας που ήσουν), αν και δεν ήσουνα φυσικός πατέρας, και θα εκτελέσης τα καθήκοντα του πατέρα ως προς το Θείο Βρέφος, παρ’ ότι δεν είναι δικό σου το νεογέννητο».

*  *  *

Μέχρι στιγμής αναφερθήκαμε στη σημασία του όρου «Ευαγγέλιο» κατά τους αγίους Πατέρας. Στο γενεαλογικό δένδρο της κατά σάρκας Γεννήσεως του Ιησού Χριστού, τις διαδοχικές εξουσίες που κυριάρχησαν στον Ισραηλιτικό λαό, τον περιούσιο λαό του Θεού και την επ’ αυτού πνευματική εξουσία και βασιλεία του ενανθρωπήσαντος Κυρίου και Θεού ημών. Και ακόμη μιλήσαμε για την υπερφυσική Γέννηση του Σωτήρος Χριστού «εκ Πνεύματος Αγίου και Μαρίας της Παρθένου».

Στη συνέχεια θα παραθέσουμε τον εμπνευσμένο θεολογικό λόγο του αειμνήστου Μητροπολίτου Κοζάνης κυρού Διονυσίου (Ψαριανού), που αναφέρεται στα τρία ονόματα του ενανθρωπήσαντος Θείου Λόγου: Χριστός, Ιησούς και Εμμανουήλ και στους δύο γενεαλογικούς καταλόγους του Ιησού Χριστού του Ευαγγελιστού Ματθαίου και του Ευαγγελιστού Λουκά. («Οικοδομή», Μητρ. Κοζάνης Διονυσίου, Κυριακή 20 Δεκ. 1959, αριθ. φυλ. 51).

Με τρία ονόματα ο Ευαγγελιστής Ματθαίος εισάγει εις τον κόσμον τον ενανθρωπήσαντα θείον Λόγον. Το ένα είναι το όνομα Χριστός, που θέλει να είπη εκλεκτός του Θεού, προωρισμένος και απεσταλμένος επισήμως εις τον κόσμον. Χριστοί ήσαν οι βασιλείς του Ισραήλ, ιερά πρόσωπα, άνθρωποι του Θεού. Το δεύτερον είναι Ιησούς, το όνομα που εδόθη εις τον ενανθρωπήσαντα θείον Λόγον από τον Άγγελον «κατ’ όναρ» εις τον Ιωσήφ -«και καλέσεις το όνομα αυτού Ιησούν». Είναι λέξις εβραϊκή που ερμηνεύεται Σωτήρ και φανερώνει το έργον του Χριστού εις τον κόσμον. Το τρίτον όνομα είναι Εμμανουήλ, που ερμηνεύεται «μεθ’ ημών ο Θεός» και φανερώνει ότι ο Χριστός Ιησούς είναι ο Θεός μαζί μας.

«Μεθ’ ημών ο Θεός…» -ο Θεός είναι μαζί μας. Ας το γνωρίσουν τα έθνη και οι ισχυροί της γης. Η ισχύς των και η δύναμίς των θα πέση. Και αν προς στιγμήν υψωθούν και πάλιν θα πέσουν οι χωρίς Θεόν ισχυροί· ο Κύριος θα εμποδίση τους σκοπούς των και θα ματαιώση τα σχέδιά των. «Μεθ’ ημών ο Θεός…»- ο Θεός είναι μαζί μας. Εγεννήθη εις ημάς παιδίον και εδόθη εις ημάς υιός. Το όνομά του είναι «μεγάλης βουλής Άγγελος» -κομίζει εξ ουρανού το άγγελμα της σωτηρίας. Η εξουσία του είναι μεγάλη και «της ειρήνης αυτού ουκ έστιν όριον». Η παρθένος θα συλλάβη και θα γεννήση υιόν και θα τον ονομάσουν Εμμανουήλ, «ο εστι μεθερμηνευόμενον μεθ’ ημών ο Θεός».

Το Μήνυμα της σημερινής Κυριακής είναι να αγωνιζόμαστε να καταστούμε με την Χάρι του Κυρίου μας Ιησού Χριστού Θεοφόροι και Χριστοφόροι και να βιώσουμε στην καθημερινή μας ζωή την έννοια του θείου ονόματος «Εμμανουήλ» και την πραγματικότητα του να είναι όντως «μεθ’ ημών ο Θεός».

† Ο Κυθήρων Σεραφείμ

ΠΗΓΗ