ΤΟ ΘΕΙΟ ΚΗΡΥΓΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ 20 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2020

ΚΥΡΙΑΚΗ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΥΨΩΣΙΝ

(Μάρκ. η΄ 34 - θ΄1)

Ποιὸ εἶναι τὸ πολυτιμότερο πράγμα στὸν κόσμο γιὰ κάθε ἄνθρωπο; Μήπως εἶναι τὰ πλούτη, ἡ δύναμη, ἡ δόξα, ἡ ἐξουσία; Μήπως εἶναι οἱ συγγενικές του σχέσεις, οἱ γονεῖς του, ὁ/ἡ σύζυγος, τὰ παιδιά του, οἱ φίλοι του, ὁ κοινωνικὸς καὶ ἐπαγγελματικός του περίγυρος; Πολλοὶ θὰ ἔσπευδαν νὰ ἀπαντήσουν ὅτι γι’ αὐτοὺς πολυτιμότατο εἶναι κάποιο ἀπὸ τὰ προαναφερθέντα. Καὶ πραγματικὰ, ὁ σκεπτόμενος μὲ τὴν ἐγκόσμια λογικὴ ἄνθρωπος εἶναι ἀναμενόμενο νὰ ἐπιλέγει κάτι ἀπὸ αὐτά, γιατί αὐτὰ εἶναι τὰ ἐπιθυμητὰ ἀγαθὰ τοῦ κόσμου αὐτοῦ.

Στὸ σημερινὸ εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστὸς θέτει τὸ θέμα αὐτὸ τελείως διαφορετικά. «Τί γὰρ ὠφελήσει ἄνθρωπον, ἐὰν κερδίση τὸν κόσμον ὅλον καὶ ζημιωθῆ τὴν ψυχὴν αὐτοῦ; Ἢ τί δώσει ἄνθρωπος ἀντάλλαγμα τῆς ψυχῆς αὐτοῦ;» Τί θὰ ὠφελήσει τὸν ἄνθρωπο, ἂν κερδίσει ὅλο τὸν κόσμο καὶ χάσει τὴν ψυχή του; Ποιὸ ἀντάλλαγμα μπορεῖ νὰ δώσει ὁ ἄνθρωπος γιὰ τὴν ψυχή του; Κατ’ ἀρχὴν, ἡ ἐρώτηση αὐτὴ ἀπευθύνεται σὲ ἀνθρώπους ποὺ πιστεύουν στὴν ὕπαρξη τῆς ψυχῆς καὶ τοῦ πνευματικοῦ κόσμου γενικότερα. Ἂν κάποιος δὲν πιστεύει σὲ αὐτά, δὲν ἔχουν κανένα νόημα οἱ ἀνωτέρω ἐρωτήσεις τοῦ Χριστοῦ. Οἱ περισσότεροι ἄνθρωποι στὴν ἐποχή μας, ζώντας καὶ κινούμενοι μέσα στὸ γενικευμένο πνεῦμα τῆς ἀθεΐας καὶ τῆς ἀποστασίας, δὲν δέχονται ὅτι ἔχουν ἀθάνατη ψυχή, ἡ ὁποία εἶναι ἄρρηκτα ἑνωμένη μὲ τὸ σῶμα καὶ ἐκδηλώνεται μέσω τοῦ σώματος. Θεωροῦν ὅτι ὅλες οἱ ψυχικὲς ἐκδηλώσεις ἀποτελοῦν χημικὲς διεργασίες τοῦ ἐγκεφάλου καὶ μὲ τὸν θάνατο ἐξαφανίζεται καὶ διαλύεται ὁ ἄνθρωπος ὡς μία ἁπλὴ βιολογικὴ ὀντότητα. Ἑπομένως δὲν ἔχει νόημα νὰ μιλᾶμε γιὰ ψυχή, γιὰ μετὰ θάνατον ζωή, γιὰ μέλλουσα κρίση, γιὰ Παράδεισο καὶ Κόλαση. Ὅλα ἀρχίζουν καὶ τελειώνουν ἐδῶ, «ἐδῶ εἶναι ὁ παράδεισος καὶ ἡ κόλαση», λέγουν καὶ πιστεύουν οἱ ὑλιστές. Ὅ,τι φᾶμε καὶ ὅ,τι πιοῦμε, «φάγωμεν, πίωμεν, αὔριον γὰρ ἀποθνήσκωμεν». Καὶ μὲ αὐτὸ τὸ σκεπτικὸ ζοῦν μία ζωὴ ἀνέμελη καὶ ὅλο τους τὸ εἶναι περιστρέφεται γύρω ἀπὸ τὴν ἱκανοποίηση τῶν παθῶν τους μὲ ὁποιαδήποτε μορφή. Ἂν δὲν ὑπάρχει ψυχή, ἂν δὲν ὑπάρχει Θεός, ὅλα ἐπιτρέπονται. Ὁ ἄνθρωπος γίνεται ἕνα ἀχαλίνωτο θηρίο, ποὺ ἄγεται καὶ φέρεται ἀπὸ τὰ πάθη του.

Ἂς ἐξετάσουμε, ὅμως, τί ἐννοοῦμε ὅταν ἀναφερόμαστε στὸν ὅρο "ψυχή". Ἡ λέξη προέρχεται ἀπὸ τὸ ρῆμα "ψύχω" ποὺ σημαίνει "φυσῶ, πνέω μὲ κρύο" καὶ κυριολεκτικὰ σημαίνει τὴν "ψυχρὴ πνοή", δηλαδὴ τὴν ὕστατη ἔνδειξη τῆς ζωῆς στὸ σῶμα ποὺ γίνεται αἰσθητὴ  μὲ τὴν ἀναπνοή. Ἡ ψυχὴ εἶναι ἡ ἄυλη οὐσία τοῦ ἀνθρώπου, ποὺ ζωοποιεῖ τὸ σῶμα καὶ ὡς ἐμφύσημα τοῦ Θεοῦ ἐντός του εἶναι ἀθάνατη. Σύμφωνα μὲ τὴν διδασκαλία τῆς ἐκκλησίας μας ἡ ψυχὴ δημιουργεῖται ἀπὸ τὸν Θεὸ κατὰ τὴν σύλληψη τοῦ ἀνθρώπου καὶ συνυπάρχει μὲ τὸ σῶμα μέχρι τὴ στιγμὴ τοῦ θανάτου, ὁπότε τὸ μὲν σῶμα ὡς ὑλικὸ καὶ φθαρτὸ διαλύεται εἰς τὰ ἐξ ὧν συνετέθη, ἡ δὲ ψυχὴ ὡς ἀθάνατη ἐπιζεῖ καὶ μετὰ θάνατον καὶ κατὰ τὴν ἀνάσταση τῶν νεκρῶν θὰ ἐπανενωθεῖ μὲ τὸ ἀφθαρτοποιημένο σῶμα μέσα σὲ ἕνα ἀναδημιουργημένο καὶ ἀνακαινισμένο σύμπαν. Πρέπει ἐδῶ νὰ τονίσουμε ὅτι κατὰ τὴν βιβλικὴ καὶ πατερικὴ θεολογία, σῶμα καὶ ψυχὴ ἀποτελοῦν μία λειτουργικὴ ἑνότητα, ὁ ἄνθρωπος δὲν διχοτομεῖται, ἀλλὰ θεωρεῖται ὡς μία ἑνιαία ψυχοσωματικὴ ὕπαρξη. Ἡ δυαρχία ψυχῆς καὶ σώματος, ὅπου ἡ ἀνώτερη ψυχὴ εἶναι φυλακισμένη στὸ κατώτερο σῶμα, ἔχει πλατωνικὴ προέλευση καὶ ἔχει ὡς ἕνα βαθμὸ ἐπηρεάσει τὴν θεολογικὴ διατύπωση περὶ ψυχῆς χωρὶς ὅμως νὰ φθάνει σὲ ἀκρότητες. Ἡ ὀρθόδοξη θεολογία περὶ ἀνθρώπου ὁμιλεῖ γιὰ ἐξαγιασμὸ τοῦ ὅλου ἀνθρώπου, καὶ τῆς ψυχῆς καὶ τοῦ σώματός του, γιὰ ἀνάσταση τῶν νεκρῶν σωμάτων καὶ γιὰ ἐνδοξασμὸ ἢ γιὰ τιμωρία ψυχῆς καὶ σώματος.

Ὁ Χριστὸς μᾶς ἀναφερόμενος στὴν ἀξία τῆς ψυχῆς τονίζει τὴν σημασία τοῦ ἐσώτερου ἑαυτοῦ τοῦ ἀνθρώπου, ποὺ ἀποτελεῖ τὸν πυρήνα τῆς ὕπαρξής του. Σὲ αὐτὸ τὸ ἄυλο κέντρο ἑδράζονται οἱ πνευματικὲς δυνάμεις τοῦ ἀνθρώπου, "τὸ λογικόν, τὸ ἐπιθυμητικὸν καὶ τὸ θυμοειδές", ἐκεῖ λαμβάνουν χώρα ὅλες οἱ ἐνάρετες ἢ ἐφάμαρτες κινήσεις του, ἐκεῖ γεννῶνται οἱ κάθε εἴδους λογισμοί, ἐκεῖ θὰ μπορούσαμε νὰ ποῦμε ὅτι παίζεται τὸ παιχνίδι τῆς σωτηρίας ἢ τῆς ἀπωλείας τοῦ ἀνθρώπου. Θὰ μπορούσαμε νὰ ποῦμε ὅτι ἡ ψυχὴ εἶναι ὁ ἴδιος ὁ ἄνθρωπος, ἑπομένως τὸ νὰ χάσει κάποιος τὴν ψυχὴ τοῦ ἰσοδυναμεῖ μὲ τὸ νὰ χαθεῖ ὁ ἐαυτός του, νὰ διαλυθεῖ ἡ ὕπαρξή του, νὰ βιώσει τὸν «δεύτερο θάνατο» μέσα στὸ ἔρεβος τῆς κολάσεως. Ποιὰ καὶ πόσα ὑλικὰ ἀγαθά, ὅσο πολύτιμα κι ἂν εἶναι, μποροῦν νὰ ἰσοσταθμίσουν τὴν ἀξία τῆς ψυχῆς, πού εἶναι μία πραγματικότητα πνευματικῆς τάξεως; Γι’ αὐτὸ καὶ δὲν εἶναι δυνατὸ νὰ βρεθεῖ ἰσοδύναμο ἀντάλλαγμα τῆς ψυχῆς.

Αὐτὴν τὴν ἀλήθεια ἐπιμελῶς ἀποκρύπτει ὁ Διάβολος, ὁ ἐξ ἀρχῆς ἐχθρὸς καὶ ἀντίδικος τοῦ ἀνθρώπου. Δικαιολογώντας τὴν ἐπωνυμία του διαβάλλει καὶ διαστρέφει τὴν πραγματικότητα, ἐμφανίζει μπροστὰ στὸν ταλαίπωρο ἄνθρωπο ὅλο τὸ πολυποίκιλο πλῆθος τῶν ὑλικῶν ἀγαθῶν ὡς ὑπέρτατη ἀξία καὶ ὑποδαυλίζει τὴν πλεονεξία του ὅσο γίνεται περισσότερο. Ταυτόχρονα τὸν τυφλώνει, ὥστε νὰ μὴν βλέπει τὴν πραγματικότητα τῆς ψυχῆς καὶ τοῦ πνευματικοῦ κόσμου, σκοτίζει τὴν διάνοιά του καὶ τὸν καθιστὰ δέσμιο τοῦ ὑλόφρονος βίου. Ἰδιαίτερα στὴν ἐποχή μας, κατὰ τὴν ὁποία ὁ ὑλισμός, πρακτικὸς καὶ θεωρητικός, καὶ ὁ καταναλωτισμὸς ἔχουν αὐξηθεῖ ὑπέρμετρα καὶ ἔχουν φθάσει στὸ ἄκρον ἄωτον τῆς ὕβρεως, ὅλοι τρέχουν, γιὰ νὰ πλουτίσουν, ὅλοι τρέχουν, γιὰ νὰ κερδίσουν τὸν κόσμον ὅλον, ἀδιαφορώντας γιὰ τὴν ψυχή τους, ὅλοι χαίρονται μὲ τὰ πολλὰ ἀγαθά τους, «τὰ κείμενα εἰς ἔτη πολλά», καὶ λέγουν στὸν ἐπιτυχημένο ἑαυτό τους: «Ἀναπαύου, φάγε, πίε, εὐφραίνου!» Ἔτσι, κάποια στιγμὴ ἔρχεται ἡ φοβερὴ ὥρα τοῦ θανάτου καὶ τὸ τρομακτικὸ κενὸ ἐμφανίζεται μπροστὰ στὸν ἄθλιο ἄνθρωπο. Τότε ἀκούγεται τὸ σαρκαστικὸ καὶ μοχθηρὸ γέλιο τοῦ Σατανᾶ, ποὺ μὲ ἀπύθμενη κακία ἑτοιμάζεται νὰ καταβροχθίσει ἄλλη μία ψυχὴ παρασυρμένη ἀπὸ τὴν πλάνη του.

Ὁ Θεὸς νὰ δώσει νὰ μὴν βρεθοῦμε ποτὲ σὲ αὐτὴν τὴν τραγικὴ θέση. Ἂς ἀγωνιζόμαστε μὲ ὅλη μας τὴν καρδιὰ ποτὲ νὰ μὴν χάσουμε ἀπὸ τὸν πνευματικό μας ὁρίζοντα τὴν ἐπίγνωση τῆς ἀληθείας, νὰ μὴν παρασυρόμαστε ἀπὸ τὸ γιγαντιαῖο ρεῦμα τῆς ὑλοφροσύνης καὶ τῆς πλεονεξίας τῆς πλανεμένης ἐποχῆς μας, κάθε ὥρα καὶ στιγμὴ νὰ κατεργαζόμαστε μὲ φόβο καὶ τρόμο τὴν σωτηρία τῆς ψυχῆς μας καὶ νὰ προσδοκᾶμε, μὲ μεγάλη ἐλπίδα ὅτι ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστός, ποὺ θυσιάσθηκε, γιὰ νὰ μᾶς σώσει, δὲν θὰ μᾶς ἀφήσει νὰ χαθοῦμε, ἀλλὰ θὰ μᾶς δεχθεῖ στὴν Οὐράνια Βασιλεία του! Ἀμήν, γένοιτο!

ΠΗΓΗ